عقد ذمه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[فقها]] در پاسخ این سؤال، براساس این قاعده پاسخ داده‌اند که فقط با [[اهل کتاب]] و آنان که شبه [[کتاب آسمانی]] دارند می‌تواند [[عقد ذمّه]] برقرار کرده و [[یهود]] و [[نصارا]] را با تمام شاخه‌ها و انشعابات فرقه‌ای‌شان، جزء اهل کتاب به شمار آورده‌اند و از مصادیق کسانی که دارای شبه کتاب آسمانی هستند، [[مجوسیان]] – [[زرتشتیان]] را به طور مسلّم، شمرده‌اند<ref>تذکرة الفقهاء، ج۱، ص۴۳۸.</ref>.

اما در اینکه [[مذاهب]] و فرقه‌های دیگر مانند [[صابئین]]، [[سامره]]، [[مزدکیان]]، [[پیروان]] [[شیث بن آدم]] و [[حنفا]] (پیروان [[حضرت ابراهیم]]) و... ، جزء اهل کتاب و یا کسانی که شبه کتاب آسمانی دارند، محسوب می‌شوند یا نه؟ میان فقها اختلاف‌نظر است.

چنان‌که [[علامه حلّی]] در تذکرة الفقهاء نقل می‌کند، از فقهای [[اهل سنّت]] [[مالک]] و اوزاعی و [[انس]]، تمام [[ادیان]] و مذاهب غیریهودی و غیر [[مسیحی]] را جزء [[کیش]] “مجوسیت” محسوب کرده و به آنها نیز اهل کتاب اطلاق کرده‌اند. طبق این نظریه، تمام مذاهب – جز آیین‌های [[الحاد]] و [[بت‌پرستی]]- تحت نام و عنوان کلی مجوس جمع هستند و کلمه مجوسی به تمام پیروان مذاهب غیر [[بت‌پرست]] و غیر ملحد شامل می‌شود و از طرفی چون مجوسی‌ها اهل کتاب هستند و لذا با تمام مذاهب [[شرک]] (اعم از زرتشتی و غیر زرتشتی) باید به نام مجوس [[رفتار]] اهل کتاب نمود و با آنان عقد ذمّه برقرار کرد و [[جزیه]] گرفت.