حضرت نجمه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←پانویس) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== نام، [[کنیه]] و [[لقب]] == | == نام، [[کنیه]] و [[لقب]] == | ||
نام‌های بسیاری برای [[مادر]] گرامی [[حضرت رضا]] {{ع}}، نقل شده است؛ از جمله: نجمه، اروی، سکن، [[سمان]] و تُکتَم که تُکتَم آخرین نام ایشان بود. [[امام رضا]] {{ع}} مادرش را [[طاهره]] نامید<ref>اعلام الوری، ص۳۱۴؛ بحار الانوار، ج۴۹، ص۱۰۷؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۱۱.</ref>. در ریاحین الشریعه آمده است: «والده حضرت رضا {{ع}} را سکن، نوبیه، نجمه، [[سمانه]] و تکتم نام می‌بردند»<ref>ریاحین الشریعه، ج۳، ص۲۰؛ أعلام النساء المؤمنات، ص۲۷۶.</ref>. در [[مناقب]] آمده است: نام آن بانو صقر و ارواه بود و هنگامی که حضرت رضا {{ع}} از او متولد شد، او را طاهره نامیدند. او را [[خیزران]]<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۵؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۹۷.</ref>، قلیم و صفرا نیز نامیده‌اند<ref>الدرّ النظیم، ص۶۷۷.</ref>. [[کنیه]] وی امّ‌البنین می‌باشد<ref>الارشاد، ص۵۹۱.</ref>. | نام‌های بسیاری برای [[مادر]] گرامی [[حضرت رضا]] {{ع}}، نقل شده است؛ از جمله: نجمه، اروی، سکن، [[سمان]] و تُکتَم که تُکتَم آخرین نام ایشان بود. [[امام رضا]] {{ع}} مادرش را [[طاهره]] نامید<ref>اعلام الوری، ص۳۱۴؛ بحار الانوار، ج۴۹، ص۱۰۷؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۱۱.</ref>. در [[ریاحین الشریعه (کتاب)|ریاحین الشریعه]] آمده است: «والده حضرت رضا {{ع}} را سکن، نوبیه، نجمه، [[سمانه]] و تکتم نام می‌بردند»<ref>ریاحین الشریعه، ج۳، ص۲۰؛ أعلام النساء المؤمنات، ص۲۷۶.</ref>. در [[مناقب]] آمده است: نام آن بانو صقر و ارواه بود و هنگامی که حضرت رضا {{ع}} از او متولد شد، او را طاهره نامیدند. او را [[خیزران]]<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۵؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج۴، ص۳۹۷.</ref>، قلیم و صفرا نیز نامیده‌اند<ref>الدرّ النظیم، ص۶۷۷.</ref>. [[کنیه]] وی امّ‌البنین می‌باشد<ref>الارشاد، ص۵۹۱.</ref>. | ||
تنها [[لقب]] او «شقراء» است<ref>کشف الغمه، ج۲، ص۲۵۹.</ref>. وی را | تنها [[لقب]] او «شقراء» است<ref>کشف الغمه، ج۲، ص۲۵۹.</ref>. وی را «مُرسیه» نیز می‌گویند. [[یاقوت حموی]] در معجم البلدان، مُرسی را از شهرهای جزیره سیسیل می‌شمارد؛ ولی مُرسی همان بندر معروف مارسی امروزی در جنوب فرانسه است<ref>معصوم دهم، ص۶۷.</ref>.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۶۲.</ref>. | ||
== به سوی [[سعادت]] == | == به سوی [[سعادت]] == | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== پیوند با [[برکت]] == | == پیوند با [[برکت]] == | ||
همه [[همسران حضرت کاظم]] {{ع}} کنیز بودند<ref>الارشاد، ص۵۸۸.</ref>. [[تاریخ]] [[ازدواج امام کاظم]] {{ع}} با نجمه معلوم نیست. [[حمیده مادر امام کاظم]] {{ع}}، درباره این [[ازدواج]] می‌گوید: | همه [[همسران حضرت کاظم]] {{ع}} کنیز بودند<ref>الارشاد، ص۵۸۸.</ref>. [[تاریخ]] [[ازدواج امام کاظم]] {{ع}} با نجمه معلوم نیست. [[حمیده مادر امام کاظم]] {{ع}}، درباره این [[ازدواج]] می‌گوید: | ||
وقتی نجمه به [[خانه]] ما راه یافت، شبی [[پیامبر]] را در [[خواب]] دیدم که به من فرمود: حمیده! نجمه را به همسری فرزندت [[موسی]] درآور. به زودی [[بهترین]] فرزند روی [[زمین]] از او متولد می‌شود. من به این دستور عمل کردم و نجمه را به همسری فرزندم، [[امام کاظم]] {{ع}} در آوردم<ref>زنان مرد آفرین، ص۱۷۵.</ref>. | وقتی نجمه به [[خانه]] ما راه یافت، شبی [[پیامبر]] را در [[خواب]] دیدم که به من فرمود: حمیده! نجمه را به همسری فرزندت [[موسی]] درآور. به زودی [[بهترین]] فرزند روی [[زمین]] از او متولد می‌شود. من به این دستور عمل کردم و نجمه را به همسری فرزندم، [[امام کاظم]] {{ع}} در آوردم<ref>زنان مرد آفرین، ص۱۷۵.</ref>. | ||
هنگامی که بنا شد نجمه به [[عقد]] امام کاظم {{ع}} در آید، حمیده به پسرش گفت: فرزندم! تُکتم جاریه‌ای است که با فضیلت‌تر از او تاکنون ندیده‌ام و تردیدی ندارم اگر نسلی داشته باشد، [[پاک]] و [[مطهر]] خواهد بود. از تو نسبت به وی درخواست خیر و [[نیکی]] دارم<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۱؛ اعلام الوری، ص۳۱۳.</ref>.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۶۵.</ref>. | هنگامی که بنا شد نجمه به [[عقد]] امام کاظم {{ع}} در آید، حمیده به پسرش گفت: فرزندم! تُکتم جاریه‌ای است که با فضیلت‌تر از او تاکنون ندیده‌ام و تردیدی ندارم اگر نسلی داشته باشد، [[پاک]] و [[مطهر]] خواهد بود. از تو نسبت به وی درخواست خیر و [[نیکی]] دارم<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۱؛ اعلام الوری، ص۳۱۳.</ref>.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۶۵.</ref>. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
== میلاد [[نور]] == | == میلاد [[نور]] == | ||
[[مادر]] گرامی [[امام رضا]] {{ع}} بانویی روشن‌ضمیر و [[پاک‌سرشت]] بود. او درباره دوران حاملگی خود می‌گوید: | [[مادر]] گرامی [[امام رضا]] {{ع}} بانویی روشن‌ضمیر و [[پاک‌سرشت]] بود. او درباره دوران حاملگی خود می‌گوید: | ||
هنگامی که فرزند بزرگوارم، علی را حامله شدم، به هیچ‌وجه سنگینی حمل را در خود [[احساس]] نمی‌کردم و زمانی که به خواب می‌رفتم، صدای [[تسبیح]]، [[تهلیل]] و [[تمجید]] [[خدا]] را از شکم خود می‌شنیدم و ترسان می‌شدم و زمانی که بیدار می‌شدم، صدایی را نمی‌شنیدم<ref>ینابع المودة، ج۲، ص۲۶؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۱۱.</ref>. | هنگامی که فرزند بزرگوارم، علی را حامله شدم، به هیچ‌وجه سنگینی حمل را در خود [[احساس]] نمی‌کردم و زمانی که به خواب می‌رفتم، صدای [[تسبیح]]، [[تهلیل]] و [[تمجید]] [[خدا]] را از شکم خود می‌شنیدم و ترسان می‌شدم و زمانی که بیدار می‌شدم، صدایی را نمی‌شنیدم<ref>ینابع المودة، ج۲، ص۲۶؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۱۱.</ref>. | ||
چنین کرامتی از [[حضرت]] [[آمنه]] (مادر گرامی [[رسول اکرم]] {{صل}}) و [[حضرت خدیجه]] (مادر [[فداکار]] [[حضرت زهرا]] {{س}}) نیز [[روایت]] شده است<ref>فصل اول و دوم همین نوشتار.</ref>. | چنین کرامتی از [[حضرت]] [[آمنه]] (مادر گرامی [[رسول اکرم]] {{صل}}) و [[حضرت خدیجه]] (مادر [[فداکار]] [[حضرت زهرا]] {{س}}) نیز [[روایت]] شده است<ref>فصل اول و دوم همین نوشتار.</ref>. | ||
از [[سخنان ائمه]] {{عم}} درباره حمل [[معصومین]] و حالات مادرانشان در [[زمان]] حاملگی<ref>ر. ک: بصائر الدرجات، باب موالد الائمه؛ اصول کافی، ج۲، ص۲۹۴.</ref> استفاده می‌شود که انعقاد نطفه و چگونگی ولادت و [[رشد]] آنان با انسان‌های عادی فرق داشت؛ از این‌رو [[امام صادق]] {{ع}} به [[جمیل بن دراج]] فرمود: | از [[سخنان ائمه]] {{عم}} درباره حمل [[معصومین]] و حالات مادرانشان در [[زمان]] حاملگی<ref>ر. ک: بصائر الدرجات، باب موالد الائمه؛ اصول کافی، ج۲، ص۲۹۴.</ref> استفاده می‌شود که انعقاد نطفه و چگونگی ولادت و [[رشد]] آنان با انسان‌های عادی فرق داشت؛ از این‌رو [[امام صادق]] {{ع}} به [[جمیل بن دراج]] فرمود: | ||
درباره [[امام]] {{ع}} سخن نگویید؛ زیرا او در شکم [[مادر]] می‌شنود و زمانی که مادرش او را به [[دنیا]] می‌آورد، فرشته‌ای میان دو چشمش می‌نویسد: «کلمه پروردگارت پایان یافت به [[راستی]] و [[عدالت]]» و کلمات او را، دگرگون‌کننده‌ای نیست و او شنوا و داناست؛ و زمانی که به [[امامت]] می‌رسد، در هر شهری برای او عمودی از [[نور]] برافراشته شود که با آن، [[اعمال]] [[مردم]] را ببیند<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۹۴.</ref>. | درباره [[امام]] {{ع}} سخن نگویید؛ زیرا او در شکم [[مادر]] می‌شنود و زمانی که مادرش او را به [[دنیا]] می‌آورد، فرشته‌ای میان دو چشمش می‌نویسد: «کلمه پروردگارت پایان یافت به [[راستی]] و [[عدالت]]» و کلمات او را، دگرگون‌کننده‌ای نیست و او شنوا و داناست؛ و زمانی که به [[امامت]] می‌رسد، در هر شهری برای او عمودی از [[نور]] برافراشته شود که با آن، [[اعمال]] [[مردم]] را ببیند<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۹۴.</ref>. | ||
از [[امام رضا]] {{ع}} سؤال شد: مراد از عمودی که امام با آن، اعمال دیگران را می‌بیند چیست؟ آن [[حضرت]] فرمود: | از [[امام رضا]] {{ع}} سؤال شد: مراد از عمودی که امام با آن، اعمال دیگران را می‌بیند چیست؟ آن [[حضرت]] فرمود: مراد از آن، عمودی از آهن نیست؛ بلکه فرشته‌ای است که در هر [[شهر]] گماشته و [[خداوند]] به وسیله او [[کردار]] مردم آن شهر را به امام می‌رساند<ref>اصول کافی، ج۲، ص۳۰۰. در بصائر الدرجات، باب موالد الائمه، ۱۳ روایت به این مضمون نقل گردیده است.</ref>. | ||
مراد از آن، عمودی از آهن نیست؛ بلکه فرشته‌ای است که در هر [[شهر]] گماشته و [[خداوند]] به وسیله او [[کردار]] مردم آن شهر را به امام می‌رساند<ref>اصول کافی، ج۲، ص۳۰۰. در بصائر الدرجات، باب موالد الائمه، ۱۳ روایت به این مضمون نقل گردیده است.</ref>. | |||
نجمه درباره [[تولد]] فرزندش می‌گوید: | نجمه درباره [[تولد]] فرزندش می‌گوید: | ||
زمانی که فرزندِ سعادتمندم متولد شد، دست‌های خود را بر [[زمین]] گذاشت و [[سر مطهر]] خود را به سوی [[آسمان]] بلند کرد و لب‌های مبارکش را گشود و چیزی گفت؛ ولی من نفهمیدم چه می‌گفت. | زمانی که فرزندِ سعادتمندم متولد شد، دست‌های خود را بر [[زمین]] گذاشت و [[سر مطهر]] خود را به سوی [[آسمان]] بلند کرد و لب‌های مبارکش را گشود و چیزی گفت؛ ولی من نفهمیدم چه می‌گفت. | ||
سپس [[حضرت موسی بن جعفر]] {{ع}} وارد شد و فرمود: نجمه! [[کرامت]] پروردگارت بر تو [[مبارک]] باد! فرزند را در [[جامه]] سفید پیچیدم و به آن حضرت دادم. آن حضرت در گوش راستش [[اذان]] و در گوش چپش اقامه گفت و آب فرات‌طلبید و کامش را با آن برداشت. سپس نوزاد را به من داد و فرمود: بگیر این را که او [[ذخیره]] [[خدا]] در زمین و [[حجت خدا]] بعد از من است<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۷؛ انوار البهیه، ص۳۲۹.</ref>. | سپس [[حضرت موسی بن جعفر]] {{ع}} وارد شد و فرمود: نجمه! [[کرامت]] پروردگارت بر تو [[مبارک]] باد! فرزند را در [[جامه]] سفید پیچیدم و به آن حضرت دادم. آن حضرت در گوش راستش [[اذان]] و در گوش چپش اقامه گفت و آب فرات‌طلبید و کامش را با آن برداشت. سپس نوزاد را به من داد و فرمود: بگیر این را که او [[ذخیره]] [[خدا]] در زمین و [[حجت خدا]] بعد از من است<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ص۱۷؛ انوار البهیه، ص۳۲۹.</ref>. | ||
| خط ۵۷: | خط ۶۲: | ||
== [[عشق]] به [[عبادت]] == | == [[عشق]] به [[عبادت]] == | ||
نجمه بالاترین [[لذت]] را در عبادت و [[خلوت]] کردن با خدایش یافته بود. شیرینی [[تولد]] فرزند و لحظات شیرین در کنارِ فرزند بودن هم او را لحظه‌ای از شیرینی خلوت با خدایش باز نمی‌داشت. در [[روایت]] آمده است: [[امام رضا]] {{ع}} بسیار به شیر خوردن نیاز داشت؛ زیرا در [[خلقت]]، کامل بود. [[مجلسی]] می‌گوید: «مراد این است که جثه آن [[حضرت]]، [[عظیم]] بود». نجمه از بستگان تقاضا نمود: | نجمه بالاترین [[لذت]] را در عبادت و [[خلوت]] کردن با خدایش یافته بود. شیرینی [[تولد]] فرزند و لحظات شیرین در کنارِ فرزند بودن هم او را لحظه‌ای از شیرینی خلوت با خدایش باز نمی‌داشت. در [[روایت]] آمده است: [[امام رضا]] {{ع}} بسیار به شیر خوردن نیاز داشت؛ زیرا در [[خلقت]]، کامل بود. | ||
{{متن حدیث|أَعِينُونِي بِمُرْضِعٍ فَقِيلَ لَهَا أَ نَقَصَ الدَّرُّ فَقَالَتْ مَا أَكْذِبُ وَ اللَّهِ مَا نَقَصَ الدَّرُّ وَ لَكِنْ عَلَيَّ وِرْدٌ مِنْ صَلَاتِي وَ تَسْبِيحِي وَ قَدْ نَقَصَ مُنْذُ وَلَدْتُ}}<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۱۱.</ref>؛ به من کمک کنید دایه‌ای برای فرزندم پیدا کنم. به او گفتند: مگر شیر تو کم شده است؟ گفت: [[سوگند]] به [[خدا]]! [[دروغ]] نمی‌گویم. شیرم کم نشده؛ ولی [به سبب شیر دادن و [[پرستاری]] نوزاد] از [[زمان]] تولد فرزندم، از ذکرهای [[نماز]] و تسبیحم کاسته شده است.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۶۷.</ref>. | |||
[[مجلسی]] می‌گوید: «مراد این است که جثه آن [[حضرت]]، [[عظیم]] بود». نجمه از بستگان تقاضا نمود: {{متن حدیث|أَعِينُونِي بِمُرْضِعٍ فَقِيلَ لَهَا أَ نَقَصَ الدَّرُّ فَقَالَتْ مَا أَكْذِبُ وَ اللَّهِ مَا نَقَصَ الدَّرُّ وَ لَكِنْ عَلَيَّ وِرْدٌ مِنْ صَلَاتِي وَ تَسْبِيحِي وَ قَدْ نَقَصَ مُنْذُ وَلَدْتُ}}<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۱۱.</ref>؛ به من کمک کنید دایه‌ای برای فرزندم پیدا کنم. به او گفتند: مگر شیر تو کم شده است؟ گفت: [[سوگند]] به [[خدا]]! [[دروغ]] نمی‌گویم. شیرم کم نشده؛ ولی [به سبب شیر دادن و [[پرستاری]] نوزاد] از [[زمان]] تولد فرزندم، از ذکرهای [[نماز]] و تسبیحم کاسته شده است.<ref>[[حیدر مظفری ورسی|مظفری ورسی، حیدر]]، [[مادران چهارده معصوم (کتاب)|مادران چهارده معصوم]] ص ۱۶۷.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||