آستانه حضرت معصومه: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'احداث' به 'احداث'
جز (جایگزینی متن - 'الإرشاد' به 'الارشاد') |
جز (جایگزینی متن - 'احداث' به 'احداث') |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
پس از روزگار شاهعباس و [[حکومت]] صفویان، طی چند قرن به تدریج [[حدود اختیارات]] متولیان افزایش یافت. [[مدیریت]] این آستانه، از زمان [[صفویه]] تا ۱۳۱۴ش به صورت موروثی بود و متولیان از طرف [[حکام]] [[شرع]]، [[تأیید]] میشدند و جز [[مرجع]] [[اعلم]] عصر، کسی [[حق]] [[تفویض]] آن را نداشت، اما از آن سال به بعد، با تهیه و تصویب اساسنامهای مستقل و آییننامهای داخلی، مدیریت و ساماندهی میشود و کلیه امور آستانه طبق اساسنامه با تولیت آستانه است. کار متولی آستانه، تعیین خدام و کارکنان و پرداخت [[حقوق]] آنان، اجاره رقبات [[موقوفات]]، ساماندهی درآمدها و ایجاد تأسیسات مورد نیاز است<ref>راهنمای قم، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref>. دفتر تولیت آستانه، در نیمههای [[قرن چهاردهم]] قمری در جانب شمالی کتابخانه و مرتبط به یکدیگر و مدخل رسمی آن از محوطه جلوی [[صحن]] در مجاورت در شمالی صحن جدید واقع بود<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۵۷۷.</ref>. در سال ۱۳۱۴ش برای نخستین بار اساسنامهای برای آستانه نوشته شد و بدین مناسبت، موافقت نامهای میان [[وزارت]] [[معارف]] و [[اوقاف]] و آستانه [[حضرت]] معصومه {{س}} منعقد شد که بر پایه آن تولیت آستانه موظف به تهیه [[نظام]] [[نامه]] داخلی و تصویب آن توسط [[اوقاف]]، [[استخدام]] و پرداخت [[حقوق]] خدام و کارکنان آستانه، اجاره [[موقوفات]]، ساماندهی امور [[حسابرسی]] [[اموال]]، توسعه ساختمانها و فضاهای زیارتی میشد<ref>راهنمای قم، ص۱۰۸.</ref>. در دوره پهلوی امور آستانه چهار بخش میشد: دفتر آستانه، موزه، کشیک خدام و تنظیف و ساماندهی امور و اجرای نظامنامه، تنظیم و نگهداری دفاتر جمع و [[خرج]] و اجرای بودجه سالیانه. موزه آستانه [[حضرت]] معصومه {{س}}، نظامنامه جداگانهای داشت و مستقیماً زیر نظر [[وزارت]] اوقاف اداره میشد<ref>راهنمای قم، ص۱۰۸، ۱۲۴.</ref>. | پس از روزگار شاهعباس و [[حکومت]] صفویان، طی چند قرن به تدریج [[حدود اختیارات]] متولیان افزایش یافت. [[مدیریت]] این آستانه، از زمان [[صفویه]] تا ۱۳۱۴ش به صورت موروثی بود و متولیان از طرف [[حکام]] [[شرع]]، [[تأیید]] میشدند و جز [[مرجع]] [[اعلم]] عصر، کسی [[حق]] [[تفویض]] آن را نداشت، اما از آن سال به بعد، با تهیه و تصویب اساسنامهای مستقل و آییننامهای داخلی، مدیریت و ساماندهی میشود و کلیه امور آستانه طبق اساسنامه با تولیت آستانه است. کار متولی آستانه، تعیین خدام و کارکنان و پرداخت [[حقوق]] آنان، اجاره رقبات [[موقوفات]]، ساماندهی درآمدها و ایجاد تأسیسات مورد نیاز است<ref>راهنمای قم، ص۱۰۷-۱۰۸.</ref>. دفتر تولیت آستانه، در نیمههای [[قرن چهاردهم]] قمری در جانب شمالی کتابخانه و مرتبط به یکدیگر و مدخل رسمی آن از محوطه جلوی [[صحن]] در مجاورت در شمالی صحن جدید واقع بود<ref>گنجینه آثار قم، ج۱، ص۵۷۷.</ref>. در سال ۱۳۱۴ش برای نخستین بار اساسنامهای برای آستانه نوشته شد و بدین مناسبت، موافقت نامهای میان [[وزارت]] [[معارف]] و [[اوقاف]] و آستانه [[حضرت]] معصومه {{س}} منعقد شد که بر پایه آن تولیت آستانه موظف به تهیه [[نظام]] [[نامه]] داخلی و تصویب آن توسط [[اوقاف]]، [[استخدام]] و پرداخت [[حقوق]] خدام و کارکنان آستانه، اجاره [[موقوفات]]، ساماندهی امور [[حسابرسی]] [[اموال]]، توسعه ساختمانها و فضاهای زیارتی میشد<ref>راهنمای قم، ص۱۰۸.</ref>. در دوره پهلوی امور آستانه چهار بخش میشد: دفتر آستانه، موزه، کشیک خدام و تنظیف و ساماندهی امور و اجرای نظامنامه، تنظیم و نگهداری دفاتر جمع و [[خرج]] و اجرای بودجه سالیانه. موزه آستانه [[حضرت]] معصومه {{س}}، نظامنامه جداگانهای داشت و مستقیماً زیر نظر [[وزارت]] اوقاف اداره میشد<ref>راهنمای قم، ص۱۰۸، ۱۲۴.</ref>. | ||
در دوره [[جمهوری اسلامی]]، تا به امروز، سه تن به عنوان تولیت آستانه [[منصوب]] شدهاند: [[احمد مولایی]] با [[حکم]] [[امام خمینی]] از ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۱ش؛ [[علی اکبر مسعودی]]، از ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۹ش؛ [[سید محمد سعیدی]] از سال ۱۳۸۹ش دو تن اخیر با حکم [[رهبری]] معظم به تولیت این آستانه منصوب شدهاند<ref>تاریخ متولیان آستان مقدس حضرت معصومه {{س}}، ص۲۶۳-۲۷۶.</ref>. [[مأموریت]] و [[وظایف]] اصلی متولی این امور ششگانه است: حراست از بارگاه و متعلقات آستانه، بهسازی بناها و | در دوره [[جمهوری اسلامی]]، تا به امروز، سه تن به عنوان تولیت آستانه [[منصوب]] شدهاند: [[احمد مولایی]] با [[حکم]] [[امام خمینی]] از ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۱ش؛ [[علی اکبر مسعودی]]، از ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۹ش؛ [[سید محمد سعیدی]] از سال ۱۳۸۹ش دو تن اخیر با حکم [[رهبری]] معظم به تولیت این آستانه منصوب شدهاند<ref>تاریخ متولیان آستان مقدس حضرت معصومه {{س}}، ص۲۶۳-۲۷۶.</ref>. [[مأموریت]] و [[وظایف]] اصلی متولی این امور ششگانه است: حراست از بارگاه و متعلقات آستانه، بهسازی بناها و احداث بناهای جدید در صورت نیاز، ارائه خدمات لازم به [[زائران]] و مجاوران [[حرم]]، نشر [[معارف اسلامی]] و [[شیعی]]، [[خدمت]] به [[محرومان]] و [[مستمندان]]، جلوگیری از تعطیلی [[کارها]] و اتلاف و [[سوء]] استفادههای احتمالی. آستانه به لحاظ سازمانی به ده بخش تقسیم میشود که عبارتاند از: امور ساختمانی، امور فنی، [[مدیریت]] [[فرهنگی]]، [[روابط]] عمومی، موزه، امور [[هنری]]، مدیریت [[بهداشت]] و درمان، [[امور مالی]]، اداره [[املاک]] و موقوفات، مؤسسه فرهنگی و [[اقتصادی]] [[زائر]]. در این دوره، بسیاری از بافتهای قدیمی و فرسوده اماکن داخل حرم، برخی صحنها، رواقها، ایوانها و سقفها بازسازی و ترمیم و تعمیر شدند، گنبد بزرگ طلا از نو طلاکاری و [[مسجد]] اعظم نیز بازسازی شد<ref>تاریخ متولیان آستان مقدس حضرت معصومه {{س}}، ص۲۷۸-۲۸۶.</ref>، تأسیسات الکتریکی و فناوریهای نوین مخابراتی برای حرم فراهم و تقویت گردید، سامانه فاضلاب و تهویه نوسازی و واحدی به نام کامپیوتر و صوت راهاندازی شد، سامانه حسابداری از حالت سنتی قدیمی به رایانهای تبدیل و [[مدیریت]] جداگانهای به نام مدیریت [[فرهنگی]] ایجاد شد و در زیر مجموعه آن واحدهایی به نام [[خانه]] مطبوعات و مرکز دارالتحقیق به منظور تحقیقات [[علمی]]، [[احیا]] و بازسازی کتابهای خطی تأسیس گردید. همچنین در زیر مجموعه این مدیریت، مجله ماهانه “کوثر” بخش [[پژوهشی]] آستانه به نام [[ستارگان]] [[حرم]]، بخش [[قرآن]] و فعالیتهای ویژه [[قرآنی]]، بخش [[تبلیغات]] و بخش نمایشگاهها و همایشها و مؤسسه انتشاراتی [[زائر]] راهاندازی شد. در این دوره، یک واحد [[اداری]] مستقل به نام [[روابط]] عمومی تأسیس شد که تنظیم [[ارتباط]] بین دوایر مختلف، انتشار نشریه “زائر”، به زبانهای [[عربی]] و [[انگلیسی]]، برگزاری نشستهای ویژه برای [[زائران]] خارجی، انتشار نشریه “پیام آستانه” و راهاندازی مرکز [[اطلاعرسانی]] آستانه، از کارهای آن است. در کنار آن میتوان از تأسیس امور [[هنری]] تخصصی برای مرمت آثار مکتوب، مدیریت [[بهداشت]] و درمان برای ارائه خدمات به کارمندان و [[خادمان]] و زائران و تأمین بهداشت اماکن حرم، احداث دارالشفا و بیمارستان و نیز تأسیس مؤسسه [[اقتصادی]] زائر با [[هدف]] ساماندهی [[فعالیتهای اقتصادی]] آستانه نام برد<ref>تاریخ متولیان آستان مقدس حضرت معصومه {{س}}، ص۲۸۰-۳۰۲.</ref>. همچنین با توجه به [[رسالت]] فرهنگی، یک مجتمع بزرگ فرهنگی، [[تربیتی]] تأسیس گردید تا به [[آموزش]] [[نسل جوان]] و آشنایی [[مردم]] با [[معارف اسلامی]] از طریق ابزارها و برنامههای جدید [[آموزشی]] و تربیتی کمک کند و فضایی [[معنوی]] و سالم برای اوقات [[فراغت]] [[جوانان]] فراهم آورد<ref>«مجتمع فرهنگی آستانه حضرت معصومه {{س}}”، مجله کوثر، ش۳۴، ص۸۳.</ref><ref>[[محمد حسین شمسایی|شمسایی، محمد حسین]]، [[آستانه حضرت معصومه - شمسایی (مقاله)|مقاله «آستانه حضرت معصومه»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]]، ج۱، ص ۱۰۰.</ref>. | ||
== ساختمانها و اماکن آستانه == | == ساختمانها و اماکن آستانه == |