پرش به محتوا

انسان کامل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف')
خط ۲۲: خط ۲۲:


=== سوم: [[علم]] و [[قدرت]] ===
=== سوم: [[علم]] و [[قدرت]] ===
چون [[انسان کامل]] [[خلیفه]] خداست و [[خداوند]] نیز به همه چیز [[دانا]]: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}} <ref> بی‌گمان خداوند به هر چیزی داناست؛ سوره عنکبوت، آیه: ۶۲.</ref> و بر همه چیز تواناست: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ }} <ref> بی‌گمان خداوند بر هر کاری تواناست؛ سوره بقره، آیه: ۲۰.</ref> می‌توان انسانِ کامل را [[مظهر]] دو اسم علیم و قدیر [[خدا]] دانست و بر همین اساس گستره [[علم]] او را تا مرز اطّلاع بر [[غیب]]: {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>، [[مشاهده]] [[ملکوت]]: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۷۵ سوره انعام علم غیب ابراهیم پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ]] }} <ref> و این‌گونه ما گستره آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.</ref>، دانستن زبان مرغان: {{متن قرآن|عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّيْرِ }} <ref> ما زبان مرغان آموخته‌اند؛ سوره نمل، آیه: ۱۶.</ref>، {{متن قرآن|فَقَالَ مَا لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِيدًا أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّي بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ}} <ref> گفت: مرا چه می‌شود که هدهد را نمی‌بینم یا او از غایبان است؟ او را سخت عذاب خواهم کرد یا سرش را خواهم برید مگر آنکه حجّتی آشکار برای من بیاورد. آنگاه (هدهد) درنگی کوتاه کرد و گفت: من به چیزی دست یافتم که تو نیافته‌ای و برای تو از (سرزمین) سبا خبر بی‌گمانی آورده‌ام؛ سوره نمل، آیه: ۲۰ - ۲۲.</ref> و مورچگان: {{متن قرآن|فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّن قَوْلِهَا}} <ref> سلیمان از گفتار آن (مور) خندان لب گشود؛ سوره نمل، آیه: ۱۹.</ref>، و اِخبار از امور خصوصی افراد: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره آل عمران علم غیب عیسی پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ]]}} <ref> شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> توسعه داد و [[نفوذ]] [[قدرت]] وی را نیز تا سر حدّ [[خلق]] و ایجاد: {{متن قرآن|أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ }} <ref> من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref>، زنده کردن مردگان: {{متن قرآن|وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ }} <ref> و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref>، شفای کور مادرزاد و [[بیمار]] [[مبتلا]] به پیسی: {{متن قرآن|وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ }} <ref> و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> و تصرّف در مادّه کائنات: {{متن قرآن|وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ}} <ref> و آهن را برای او نرم کردیم؛ سوره سبأ، آیه: ۱۰.</ref> که از این همه به [[ولایت تکوینی]] تعبیر می‌شود، پذیرفت. لازم به ذکر است که با توجه به گستره وسیع [[علم]] ### [[313]]### و [[محدودیّت]] [[علم]] دیگران است که [[خداوند]] آنجا که خود را از [[وصف]] همه واصفان منزّه می‌خواند [[وصف]] [[انسان‌های کامل]] را استثنا کرده و گفته آنان را در [[حق]] خود به رسمیت می‌شناسد: {{متن قرآن|سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ إِلاَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}} <ref> پاکا که خداوند است از وصفی که می‌کنند. مگر (از وصف) بندگان ناب خداوند؛ سوره صافات، آیه: ۱۵۹ - ۱۶۰.</ref> و همچنین بر اساس [[نفوذ]] [[قدرت]] [[انسان کامل]] است که [[اهل]] [[معرفت]] [[مقام]] وی را [[مقام]] [[مشیت]] اللّه و [[آیه کریمه]] {{متن قرآن|يَخْلُقُ مَا يَشَاء وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ}} <ref> و پروردگارت هر چه خواهد می‌آفریند و می‌گزیند؛ آنان را گزینشی نیست، پاکا خداوند و فرابرترا (که اوست) از آنچه (برای او) شریک می‌آورند؛ سوره قصص، آیه: ۶۸.</ref> و دیگر [[آیات]] مشابه را در [[مشیّت]] بر وی صادق دانسته<ref>انسان کامل از دیدگاه نهج‌البلاغه، ص ۷۹.</ref> و [[مشیت الهی]] را با [[حقیقت]] محمدی {{صل}} و [[علوی]] {{ع}} [[متحد]] خوانده‌اند<ref> شرح دعای سحر، ص ۱۱۰.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[انسان کامل (مقاله)| مقاله «انسان کامل»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ج ۴، ص ۵۰۹</ref>.
چون [[انسان کامل]] [[خلیفه]] خداست و [[خداوند]] نیز به همه چیز [[دانا]]: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}} <ref> بی‌گمان خداوند به هر چیزی داناست؛ سوره عنکبوت، آیه: ۶۲.</ref> و بر همه چیز تواناست: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ }} <ref> بی‌گمان خداوند بر هر کاری تواناست؛ سوره بقره، آیه: ۲۰.</ref> می‌توان انسانِ کامل را [[مظهر]] دو اسم علیم و قدیر [[خدا]] دانست و بر همین اساس گستره [[علم]] او را تا مرز اطّلاع بر [[غیب]]: {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۲۶ و ۲۷ سوره جن غیر از خدا چه کسی از غیب خبر دارد؟ (پرسش)|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ]]}}<ref>او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد؛ سوره جن، آیه: ۲۶ - ۲۷.</ref>، [[مشاهده]] [[ملکوت]]: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۷۵ سوره انعام علم غیب ابراهیم پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ]] }} <ref> و این‌گونه ما گستره آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم؛ سوره انعام، آیه: ۷۵.</ref>، دانستن زبان مرغان: {{متن قرآن|عُلِّمْنَا مَنطِقَ الطَّيْرِ }} <ref> ما زبان مرغان آموخته‌اند؛ سوره نمل، آیه: ۱۶.</ref>، {{متن قرآن|فَقَالَ مَا لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِيدًا أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّي بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِن سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ}} <ref> گفت: مرا چه می‌شود که هدهد را نمی‌بینم یا او از غایبان است؟ او را سخت عذاب خواهم کرد یا سرش را خواهم برید مگر آنکه حجّتی آشکار برای من بیاورد. آنگاه (هدهد) درنگی کوتاه کرد و گفت: من به چیزی دست یافتم که تو نیافته‌ای و برای تو از (سرزمین) سبا خبر بی‌گمانی آورده‌ام؛ سوره نمل، آیه: ۲۰ - ۲۲.</ref> و مورچگان: {{متن قرآن|فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّن قَوْلِهَا}} <ref> سلیمان از گفتار آن (مور) خندان لب گشود؛ سوره نمل، آیه: ۱۹.</ref>، و اِخبار از امور خصوصی افراد: {{متن قرآن|[[آیا آیه ۴۹ سوره آل عمران علم غیب عیسی پیامبر را اثبات می‌کند؟ (پرسش)|وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ]]}} <ref> شما را از آنچه می‌خورید یا در خانه می‌انبارید آگاه خواهم ساخت؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> توسعه داد و [[نفوذ]] [[قدرت]] وی را نیز تا سر حدّ [[خلق]] و ایجاد: {{متن قرآن|أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ }} <ref> من برای شما از گل، (اندامواره‌ای) به گونه پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم، به اذن خداوند پرنده‌ای خواهد شد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref>، زنده کردن مردگان: {{متن قرآن|وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ }} <ref> و به اذن خداوند مردگان را زنده خواهم کرد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref>، شفای کور مادرزاد و [[بیمار]] [[مبتلا]] به پیسی: {{متن قرآن|وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ }} <ref> و به اذن خداوند نابینای مادرزاد و پیس را شفا خواهم داد؛ سوره آل عمران، آیه: ۴۹.</ref> و تصرّف در مادّه کائنات: {{متن قرآن|وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ}} <ref> و آهن را برای او نرم کردیم؛ سوره سبأ، آیه: ۱۰.</ref> که از این همه به [[ولایت تکوینی]] تعبیر می‌شود، پذیرفت. لازم به ذکر است که با توجه به گستره وسیع [[علم]] ### [[313]]### و [[محدودیّت]] [[علم]] دیگران است که [[خداوند]] آنجا که خود را از وصف همه واصفان منزّه می‌خواند وصف [[انسان‌های کامل]] را استثنا کرده و گفته آنان را در [[حق]] خود به رسمیت می‌شناسد: {{متن قرآن|سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ إِلاَّ عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}} <ref> پاکا که خداوند است از وصفی که می‌کنند. مگر (از وصف) بندگان ناب خداوند؛ سوره صافات، آیه: ۱۵۹ - ۱۶۰.</ref> و همچنین بر اساس [[نفوذ]] [[قدرت]] [[انسان کامل]] است که [[اهل]] [[معرفت]] [[مقام]] وی را [[مقام]] [[مشیت]] اللّه و [[آیه کریمه]] {{متن قرآن|يَخْلُقُ مَا يَشَاء وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ}} <ref> و پروردگارت هر چه خواهد می‌آفریند و می‌گزیند؛ آنان را گزینشی نیست، پاکا خداوند و فرابرترا (که اوست) از آنچه (برای او) شریک می‌آورند؛ سوره قصص، آیه: ۶۸.</ref> و دیگر [[آیات]] مشابه را در [[مشیّت]] بر وی صادق دانسته<ref>انسان کامل از دیدگاه نهج‌البلاغه، ص ۷۹.</ref> و [[مشیت الهی]] را با [[حقیقت]] محمدی {{صل}} و [[علوی]] {{ع}} [[متحد]] خوانده‌اند<ref> شرح دعای سحر، ص ۱۱۰.</ref><ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[انسان کامل (مقاله)| مقاله «انسان کامل»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ج ۴، ص ۵۰۹</ref>.


=== چهارم: [[فنا]] و [[عبودیت]] ===
=== چهارم: [[فنا]] و [[عبودیت]] ===
۲۱۸٬۳۵۲

ویرایش