جز
جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
جز (جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر') |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# '''[[پرهیز از منت گذاری]] و [[پرهیز از آزارسانی|آزارسانی]]: ''' شرط دیگر بهره‌مند شدن انفاقگران از [[پاداش الهی]] این است که [[انفاق]] با منّت گذاشتن بر [[نیازمندان]] یا [[آزار]] آنان همراه نباشد: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لاَ يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُواُ مَنًّا وَلاَ أَذًى لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref> آنان که دارایی‌های خود را در راه خداوند می‌بخشند و از پی آنچه بخشیده‌اند منّتی نمی‌نهند و آزاری نمی‌دهند، پاداش آنها نزد پروردگار آنان است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۲.</ref>، ازاین‌رو در برخی [[آیات]] [[مؤمنان]] از [[منت]] گذاشتن بر [[انفاق]] شونده منع شده‌اند{{متن قرآن|وَلا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ }}<ref> و (چیزی) را بدین امید که زیادتر (باز) بگیری مده؛ سوره مدثر، آیه: ۶.</ref><ref>جامع البیان، مج ۱۴، ج ۲۹، ص ۱۸۵ ـ ۱۸۶؛ احکام‌القرآن، ج ۳، ص ۷۰۴.</ref> و این کار موجب بطلان (حبط) [[انفاق]] شمرده شده است<ref>تفسیر قرطبی، ج۳، ص۲۰۲؛ المیزان، ج۲، ص ۳۸۹.</ref>: «{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأَذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللَّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref> ای مؤمنان! صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید، همچون کسی که از سر نمایش دادن به مردم، دارایی خود را می‌بخشد و به خداوند و روز واپسین ایمان ندارد، پس داستان وی چون داستان سنگی صاف است که بر آن گرد و خاکی نشسته باشد آنگاه بارانی تند بدان برسد (و آن خاک را بشوید) و آن را همچنان سنگ سختی درخشان (و بی‌رویش گیاهی بر آن) وا نهد؛ (اینان نیز) از آنچه انجام می‌دهند هیچ (بهره) نمی‌توانند گرفت و خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۴.</ref> در [[آیه]] ۲۶۳ [[سوره بقره]] گفتار [[نیکو]] و درگذشتن از خطای [[نیازمندان]] بهتر از چنین انفاقی به شمار رفته است: {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ }}<ref> گفتاری شایسته و گذشت بهتر است از صدقه‌ای که از پی آن آزاری باشد و خداوند بی‌نیازی بردبار است؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۳.</ref> مراد از {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ }} گفتار ملایم و [[پسندیده]] با [[نیازمندان]] یا [[دعا کردن]] برای آنان در صورتی است که آنها نیاز خود را با [[ملایمت]] اظهار کنند و مراد از {{متن قرآن|مَغْفِرَةٌ}} درگذشتن از خطای [[نیازمندان]] [[سائل]] در مواردی است که آنان نیازخود را با [[خشونت]] و به گونه ناشایست اظهار می‌کنند<ref>روح المعانی، مج۳، ج۳، ص۵۴؛ المیزان، ج۲، ص۳۸۹؛ نمونه، ج۲، ص۳۲۰ ـ۳۲۱.</ref>. برخی مراد از {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ }} را [[وعده]] [[نیکو]] و مراد از {{متن قرآن|مَغْفِرَةٌ}} را [[عفو و گذشت]] از [[ظلم]] [[سائل]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۴۸.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | # '''[[پرهیز از منت گذاری]] و [[پرهیز از آزارسانی|آزارسانی]]: ''' شرط دیگر بهره‌مند شدن انفاقگران از [[پاداش الهی]] این است که [[انفاق]] با منّت گذاشتن بر [[نیازمندان]] یا [[آزار]] آنان همراه نباشد: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لاَ يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُواُ مَنًّا وَلاَ أَذًى لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref> آنان که دارایی‌های خود را در راه خداوند می‌بخشند و از پی آنچه بخشیده‌اند منّتی نمی‌نهند و آزاری نمی‌دهند، پاداش آنها نزد پروردگار آنان است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۲.</ref>، ازاین‌رو در برخی [[آیات]] [[مؤمنان]] از [[منت]] گذاشتن بر [[انفاق]] شونده منع شده‌اند{{متن قرآن|وَلا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ }}<ref> و (چیزی) را بدین امید که زیادتر (باز) بگیری مده؛ سوره مدثر، آیه: ۶.</ref><ref>جامع البیان، مج ۱۴، ج ۲۹، ص ۱۸۵ ـ ۱۸۶؛ احکام‌القرآن، ج ۳، ص ۷۰۴.</ref> و این کار موجب بطلان (حبط) [[انفاق]] شمرده شده است<ref>تفسیر قرطبی، ج۳، ص۲۰۲؛ المیزان، ج۲، ص ۳۸۹.</ref>: «{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأَذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللَّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref> ای مؤمنان! صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید، همچون کسی که از سر نمایش دادن به مردم، دارایی خود را می‌بخشد و به خداوند و روز واپسین ایمان ندارد، پس داستان وی چون داستان سنگی صاف است که بر آن گرد و خاکی نشسته باشد آنگاه بارانی تند بدان برسد (و آن خاک را بشوید) و آن را همچنان سنگ سختی درخشان (و بی‌رویش گیاهی بر آن) وا نهد؛ (اینان نیز) از آنچه انجام می‌دهند هیچ (بهره) نمی‌توانند گرفت و خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۴.</ref> در [[آیه]] ۲۶۳ [[سوره بقره]] گفتار [[نیکو]] و درگذشتن از خطای [[نیازمندان]] بهتر از چنین انفاقی به شمار رفته است: {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ }}<ref> گفتاری شایسته و گذشت بهتر است از صدقه‌ای که از پی آن آزاری باشد و خداوند بی‌نیازی بردبار است؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۳.</ref> مراد از {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ }} گفتار ملایم و [[پسندیده]] با [[نیازمندان]] یا [[دعا کردن]] برای آنان در صورتی است که آنها نیاز خود را با [[ملایمت]] اظهار کنند و مراد از {{متن قرآن|مَغْفِرَةٌ}} درگذشتن از خطای [[نیازمندان]] [[سائل]] در مواردی است که آنان نیازخود را با [[خشونت]] و به گونه ناشایست اظهار می‌کنند<ref>روح المعانی، مج۳، ج۳، ص۵۴؛ المیزان، ج۲، ص۳۸۹؛ نمونه، ج۲، ص۳۲۰ ـ۳۲۱.</ref>. برخی مراد از {{متن قرآن|قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ }} را [[وعده]] [[نیکو]] و مراد از {{متن قرآن|مَغْفِرَةٌ}} را [[عفو و گذشت]] از [[ظلم]] [[سائل]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۴۸.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | ||
# '''[[انفاق از مال حلال]]: ''' [[قرآن کریم]] به [[مؤمنان]] [[فرمان]] داده که از [[اموال]] پاکیزه‌ای که به دست آورده‌اند [[انفاق]] کنند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ }}<ref> ای مؤمنان! از دستاوردهای پاکیزه خود و آنچه ما از زمین برای شما بر می‌آوریم ببخشید و بر آن نباشید که از نامرغوب‌های آنها ببخشید در حالی که خود نیز آنها را جز با چشم‌پوشی نسبت به آنها نمی‌ستاندید؛ و بدانید که خداوند بی‌نیازی ستوده است؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۷.</ref> برخی [[مفسران]] مراد از {{متن قرآن|طَيِّبَاتِ}} را [[اموال]] [[حلال]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۵۶؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص ۲۰۸.</ref>. این [[آیه]] درباره گروهی نازل شده که ثروتهای فراهم آمده از طریق [[ربا]] را در [[راه خدا]] [[انفاق]] می‌کردند<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۱۱ ـ ۱۱۲؛ التبیان، ج ۲، ص ۳۴۴.</ref>. بنابر [[حدیثی]]، [[امام صادق]] {{ع}} به شخصی که با [[مال]] دزدیده شده [[انفاق]] می‌کرد فرمود: [[خداوند]] تنها از [[پرهیزکاران]] "[[اعمال]] [[خیر]] را" می‌پذیرد: {{متن قرآن|وَلَوْ تَرَىَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَى النَّارِ فَقَالُواْ يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلاَ نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref> و کاش آنگاه که آنان را بر آتش نگاه داشته‌اند می‌دیدی که می‌گویند: ای کاش بازمان می‌گرداندند و آیات پروردگارمان را دروغ نمی‌شمردیم و از مؤمنان می‌شدیم؛ سوره انعام، آیه: ۲۷.</ref><ref>بحارالانوار، ج ۴۷، ص ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref> این شرط که در [[لزوم]] آن از دیدگاه [[فقهی]] تردیدی نیست از برخی [[آیات]] دیگر نیز استفاده شده است؛ از جمله: {{متن قرآن|مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ}}<ref> کیست که به خداوند وامی نیکو دهد تا خداوند آن را برای وی چندین برابر گرداند؟ و خداوند (روزی را) تنگ و فراخ می‌سازد و به سوی او بازگردانده می‌شوید؛ سوره بقره، آیه: ۲۵.</ref> و {{متن قرآن|وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ}}<ref> و هر دهشی بکنید و هر نذری بجای آورید خداوند آن را می‌داند؛ و ستمگران را یاوری نیست؛ سوره بقره، آیه: 270.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۰۷، ۶۶۰.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | # '''[[انفاق از مال حلال]]: ''' [[قرآن کریم]] به [[مؤمنان]] [[فرمان]] داده که از [[اموال]] پاکیزه‌ای که به دست آورده‌اند [[انفاق]] کنند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ }}<ref> ای مؤمنان! از دستاوردهای پاکیزه خود و آنچه ما از زمین برای شما بر می‌آوریم ببخشید و بر آن نباشید که از نامرغوب‌های آنها ببخشید در حالی که خود نیز آنها را جز با چشم‌پوشی نسبت به آنها نمی‌ستاندید؛ و بدانید که خداوند بی‌نیازی ستوده است؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۷.</ref> برخی [[مفسران]] مراد از {{متن قرآن|طَيِّبَاتِ}} را [[اموال]] [[حلال]] دانسته‌اند<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۵۶؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص ۲۰۸.</ref>. این [[آیه]] درباره گروهی نازل شده که ثروتهای فراهم آمده از طریق [[ربا]] را در [[راه خدا]] [[انفاق]] می‌کردند<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۱۱ ـ ۱۱۲؛ التبیان، ج ۲، ص ۳۴۴.</ref>. بنابر [[حدیثی]]، [[امام صادق]] {{ع}} به شخصی که با [[مال]] دزدیده شده [[انفاق]] می‌کرد فرمود: [[خداوند]] تنها از [[پرهیزکاران]] "[[اعمال]] [[خیر]] را" می‌پذیرد: {{متن قرآن|وَلَوْ تَرَىَ إِذْ وُقِفُواْ عَلَى النَّارِ فَقَالُواْ يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلاَ نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref> و کاش آنگاه که آنان را بر آتش نگاه داشته‌اند می‌دیدی که می‌گویند: ای کاش بازمان می‌گرداندند و آیات پروردگارمان را دروغ نمی‌شمردیم و از مؤمنان می‌شدیم؛ سوره انعام، آیه: ۲۷.</ref><ref>بحارالانوار، ج ۴۷، ص ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref> این شرط که در [[لزوم]] آن از دیدگاه [[فقهی]] تردیدی نیست از برخی [[آیات]] دیگر نیز استفاده شده است؛ از جمله: {{متن قرآن|مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ}}<ref> کیست که به خداوند وامی نیکو دهد تا خداوند آن را برای وی چندین برابر گرداند؟ و خداوند (روزی را) تنگ و فراخ می‌سازد و به سوی او بازگردانده می‌شوید؛ سوره بقره، آیه: ۲۵.</ref> و {{متن قرآن|وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ}}<ref> و هر دهشی بکنید و هر نذری بجای آورید خداوند آن را می‌داند؛ و ستمگران را یاوری نیست؛ سوره بقره، آیه: 270.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۰۷، ۶۶۰.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | ||
# '''[[انفاق از چیزهای محبوب]] و [[انفاق از چیزهای مرغوب|مرغوب]]: '''از شرایط دیگر بهره‌مندی از [[پاداش الهی]] در [[انفاق]] این است که [[انفاق]] از سرمایه‌های مورد علاقه [[انفاق]] کننده صورت گیرد: {{متن قرآن|لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ }}<ref> هرگز به نیکی دست نخواهید یافت مگر از آنچه دوست دارید (به دیگران) ببخشید و هر چیزی ببخشید بی‌گمان خداوند آن را می‌داند؛ سوره آل عمران، آیه: ۹۲.</ref> از دیدگاه [[قرآن]] [[ابرار]] کسانی‌اند که با وجود علاقه‌مندی به [[مال]]، آن را به [[مسکین]] و [[یتیم]] و [[اسیر]] می‌بخشند: {{متن قرآن|إِنَّ الأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا }}<ref> نیکان از پیاله‌ای می‌نوشند که آمیخته به بوی خوش است از چشمه‌ای که بندگان خداوند از آن می‌آشامند آن را به خواست خود روان می‌سازند. به پیمان خود وفا می‌کنند و از روزی می‌هراسند که شرّ آن همه‌گیر است. و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند؛ سوره انسان، آیه: ۵- ۸.</ref> البته این [[تفسیر]] مبتنی بر این نظر است که | # '''[[انفاق از چیزهای محبوب]] و [[انفاق از چیزهای مرغوب|مرغوب]]: '''از شرایط دیگر بهره‌مندی از [[پاداش الهی]] در [[انفاق]] این است که [[انفاق]] از سرمایه‌های مورد علاقه [[انفاق]] کننده صورت گیرد: {{متن قرآن|لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ }}<ref> هرگز به نیکی دست نخواهید یافت مگر از آنچه دوست دارید (به دیگران) ببخشید و هر چیزی ببخشید بی‌گمان خداوند آن را می‌داند؛ سوره آل عمران، آیه: ۹۲.</ref> از دیدگاه [[قرآن]] [[ابرار]] کسانی‌اند که با وجود علاقه‌مندی به [[مال]]، آن را به [[مسکین]] و [[یتیم]] و [[اسیر]] می‌بخشند: {{متن قرآن|إِنَّ الأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَيَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا }}<ref> نیکان از پیاله‌ای می‌نوشند که آمیخته به بوی خوش است از چشمه‌ای که بندگان خداوند از آن می‌آشامند آن را به خواست خود روان می‌سازند. به پیمان خود وفا می‌کنند و از روزی می‌هراسند که شرّ آن همه‌گیر است. و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند؛ سوره انسان، آیه: ۵- ۸.</ref> البته این [[تفسیر]] مبتنی بر این نظر است که ضمیر {{متن قرآن|حُبِّهِ}} به طعام بازگردد<ref>همان، ج ۱۰، ص ۶۱۷؛ المیزان، ج ۲۰، ص ۱۲۶.</ref>. در [[آیه]] ۱۷۷ [[سوره بقره]] نیز قید مذکور {{متن قرآن|عَلَى حُبِّهِ}} برای [[انفاق]] ذکر شده است؛ همچنین [[مؤمنان]] [[مأمور]] شده‌اند که از [[اموال]] مرغوب و سالم [[انفاق]] کنند و از [[انفاق]] [[اموال]] نامرغوب بپرهیزند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ }}<ref> ای مؤمنان! از دستاوردهای پاکیزه خود و آنچه ما از زمین برای شما بر می‌آوریم ببخشید و بر آن نباشید که از نامرغوب‌های آنها ببخشید در حالی که خود نیز آنها را جز با چشم‌پوشی نسبت به آنها نمی‌ستاندید؛ و بدانید که خداوند بی‌نیازی ستوده است؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۷.</ref> برخی مراد از {{متن قرآن|طَيِّبَاتِ}} را در این [[آیه]] [[مال]] بی‌عیب و [[نقص]] دانسته‌اند<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۱۱؛ تفسیر المنار، ج ۳، ص ۷۱؛ المیزان، ج ۲، ص ۳۹۳.</ref>؛ همچنین [[روایت]] شده که این [[آیه]] در مورد مسلمانانی نازل شده که خرمای خشک و نامرغوب را با خرمای خوب می‌آمیختند و به [[مستمندان]] می‌دادند<ref>جامع‌البیان، مج۳، ج۳، ص۱۱۵ ـ ۱۱۶؛ تفسیرعیاشی، ج ۱، ص ۱۴۹ ـ ۱۵۰.</ref>. برخی مراد از {{متن قرآن|فَحْشَاء}} را در [[آیه]] ۲۶۸ [[سوره بقره]] [[انفاق]] کردن از جنس نامرغوب و [[پست]] دانسته‌اند: {{متن قرآن|الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاء وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ}}<ref> شیطان شما را از تنگدستی می‌هراساند و به کار زشت وا می‌دارد و خداوند شما را به آمرزش و بخششی از سوی خویش نوید می‌دهد؛ و خداوند نعمت‌گستری داناست؛ سوره بقره، آیه: ۲۶۸.</ref> زیرا [[انفاق]] جنس [[پست]] [[معصیت خدا]] بوده و [[معصیت الهی]] نوعی فحشاست<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص ۳۵۷ ـ ۳۵۸.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | ||
# '''[[اعتدال در انفاق|میانه‌روی در انفاق]]: '''شرط مهم دیگر برای [[انفاق]]، رعایت [[اعتدال]] و [[پرهیز]] از [[افراط]] و [[تفریط]] در این [[کار خیر]] است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا}}<ref> و آنان که چون بخشش کنند نه گزافکاری می‌کنند و نه تنگ می‌گیرند و (بخشش آنها) میانگینی میان این دو، است؛ سوره فرقان، آیه: ۶۷.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا}}<ref> و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی؛ سوره اسراء، آیه: ۲۹.</ref> در [[تفسیر]] این [[آیه]] از [[امام صادق]] {{ع}} چنین [[نقل]] شده که آن [[حضرت]] مشتی سنگریزه برداشت و آن را محکم در دست گرفت و فرمود: این "اِقتار" است و مشتی دیگر برگرفت و چنان دست را گشود که همه ریگها ریخت و فرمود که این "[[اسراف]]" است و بار سوم که سنگریزه‌ها را برداشت، [[دست]] را تا آن حد گشود که برخی از ریگها ریخت و برخی دیگر ماند و فرمود: این "قَوام" است<ref>نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۹.</ref>. برخی گفته‌اند که [[اسراف]]، [[انفاق]] در [[معصیت خدا]]، اقتار خودداری از [[طاعت خدا]] و قوام [[انفاق]] در [[طاعت]] خداست<ref> جامع‌البیان، مج۱۱، ج۱۹، ص۴۸ ـ ۴۹؛ مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۲۸۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۳، ص ۴۹.</ref>. [[خداوند]] در [[آیه]] ۲۹ [[سوره اسراء]] خطاب به [[پیامبر]] {{صل}} فرموده که هرگز دست خود را بر گردنت زنجیر مکن و بیش از حد دست خود را مگشای تا مورد [[نکوهش]] قرار گیری: {{متن قرآن|وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا}}<ref> و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی؛ سوره اسراء، آیه: ۲۹.</ref> به نظر [[مفسران]] مفاد جمله نخست [[آیه]]، [[نهی]] از [[انفاق]] نکردن و مفاد جمله دوم [[زیاده‌روی]] در آن است و این [[آیه]] به [[میانه‌روی]] در [[انفاق]] توصیه می‌کند<ref>مجمع البیان، ج ۶، ص ۶۴۴؛ احکام القرآن، ج ۳، ص ۲۹۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۶۳.</ref>؛ همچنین برخی مراد از به [[هلاکت]] انداختن خود را در [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُواْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ }}<ref> و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد؛ سوره بقره، آیه: ۱۹۵.</ref>، [[اسراف]] در [[انفاق]] و مثلا بخشیدن همه [[دارایی]] خود دانسته‌اند<ref>تفسیر عیاشی، مج ۲، ج ۱، ص ۸۷؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۵۱۶؛ احکام‌القرآن، ج ۱، ص ۳۶۰.</ref>. کلمه {{متن قرآن|الْعَفْوَ}} در [[آیه]] ۲۱۹ [[سوره بقره]] {{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ }}<ref> از تو درباره شراب و قمار می‌پرسند، بگو در این دو، گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم (نهفته) است. امّا گناه آنها از سود آنها بزرگ‌تر است و از تو می‌پرسند چه چیزی را ببخشند؟ بگو افزون بر نیاز (سالانه) را؛ این‌گونه خداوند برای شما آیات (خود) را روشن می‌گوید باشد که شما بیندیشید؛ سوره بقره، آیه: ۲۱۹.</ref> به [[اموال]] مازاد [[تفسیر]] شده است<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۴۹۶؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۵۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص ۴۲.</ref>. به تعبیر دیگر، [[مؤمنان]] باید زاید بر نیاز خود و [[خانواده]] خود را [[انفاق]] و [[میانه‌روی]] را رعایت کنند<ref>احکام القرآن، ج ۱، ص ۴۳۷.</ref>. واژه [[انفاق]] و مشتقات آن در [[آیات]] متعدد با {{متن قرآن|مِنْ}} تبعیضیه ذکر شده که بیانگر [[انفاق]] بخشی از [[اموال]] است<ref>راهنما، ج ۱، ص ۲۹؛ تسنیم، ج ۲، ص ۱۶۸.</ref>؛ مانند: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ}}<ref> همان کسانی که «غیب» را باور و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم می‌بخشند؛ سوره بقره، آیه: ۳.</ref> گاه برای [[اثبات]] این امر به تعابیر دیگر همچون عدم [[تبذیر]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا}}<ref> و حقّ خویشاوند را به او برسان و نیز (حقّ) مستمند و در راه مانده را و هیچ‌گونه فراخ‌رفتاری مورز؛ سوره اسراء، آیه: ۲۶.</ref> استناد شده است<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۶۳۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۶۱ ـ ۱۶۲.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | # '''[[اعتدال در انفاق|میانه‌روی در انفاق]]: '''شرط مهم دیگر برای [[انفاق]]، رعایت [[اعتدال]] و [[پرهیز]] از [[افراط]] و [[تفریط]] در این [[کار خیر]] است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا}}<ref> و آنان که چون بخشش کنند نه گزافکاری می‌کنند و نه تنگ می‌گیرند و (بخشش آنها) میانگینی میان این دو، است؛ سوره فرقان، آیه: ۶۷.</ref>؛ {{متن قرآن|وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا}}<ref> و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی؛ سوره اسراء، آیه: ۲۹.</ref> در [[تفسیر]] این [[آیه]] از [[امام صادق]] {{ع}} چنین [[نقل]] شده که آن [[حضرت]] مشتی سنگریزه برداشت و آن را محکم در دست گرفت و فرمود: این "اِقتار" است و مشتی دیگر برگرفت و چنان دست را گشود که همه ریگها ریخت و فرمود که این "[[اسراف]]" است و بار سوم که سنگریزه‌ها را برداشت، [[دست]] را تا آن حد گشود که برخی از ریگها ریخت و برخی دیگر ماند و فرمود: این "قَوام" است<ref>نورالثقلین، ج ۴، ص ۲۹.</ref>. برخی گفته‌اند که [[اسراف]]، [[انفاق]] در [[معصیت خدا]]، اقتار خودداری از [[طاعت خدا]] و قوام [[انفاق]] در [[طاعت]] خداست<ref> جامع‌البیان، مج۱۱، ج۱۹، ص۴۸ ـ ۴۹؛ مجمع‌البیان، ج ۷، ص ۲۸۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۳، ص ۴۹.</ref>. [[خداوند]] در [[آیه]] ۲۹ [[سوره اسراء]] خطاب به [[پیامبر]] {{صل}} فرموده که هرگز دست خود را بر گردنت زنجیر مکن و بیش از حد دست خود را مگشای تا مورد [[نکوهش]] قرار گیری: {{متن قرآن|وَلاَ تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلاَ تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا}}<ref> و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی؛ سوره اسراء، آیه: ۲۹.</ref> به نظر [[مفسران]] مفاد جمله نخست [[آیه]]، [[نهی]] از [[انفاق]] نکردن و مفاد جمله دوم [[زیاده‌روی]] در آن است و این [[آیه]] به [[میانه‌روی]] در [[انفاق]] توصیه می‌کند<ref>مجمع البیان، ج ۶، ص ۶۴۴؛ احکام القرآن، ج ۳، ص ۲۹۳؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۶۳.</ref>؛ همچنین برخی مراد از به [[هلاکت]] انداختن خود را در [[آیه]] {{متن قرآن|وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلاَ تُلْقُواْ بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُواْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ }}<ref> و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد؛ سوره بقره، آیه: ۱۹۵.</ref>، [[اسراف]] در [[انفاق]] و مثلا بخشیدن همه [[دارایی]] خود دانسته‌اند<ref>تفسیر عیاشی، مج ۲، ج ۱، ص ۸۷؛ مجمع‌البیان، ج ۲، ص ۵۱۶؛ احکام‌القرآن، ج ۱، ص ۳۶۰.</ref>. کلمه {{متن قرآن|الْعَفْوَ}} در [[آیه]] ۲۱۹ [[سوره بقره]] {{متن قرآن|يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ }}<ref> از تو درباره شراب و قمار می‌پرسند، بگو در این دو، گناهی بزرگ و سودهایی برای مردم (نهفته) است. امّا گناه آنها از سود آنها بزرگ‌تر است و از تو می‌پرسند چه چیزی را ببخشند؟ بگو افزون بر نیاز (سالانه) را؛ این‌گونه خداوند برای شما آیات (خود) را روشن می‌گوید باشد که شما بیندیشید؛ سوره بقره، آیه: ۲۱۹.</ref> به [[اموال]] مازاد [[تفسیر]] شده است<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۴۹۶؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۵۸؛ تفسیر قرطبی، ج ۳، ص ۴۲.</ref>. به تعبیر دیگر، [[مؤمنان]] باید زاید بر نیاز خود و [[خانواده]] خود را [[انفاق]] و [[میانه‌روی]] را رعایت کنند<ref>احکام القرآن، ج ۱، ص ۴۳۷.</ref>. واژه [[انفاق]] و مشتقات آن در [[آیات]] متعدد با {{متن قرآن|مِنْ}} تبعیضیه ذکر شده که بیانگر [[انفاق]] بخشی از [[اموال]] است<ref>راهنما، ج ۱، ص ۲۹؛ تسنیم، ج ۲، ص ۱۶۸.</ref>؛ مانند: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ}}<ref> همان کسانی که «غیب» را باور و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم می‌بخشند؛ سوره بقره، آیه: ۳.</ref> گاه برای [[اثبات]] این امر به تعابیر دیگر همچون عدم [[تبذیر]] در [[آیه]] {{متن قرآن|وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلاَ تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا}}<ref> و حقّ خویشاوند را به او برسان و نیز (حقّ) مستمند و در راه مانده را و هیچ‌گونه فراخ‌رفتاری مورز؛ سوره اسراء، آیه: ۲۶.</ref> استناد شده است<ref>مجمع‌البیان، ج ۶، ص ۶۳۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۱۰، ص ۱۶۱ ـ ۱۶۲.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | ||
# '''[[انفاق نهانی]]: '''هرچند [[انفاق در راه خدا]]، چه آشکار باشد و چه [[نهان]]، دارای [[اجر]] و [[پاداش]] است: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref> آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند؛ سوره بقره، آیه: ۲۷۴.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ }}<ref> کسانی که کتاب خداوند را می‌خوانند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه روزیشان کرده‌ایم پنهان و آشکار می‌بخشند، به داد و ستدی امید بسته‌اند که هرگز زیان ندارد؛ سوره فاطر، آیه: ۲۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُواْ الصَّلاةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ}}<ref> و آنان را که در پی خشنودی پروردگارشان شکیبایی پیشه می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه ما روزی آنان کرده‌ایم پنهان و آشکار می‌بخشند و به نیکی، بدی را دور می‌دارند؛ فرجام (نیک) آن سرای است؛ سوره رعد، آیه: ۲۲.</ref>؛ {{متن قرآن|قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ يُقِيمُواْ الصَّلاةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خِلالٌ}}<ref> به آن بندگان من که ایمان آورده‌اند بگو نماز را بر پا دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم پنهان و آشکار ببخشند پیش از آنکه روزی در رسد که در آن نه سودایی است و نه دوستی؛ سوره ابراهیم، آیه: ۳۱.</ref>؛ {{متن قرآن|ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْدًا مَّمْلُوكًا لاَّ يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَمَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ}}<ref> خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد و کسی را که به او از خویش روزی نیکویی داده‌ایم و او پنهان و آشکار از آن می‌بخشد؛ آیا (این دو) برابرند؟ سپاس خداوند راست (که بی‌همتاست) اما بیشتر آنان نمی‌دانند؛ سوره نحل، آیه: ۷۵.</ref>؛ ولی [[انفاق]] پنهانی [[پاداش]] بیشتری دارد: {{متن قرآن|إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref> اگر صدقات را آشکار کنید خوب کاری است (اما) اگر پنهان دارید و به تنگدستان بدهید، برایتان بهتر است و (خداوند) از برخی گناهان شما چشم می‌پوشد؛ و خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است؛ سوره بقره، آیه: ۲۷۱.</ref>، زیرا در چنین انفاقی [[ریا]] قطعاً ممکن نیست و آبروی [[نیازمندان]] نیز محفوظ می‌ماند<ref>التحریر والتنویر، ج۳، ص۶۷؛ نمونه، ج۲، ص ۳۴۵.</ref>. برخی از [[مفسران]] گفته‌اند که این امر ویژه انفاقهای [[مستحب]] است؛ اما انفاقهای [[واجب]] بهتر است آشکار باشد<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۲۷؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۶۲.</ref> در [[احادیث]] هم این نکته مطرح شده است<ref>تفسیرقمی، ج۱،ص۱۱۹؛ الصافی، ج۱،ص۲۹۹ـ۳۰۰.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | # '''[[انفاق نهانی]]: '''هرچند [[انفاق در راه خدا]]، چه آشکار باشد و چه [[نهان]]، دارای [[اجر]] و [[پاداش]] است: {{متن قرآن|الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref> آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند؛ سوره بقره، آیه: ۲۷۴.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلاةَ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَّن تَبُورَ }}<ref> کسانی که کتاب خداوند را می‌خوانند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه روزیشان کرده‌ایم پنهان و آشکار می‌بخشند، به داد و ستدی امید بسته‌اند که هرگز زیان ندارد؛ سوره فاطر، آیه: ۲۹.</ref>؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ صَبَرُواْ ابْتِغَاء وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُواْ الصَّلاةَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً وَيَدْرَؤُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ}}<ref> و آنان را که در پی خشنودی پروردگارشان شکیبایی پیشه می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه ما روزی آنان کرده‌ایم پنهان و آشکار می‌بخشند و به نیکی، بدی را دور می‌دارند؛ فرجام (نیک) آن سرای است؛ سوره رعد، آیه: ۲۲.</ref>؛ {{متن قرآن|قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ يُقِيمُواْ الصَّلاةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خِلالٌ}}<ref> به آن بندگان من که ایمان آورده‌اند بگو نماز را بر پا دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم پنهان و آشکار ببخشند پیش از آنکه روزی در رسد که در آن نه سودایی است و نه دوستی؛ سوره ابراهیم، آیه: ۳۱.</ref>؛ {{متن قرآن|ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً عَبْدًا مَّمْلُوكًا لاَّ يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَمَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ}}<ref> خداوند بنده‌ای زرخرید را مثل می‌زند که توان هیچ کاری ندارد و کسی را که به او از خویش روزی نیکویی داده‌ایم و او پنهان و آشکار از آن می‌بخشد؛ آیا (این دو) برابرند؟ سپاس خداوند راست (که بی‌همتاست) اما بیشتر آنان نمی‌دانند؛ سوره نحل، آیه: ۷۵.</ref>؛ ولی [[انفاق]] پنهانی [[پاداش]] بیشتری دارد: {{متن قرآن|إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref> اگر صدقات را آشکار کنید خوب کاری است (اما) اگر پنهان دارید و به تنگدستان بدهید، برایتان بهتر است و (خداوند) از برخی گناهان شما چشم می‌پوشد؛ و خداوند از آنچه می‌کنید آگاه است؛ سوره بقره، آیه: ۲۷۱.</ref>، زیرا در چنین انفاقی [[ریا]] قطعاً ممکن نیست و آبروی [[نیازمندان]] نیز محفوظ می‌ماند<ref>التحریر والتنویر، ج۳، ص۶۷؛ نمونه، ج۲، ص ۳۴۵.</ref>. برخی از [[مفسران]] گفته‌اند که این امر ویژه انفاقهای [[مستحب]] است؛ اما انفاقهای [[واجب]] بهتر است آشکار باشد<ref>جامع البیان، مج ۳، ج ۳، ص ۱۲۷؛ مجمع البیان، ج ۲، ص ۶۶۲.</ref> در [[احادیث]] هم این نکته مطرح شده است<ref>تفسیرقمی، ج۱،ص۱۱۹؛ الصافی، ج۱،ص۲۹۹ـ۳۰۰.</ref><ref>[[حسین احمدی|احمدی، حسین]]، [[سعید بندعلی|بندعلی، سعید]]؛ [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۴، ص۵۵۷ -۵۷۷.</ref>. | ||