شاس بن قیس: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

از [[زندگی]] او اطلاع دیگری در دست نیست؛ اما برخی [[مفسران]] در [[تفسیر]] برخی [[آیات قرآن کریم]] از وی نام برده‌اند:

# برخی [[مفسران]]، مقصود از {{متن قرآن|مَّاعُونَ لِلْكَذِبِ}} در آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذِينَ هَادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا وَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«ای پیامبر! آنان که در کفر شتاب می‌ورزند تو را اندوهگین نکنند، همان کسانی که به زبان می‌گفتند ایمان آورده‌ایم در حالی که دل‌هاشان ایمان نیاورده است و یهودیانی که به دروغ گوش می‌سپارند جاسوسان گروهی دیگرند که نزد تو نیامده‌اند؛ عبارات (کتاب آسمانی) را از جایگاه آنها پس و پیش می‌کنند؛ (به همدیگر) می‌گویند اگر به شما این (حکمی که ما می‌خواهیم از سوی پیامبر) داده شد بپذیرید و اگر داده نشد، (از او) دوری گزینید- و از تو در برابر خداوند، برای کسی که عذاب وی را بخواهد، هیچ‌گاه کاری ساخته نیست- آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ در این جهان، خواری و در جهان واپسین عذابی سترگ دارند» سوره مائده، آیه ۴۱.</ref> را تنی چند از جمله شأس بن قیس دانسته‌اند<ref>تفسیر مقاتل، ج۱، ص۴۷۴.</ref>. خداوند در این آیه، به برخی اقدامات یهودیان، از جمله فرستادن جاسوس برای شنیدن [[سخنان پیامبر]] {{صل}} جهت کسب دستاویزی برای [[تکذیب]]، [[پذیرش]] بخشی از سخنان پیامبر {{صل}} که مطابق دلخواه آنان است و نپذیرفتن دیگر [[دستورات]] و درخواست [[داوری]] از [[پیامبر]] {{صل}}با اهداف خاص اشاره می‌کند. برخی [[مفسران]]، شأس بن [[قیس]] را جاسوس [[یهودیان خیبر]] شناسانده‌اند <ref>تفسیر مقاتل، ج۱، ص۴۷۴.</ref>

# بنابر [[نقل]] [[ابن عباس]]، شأس بن قیس همراه شماری از یهودیان، نزد پیامبر {{صل}} رفت و ضمن معرفی خود به عنوان [[احبار]] و اشراف [[یهود]]، ادعا کردند اگر ما از تو [[پیروی]] کنیم همه یهود تابع تو خواهند شد و با ما مخالفتی نخواهند داشت<ref> اسباب النزول، ص ۲۰۰؛ الکشاف، ج ۱، ص ۶۴۰؛ روض الجنان، ج ۶، ص ۳۷۹ - ۳۸۰.</ref>. آنان همچنین گفتند میان ما و برخی دیگر اختلافی است که برای داوری نزد تو خواهیم آمد و چنانچه به سود ما [[حکم]] کنی به تو خواهیم گروید و بدین گونه درصدد همراه ساختن پیامبر {{صل}} با هواهای خود بودند که آن [[حضرت]] درخواست ایشان را نپذیرفت<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۹۷ - ۳۹۸؛ اسباب النزول، ص ۲۰۰؛ تفسیر ثعلبی، ج۴، ص۷۵.</ref>. در پی آن [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَنِ احْكُمْ بَيْنَهُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَنْ يَفْتِنُوكَ عَنْ بَعْضِ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُصِيبَهُمْ بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ}}<ref>«و در میان آنان بنابر آنچه خداوند فرو فرستاده است داوری کن و از خواسته‌های آنان پیروی مکن و از آنان بپرهیز مبادا تو را در برخی از آنچه خداوند به سوی تو فرو فرستاده است به فتنه اندازند و اگر رو برتابند بدان که خداوند جز این نمی‌خواهد که آنان را به برخی از گناهانشان گرفتار سازد و بی‌گمان بسیاری از مردم نافرمانند» سوره مائده، آیه ۴۹.</ref> نازل شد و ضمن برحذر داشتن [[رسول خدا]] {{صل}} از پیروی خواسته‌های یهود، به آن حضرت [[فرمان]] داد میان آنان براساس آنچه [[خداوند]] نازل کرده حکم کند و از ورود به [[فتنه]] آنان برحذر باشد.

# به [[نقل]] از [[ابن عباس]]، شماری از [[یهودیان]] از جمله شأس در پاسخ [[دعوت پیامبر]] اکرم {{صل}} به [[اسلام]]، مواردی همچون [[بی‌اعتقادی]] [[پیامبر]] {{صل}} به [[پسر خدا]] بودن عُزَیْر را از [[موانع ایمان]] خود برشمردند<ref>تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰؛ التبیان، ج۵، ص۲۰۵؛ مجمع البیان، ج۵، ص۳۶.</ref>. در پی آن [[آیه]] {{متن قرآن|وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ}}<ref>«یهودیان گفتند عزیر پسر خداوند است و مسیحیان گفتند: مسیح پسر خداوند است؛ این گفتار، سر زبان آنهاست که با گفته کافران پیشین همانندی می‌کند؛ خداوندشان بکشاد! چگونه (از حقّ) باز گردانیده می‌شوند؟» سوره توبه، آیه ۳۰.</ref> نازل شد و چنین باوری را [[انحراف از حق]] و همانند [[باور]] [[کافران]] پیشین دانست و آنان را به جهت داشتن چنین باورهایی [[نکوهش]] کرد<ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۱۴۲؛ تفسیر ابن أبی حاتم، ج۶، ص۱۷۸۱؛ تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰.</ref>

# [[خداوند]] در [[آیات]] {{متن قرآن| وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ آمَنُواْ مِنكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَاللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَقُّ أَن يُرْضُوهُ إِن كَانُواْ مُؤْمِنِينَ أَلَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّهُ مَن يُحَادِدِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ }}<ref>«و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند برای شما به خداوند سوگند می‌خورند تا خرسندتان گردانند در حالی که اگر مؤمنند سزاوارتر است خداوند و پیامبرش را خرسند گردانند آیا ندانسته‌اند که هر کس با خداوند و پیامبرش دشمنی ورزد بی‌گمان آتش دوزخ او راست در حالی که در آن جاودان خواهد بود؛ خواری سترگ این است» سوره توبه، آیه ۶۱-۶۳.</ref> به کسانی اشاره می‌کند که با سخنان ناروای خود پیامبر {{صل}} را می‌آزردند و سخنانی ضد پیامبر {{صل}}می‌گفتند؛ اما هنگامی که به آنها گوشزد می‌شد ممکن است آن [[حضرت]] از این سخنان [[آگاه]] شود، می‌گفتند ما نزد وی [[سوگند]] یاد می‌کنیم که چنین نگفته‌ایم، زیرا وی خوش‌باور است. برخی، شأس بن [[قیس]] را از این افراد دانسته‌اند <ref>مجمع البیان، ج۵، ص۶۸.</ref>