امام رضا علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== ولادت == | == ولادت == | ||
امام رضا {{ع}} دهمین نفر از [[چهارده معصوم]] {{ع}} و هشتمین پیشوای مسلمانان در ۱۱ ذی قعده سال ۱۴۸ه. ق. در مدینه به دنیا آمد.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۸۶؛ مفید، محمد بن محمد، ارشاد، ج۲، ص۵۹۱.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، | [[امام رضا]]{{ع}} دهمین نفر از [[چهارده معصوم]]{{ع}} و هشتمین [[پیشوای مسلمانان]] در ۱۱ [[ذی قعده]] [[سال]] ۱۴۸ه. ق. در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۸۶؛ مفید، محمد بن محمد، ارشاد، ج۲، ص۵۹۱.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۵؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۵۹؛ [[رحمت الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت الله]]، [[امامت امام رضا (مقاله)|امامت امام رضا]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۳۴.</ref> | ||
=== پدر و مادر === | === [[پدر]] و [[مادر]] === | ||
{{همچنین ببینید|امام کاظم | {{همچنین ببینید|امام کاظم{{ع}}|حضرت [[نجمه]]}} | ||
پدر ارجمندش [[موسی بن جعفر]] {{ع}} [[امام هفتم]] و مادر آن حضرت خیزران نامیده میشد.<ref>سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۱۵؛ شیروانی، میرزاحیدرعلی، مناقب اهل بیت، ص۱۳.</ref> برخی هم گفته‌اند اسم آن بانوی محترمه نجمه و کنیه‌اش [[ام البنین]] بوده است.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا {{ع}}، ج۱، ص۳۰؛ اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۳، ص۱۰۵؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۸۳.</ref>.<ref> | پدر ارجمندش [[موسی بن جعفر]]{{ع}} [[امام هفتم]] و مادر آن [[حضرت]] [[خیزران]] نامیده میشد.<ref>سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۱۵؛ شیروانی، میرزاحیدرعلی، مناقب اهل بیت، ص۱۳.</ref> برخی هم گفته‌اند اسم آن بانوی محترمه نجمه و کنیه‌اش [[ام البنین]] بوده است.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا{{ع}}، ج۱، ص۳۰؛ اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۳، ص۱۰۵؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۸۳.</ref>.<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۱۱۵؛ جواد محدثی|محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۵۹؛ رحمت الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت الله، امامت امام رضا (مقاله)|امامت امام رضا، دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۱، ص۴۳۴؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص۲۷۶.</ref> | ||
== نام و نسب == | == نام و [[نسب]] == | ||
نام مبارک امام رضا {{ع}}، | نام [[مبارک]] امام رضا{{ع}}، علی است<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۱۱۵.</ref>. | ||
=== کنیه‌ها === | === [[کنیه‌ها]] === | ||
کنیه حضرت [[ابوالحسن]] است<ref>مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ ۲۴۷.</ref>.<ref> | [[کنیه]] حضرت [[ابوالحسن]] است<ref>مصنفات شیخ مفید، ۱۱/ ۲۴۷.</ref>.<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۱۱۵.</ref> | ||
=== القاب === | ===[[القاب]] === | ||
مشهورترین لقب امام هشتم {{ع}}، رضا است<ref> | مشهورترین [[لقب]] [[امام هشتم]]{{ع}}، [[رضا]] است<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۱۱۵.</ref>. | ||
== سرگذشت تاریخی == | == سرگذشت [[تاریخی]] == | ||
در دوران [[امامت]] حضرت رضا [[مکتب اهل بیت]] {{عم}} از جهت [[علمی]] و [[اجتماعی]] به حدّی [[رشد]] کرده و گسترش یافته بود که می‌توانست [[قدرت سیاسی]] را تجربه نماید. برخلاف شروع امامت پدرش، امامت آن جناب به طور علنی و با قدرت شروع شد و در پاسخ کسانی که می‌گفتند حضرت امامت خود را آشکار نکند و او را از هارون بیم می‌دادند، می‌فرمود: "بیهوده می‌کوشند، با من کاری نمی‌توانند کنند"<ref>کافی، ج۱، ص۸۷.</ref>. | در دوران [[امامت]] [[حضرت رضا]] [[مکتب اهل بیت]]{{عم}} از جهت [[علمی]] و [[اجتماعی]] به حدّی [[رشد]] کرده و گسترش یافته بود که می‌توانست [[قدرت سیاسی]] را [[تجربه]] نماید. برخلاف شروع امامت پدرش، امامت آن جناب به طور علنی و با [[قدرت]] شروع شد و در پاسخ کسانی که می‌گفتند حضرت امامت خود را آشکار نکند و او را از [[هارون]] [[بیم]] می‌دادند، می‌فرمود: "[[بیهوده]] می‌کوشند، با من کاری نمی‌توانند کنند"<ref>کافی، ج۱، ص۸۷.</ref>. | ||
[[خلفای عباسی]] معاصر آن امام معصوم {{ع}} سه نفر بودند: [[هارون]]، [[محمد امین]] و [[عبدالله مأمون]]. واگذاری [[منصب]] ولایتعهدی به امام رضا {{ع}} از چاره‌هایی بود که برای [[گریز]] از خطر [[شیعه]] یافتند. بدین‌سان، دوران امامت امام رضا {{ع}} را به دو دوره پیش و پس از | [[خلفای عباسی]] معاصر آن [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} سه نفر بودند: [[هارون]]، [[محمد امین]] و [[عبدالله مأمون]]. واگذاری [[منصب]] [[ولایتعهدی]] به [[امام رضا]]{{ع}} از چاره‌هایی بود که برای [[گریز]] از خطر [[شیعه]] یافتند. بدین‌سان، دوران [[امامت امام رضا]]{{ع}} را به دو دوره پیش و پس از ولایتعهدی تقسیم کرد. | ||
=== دوره قبل از ولایتعهدی === | === دوره قبل از ولایتعهدی === | ||
{{همچنین ببینید|ولایت عهدی}} | {{همچنین ببینید|ولایت عهدی}} | ||
'''دوره نخست از سال ۱۸۳ تا ۲۰۱ یعنی از آغاز امامت تا سفر به خراسان:''' مدت امامت ایشان پیش از پذیرش | '''دوره نخست از سال ۱۸۳ تا ۲۰۱ یعنی از [[آغاز امامت]] تا [[سفر]] به [[خراسان]]:''' مدت [[امامت]] ایشان پیش از پذیرش [[ولایتعهدی]]، هفده سال بود که ده سال از این سال‌ها را در عصر هارون، پنج سال را در عصر [[امین]] و دو سال را در [[عهد]] [[مأمون]] و در [[مدینه]] سپری کرد. زمانی که [[پدر]] گرامی‌اش به [[شهادت]] رسید، در مدینه بود و رسیدگی به امور [[شیعیان]] را آغاز کرد. [[شاگردان]] پدر را پیرامون خویش گرد آورد و به [[تعلیم]] [[معارف]] [[ناب]] [[دینی]] پرداخت. در این سال‌ها شیعیان بهره‌ها از او برگرفتند و [[هدایت‌ها]] یافتند و [[معارف دینی]] نشو و قوام و دوام پیدا کردند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۷؛ [[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص۱۴۴-۱۴۶.</ref>. | ||
=== دوره بعد از ولایتعهدی === | === دوره بعد از ولایتعهدی === | ||
'''دوره دوم از سال ۲۰۱ تا ۲۰۳ (شهادت حضرت):''' مأمون برای فریب مردم و در حقیقت نظارت بیش‌تر بر امام {{ع}}، ایشان را به پایتخت خویش آورد و واداشت تا | '''دوره دوم از سال ۲۰۱ تا ۲۰۳ (شهادت [[حضرت]]):''' مأمون برای [[فریب]] [[مردم]] و در [[حقیقت]] [[نظارت]] بیش‌تر بر امام{{ع}}، ایشان را به پایتخت خویش آورد و واداشت تا منصب ولایتعهدی را بپذیرد<ref>مقاتل الطالبیین، ۵۶۳.</ref>. | ||
مأمون از این پیشنهاد اغراض ذیل را تعقیب می‌نمود: | |||
# [[مشروعیت]] بخشیدن به [[حکومت]] خود که نه نزد عبّاسیان مشروعیّت داشت و نه پیش شیعیان. | # [[مشروعیت]] بخشیدن به [[حکومت]] خود که نه نزد [[عبّاسیان]] [[مشروعیّت]] داشت و نه پیش شیعیان. | ||
# خاموش کردن [[قیام‌ها]] و شورش‌های [[علویان]]. | # خاموش کردن [[قیام‌ها]] و شورش‌های [[علویان]]. | ||
# بد نام نمودن امام و بقیه [[اهل بیت]] {{عم}}. | # بد نام نمودن امام و بقیه [[اهل بیت]]{{عم}}. | ||
# دور نگاه داشتن امام از پایگاه‌های مردمی و تحت نظر داشتن او<ref>شیعه در اسلام، ۲۱۲؛ تحلیلی از زندگانی امام رضا، ۱۰۰- ۹۸.</ref>. | # دور نگاه داشتن امام از [[پایگاه‌های مردمی]] و تحت نظر داشتن او<ref>شیعه در اسلام، ۲۱۲؛ تحلیلی از زندگانی امام رضا، ۱۰۰- ۹۸.</ref>. | ||
امام که تحت فشار و [[اجبار]] قرار گرفته بود و از طرفی در پذیرش این امر فوایدی را برای [[حفظ اسلام]] و مسلمانان ملاحظه می‌فرمود، آن را پذیرفت، ولی در جهت خنثی نمودن اغراض [[سیاسی]] مأمون اقدامات زیر را معمول داشت: | امام که تحت فشار و [[اجبار]] قرار گرفته بود و از طرفی در پذیرش این امر فوایدی را برای [[حفظ اسلام]] و [[مسلمانان]] ملاحظه می‌فرمود، آن را پذیرفت، ولی در جهت خنثی نمودن اغراض [[سیاسی]] [[مأمون]] اقدامات زیر را معمول داشت: | ||
# عدم پذیرش ولایت عهدی مگر پس از اجبار و آشکار نمودن این اجبار برای مردم و تاریخ. | # عدم [[پذیرش ولایت]] عهدی مگر پس از [[اجبار]] و آشکار نمودن این اجبار برای [[مردم]] و [[تاریخ]]. | ||
# دخالت نکردن در امور حکومتی<ref>کشف الغمه، ج۳، ص۱۰۲.</ref>.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۱۴۴-۱۴۶؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، | # دخالت نکردن در [[امور حکومتی]]<ref>کشف الغمه، ج۳، ص۱۰۲.</ref>.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[امام‌شناسی ۵ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ص:۱۴۴-۱۴۶؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۸.</ref> | ||
در نظر تاریخ | در نظر [[تاریخ نگاران]]، قرار دادن چنین شرط‌هایی برای [[حکومت]] از نپذیرفتن [[ولایتعهدی]]، ناگوارتر بود؛ زیرا از [[نامشروع]] بودن حکومت حکایت می‌کردند و اینکه [[امام رضا]]{{ع}} به دخالت در چنین [[حکومتی]] رغبت نشان نمی‌دهد<ref>فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه، ص۱۱۸.</ref>. | ||
== امامت و ولایت == | ==[[امامت]] و [[ولایت]] == | ||
{{اصلی|امامت امام رضا}} | {{اصلی|امامت امام رضا}} | ||
امام رضا {{ع}} در سن ۳۵ سالگی و پس از [[شهادت]] | امام رضا{{ع}} در سن ۳۵ سالگی و پس از [[شهادت]] [[پدر]] به امامت رسید.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا{{ع}}، ج۱، ص۹۹؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۷۶.</ref>امامت او ۲۰ سال طول کشید<ref>مفید، محمد بن محمد، ارشاد، ص۲۴۶.</ref>. | ||
[[مقام امامت]] تنها با [[نصب الهی]] ثابت می‌شود و دست [[بندگان]] از تعیین کسی به عنوان [[امام]] کوتاه است. امام رضا {{ع}} به‌واسطه | [[مقام امامت]] تنها با [[نصب الهی]] ثابت می‌شود و دست [[بندگان]] از تعیین کسی به عنوان [[امام]] کوتاه است. امام رضا{{ع}} به‌واسطه نصب الهی به امامت رسیده است و بر این [[حقیقت]] احادیثی که از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و دیگر بزرگان [[معصوم]] رسیده‌اند، [[گواهی]] می‌دهند. مانند [[حدیث]] مشهور جابر که براساس آن، [[پیامبر]]{{صل}} فرموده است، هشتمین [[خلیفه]] من و امام [[مسلمانان]]، [[علی بن موسی]]{{ع}} است<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ۱/ ۴۸۶.</ref>. | ||
[[امام کاظم]] {{ع}} با اهتمام به آینده [[امت اسلامی]] و جلوگیری از [[انحراف]] در امر امامت و برای [[اتمام حجت]]، به صورت مکرر و در مواضع مختلف [[جانشین]] خود را معرفی کرده‌اند؛<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، | [[امام کاظم]]{{ع}} با اهتمام به [[آینده]] [[امت اسلامی]] و جلوگیری از [[انحراف]] در امر امامت و برای [[اتمام حجت]]، به صورت مکرر و در مواضع مختلف [[جانشین]] خود را معرفی کرده‌اند؛<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۳۱۱ و عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص۲۰، باب ۴ نص أبی الحسن موسی بن جعفر{{ع}} علی ابنه الرضا علی بن موسی بن جعفر{{ع}} بالإمامة و الوصیة. إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص۲۸۷ الباب الرابع العشرون النصوص علی إمامة أبی الحسن علی بن موسی الرضا{{ع}} مضافا إلی ما تقدم منها.</ref> صحاف می‌گوید: "من و [[هشام بن حکم]] و [[علی بن یقطین]] در [[بغداد]] بودیم، [[علی بن یقطین]] گفت: [[خدمت]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} نشسته بودم که پسرش علی وارد شد، [[امام]] فرمود:"ای علی بن یقطین همین علی [[سرور]] [[اولاد]] من است، همانا من [[کنیه]] خودم را که [[ابوالحسن]] است به او بخشیده‌ام. هشام دست خود را به پیشانیش زد و گفت: وای بر تو چه گفتی؟ [[ابن یقطین]] گفت: به [[خدا]] همین طور که گفتم از او شنیدم. هشام گفت: با این سخن به تو خبر داده که امر [[امامت]] پس از وی به او متعلق است"<ref>{{متن حدیث|يَا عَلِيَّ بْنَ يَقْطِينٍ هَذَا عَلِيٌّ سَيِّدُ وُلْدِي أَمَا إِنِّي قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْيَتِي}}؛ الکافی، ج ۱، ص۳۱۱، باب الإشارة و النص علی أبی الحسن الرضا{{ع}} و کفایة الاثر، ص۲۷۱ و عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص۲۱.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص۶۷-۷۰؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۶.</ref> | ||
=== افضلیت امام رضا {{ع}} === | === [[افضلیت امام رضا]]{{ع}} === | ||
{{اصلی|افضلیت امام رضا}} | {{اصلی|افضلیت امام رضا}} | ||
[[برتری]] و تقدم [[علی بن موسی]] {{ع}} بر دیگران در کمالاتی که لازمه [[مقام امامت]] است مستند به سخنان | [[برتری]] و تقدم [[علی بن موسی]]{{ع}} بر دیگران در کمالاتی که لازمه [[مقام امامت]] است مستند به سخنان موسی بن جعفر{{ع}} و اعتراف دیگران است. | ||
# [[یزید بن سلیط زیدی]] می‌گوید: [[حضرت]] | # [[یزید بن سلیط زیدی]] می‌گوید: [[حضرت]] موسی بن جعفر{{ع}} فرمود: من در این سال [[وفات]] خواهم کرد و پسرم "علی" همنام [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} و همنام [[علی بن الحسین]]{{عم}} و دارای [[فهم]]، [[علم]] و [[شکوه]] و [[هیبت امیرالمؤمنین]]{{ع}} است و تا چهار سال بعد از [[هارون]]، [[اجازه]] [[سخن گفتن]] ندارد ولی وقتی آن چهار سال گذشت، درباره هر چه می‌خواهی از او سؤال کن که به خواست خدا به تو پاسخ خواهد داد<ref>{{متن حدیث|إِنِّي أُوخَذُ فِي هَذِهِ السَّنَةِ وَ عَلِيٌّ ابْنِي سَمِيُّ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} وَ سَمِيُّ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ{{ع}} أُعْطِيَ فَهْمَ الْأَوَّلِ وَ عِلْمَهُ وَ نَصْرَهُ وَ رِدَاءَهُ وَ لَيْسَ لَهُ أَنْ يَتَكَلَّمَ إِلَّا بَعْدَ هَارُونَ بِأَرْبَعِ سِنِينَ فَإِذَا مَضَتْ أَرْبَعُ سِنِينَ فَاسْأَلْهُ عَمَّا شِئْتَ يُجِيبُكَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى}}؛ عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص۲۴ و الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص۷۷ و کافی، ج ۱، ص۳۱۳.</ref>. | ||
# [[مأمون عباسی]] در موارد متعدد زبان به [[مدح]] و ثنای [[امام رضا]] {{ع}} گشوده است از جمله [[رجاء]] بن ابی ضحاک می‌گوید: از سوی | # [[مأمون عباسی]] در موارد متعدد زبان به [[مدح]] و ثنای [[امام رضا]]{{ع}} گشوده است از جمله [[رجاء]] بن ابی [[ضحاک]] می‌گوید: از سوی [[مأمون]] مراقب [[علی بن موسی]] بودم تا او را از [[مدینه]] به [[مرو]] بیاورم و تمام رفتارش را شبانه [[روز]] زیر نظر داشتم وقتی که به مرو رسیدم گزارش از حالات و کارهای امام رضا{{ع}} را در طول [[سفر]] به مأمون دادم وی گفت: {{عربی|"هَذَا خَيْرُ أَهْلِ الْأَرْضِ وَ أَعْلَمُهُمْ وَ أَعْبَدُهُمْ"}}.<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص۱۸۰.</ref> [[سمهودی]] در جواهر العقدین می‌نویسد: {{عربی|"و أَمَّا عَلِيٌ الرِّضَا بْنُ مُوسَي الْكَاظِمِ، فَكَانَ أَوْحَدُ زَمَانِهِ، جَلِيلُ الْقَدْرِ"}}<ref>جواهر العقدین، ج ۳، ص۴۲۷.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص۶۸-۷۰.</ref> | ||
== فضایل و مناقب == | == [[فضایل]] و [[مناقب]] == | ||
امام رضا {{ع}} در شمار کسانی است که [[خداوند]] در [[آیه تطهیر]] فرموده است آنان را از هر [[عیب]] و نقصی پیراسته‌ام. از این رو، او نیز همانند دیگر [[امامان]] {{عم}} سرشتی قدسی و منزه داشت و از [[رذیلت‌های اخلاقی]] دور بود. مشهور است که برجستگی‌های [[اخلاقی]] آن امام همام {{ع}} عبارت بوده‌اند از: | امام رضا{{ع}} در شمار کسانی است که [[خداوند]] در [[آیه تطهیر]] فرموده است آنان را از هر [[عیب]] و نقصی پیراسته‌ام. از این رو، او نیز همانند دیگر [[امامان]]{{عم}} سرشتی قدسی و [[منزه]] داشت و از [[رذیلت‌های اخلاقی]] دور بود. مشهور است که برجستگی‌های [[اخلاقی]] آن [[امام همام]]{{ع}} عبارت بوده‌اند از: | ||
# '''[[زهد]] و [[بندگی]]:''' علی بن موسی {{ع}} در | # '''[[زهد]] و [[بندگی]]:''' علی بن موسی{{ع}} در [[بی‌رغبتی]] به [[دنیا]] و [[بندگی خدا]]، جهد فراوان داشت. در پیش چشم [[مردم]]، آراسته بود و در [[خلوت]]، [[ساده]] زیست و [[زاهد]]. زبان مبارکش همواره به [[تلاوت قرآن]] بود و [[روزه]] بسیار می‌گرفت و عبادتی فراوان داشت<ref>عیون اخبار الرضا، ۲/ ۱۷۶، ۱۷۸ و ۱۸۳.</ref>. | ||
# '''[[فروتنی]]:''' در برابر مردم بسیار فروتن بود. هیچ گاه با کسی [[تندی]] نکرد و [[کلام]] کسی را نبُرید و پایش را هنگام نشستن پیش کسی دراز نکرد یا به دیوار تکیه نداد<ref>همان، ۲/ ۱۸۲ و ۱۸۳.</ref>. | # '''[[فروتنی]]:''' در برابر مردم بسیار [[فروتن]] بود. هیچ گاه با کسی [[تندی]] نکرد و [[کلام]] کسی را نبُرید و پایش را هنگام نشستن پیش کسی دراز نکرد یا به [[دیوار]] تکیه نداد<ref>همان، ۲/ ۱۸۲ و ۱۸۳.</ref>. | ||
# '''[[علم]] و [[آگاهی]]:''' [[دانش]] امام رضا {{ع}} را نمی‌توان با کسی از مردمان زمانه‌اش به [[قیاس]] نهاد. | # '''[[علم]] و [[آگاهی]]:''' [[دانش]] امام رضا{{ع}} را نمی‌توان با کسی از [[مردمان]] زمانه‌اش به [[قیاس]] نهاد. فضل و [[برتری]] علمی‌اش همواره در مناظراتی که با [[علما]] و بزرگان دیگر [[ادیان]] و فِرَق برگزار میشد، آشکار بود و هیچ کس نتوانست نکته‌ای بدو آموزد یا خرده‌ای [[علمی]] از او گیرد. | ||
# '''[[سخاوت]] و [[بخشش]]:''' امام رضا {{ع}} همچون پدران پاک خویش در این صفت شهره [[دوست]] و [[دشمن]] بود. یک بار در روز [[عرفه]] همه [[دارایی]] خویش را بخشید. [[اصحاب]] با شگفتی تمام پرسیدند، آیا چنین بخششی رواست؟ فرمود: "نه تنها رواست که [[غنیمت]] است؛ غنیمتی برای کسب اجر و [[ثواب]] و [[کرامت]]"<ref>مناقب آل ابی طالب، ۴/ ۳۹۰.</ref>. | # '''[[سخاوت]] و [[بخشش]]:''' [[امام رضا]]{{ع}} همچون [[پدران]] [[پاک]] خویش در این صفت شهره [[دوست]] و [[دشمن]] بود. یک بار در [[روز]] [[عرفه]] همه [[دارایی]] خویش را بخشید. [[اصحاب]] با [[شگفتی]] تمام پرسیدند، آیا چنین بخششی رواست؟ فرمود: "نه تنها رواست که [[غنیمت]] است؛ غنیمتی برای کسب [[اجر]] و [[ثواب]] و [[کرامت]]"<ref>مناقب آل ابی طالب، ۴/ ۳۹۰.</ref>. | ||
# '''[[فصاحت]] و [[بلاغت]]:''' چون امام رضا {{ع}} در تشریح و بیان موضوعی لب به سخن می‌گشود، هر شنونده‌ای را به [[سکوت]] وا می‌داشت و بر هر کسی اثر می‌نهاد. او نیز همچون پدران پاکش بسیار [[فصیح]] و [[بلیغ]] بود<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، | # '''[[فصاحت]] و [[بلاغت]]:''' چون امام رضا{{ع}} در تشریح و بیان موضوعی لب به سخن می‌گشود، هر شنونده‌ای را به [[سکوت]] وا می‌داشت و بر هر کسی اثر می‌نهاد. او نیز همچون پدران پاکش بسیار [[فصیح]] و [[بلیغ]] بود<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۵-۱۱۶.</ref>. | ||
علی بن موسی الرضا {{ع}} در [[دانش]] و | [[علی بن موسی الرضا]]{{ع}} در [[دانش]] و سخاوت و [[اخلاق]] و [[شخصیت معنوی]] بی‌نظیر بود. در [[مرو]]، جلسات بحثی به دستور [[مأمون]] برگزار میشد تا [[شخصیت امام]] را بشکند، اما [[حضرت رضا]]{{ع}} در بحث‌هایی که با علمای [[ادیان]] و [[مذاهب]] مختلف، حتی با مادیون منکر [[خدا]] داشت، همواره [[پیروز]] میشد و چهره علمی او آشکارتر می‌‌گشت<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۵۹.</ref>. | ||
== کرامات == | == [[کرامات]] == | ||
{{اصلی|کرامات امام رضا}} | {{اصلی|کرامات امام رضا}} | ||
از امام رضا {{ع}} [[امور | از امام رضا{{ع}} [[امور خارق‌العاده]] و کرامات و معجزاتی نقل شده که هر یک می‌‌تواند دلیل و نشانه‌ای بر [[علو]] [[مقام]] و [[منصب]] او نزد [[خداوند تعالی]] باشد<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص۲۲۷ و إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص۳۰۷.</ref>، مانند: [[محمد بن حفص]] می‌گوید: [[غلام]] [[موسی بن جعفر]]{{ع}} برایم نقل کرده که در [[خدمت]] حضرت رضا{{ع}} بودیم با چند نفر دیگر در یک بیابان. [[تشنگی]] شدیدی بر ما و [[چارپایان]] مستولی شد که [[ترس]] از تلف شدن داشتیم. حضرت رضا{{ع}} محلی را توصیف نمود فرمود: به آنجا بروید آب خواهید یافت به آن محل رفتیم آب بود خودمان و چارپایان [[سیراب]] شدیم و هر که در قافله بود سیرآب شد. بعد کوچ کردیم فرمود: بروید همان چشمه را پیدا کنید هر چه جستجو کردیم اثری از چشمه نبود جز فضله شتران چیزی نیافتیم<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۲، ص۲۱۶؛ بحار الأنوار، ج ۴۹، ص۱۸۶؛ بحار الأنوار، ج ۴۹، ص۳۷ و إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص۳۳۲.</ref>.<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص۷۱.</ref> | ||
== شهادت و محل دفن == | == [[شهادت]] و [[محل دفن]] == | ||
{{اصلی|شهادت امام رضا}} | {{اصلی|شهادت امام رضا}} | ||
مأمون که با ولایتعهدی امام رضا {{ع}} کار را بر خویش سخت کرده و به اهداف خویش نیز نرسیده بود، تصمیم بر [[قتل]] امام رضا {{ع}} گرفت و در آخر ماه صَفر سال ۲۰۳ ه. آن امام همام را در پنجاه و پنج سالگی به | [[مأمون]] که با [[ولایتعهدی امام رضا]]{{ع}} کار را بر خویش سخت کرده و به اهداف خویش نیز نرسیده بود، [[تصمیم]] بر [[قتل]] [[امام رضا]]{{ع}} گرفت و در آخر ماه صَفر سال ۲۰۳ ه. آن [[امام همام]] را در پنجاه و پنج سالگی به شهادت رساند<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبارالرضا{{ع}}، ج۲، ص۴۰۶؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۴۸۶؛ مفید، محمد بن محمد، ارشاد، ص۲۴۷.</ref>. [[مرقد مطهر]] امام رضا{{ع}} در [[طوس]] در قریه‌ای به نام سناباد از [[نوقان]]<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۸۳؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۸۶.</ref> در مکانی معروف به [[مشهد]] است که در آن [[زمان]] جزء [[زمین]] [[حمید]] (بن قحطبه) بوده است<ref>شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج۶، ص۸۳.</ref>.<ref>تاریخ التمدن الاسلامی، ۴/ ۱۶۹؛ امام رضا، ۴۰۲.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۱۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۵۹؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص۲۷۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||