ابوایوب انصاری: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '؛ [[دانشنامه نهج البلاغه' به '؛ دینپرور، سید حسین، [[دانشنامه نهج البلاغه'
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - '؛ [[دانشنامه نهج البلاغه' به '؛ دینپرور، سید حسین، [[دانشنامه نهج البلاغه') |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
== نسب == | == نسب == | ||
[[ابو ایوب]] [[خالد بن زید بن کلیب]] [[انصاری]] [[بدری]]، [[مدنی]]، [[خزرجی]] مشهور به ابوایوب انصاری بود<ref>الاصابه، ج۲، ص۲۳۴؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۰، ص۱۱۲؛ رجال طوسی، ص۴۰، ش۱؛ طبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۶ وسیر أعلام النبلاء، ج۴، ص۶۱.</ref>. مادرش از [[نوادگان]] [[امرؤالقیس]] شاعر و یکی از همسرانش دختر "[[زید بن ثابت]]" بود. وی از بزرگان [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} بود که در [[جنگ بدر]] و دیگر غزوههای [[پیامبر]] شرکت کرده و از [[سابقین در اسلام]] است و در [[بیعت عقبه]] در [[مکه مکرمه]] جزء هفتاد نفری بود که با [[رسول خدا]] {{صل}} مخفیانه [[بیعت]] و [[حضرت]] را به [[مدینه]] [[دعوت]] کردند و [[رسول خدا]] {{صل}} در [[عقد]] اخوتی که بین [[اصحاب]] برقرار کرد، بین [[ابوایوب]] و [[مصعب بن عمیر]] [[عقد]] [[برادری]] خواند <ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۰-۷۱؛ [[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۷-۵۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۲؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 602.</ref>. | [[ابو ایوب]] [[خالد بن زید بن کلیب]] [[انصاری]] [[بدری]]، [[مدنی]]، [[خزرجی]] مشهور به ابوایوب انصاری بود<ref>الاصابه، ج۲، ص۲۳۴؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۰، ص۱۱۲؛ رجال طوسی، ص۴۰، ش۱؛ طبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۶ وسیر أعلام النبلاء، ج۴، ص۶۱.</ref>. مادرش از [[نوادگان]] [[امرؤالقیس]] شاعر و یکی از همسرانش دختر "[[زید بن ثابت]]" بود. وی از بزرگان [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} بود که در [[جنگ بدر]] و دیگر غزوههای [[پیامبر]] شرکت کرده و از [[سابقین در اسلام]] است و در [[بیعت عقبه]] در [[مکه مکرمه]] جزء هفتاد نفری بود که با [[رسول خدا]] {{صل}} مخفیانه [[بیعت]] و [[حضرت]] را به [[مدینه]] [[دعوت]] کردند و [[رسول خدا]] {{صل}} در [[عقد]] اخوتی که بین [[اصحاب]] برقرار کرد، بین [[ابوایوب]] و [[مصعب بن عمیر]] [[عقد]] [[برادری]] خواند <ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۰-۷۱؛ [[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۷-۵۸؛ [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۸۲۲؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 602.</ref>. | ||
ابوایوب یکی از پنج [[انصاری]] است که در [[عهد]] [[رسول خدا]] {{صل}} به گردآوری [[قرآن]] پرداختند<ref>التاریخ الصغیر، ج ۱، ص ۶۶.</ref>. در [[عهد]] [[خلیفه دوم]]، معلم [[قرآن]] شناخته شد<ref>التاریخ الصغیر، ج ۱، ص ۶۶.</ref> و در سالهای پایانی عمرش هنگام محاصره [[قسطنطنیه]]، چون شنید واژه "تهلکه" در [[آیه]] ۱۹۵ سوره بقره {{متن قرآن|وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ}}<ref>«و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref> به اشتباه بر عمل سرباز مسلمانی که به سوی [[دشمن]] حمله میکند تطبیق میشود، به [[تفسیر]] درست [[آیه]] پرداخت و [[هلاکت]] مورد اشاره در [[آیه]] را به کسانی مربوط دانست که در برابر [[زندگی]] و [[ثروت]] [[دنیا]]، از [[پیامبر]] {{صل}} و [[خدا]] دست میکشیدند<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۷۹.</ref><ref>[[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 604.</ref>. | ابوایوب یکی از پنج [[انصاری]] است که در [[عهد]] [[رسول خدا]] {{صل}} به گردآوری [[قرآن]] پرداختند<ref>التاریخ الصغیر، ج ۱، ص ۶۶.</ref>. در [[عهد]] [[خلیفه دوم]]، معلم [[قرآن]] شناخته شد<ref>التاریخ الصغیر، ج ۱، ص ۶۶.</ref> و در سالهای پایانی عمرش هنگام محاصره [[قسطنطنیه]]، چون شنید واژه "تهلکه" در [[آیه]] ۱۹۵ سوره بقره {{متن قرآن|وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ}}<ref>«و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref> به اشتباه بر عمل سرباز مسلمانی که به سوی [[دشمن]] حمله میکند تطبیق میشود، به [[تفسیر]] درست [[آیه]] پرداخت و [[هلاکت]] مورد اشاره در [[آیه]] را به کسانی مربوط دانست که در برابر [[زندگی]] و [[ثروت]] [[دنیا]]، از [[پیامبر]] {{صل}} و [[خدا]] دست میکشیدند<ref>جامع البیان، مج ۲، ج ۲، ص ۲۷۹.</ref><ref>[[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 604.</ref>. | ||
== اقامت [[پیامبر]] {{صل}} در [[خانه]] ابوایوب انصاری == | == اقامت [[پیامبر]] {{صل}} در [[خانه]] ابوایوب انصاری == | ||
زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و به [[مدینه]] رسید، رؤسای [[قبایل]] درصدد بودند [[پیامبر]] به [[منزل]] آنها برود؛ ولی [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "افسار شتر مرا رها کنید، برای اینکه مرا فرمودهاند کجا بروم"<ref>قاضی ابرقوه، سیرت رسول الله {{صل}}، ج۱، ص۴۷۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۴-۴۹۵.</ref>. سرانجام، [[ناقه]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[زمین]] وسیعی که مرکز خشک کردن خرما و متعلق به دو [[کودک]] [[یتیم]] بود، در نزدیکی [[خانه]] ابوایوب انصاری، زانو زد و [[پیامبر]] {{صل}} آن [[زمین]] را خرید و [[مسجدالنبی]] را در آنجا ساخت و [[مادر]] ابوایوب انصاری اثاثیه [[پیامبر]] {{صل}} را به [[خانه]] خود برد. در این بین که [[اصرار]] و سماجت [[مردم]] برای مهمانداری آن بزرگوار، به اوج رسیده بود. [[حضرت]]، [[نزاع]] آنان را قطع کرد و فرمود: "أین الرحل؟ لوازم سفر من کجاست؟" بدین ترتیب، [[افتخار]] میزبانی [[پیامبر]] {{صل}} نصیب ابوایوب انصاری شد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۵؛ شیخ طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۱۵۵.</ref><ref>[[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۷-۵۸؛ [[سید موسی موسوی|موسوی، سید موسی]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ص ۵۵؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 602.</ref>. | زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] کرد و به [[مدینه]] رسید، رؤسای [[قبایل]] درصدد بودند [[پیامبر]] به [[منزل]] آنها برود؛ ولی [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "افسار شتر مرا رها کنید، برای اینکه مرا فرمودهاند کجا بروم"<ref>قاضی ابرقوه، سیرت رسول الله {{صل}}، ج۱، ص۴۷۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۴-۴۹۵.</ref>. سرانجام، [[ناقه]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[زمین]] وسیعی که مرکز خشک کردن خرما و متعلق به دو [[کودک]] [[یتیم]] بود، در نزدیکی [[خانه]] ابوایوب انصاری، زانو زد و [[پیامبر]] {{صل}} آن [[زمین]] را خرید و [[مسجدالنبی]] را در آنجا ساخت و [[مادر]] ابوایوب انصاری اثاثیه [[پیامبر]] {{صل}} را به [[خانه]] خود برد. در این بین که [[اصرار]] و سماجت [[مردم]] برای مهمانداری آن بزرگوار، به اوج رسیده بود. [[حضرت]]، [[نزاع]] آنان را قطع کرد و فرمود: "أین الرحل؟ لوازم سفر من کجاست؟" بدین ترتیب، [[افتخار]] میزبانی [[پیامبر]] {{صل}} نصیب ابوایوب انصاری شد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۴۹۵؛ شیخ طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۱۵۵.</ref><ref>[[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۷-۵۸؛ [[سید موسی موسوی|موسوی، سید موسی]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ص ۵۵؛ [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 602.</ref>. | ||
به دلیل آنکه [[ابوایوب]]، میهماندار [[پیامبر بزرگوار اسلام]] {{صل}} بود مورد [[لطف]] [[مسلمانان]] قرار میگرفت؛ [[نقل]] شده است که [[ابنعباس]] نزد [[ابوایوب]] آمد و گفت: “همانطور که شما خانهات را به [[پیامبر]] {{صل}} واگذار کردی، من میخواهم [[خانه]] مسکونی خود را به تو واگذارم”. سپس [[ابن عباس]] از منزلی که در آن سکونت داشت بیرون آمد و آنجا را با تمام اثاثیه و لوازم [[زندگی]] که در آن بود به وی واگذار کرد<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۵۷۲.</ref><ref>[[سید موسی موسوی|موسوی، سید موسی]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ص ۵۶.</ref>. | به دلیل آنکه [[ابوایوب]]، میهماندار [[پیامبر بزرگوار اسلام]] {{صل}} بود مورد [[لطف]] [[مسلمانان]] قرار میگرفت؛ [[نقل]] شده است که [[ابنعباس]] نزد [[ابوایوب]] آمد و گفت: “همانطور که شما خانهات را به [[پیامبر]] {{صل}} واگذار کردی، من میخواهم [[خانه]] مسکونی خود را به تو واگذارم”. سپس [[ابن عباس]] از منزلی که در آن سکونت داشت بیرون آمد و آنجا را با تمام اثاثیه و لوازم [[زندگی]] که در آن بود به وی واگذار کرد<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۱، ص۵۷۲.</ref><ref>[[سید موسی موسوی|موسوی، سید موسی]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۳ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ص ۵۶.</ref>. | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== [[ابوایوب]] در جنگهای عصر [[خلافت علی]] {{ع}} == | == [[ابوایوب]] در جنگهای عصر [[خلافت علی]] {{ع}} == | ||
ابوایوب انصاری جزء آن دسته از بزرگان [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} است که در جنگهای [[جمل]] و [[صفین]] در کنار [[حضرت علی]] {{ع}} بود و در رکابش [[شمشیر]] زد و در [[جنگ نهروان]] هم در مقدمه [[سپاه]] و پیشاپیش برای [[جنگ]] با [[خوارج]] پیش رفته است<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱۰، ص۱۷.</ref><ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۳-۷۵؛ [[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۹-۶۰؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 604.</ref> اینک شرح کوتاهی از موضع او را در [[جنگ صفین]] و [[نهروان]] میآوریم: | ابوایوب انصاری جزء آن دسته از بزرگان [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} است که در جنگهای [[جمل]] و [[صفین]] در کنار [[حضرت علی]] {{ع}} بود و در رکابش [[شمشیر]] زد و در [[جنگ نهروان]] هم در مقدمه [[سپاه]] و پیشاپیش برای [[جنگ]] با [[خوارج]] پیش رفته است<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱۰، ص۱۷.</ref><ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۳-۷۵؛ [[طلعت ده پهلوانی|ده پهلوانی، طلعت]]، [[ابوایوب انصاری (مقاله)|ابوایوب انصاری]]، [[فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگنامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۵۹-۶۰؛ [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۷۹؛ [[محمد باغستانی|باغستانی، محمد]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 604.</ref> اینک شرح کوتاهی از موضع او را در [[جنگ صفین]] و [[نهروان]] میآوریم: | ||
'''در [[جنگ صفین]]''': [[معاویه]] برای ابوایوب انصاری نامهای نوشت و به [[نقل]] [[عمرو بن شمر]]، [[معاویه]] در پایان نامهاش اشعاری در [[تهدید]] [[ابوایوب]] و [[یاران]] [[حضرت]] نسبت به [[قتل عثمان]]، نوشته بود. [[ابوایوب]] چون مقصود [[معاویه]] را از [[نامه]] ندانست به حضور [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} آمد و گفت: [[معاویه]] نامهای برای من نوشته که مقصودش را نمیدانم. [[امام]] {{ع}} وقتی [[نامه]] را خواند، فرمود: "مقصود [[معاویه]] این است که من هرگز کشتن [[عثمان]] را فراموش نمیکنم". [[ابوایوب]] با اجازه [[امیرمؤمنان]]، [[نامه]] [[معاویه]] را پاسخ داد و یادآور شد که ای [[معاویه]]، تو با این مثلی که نوشته بودی و آن را در مورد کشتن [[عثمان]] آورده بودی، بدان ما [[عثمان]] را نکشتهایم، بلکه کسی که [[یزید بن اسد]] و [[مردم]] [[شام]] را از [[یاری]] [[عثمان]] بازداشت و آرزوی [[مرگ]] وی را مینمود، تو بودی و او به دست [[انصار]] کشته نشده است، بلکه دیگران او را به [[قتل]] رساندند<ref>منتخب کنز العمال در حاشیه مسند، ج۵، ص۴۵۱ و ر. ک: ارجح المطالب، ص۶۰۳.</ref>. در نتیجه [[ابوایوب]] با [[بیاعتنایی]] به [[تهدید]] [[معاویه]]، [[حضرت علی]] {{ع}} را در [[جنگ صفین]] [[یاری]] کرد<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۳-۷۵.</ref>. | '''در [[جنگ صفین]]''': [[معاویه]] برای ابوایوب انصاری نامهای نوشت و به [[نقل]] [[عمرو بن شمر]]، [[معاویه]] در پایان نامهاش اشعاری در [[تهدید]] [[ابوایوب]] و [[یاران]] [[حضرت]] نسبت به [[قتل عثمان]]، نوشته بود. [[ابوایوب]] چون مقصود [[معاویه]] را از [[نامه]] ندانست به حضور [[امیرالمؤمنین علی]] {{ع}} آمد و گفت: [[معاویه]] نامهای برای من نوشته که مقصودش را نمیدانم. [[امام]] {{ع}} وقتی [[نامه]] را خواند، فرمود: "مقصود [[معاویه]] این است که من هرگز کشتن [[عثمان]] را فراموش نمیکنم". [[ابوایوب]] با اجازه [[امیرمؤمنان]]، [[نامه]] [[معاویه]] را پاسخ داد و یادآور شد که ای [[معاویه]]، تو با این مثلی که نوشته بودی و آن را در مورد کشتن [[عثمان]] آورده بودی، بدان ما [[عثمان]] را نکشتهایم، بلکه کسی که [[یزید بن اسد]] و [[مردم]] [[شام]] را از [[یاری]] [[عثمان]] بازداشت و آرزوی [[مرگ]] وی را مینمود، تو بودی و او به دست [[انصار]] کشته نشده است، بلکه دیگران او را به [[قتل]] رساندند<ref>منتخب کنز العمال در حاشیه مسند، ج۵، ص۴۵۱ و ر. ک: ارجح المطالب، ص۶۰۳.</ref>. در نتیجه [[ابوایوب]] با [[بیاعتنایی]] به [[تهدید]] [[معاویه]]، [[حضرت علی]] {{ع}} را در [[جنگ صفین]] [[یاری]] کرد<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۷۳-۷۵.</ref>. |