زید بن ثابت: تفاوت میان نسخه‌ها

آنگاه که [[عثمان]] [[مسلمانان]] را تنها به خواندن [[مصحف]] زید بن ثابت مجبور می‌کرد، [[عبدالله بن مسعود]] [[امر]] او را نپذیرفت و گفت: "مصحف و قرائت من صحیح‌تر از مصحف و قرائت زید است؛ آنگاه که زید، با [[کودکان]] [[مکه]] [[بازی]] می‌کرد، من هفتاد [[سوره]] از [[قرآن]] را از [[زبان]] [[پیامبر]] {{صل}} از بر داشتم"<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۱، ص۳۰۴.</ref>. [[عمار بن ابی عمار]] می‌گوید: "روزی که زید بن ثابت [[دفن]] شد، با ابن عباس در سایه قصر نشسته بودیم. ابن عباس گفت: "این چنین [[علم]] از بین می‌رود؛ امروز علم فراوانی دفن شد"<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۲، ص۲۷۶؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۱۹، ص۳۳۳-۳۳۵.</ref>.

بعد از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} و با کشته شدن قراء و [[کاتبان وحی]] (مخصوصاً در سرزمین‌های دور از [[مدینه]] چنان که در [[مقتل]] القراء در یمامه اتفاق افتاد) قرآن دستخوش [[تحریف]] و نابودی شود، لذا [[مسلمانان]] به [[خلفا]] فشار آوردند که باید با [[کتابت]] و تکثیر آن، از نابودی قرآن جلوگیری کنند. پس [[عمر]] و [[ابوبکر]] کار جمع‌آوری قرآن را به زید بن ثابت که سابقه [[کتابت وحی]] در [[زمان]] [[رسول خدا]] {{صل}} را نیز داشت، واگذار کردند. این [[مسؤولیت]] برای [[زید]] بسیار سخت و سنگین بود و نمی‌خواست آن را بپذیرد لذا مدتی طول کشید تا اینکه [[ابوبکر]] توانست او را [[راضی]] به این کار کند. در زمان [[عثمان]] باز [[اعتراض]] [[مسلمانان]] درباره [[اختلاف]] [[قرائات]] بالا گرفت. در [[جنگ]] [[آذربایجان]] و ارمنستان، بین [[اهل شام]] و [[اهل عراق]] در قرائات [[قرآنی]] اختلاف به حدی بالا گرفت که نزدیک بود بین آنها [[فتنه]] و [[آشوب]] به پا شود. پس [[حذیفة بن الیمان]] به سرعت خود را به [[خلیفه]] رساند و ماجرا را اطلاع داد. از آنجائی که [[اصحاب]] هر کدام [[اهل]] سرزمینی بودند، قرائات آنها باهم تفاوت پیدا می‌کرد، لذا عثمان به زید بن ثابت [[انصاری]] [[امر]] کرد که او [[قرآن]] را بخواند و گروهی از [[قریش]] بنویسند تا قرآن به طور واحد نگاشته شود<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۳۸-۵۳۹؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۱۹، ص۳۰۷-۳۰۸؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۲، ص۱۲۷؛ موسوعة طبقات الفقهاء، سبحانی، ج۱، ص۹۶.</ref>.<ref>[[محمد علی نقدی|نقدی، محمد علی]]، [[زید بن ثابت (مقاله)|مقاله «زید بن ثابت»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص۱۸۹-۱۹۰.</ref>

در [[زمان]] پیامبر {{صل}} [[علی بن ابی طالب]] {{ع}} و [[عثمان]]، کاتب [[وحی]] آن حضرت بودند و هر وقت آنها نبودند، [[ابی بن کعب]] و زید بن ثابت [[آیات]] وحی را می‌نوشتند<ref>تاریخ الطبری، طبری، ج۶، ص۱۷۹.</ref>. اما بعد از [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} ناگهان جهشی در [[مقام]] او پدید آمد و در نزد [[خلفا]] [[محبوبیت]] خاصی پیدا کرد. [[ابوبکر]] جمع آوری [[قرآن]] را به او واگذار کرد<ref>تاریخ الاسلام، ذهبی، ج۴، ص۵۵.</ref>. به او گفت: "تو نوجوان عاقلی هستی، کسی [[قدرت]] متهم کردن تو را ندارد؛ زیرا تو نویسنده وحی برای پیامبر بودی. پس جستجو کن و قرآن را جمع آوری کن"<ref>الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۳۹.</ref> و آن به این معنا بود که معیار قرآن مورد [[تأیید]] زید باشد. در زمان [[عمر]] نیز این [[مسؤولیت]] همچنان به عهده وی بود<ref>الفهرست، ابن ندیم، ص۲۷؛ الاستیعاب، ابن عبد البر، ج۲، ص۵۳۸.</ref>. عمر و عثمان، کسی را در [[قضاء]]، و [[فتوا]] و [[فرائض]] و قرائت بر زید بن ثابت مقدم نمی‌داشتند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۲، ص۲۷۴؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۱۹، ص۳۱۷.</ref>. عمر هرگاه به [[مسافرت]] می‌رفت، زید بن ثابت را [[جانشین]] خود قرار می‌داد و کم پیش می‌آمد که از [[سفر]] برگردد و باغ نخلی را به او پیش کش نکند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۲، ص۲۷۴؛ الاصابه، ابن حجر، ج۲، ص۴۹۲.</ref>.

در [[زمان]] [[عثمان]] که [[حیف]] و میل در [[بیت المال]] زیاد بود، زید بن ثابت [[مسئول]] بیت المال بود <ref>سبل الهدی و الرشاد، صالحی شامی، ج۱۱، ص۳۸۳؛ الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۳۹؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج۸، ص۲۵۵.</ref>. در زمان [[خلافت]] [[امیر المؤمنین علی]] {{ع}} اختیارات او محدود شد و دیگر [[ریاست]] بیت المال را نداشت ولی در مقام‌های دیگرش باقی بود<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۲، ص۲۷۵؛ تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، ج۱۹، ص۳۱۶.</ref>.<ref>[[محمد علی نقدی|نقدی، محمد علی]]، [[زید بن ثابت (مقاله)|مقاله «زید بن ثابت»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۵ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۵، ص۱۹۲-۱۹۴.</ref>