احسان در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'جست و جوی' به 'جستجوی'
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - 'جست و جوی' به 'جستجوی') |
||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
انفاق و احسان هرگز به معنای [[تشویق]] [[بیکاری]] و تعطیل نیروی [[انسانی]] و رکود خلاقیتها نیست، بلکه یک راهحل دو جانبه در [[مبارزه]] با تکاثر و [[فقر]] و یک عامل اخلاقی در حل مشکل طبقاتی خواهد بود. | انفاق و احسان هرگز به معنای [[تشویق]] [[بیکاری]] و تعطیل نیروی [[انسانی]] و رکود خلاقیتها نیست، بلکه یک راهحل دو جانبه در [[مبارزه]] با تکاثر و [[فقر]] و یک عامل اخلاقی در حل مشکل طبقاتی خواهد بود. | ||
تصویری که از انفاق و احسان در [[قرآن]] و [[احادیث]] آمده به طور واضح بیانگر این نکته اساسی در کیفیت این دو عمل انسانی و اخلاقی است<ref>{{متن قرآن|قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ}} «گفتاری شایسته و گذشت بهتر است از صدقهای که از پی آن آزاری باشد و خداوند بینیازی بردبار است» سوره بقره، آیه ۲۶۳؛ {{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِن لَّمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ * أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَن تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاء فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ}} «و داستان (بخشش) کسانی که داراییهای خود را در | تصویری که از انفاق و احسان در [[قرآن]] و [[احادیث]] آمده به طور واضح بیانگر این نکته اساسی در کیفیت این دو عمل انسانی و اخلاقی است<ref>{{متن قرآن|قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ}} «گفتاری شایسته و گذشت بهتر است از صدقهای که از پی آن آزاری باشد و خداوند بینیازی بردبار است» سوره بقره، آیه ۲۶۳؛ {{متن قرآن|وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِن لَّمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ * أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَن تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاء فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ}} «و داستان (بخشش) کسانی که داراییهای خود را در جستجوی خشنودی خداوند و برای استواری (نیّت خالصانه) خودشان میبخشند، همچون باغساری بر پشتهوارهای است که بارانی تند- و اگر نه بارانی تند، بارانی نرمریز- بدان برسد و میوههایش را دوچندان کند و خداوند به آنچه انجام میدهید بیناست * آیا کسی از شما دوست میدارد که باغساری از خرما بن و تاک داشته باشد که از بن آن جویبارها روان باشد و در آن همه گونه میوه برای او یافته شود در حالی که خود به پیری رسیده و فرزندانی خرد و ناتوان داشته باشد آنگاه گردبادی آتشناک بدان در رسد و بسوزد؟ خداوند این چنین، نشانهها را برای شما روشن میدارد باشد که شما بیندیشید» سوره بقره، آیه ۲۶۵-۲۶۶؛ {{متن قرآن|وَالَّذِينَ إِذَا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا}} «و آنان که چون بخشش کنند نه گزافکاری میکنند و نه تنگ میگیرند و (بخشش آنها) میانگینی میان این دو، است» سوره فرقان، آیه ۶۷؛ {{متن قرآن|وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا}} «و حقّ خویشاوند را به او برسان و نیز (حقّ) مستمند و در راه مانده را و هیچگونه فراخرفتاری مورز» سوره اسراء، آیه ۲۶؛ {{متن قرآن|وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا}} «و (هنگام بخشش) نه دست خود را فرو بند و نه یکسره بگشای که نکوهیده دریغ خورده فرو مانی» سوره اسراء، آیه ۲۹؛ وسائلالشیعه، ج۱۶، ص۲۷۷؛ وسائلالشیعه، ج۶، ص۲۸۰، ۲۸۳، ۲۸۸ و ۳۰۱.</ref>. | ||
گرچه در [[فقه]]، [[انفاق]] و [[احسان]] دو عمل [[اخلاقی]] تلقی شده است، لکن تعبیر [[قرآن]] در این مورد که آن دو را نوعی استرداد [[حق]] به شمار آورده است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ}}<ref>«و آنان که در داراییهایشان حقی معین است * و در داراییهایشان بخشی برای (مستمند) خواهنده و بیبهره بود» سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.</ref> نشان میدهد که این دو دستور هر چند [[اخلاقی]] در واقع نوعی [[ادای حق]] است که به نفع [[نیازمندان]] در [[اموال]] [[اغنیا]]، قرار داده شده است. به طوری که از برخی [[روایات]] استفاده میشود، این حق جز [[حقوق مالی]] [[واجب]] است که بر عهده [[ثروتمندان]] تعلق گرفته و یا خواهد گرفت<ref>وسائلالشیعه، ج۶، ص۲۹.</ref>. | گرچه در [[فقه]]، [[انفاق]] و [[احسان]] دو عمل [[اخلاقی]] تلقی شده است، لکن تعبیر [[قرآن]] در این مورد که آن دو را نوعی استرداد [[حق]] به شمار آورده است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ * لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ}}<ref>«و آنان که در داراییهایشان حقی معین است * و در داراییهایشان بخشی برای (مستمند) خواهنده و بیبهره بود» سوره معارج، آیه ۲۴-۲۵.</ref> نشان میدهد که این دو دستور هر چند [[اخلاقی]] در واقع نوعی [[ادای حق]] است که به نفع [[نیازمندان]] در [[اموال]] [[اغنیا]]، قرار داده شده است. به طوری که از برخی [[روایات]] استفاده میشود، این حق جز [[حقوق مالی]] [[واجب]] است که بر عهده [[ثروتمندان]] تعلق گرفته و یا خواهد گرفت<ref>وسائلالشیعه، ج۶، ص۲۹.</ref>. |