برکت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف'
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
== اشخاص و پدیده‌های با برکت == | == اشخاص و پدیده‌های با برکت == | ||
* [[قرآن]] از اشخاص و پدیده‌هایی با | * [[قرآن]] از اشخاص و پدیده‌هایی با وصف برکت یا مفهومی که به معنای خیر فراوان است یاد می‌کند. * [[مفسران]] بر پایه دو معنای "ثبوت" یا "فزونی" [[خیر]] که برای برکت بازگو شده است، چگونگی برکت را در این اشخاص و پدیده‌ها توضیح داده‌اند<ref>[[غلام رضا قدمی|قدمی، غلام رضا]]، [[برکت (مقاله)|برکت]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۵.]]</ref>: | ||
=== اشخاص با برکت === | === اشخاص با برکت === | ||
* [[قرآن]] بعضی از [[پیامبران]] مانند [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[اسحاق]]، [[اسماعیل]]، [[موسی]] و [[عیسی]] را بهره‌مند از برکت و [[پیامبر اسلام]] را دارای "[[کوثر]]" می‌داند. مطابق [[آیه]] {{متن قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ}}<ref>«و بگو: پروردگارا مرا به جایگاهی خجسته فرود آور و تو بهترین میزبانانی» سوره مؤمنون، آیه ۲۹.</ref> پس از [[سوار شدن]] [[نوح]] به کشتی، [[خداوند]] به او [[وحی]] کرد که از [[پروردگار]] خود برکت بخواهد. | * [[قرآن]] بعضی از [[پیامبران]] مانند [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[اسحاق]]، [[اسماعیل]]، [[موسی]] و [[عیسی]] را بهره‌مند از برکت و [[پیامبر اسلام]] را دارای "[[کوثر]]" می‌داند. مطابق [[آیه]] {{متن قرآن|وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا وَأَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ}}<ref>«و بگو: پروردگارا مرا به جایگاهی خجسته فرود آور و تو بهترین میزبانانی» سوره مؤمنون، آیه ۲۹.</ref> پس از [[سوار شدن]] [[نوح]] به کشتی، [[خداوند]] به او [[وحی]] کرد که از [[پروردگار]] خود برکت بخواهد. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
* یکی از پدیده‌های [[مبارک]]، [[قرآن]] است که در ۴ [[آیه]]، از آن یاد شده است: {{متن قرآن|وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ}}<ref>«و این کتاب خجسته‌ای است که آن را فرو فرستاده‌ایم، آنچه را پیش از آن بوده است راست می‌شمارد و تا (مردم) «مادر شهر» (مکّه) و مردم پیرامون آن را بیم‌دهی و مؤمنان به جهان واپسین، بدان ایمان می‌آورند و بر نماز خویش، نگهداشت دارند» سوره انعام، آیه ۹۲.</ref>، {{متن قرآن|وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و این (قرآن) کتابی است خجسته که آن را فرو فرستاده‌ایم پس، از آن پیروی کنید و پرهیزگاری ورزید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره انعام، آیه ۱۵۵.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَهَذَا ذِكْرٌ مُبَارَكٌ أَنْزَلْنَاهُ أَفَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ}}<ref>«و این (قرآن) یادکردی خجسته است که آن را فرو فرستاده‌ایم پس آیا شما آن را انکار می‌کنید؟» سوره انبیاء، آیه ۵۰.</ref>؛ {{متن قرآن|كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الأَلْبَابِ}}<ref>«این کتابی خجسته است که ما به سوی تو فرو فرستاده‌ایم تا در آیات آن نیک بیندیشند و تا خردمندان از آن پند گیرند» سوره ص، آیه۲۹.</ref>. | * یکی از پدیده‌های [[مبارک]]، [[قرآن]] است که در ۴ [[آیه]]، از آن یاد شده است: {{متن قرآن|وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُصَدِّقُ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ}}<ref>«و این کتاب خجسته‌ای است که آن را فرو فرستاده‌ایم، آنچه را پیش از آن بوده است راست می‌شمارد و تا (مردم) «مادر شهر» (مکّه) و مردم پیرامون آن را بیم‌دهی و مؤمنان به جهان واپسین، بدان ایمان می‌آورند و بر نماز خویش، نگهداشت دارند» سوره انعام، آیه ۹۲.</ref>، {{متن قرآن|وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}}<ref>«و این (قرآن) کتابی است خجسته که آن را فرو فرستاده‌ایم پس، از آن پیروی کنید و پرهیزگاری ورزید باشد که بر شما بخشایش آورند» سوره انعام، آیه ۱۵۵.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَهَذَا ذِكْرٌ مُبَارَكٌ أَنْزَلْنَاهُ أَفَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ}}<ref>«و این (قرآن) یادکردی خجسته است که آن را فرو فرستاده‌ایم پس آیا شما آن را انکار می‌کنید؟» سوره انبیاء، آیه ۵۰.</ref>؛ {{متن قرآن|كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُوْلُوا الأَلْبَابِ}}<ref>«این کتابی خجسته است که ما به سوی تو فرو فرستاده‌ایم تا در آیات آن نیک بیندیشند و تا خردمندان از آن پند گیرند» سوره ص، آیه۲۹.</ref>. | ||
* [[مبارک]] بودن [[قرآن]] را بنابر تعریف برکت به "ثبوت خیر" به این سبب دانسته‌اند که [[تلاوت]] و عمل کردن به [[قرآن]]، راه رسیدن به [[سعادت]] و خیر است و [[علم]] اولین و آخرین و [[بخشش گناهان]] و [[حلال و حرام]] در آن آمده است<ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۱۶.</ref>. و بنابر تعریف برکت به "افزون شدن"، [[مبارک]] بودن [[قرآن]] را به سبب بیان افزون و [[ناسخ]] بودن آن نسبت به کتاب‌های پیشین و ماندگاری آن تا پایان [[تکلیف]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۱۶؛ مجمع البحرین، ج ۱، ص ۱۹۱، «برک».</ref>. | * [[مبارک]] بودن [[قرآن]] را بنابر تعریف برکت به "ثبوت خیر" به این سبب دانسته‌اند که [[تلاوت]] و عمل کردن به [[قرآن]]، راه رسیدن به [[سعادت]] و خیر است و [[علم]] اولین و آخرین و [[بخشش گناهان]] و [[حلال و حرام]] در آن آمده است<ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۱۶.</ref>. و بنابر تعریف برکت به "افزون شدن"، [[مبارک]] بودن [[قرآن]] را به سبب بیان افزون و [[ناسخ]] بودن آن نسبت به کتاب‌های پیشین و ماندگاری آن تا پایان [[تکلیف]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۱۶؛ مجمع البحرین، ج ۱، ص ۱۹۱، «برک».</ref>. | ||
* [[آیه]] دیگری [[نزول قرآن]] را در شبی [[مبارک]] می‌داند: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ}}<ref>«که ما آن را در شبی خجسته فرو فرستادیم، بی‌گمان ما بیم‌دهنده بودیم» سوره دخان، آیه ۳.</ref> بیشتر [[مفسران]]<ref>روح المعانی، مج ۱۴، ج ۲۵، ص ۱۷۰.</ref> منظور از {{متن قرآن|لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ}} را [[شب قدر]]<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۱۳۸؛ تفسیر بیضاوی، ج ۴، ص ۱۱۷.</ref> و بعضی شب [[پانزدهم شعبان]]<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۱۳۹.</ref> دانسته‌اند؛ اما برخی به دلالت {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ}}<ref>«ما آن (قرآن) را در شب قدر فرو فرستادیم» سوره قدر، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«روزهای روزه گرفتن در ماه رمضان است که قرآن را در آن فرو فرستاده‌اند؛ به رهنمودی برای مردم و برهان‌هایی (روشن) از راهنمایی و جدا کردن حقّ از باطل. پس هر کس از شما این ماه را دریافت (و در سفر نبود)، باید (تمام) آن را روزه بگیرد و اگر بیمار یا در سفر بود، شماری از روزهایی دیگر (روزه بر او واجب است)؛ خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد و (می‌خواهد) تا شمار (روزه‌ها) را کامل کنید و تا خداوند را برای آنکه راهنمایی‌تان کرده است به بزرگی یاد کنید و باشد که سپاس گزارید» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> قول نخست را صحیح‌تر می‌دانند <ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۹۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۸۵.</ref>. | * [[آیه]] دیگری [[نزول قرآن]] را در شبی [[مبارک]] می‌داند: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ}}<ref>«که ما آن را در شبی خجسته فرو فرستادیم، بی‌گمان ما بیم‌دهنده بودیم» سوره دخان، آیه ۳.</ref> بیشتر [[مفسران]]<ref>روح المعانی، مج ۱۴، ج ۲۵، ص ۱۷۰.</ref> منظور از {{متن قرآن|لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ}} را [[شب قدر]]<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۱۳۸؛ تفسیر بیضاوی، ج ۴، ص ۱۱۷.</ref> و بعضی شب [[پانزدهم شعبان]]<ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۵، ص ۱۳۹.</ref> دانسته‌اند؛ اما برخی به دلالت {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ}}<ref>«ما آن (قرآن) را در شب قدر فرو فرستادیم» سوره قدر، آیه ۱.</ref> و {{متن قرآن|شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ}}<ref>«روزهای روزه گرفتن در ماه رمضان است که قرآن را در آن فرو فرستاده‌اند؛ به رهنمودی برای مردم و برهان‌هایی (روشن) از راهنمایی و جدا کردن حقّ از باطل. پس هر کس از شما این ماه را دریافت (و در سفر نبود)، باید (تمام) آن را روزه بگیرد و اگر بیمار یا در سفر بود، شماری از روزهایی دیگر (روزه بر او واجب است)؛ خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد و (می‌خواهد) تا شمار (روزه‌ها) را کامل کنید و تا خداوند را برای آنکه راهنمایی‌تان کرده است به بزرگی یاد کنید و باشد که سپاس گزارید» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> قول نخست را صحیح‌تر می‌دانند <ref>مجمع البیان، ج ۹، ص ۹۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۶، ص ۸۵.</ref>. وصف [[مبارک]] را به سبب [[اجابت دعا]]<ref>مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۷۸۶.</ref> و [[نزول]] [[برکات]] و [[ثواب]] و خیری دانسته‌اند که در این شب از جانب [[خداوند]] بر [[بندگان]] نازل می‌شود <ref>روح‌المعانی، مج ۱۴، ج ۲۵، ص ۱۷۲.</ref>. | ||
* در [[قرآن]] از پدیده‌های [[مبارک]] دیگری یاد شده است که می‌توان از آنها با عنوان مکان‌های [[مبارک]] نام برد. این مکان‌ها عبارت‌اند از:[[زمین]] [[مکه]] و سرزمین [[شام]]. | * در [[قرآن]] از پدیده‌های [[مبارک]] دیگری یاد شده است که می‌توان از آنها با عنوان مکان‌های [[مبارک]] نام برد. این مکان‌ها عبارت‌اند از:[[زمین]] [[مکه]] و سرزمین [[شام]]. | ||
* [[زمین]] گسترده‌ترین مکانی است که [[قرآن]] از برکت نهادن [[خداوند]] در آن سخن گفته است: {{متن قرآن|قُلْ أَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذِي خَلَقَ الْأَرْضَ فِي يَوْمَيْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَنْدَادًا ذَلِكَ رَبُّ الْعَالَمِينَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«بگو آیا شما به کسی کفر می‌ورزید و برای او همتایانی می‌آورید که زمین را دو روزه آفریده است؟ او پروردگار جهانیان است و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۹-۱۰.</ref>. منظور از برکت را خیر دائمی [[زمین]] برای اهلش و روییدن درختان دانسته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۴، ص ۱۲۰.</ref>. | * [[زمین]] گسترده‌ترین مکانی است که [[قرآن]] از برکت نهادن [[خداوند]] در آن سخن گفته است: {{متن قرآن|قُلْ أَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذِي خَلَقَ الْأَرْضَ فِي يَوْمَيْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَنْدَادًا ذَلِكَ رَبُّ الْعَالَمِينَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«بگو آیا شما به کسی کفر می‌ورزید و برای او همتایانی می‌آورید که زمین را دو روزه آفریده است؟ او پروردگار جهانیان است و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۹-۱۰.</ref>. منظور از برکت را خیر دائمی [[زمین]] برای اهلش و روییدن درختان دانسته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۴، ص ۱۲۰.</ref>. | ||
* در آیه‌ای از [[کعبه]] با | * در آیه‌ای از [[کعبه]] با وصف [[مبارک]] یاد شده است: {{متن قرآن|إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«بی‌گمان نخستین خانه‌ای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان» سوره آل عمران، آیه ۹۶.</ref>. برکت [[کعبه]] را به سبب [[ثواب]] و [[بخشش گناهان]] دانسته‌اند که [[حاجیان]]، عمره‌گزاران، معتکفان و [[طواف]] کنندگان [[کعبه]] به دست می‌آورند <ref>الکشاف، ج ۱، ص ۳۷۸؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۷۹۸.</ref>. | ||
* در ۶ [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُوا وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا يَعْرِشُونَ}}<ref>«و قومی را که (از سوی فرعونیان) ناتوان شمرده می‌شدند وارث شرق و غرب آن سرزمین کردیم که در آن برکت نهاده بودیم و سخن نیکوی پروردگارت درباره بنی اسرائیل به خاطر شکیبی که ورزیدند راست آمد و آنچه را فرعون و قومش می‌ساختند و آنچه را بر می‌افراختند زیر و زبر کردیم» سوره اعراف، آیه ۱۳۷.</ref>؛ {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ}}<ref>«پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی - که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَنَجَّيْنَاهُ وَلُوطًا إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«و او و لوط را رهاندیم، به سوی سرزمینی که در آن برای جهانیان خجستگی نهاده بودیم» سوره انبیاء، آیه ۷۱.</ref>، {{متن قرآن|وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ}}<ref>«و برای سلیمان، باد تیزپا را (رام کردیم) که به فرمان وی به سرزمینی که ما در آن خجستگی نهاده بودیم می‌وزید و ما به هر چیزی داناییم» سوره انبیاء، آیه ۸۱.</ref>؛ {{متن قرآن|فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي مِن شَاطِئِ الْوَادِي الأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَن يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«چون به آن (آتش) رسید از کناره راست آن درّه در آن پاره زمین خجسته، از آن درخت بانگ برآمد که: ای موسی! منم، خداوند پروردگار جهانیان» سوره قصص، آیه ۳۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref>. به برکت سرزمینی اشاره شده است که مشهور [[مفسران]] آن را سرزمین [[شام]]<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۰۲؛ الکشاف، ج ۲، ص ۱۴۹؛ مجمع البیان، ج ۴، ص ۷۲۵.</ref> یا بخشی از آن منطقه<ref>الکشاف، ج ۲، ص ۱۴۹، ۶۴۸؛ مجمع البیان، ج ۴، ص ۷۲۵؛ ج ۶، ص ۶۱۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۱، ص ۲۰۲؛ ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref> دانسته و عامل برکت آن را با تعابیری گوناگون در دو نظریه <ref>مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۳۹۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۳۹؛ ج ۱۱، ص ۲۰۲.</ref> بیان کرده‌اند: عده‌ای برکت این سرزمین را به حاصل خیزی [[زمین]] و وجود محصولات [[کشاورزی]]، درختان و میوه‌های فراوان و چشمه‌ها و نهرهای جاری دانسته‌اند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref>. بعضی به [[نزول وحی]] و [[ملائکه]] در این سرزمین و وجود [[پیامبران]] بسیار و [[مدفن]] آنها اشاره کرده<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۶۱۱؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۰، ۲۰۱؛ التحریر و التنویر، ج ۱۳، ص ۲۰.</ref> و سرزمین [[شام]] را برکت یافته از آنها دانسته‌اند. در روایتی از [[پیامبر]]، [[شام]] سرزمین [[برگزیده خدا]] و [[جایگاه]] گسیل [[بندگان]] برگزیده‌اش معرفی شده است <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۳۹.</ref>. [[فخر رازی]] نیز بر این [[باور]] است که [[خداوند]] نشان [[برکات]] خود را بر سرزمین [[شام]] نهاده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۰.</ref>. | * در ۶ [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُوا وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا يَعْرِشُونَ}}<ref>«و قومی را که (از سوی فرعونیان) ناتوان شمرده می‌شدند وارث شرق و غرب آن سرزمین کردیم که در آن برکت نهاده بودیم و سخن نیکوی پروردگارت درباره بنی اسرائیل به خاطر شکیبی که ورزیدند راست آمد و آنچه را فرعون و قومش می‌ساختند و آنچه را بر می‌افراختند زیر و زبر کردیم» سوره اعراف، آیه ۱۳۷.</ref>؛ {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ}}<ref>«پاکا آن (خداوند) که شبی بنده خویش را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی - که پیرامون آن را خجسته گردانده‌ایم- برد تا از نشانه‌هایمان بدو نشان دهیم، بی‌گمان اوست که شنوای بیناست» سوره اسراء، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَنَجَّيْنَاهُ وَلُوطًا إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا لِلْعَالَمِينَ}}<ref>«و او و لوط را رهاندیم، به سوی سرزمینی که در آن برای جهانیان خجستگی نهاده بودیم» سوره انبیاء، آیه ۷۱.</ref>، {{متن قرآن|وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ}}<ref>«و برای سلیمان، باد تیزپا را (رام کردیم) که به فرمان وی به سرزمینی که ما در آن خجستگی نهاده بودیم می‌وزید و ما به هر چیزی داناییم» سوره انبیاء، آیه ۸۱.</ref>؛ {{متن قرآن|فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي مِن شَاطِئِ الْوَادِي الأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَن يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«چون به آن (آتش) رسید از کناره راست آن درّه در آن پاره زمین خجسته، از آن درخت بانگ برآمد که: ای موسی! منم، خداوند پروردگار جهانیان» سوره قصص، آیه ۳۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref>. به برکت سرزمینی اشاره شده است که مشهور [[مفسران]] آن را سرزمین [[شام]]<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۰۲؛ الکشاف، ج ۲، ص ۱۴۹؛ مجمع البیان، ج ۴، ص ۷۲۵.</ref> یا بخشی از آن منطقه<ref>الکشاف، ج ۲، ص ۱۴۹، ۶۴۸؛ مجمع البیان، ج ۴، ص ۷۲۵؛ ج ۶، ص ۶۱۱؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۱، ص ۲۰۲؛ ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref> دانسته و عامل برکت آن را با تعابیری گوناگون در دو نظریه <ref>مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۳۹۲؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۳۹؛ ج ۱۱، ص ۲۰۲.</ref> بیان کرده‌اند: عده‌ای برکت این سرزمین را به حاصل خیزی [[زمین]] و وجود محصولات [[کشاورزی]]، درختان و میوه‌های فراوان و چشمه‌ها و نهرهای جاری دانسته‌اند<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref>. بعضی به [[نزول وحی]] و [[ملائکه]] در این سرزمین و وجود [[پیامبران]] بسیار و [[مدفن]] آنها اشاره کرده<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۶۱۱؛ التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۰، ۲۰۱؛ التحریر و التنویر، ج ۱۳، ص ۲۰.</ref> و سرزمین [[شام]] را برکت یافته از آنها دانسته‌اند. در روایتی از [[پیامبر]]، [[شام]] سرزمین [[برگزیده خدا]] و [[جایگاه]] گسیل [[بندگان]] برگزیده‌اش معرفی شده است <ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۳۹.</ref>. [[فخر رازی]] نیز بر این [[باور]] است که [[خداوند]] نشان [[برکات]] خود را بر سرزمین [[شام]] نهاده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۲، ص ۱۹۰.</ref>. | ||
* برکت این [[زمین]] در [[قرآن]]، ضمن وقایعی بازگو شده است: | * برکت این [[زمین]] در [[قرآن]]، ضمن وقایعی بازگو شده است: | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
# [[قرآن]] از حرکت تند باد به [[فرمان]] [[سلیمان]] به سوی سرزمینی برکت یافته یاد می‌کند: {{متن قرآن|وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ}}<ref>«و برای سلیمان، باد تیزپا را (رام کردیم) که به فرمان وی به سرزمینی که ما در آن خجستگی نهاده بودیم می‌وزید و ما به هر چیزی داناییم» سوره انبیاء، آیه ۸۱.</ref> باد به [[فرمان]] [[سلیمان]] به هر جا می‌رفت و در نهایت به محل استقرار [[سلیمان]] در [[شام]] بازمی‌گشت<ref>جامع‌البیان، مج ۱۰، ج ۱۷، ص ۷۳.</ref>. | # [[قرآن]] از حرکت تند باد به [[فرمان]] [[سلیمان]] به سوی سرزمینی برکت یافته یاد می‌کند: {{متن قرآن|وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ}}<ref>«و برای سلیمان، باد تیزپا را (رام کردیم) که به فرمان وی به سرزمینی که ما در آن خجستگی نهاده بودیم می‌وزید و ما به هر چیزی داناییم» سوره انبیاء، آیه ۸۱.</ref> باد به [[فرمان]] [[سلیمان]] به هر جا می‌رفت و در نهایت به محل استقرار [[سلیمان]] در [[شام]] بازمی‌گشت<ref>جامع‌البیان، مج ۱۰، ج ۱۷، ص ۷۳.</ref>. | ||
# در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref> نیز سخن از برکت یافتگی مکانی است که [[قوم]] [[سبأ]] با آنجا [[ارتباط]] داشتند. [[مفسران]]، این سرزمین را [[شام]] و برکت آن را به داشتن ۴۷۰۰ قریه با [[آب]] و درختان و محصولات فراوان دانسته‌اند. بعضی هم گفته‌اند: با فراوانی قریه‌ها به آنجا برکت داده شده است<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref>. بعضی هم منظور از این سرزمین را [[بیت المقدس]] و [[ارض]] مقدسه گفته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۰۲.</ref>. در بعضی [[روایات شیعه]] برای این [[آیه]] تأویلهایی آمده است؛ این [[روایات]]، {{متن قرآن|الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا}} را [[اهل‌بیت]] و {{متن قرآن|قُرًى ظَاهِرَةً}} را واسطه‌های بین [[اهل‌بیت]] و [[شیعیان]] مانند [[راویان حدیث]] و [[فقیهان]] دانسته‌اند <ref>الامامة والتبصره، ص ۱۴۰؛ کمال الدین، ص ۴۸۳؛ وسائل‌الشیعه، ج ۲۷، ص ۱۵۲.</ref>. بعضی از [[مفسران شیعه]] این [[روایات]] را در [[مقام]] [[تفسیر آیه]] نشمرده و آنها را بازگو کننده بطنی از [[قرآن]] دانسته‌اند<ref> المیزان، ج ۱۶، ص ۳۶۸.</ref>. | # در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ}}<ref>«و میان آنان و شهرهایی که در آنها خجستگی نهاده بودیم شهرهایی به هم پیوسته پدید آوردیم و در آنها راه رفت و آمد را به اندازه (برقرار) کردیم (و گفتیم) شب‌ها و روزها در آنها با ایمنی سفر کنید» سوره سبأ، آیه ۱۸.</ref> نیز سخن از برکت یافتگی مکانی است که [[قوم]] [[سبأ]] با آنجا [[ارتباط]] داشتند. [[مفسران]]، این سرزمین را [[شام]] و برکت آن را به داشتن ۴۷۰۰ قریه با [[آب]] و درختان و محصولات فراوان دانسته‌اند. بعضی هم گفته‌اند: با فراوانی قریه‌ها به آنجا برکت داده شده است<ref>تفسیر قرطبی، ج ۱۴، ص ۱۸۵.</ref>. بعضی هم منظور از این سرزمین را [[بیت المقدس]] و [[ارض]] مقدسه گفته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۰۲.</ref>. در بعضی [[روایات شیعه]] برای این [[آیه]] تأویلهایی آمده است؛ این [[روایات]]، {{متن قرآن|الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا}} را [[اهل‌بیت]] و {{متن قرآن|قُرًى ظَاهِرَةً}} را واسطه‌های بین [[اهل‌بیت]] و [[شیعیان]] مانند [[راویان حدیث]] و [[فقیهان]] دانسته‌اند <ref>الامامة والتبصره، ص ۱۴۰؛ کمال الدین، ص ۴۸۳؛ وسائل‌الشیعه، ج ۲۷، ص ۱۵۲.</ref>. بعضی از [[مفسران شیعه]] این [[روایات]] را در [[مقام]] [[تفسیر آیه]] نشمرده و آنها را بازگو کننده بطنی از [[قرآن]] دانسته‌اند<ref> المیزان، ج ۱۶، ص ۳۶۸.</ref>. | ||
# [[قرآن]] از محل [[برانگیخته شدن]] [[موسی]] با تعبیر {{متن قرآن|الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ}} یاد می‌کند: {{متن قرآن|فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي مِن شَاطِئِ الْوَادِي الأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَن يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«چون به آن (آتش) رسید از کناره راست آن درّه در آن پاره زمین خجسته، از آن درخت بانگ برآمد که: ای موسی! منم، خداوند پروردگار جهانیان» سوره قصص، آیه ۳۰.</ref>. [[فخر رازی]] | # [[قرآن]] از محل [[برانگیخته شدن]] [[موسی]] با تعبیر {{متن قرآن|الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ}} یاد می‌کند: {{متن قرآن|فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي مِن شَاطِئِ الْوَادِي الأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَن يَا مُوسَى إِنِّي أَنَا اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«چون به آن (آتش) رسید از کناره راست آن درّه در آن پاره زمین خجسته، از آن درخت بانگ برآمد که: ای موسی! منم، خداوند پروردگار جهانیان» سوره قصص، آیه ۳۰.</ref>. [[فخر رازی]] وصف [[مبارک]] را به این سبب دانسته که [[پیامبری]] [[موسی]] از آن مکان آغاز شده است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۴، ص ۲۴۴.</ref>. [[مفسران]] {{متن قرآن|الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ}} را همان [[سرزمین مقدس]] می‌دانند که هنگام ورود [[موسی]] به آنجا، [[خداوند]] او را این گونه خطاب کرد: {{متن قرآن|إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى}}<ref>«بی‌گمان این منم پروردگار تو، پای‌پوش‌های خویش را درآور که تو در سرزمین مقدس طوی‌یی» سوره طه، آیه ۱۲.</ref><ref>مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۳۹۲.</ref>. [[مفسران]] "[[مقدس]]" را "[[مبارک]]" معنا کرده‌اند<ref>جامع البیان، مج ۹، ج ۱۶، ص ۱۸۲؛ التبیان، ج ۱۰، ص ۲۵۶.</ref>، افزون بر این واژه‌های {{متن قرآن|سَيْنَاءَ}}: {{متن قرآن|وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ}}<ref>«و نیز درختی را که از طور سینا بیرون می‌آید که (دانه) روغنی و نانخورشی برای خورندگان می‌رویاند» سوره مؤمنون، آیه ۲۰.</ref><ref>جامع البیان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص ۱۹؛ التبیان، ج ۷، ص ۳۵۷.</ref> و {{متن قرآن|سِينِينَ}}: {{متن قرآن|وَطُورِ سِينِينَ}}<ref>«و به کوه سینا،» سوره تین، آیه ۲.</ref><ref>جامع البیان، مج ۱۵، ج ۳۰، ص ۳۰۵؛ التبیان، ج ۱۰، ص ۳۷۵.</ref> را به معنای [[مبارک]] و منظور از طور سیناء و طور سینین را کوهی دانسته‌اند که در آنجا ندایی [[موسی]] را مخاطب قرار داد<ref>جامع البیان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص ۱۹، مج ۱۵، ج ۳۰، ص ۳۰۳؛ التبیان، ج ۷، ص ۳۵۸؛ ج ۱۰، ص ۳۷۵.</ref>. [[مفسران]] برای این دو عبارت معناهای دیگری نیز بازگو کرده‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۰، ج ۱۸، ص ۱۹؛ مج ۱۵، ج ۳۰، ص ۳۰۳ ـ ۳۰۵؛ التبیان، ج ۷، ص ۳۵۸؛ ج ۱۰، ص ۳۷۶.</ref>. | ||
* بخشی دیگر از پدیده‌های [[مبارک]] مربوط به بعضی از جلوه‌های [[طبیعت]] است؛ در آیه‌ای ضمن تمثیلی برای [[نور خداوند]]، از درخت [[مبارک]] زیتون سخن رفته است: {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است، مثل نور او چون چراغدانی است در آن چراغی، آن چراغ در شیشه‌ای، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است کز درخت خجسته زیتونی می‌فروزد که نه خاوری است و نه باختری، نزدیک است روغن آن هر چند آتشی بدان نرسیده برفروزد، نوری است فرا نوری، خداوند هر که را بخواهد به نور خویش رهنمون می‌گردد و خداوند این مثل‌ها را برای مردم می‌زند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره نور، آیه ۳۵.</ref>. [[مفسران]] برکت درخت زیتون را بدین سبب دانسته‌اند که گونه‌هایی از [[منافع]] را در خود جای داده است و روغن آن روشن‌ترین روغن است، افزون بر این گفته‌اند که درخت زیتون نخستین درختی است که پس از [[طوفان نوح]] روییده و محل رویش آن منزلگاه [[انبیا]] بوده است<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۲۵.</ref>. | * بخشی دیگر از پدیده‌های [[مبارک]] مربوط به بعضی از جلوه‌های [[طبیعت]] است؛ در آیه‌ای ضمن تمثیلی برای [[نور خداوند]]، از درخت [[مبارک]] زیتون سخن رفته است: {{متن قرآن|اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«خداوند، نور آسمان‌ها و زمین است، مثل نور او چون چراغدانی است در آن چراغی، آن چراغ در شیشه‌ای، آن شیشه گویی ستاره‌ای درخشان است کز درخت خجسته زیتونی می‌فروزد که نه خاوری است و نه باختری، نزدیک است روغن آن هر چند آتشی بدان نرسیده برفروزد، نوری است فرا نوری، خداوند هر که را بخواهد به نور خویش رهنمون می‌گردد و خداوند این مثل‌ها را برای مردم می‌زند و خداوند به هر چیزی داناست» سوره نور، آیه ۳۵.</ref>. [[مفسران]] برکت درخت زیتون را بدین سبب دانسته‌اند که گونه‌هایی از [[منافع]] را در خود جای داده است و روغن آن روشن‌ترین روغن است، افزون بر این گفته‌اند که درخت زیتون نخستین درختی است که پس از [[طوفان نوح]] روییده و محل رویش آن منزلگاه [[انبیا]] بوده است<ref>مجمع البیان، ج ۷، ص ۲۲۵.</ref>. | ||
* یکی دیگر از جلوه‌های [[طبیعت]] [[باران]] است که [[قرآن]] از آن با تعبیر "[[آب]] [[مبارک]]" یاد می‌کند:{{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستان‌ها و دانه درویدنی رویاندیم» سوره ق، آیه ۹.</ref> وجه برکت [[باران]] را در ادامه [[آیه]] با ذکر کارکرد آن در رویش باغها و دانه‌های [[کشاورزی]] و درختان و برخورداری [[انسان]] از [[رزق و روزی]]، می‌توان دریافت: {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَهَا طَلْعٌ نَضِيدٌ رِزْقًا لِلْعِبَادِ وَأَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَيْتًا كَذَلِكَ الْخُرُوجُ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستان‌ها و دانه درویدنی رویاندیم و خرمابن‌های بالا بلند را که شکوفه‌های بر هم نهاده (و انبوه) دارند تا روزی بندگان شود و با آن (آب)، سرزمین مرده را بارور کردیم؛ رستخیز (نیز) همین گونه است» سوره ق، آیه ۹ -۱۱.</ref><ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص ۱۹۶ ـ ۱۹۷؛ الکشاف، ج ۴، ص ۳۸۱.</ref>. [[مفسران]] برکت [[زمین]]: {{متن قرآن|وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۱۰.</ref> را به رویش درختان [[تفسیر]] کرده‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۴، ص ۱۲۰.</ref>. | * یکی دیگر از جلوه‌های [[طبیعت]] [[باران]] است که [[قرآن]] از آن با تعبیر "[[آب]] [[مبارک]]" یاد می‌کند:{{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستان‌ها و دانه درویدنی رویاندیم» سوره ق، آیه ۹.</ref> وجه برکت [[باران]] را در ادامه [[آیه]] با ذکر کارکرد آن در رویش باغها و دانه‌های [[کشاورزی]] و درختان و برخورداری [[انسان]] از [[رزق و روزی]]، می‌توان دریافت: {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ وَالنَّخْلَ بَاسِقَاتٍ لَهَا طَلْعٌ نَضِيدٌ رِزْقًا لِلْعِبَادِ وَأَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَيْتًا كَذَلِكَ الْخُرُوجُ}}<ref>«و از آسمان، آبی خجسته فرو فرستادیم آنگاه با آن بوستان‌ها و دانه درویدنی رویاندیم و خرمابن‌های بالا بلند را که شکوفه‌های بر هم نهاده (و انبوه) دارند تا روزی بندگان شود و با آن (آب)، سرزمین مرده را بارور کردیم؛ رستخیز (نیز) همین گونه است» سوره ق، آیه ۹ -۱۱.</ref><ref>جامع‌البیان، مج ۱۳، ج ۲۶، ص ۱۹۶ ـ ۱۹۷؛ الکشاف، ج ۴، ص ۳۸۱.</ref>. [[مفسران]] برکت [[زمین]]: {{متن قرآن|وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ}}<ref>«و بر روی آن کوه‌هایی استوار پدید آورد و در آن خجستگی نهاد و در چهار روز روزی‌هایش را در آن برای خواهندگان یکسان اندازه‌گیری کرد» سوره فصلت، آیه ۱۰.</ref> را به رویش درختان [[تفسیر]] کرده‌اند<ref>جامع البیان، مج ۱۲، ج ۲۴، ص ۱۲۰.</ref>. | ||