پرش به محتوا

بلد: تفاوت میان نسخه‌ها

۸٬۶۰۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲
خط ۶۹: خط ۶۹:
در جنوب غربی شهر مارب در [[کشور یمن]]، سلسله جبالی وجود دارد، که از [[کوه]] مشهور سرات منشعب می‌شود و صدها میل، به طرف شمال شرقی امتداد دارد.
در جنوب غربی شهر مارب در [[کشور یمن]]، سلسله جبالی وجود دارد، که از [[کوه]] مشهور سرات منشعب می‌شود و صدها میل، به طرف شمال شرقی امتداد دارد.
باران‌های بهاری... در مجرای بزرگ کوهستانی، به نام میزاب شرقی می‌ریزد و سرانجام رودخانه [[عظیم]] ادنه را تشکیل می‌دهد و این رودخانه همچنان پیش می‌رود تا به نزدیک شهر مأرب، به تنگه‌ای کوهستانی می‌رسد، که در دو طرف آن تنگه دو کوه معروف به بلق به فاصله ششصد قدم از یکدیگر قرار دارد... در فصل [[بهار]] و موسم بارانی سیل‌های [[عظیم]]... در آنجا به راه می‌افتد... و غالباً پس از رساندن خرابی... در ریگزار فرو می‌رود... نظر به این [[مشکلات]] طبیعی؛ [[مردم]] [[سبأ]]، به [[فکر]] ساختن [[سدی]] که به [[سد مأرب]] معروف است افتادند»<ref>صدر الدین، بلاغی، قصه قرآن، صص ۸۰-۳۷۸.</ref>.<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص ۱۷۳.</ref>
باران‌های بهاری... در مجرای بزرگ کوهستانی، به نام میزاب شرقی می‌ریزد و سرانجام رودخانه [[عظیم]] ادنه را تشکیل می‌دهد و این رودخانه همچنان پیش می‌رود تا به نزدیک شهر مأرب، به تنگه‌ای کوهستانی می‌رسد، که در دو طرف آن تنگه دو کوه معروف به بلق به فاصله ششصد قدم از یکدیگر قرار دارد... در فصل [[بهار]] و موسم بارانی سیل‌های [[عظیم]]... در آنجا به راه می‌افتد... و غالباً پس از رساندن خرابی... در ریگزار فرو می‌رود... نظر به این [[مشکلات]] طبیعی؛ [[مردم]] [[سبأ]]، به [[فکر]] ساختن [[سدی]] که به [[سد مأرب]] معروف است افتادند»<ref>صدر الدین، بلاغی، قصه قرآن، صص ۸۰-۳۷۸.</ref>.<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص ۱۷۳.</ref>
==جغرافیای بلد، در سوره مبارکه بلد==
#{{متن قرآن|لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ}}<ref>«نه، سوگند می‌خورم به این شهر،» سوره بلد، آیه ۱.</ref>.
#{{متن قرآن|وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَدِ}}<ref>«که تو در این شهر ساکنی،» سوره بلد، آیه ۲.</ref>.
در آیات صدر این مقاله، واژه البلد دو بار تکرار شده و در هر دو مورد بلد، با حرف تعریف ال همراه است، که نشان دهنده معرفه بودن آن است؛ و ما می‌توانیم با استفاده از منابع تاریخی و تفسیر آیات، برای قاری قرآن روشن نماییم، منظور از البلد کدام شهر معروف است.
برخی از علما و بزرگان، می‌نویسند<ref>علامه طبابایی، تفسیر المیزان، ج۴، ص۲۳۴.</ref>: «مفسرین گفته‌اند. منظور از {{متن قرآن|هَذَا الْبَلَدِ}} مکه است، مؤید این احتمال سیاق سوره است، که گفتیم سیاق سوره‌های مکی را دارد و نیز آیه بعدی، آن را تأیید می‌کند، البته بنابراین که منظور از والد ابراهیم{{ع}} باشد...» و سپس می‌افزاید: {{متن قرآن|وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَذَا الْبَلَدِ}}<ref>«که تو در این شهر ساکنی،» سوره بلد، آیه ۲.</ref> این جمله حال است، از کلمه بلد در آیه قبل و با این که می‌توانست، با آوردن ضمیر آن اکتفا نموده می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ * وَأَنْتَ حِلٌّ بِهَا}} چنین نکرد و دوباره خود کلمه بلد را ذکر کرد، برای این که به عظمت شأن آن و اعتنایی که به امر آن دارد اشاره کرده باشد».
برخی از علما، نیز در تفسیر پرتوی از قرآن، در توضیح واژه بلاد، در صفحه ۸۴ آن کتاب، بلد را، در هر دو آیه مکه دانسته است.<ref>آیة الله طالقانی، تفسیر پرتوی از قرآن</ref>
برخی از پژوهشگران می‌نویسند<ref>محمد تقی شریعتی، تفسیر نوین، ص۱۸۸.</ref>: «مفسران اتفاق دارند، در این که مقصود از بلد، در این آیه مکه معظمه است».
برخی از علما می‌نویسند<ref>آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۷.</ref>: «گرچه در این آیات نام مکه صریحاً نیامده است؛ ولی با توجه به مکی بودن سوره، از یک سو و اهمیت فوق العاده این شهر مقدس، از سوی دیگر پیدا است، که منظور همان مکه است و اجماع مفسرین، نیز بر همین است».<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص ۱۷۵.</ref>
===حاصل تحقیق===
در نتیجه، با قاطعیت می‌توان گفت، که منظور از بلاد، در دو آیه مورد پژوهش شهر مکه معظمه است.
با توجه به این که، ما در صفحات آینده زیر عنوان مکه، جغرافیای آن را توضیح خواهیم داد؛ لذا خوانندگان گرامی را به آن مقاله ارجاع می‌دهیم.
==جغرافیای بلد، در سوره مبارکه تین==
{{متن قرآن|وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ}}<ref>«و به این شهر امن و آرام (مکّه)،» سوره تین، آیه ۳.</ref>.
خداوند سبحان، در آیه مذکور، بعد از یاد کردن سوگند به تین و زیتون؛ به یک شهر مهم، با صفت امین، نیز قسم یاد کرده است؛ که دلیل بر عظمت و اهمیت آن شهر معروف می‌باشد، ولی با صراحت نام آن بیان نشده است.
به یقین قاری قرآن، علاقه‌مند است، که بداند. منظور خدای تعالی، از این مکان مهم، کدام شهر است؛ لذا ما در این گفتار سعی می‌نماییم، با استفاده از منابع قابل قبول، به این پرسش، پاسخ دهیم و نام صریح آن را، برای خوانندگان گرامی بیان نماییم.
برخی از علما و بزرگان می‌فرمایند: «... و مراد به {{متن قرآن|هَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ}} مکه مشرفه است و بلد امینش خواند، چون امنیت یکی از خواصی است؛ که برای حرم تشریع شده و هیچ جای دیگر دنیا چنین حکمی برایش تشریع نشده و این حرم سرزمینی است، که خانه کعبه در آن واقع است. و خدای تعالی درباره آن فرموده: {{متن قرآن|أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنَا حَرَمًا آمِنًا...}}<ref>«آیا ندیده‌اند که ما حرمی امن پدید آوردیم (که در آن هیچ چیز را در نمی‌برند) در حالی که (بیرون از شهر مکّه) مردم از پیرامونشان ربوده می‌شوند؟ پس آیا به باطل باور دارند و نعمت خداوند را انکار می‌کنند؟» سوره عنکبوت، آیه ۶۷.</ref> و نیز در دعایی که قرآن، از ابراهیم خلیل{{ع}} حکایت کرده آمده: {{متن قرآن|رَبِّ اجْعَلْ هَذَا الْبَلَدَ آمِنًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! این شهر را امن گردان و مرا و فرزندانم را از پرستیدن بت‌ها دور بدار» سوره ابراهیم، آیه ۳۵.</ref><ref>محمد حسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ص۲۸۹. </ref>.
برخی از علما و بزرگان، در تفسیر پرتوی از قرآن، نیز همین نظر را بیان داشته و می‌نویسد: «سوگند به این شهر، که پیوسته امنیت بخش، یا امنیت داده شده است. منشاء امنیت آن شهر مکه کعبه و مناسک آن است؛ که هسته مرکزی و اولی بناء و اجتماع آن بوده...»<ref>محمود طالقانی، تفسیر پرتوی از قرآن قسمت دوم، ص۱۶۵.</ref>.
برخی از پژوهشگران، هم در کتاب تفسیر نوین می‌نویسد: «و منظور از بلد امین مکه معظمه مهبط وحی محمد{{صل}} می‌باشد»<ref>محمد تقی، شریعتی، تفسیر نوین، ص۲۴۰.</ref>.
برخی از نویسندگان<ref>شیخ فخر الدین طریحی، مجمع البحرین و مطلع النیرین، ص۲۰۸.</ref>، زیر واژه بلاد می‌نویسند: {{عربی|قوله و هذا البلد الامین قال الشیخ ابوعلی، یعنی مکه البلد الحرام یأمن فیه الخائف فی الجاهلیه و الاسلام...}}.
و در نتیجه می‌توان با قاطعیت گفت: {{متن قرآن|هَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ}}، اشاره به سرزمین مکه است سرزمینی که حتی در عصر جاهلیت به عنوان منطقه امن و حرم خدا شمرده می‌شده و کسی در آنجا حق تعرض به دیگری نداشت: حتی مجرمان و قاتلان وقتی به آن سرزمین می‌رسیدند، در امنیت بودند»<ref>ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه ج۲۷، ص۱۴۰.</ref>.
با توجه به مدارک یاد شده، غرض از بلد امین در سوره مبارکه تین همان مکه معظمه است.<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص ۱۷۷.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۷۳٬۱۳۵

ویرایش