ایمان در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←مراتب ایمان و کفر
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
برچسب: برگردانده‌شده |
||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
#کفر انکاری: به این معنا که انسان چیزی را که نزد او مجهول است و نمی‌تواند [[درک]] کند، [[انکار]] می‌کند مانند [[معارف الهی]] و جلوه‌های رحمانی که حقایق آن را درک نمی‌کند و این ناشی از [[خودخواهی]] و [[خودبینی]] است<ref>امام خمینی، تفسیر حمد، ص۱۶۸؛ صحیفه، ج۱۶، ص۲۱۶.</ref>. ایشان در میان اقسام کفر، کفر انکاری را از جمله خطرناک‌ترین اقسام کفر می‌داند؛ زیرا اگر انسان در نخستین گام آنچه [[انبیا]]{{عم}} و [[اولیا]] گفته‌اند انکار کند و منکر این باشد که غیر از آنچه او می‌فهمد وجود دارد این انکار دیگر نمی‌گذارد انسان از این ظلمتکده [[نجات]] یابد. افرادی که به این کفر دچارند از [[فطرت انسانی]] خارج شده و آنچه انبیا{{عم}} و اولیا گفته‌اند را انکار می‌کنند؛ در نتیجه [[نعمت]] [[هدایت]] نصیب آنان نمی‌شود و نمی‌توانند خود را از [[ظلمت]] [[رهایی]] بدهند<ref>تفسیر حمد، ص۱۶۸.</ref>.<ref>[[عزت‌الله مرادی|مرادی، عزت‌الله]]، [[ایمان و کفر (مقاله)| مقاله «ایمان و کفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۲۴.</ref> | #کفر انکاری: به این معنا که انسان چیزی را که نزد او مجهول است و نمی‌تواند [[درک]] کند، [[انکار]] می‌کند مانند [[معارف الهی]] و جلوه‌های رحمانی که حقایق آن را درک نمی‌کند و این ناشی از [[خودخواهی]] و [[خودبینی]] است<ref>امام خمینی، تفسیر حمد، ص۱۶۸؛ صحیفه، ج۱۶، ص۲۱۶.</ref>. ایشان در میان اقسام کفر، کفر انکاری را از جمله خطرناک‌ترین اقسام کفر می‌داند؛ زیرا اگر انسان در نخستین گام آنچه [[انبیا]]{{عم}} و [[اولیا]] گفته‌اند انکار کند و منکر این باشد که غیر از آنچه او می‌فهمد وجود دارد این انکار دیگر نمی‌گذارد انسان از این ظلمتکده [[نجات]] یابد. افرادی که به این کفر دچارند از [[فطرت انسانی]] خارج شده و آنچه انبیا{{عم}} و اولیا گفته‌اند را انکار می‌کنند؛ در نتیجه [[نعمت]] [[هدایت]] نصیب آنان نمی‌شود و نمی‌توانند خود را از [[ظلمت]] [[رهایی]] بدهند<ref>تفسیر حمد، ص۱۶۸.</ref>.<ref>[[عزت‌الله مرادی|مرادی، عزت‌الله]]، [[ایمان و کفر (مقاله)| مقاله «ایمان و کفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۲۴.</ref> | ||
==[[مراتب ایمان]] و کفر== | |||
در [[آیات قرآن]]<ref>آل عمران/ ۱۷۳؛ انفال/ ۲؛ توبه/ ۱۲۴.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۳۷ و ۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۶۶، ص۲۸ و ۱۷۱.</ref> برای [[ایمان]] درجات و مراتبی ذکر شده است؛ البته این ایمان غیر از ایمان به معنای [[اسلام]] است؛ زیرا اصل [[پذیرش اسلام]] دارای درجات نیست. [[اندیشمندان اسلامی]] در [[اعتقاد]] به [[مراتب داشتن ایمان]] بردو دسته اند: | |||
#غالب اندیشمندان اسلامی، ایمان را دارای مراتب و امری تشکیکی می‌دانند که شدت و [[ضعف]] می‌پذیرد<ref>تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، تصحیح عبدالرحمن عمیره، ج۵، ص۲۱۱؛ فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ فیض کاشانی، ملا محسن، قرة العیون فی المعارف و الحکم، ص۴۳۶ – ۴۳۸.</ref>. بنابراین بیان، ایمان [[تصدیق]] زبانی یا [[قلبی]] بوده و اصلی ثابت است. زیادت و نقصان در کمال ایمان وجود دارد که ایمان به معنای [[اخلاقی]] آن است نه در اصل ایمان<ref>شهید ثانی، حقائق الایمان، ص۹۷.</ref>؛ | |||
#برخی نیز به جهت اینکه ایمان را صرف تصدیق زبانی یا قلبی به آنچه [[نبی]] آورده است، می‌دانند، آن را قابل افزایش یا کاهش نمی‌دانند<ref>فخر رازی، المحصل، ص۵۷۰؛ فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، ص۴۴۲.</ref>. بعضی برای ایمان مراتب چهارگانه‌ای ذکر کرده‌اند: | |||
##[[اذعان]] و [[باور قلبی]] اجمالی به مضمون [[شهادتین]] که لازمه‌اش عمل به غالب [[فروع]] است؛ | |||
##اعتقاد تفصیلی به [[حقایق]] [[دینی]]؛ | |||
==[[مراتب ایمان]] و کفر== | ==[[مراتب ایمان]] و کفر== | ||
در [[آیات قرآن]]<ref>آل عمران/ ۱۷۳؛ انفال/ ۲؛ توبه/ ۱۲۴.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۳۷ و ۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۶۶، ص۲۸ و ۱۷۱.</ref> برای [[ایمان]] درجات و مراتبی ذکر شده است؛ البته این ایمان غیر از ایمان به معنای [[اسلام]] است؛ زیرا اصل [[پذیرش اسلام]] دارای درجات نیست. [[اندیشمندان اسلامی]] در [[اعتقاد]] به [[مراتب داشتن ایمان]] بردو دسته اند: | در [[آیات قرآن]]<ref>آل عمران/ ۱۷۳؛ انفال/ ۲؛ توبه/ ۱۲۴.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۳۷ و ۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۶۶، ص۲۸ و ۱۷۱.</ref> برای [[ایمان]] درجات و مراتبی ذکر شده است؛ البته این ایمان غیر از ایمان به معنای [[اسلام]] است؛ زیرا اصل [[پذیرش اسلام]] دارای درجات نیست. [[اندیشمندان اسلامی]] در [[اعتقاد]] به [[مراتب داشتن ایمان]] بردو دسته اند: | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۶: | ||
##[[اذعان]] و [[باور قلبی]] اجمالی به مضمون [[شهادتین]] که لازمه‌اش عمل به غالب [[فروع]] است؛ | ##[[اذعان]] و [[باور قلبی]] اجمالی به مضمون [[شهادتین]] که لازمه‌اش عمل به غالب [[فروع]] است؛ | ||
##اعتقاد تفصیلی به [[حقایق]] [[دینی]]؛ ۳. [[ایمانی]] که لازمه آن عمل و [[اخلاق نیک]] است؛ | ##اعتقاد تفصیلی به [[حقایق]] [[دینی]]؛ ۳. [[ایمانی]] که لازمه آن عمل و [[اخلاق نیک]] است؛ | ||
##ایمانی که در آن [[انسان]] همه احوال و اعمالش را [[ملک]] [[خداوند]] ببیند<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۳۰۱ – ۳۰۲.</ref>. برخی نیز [[برترین]] مرتبه ایمان را [[یقین]] دانسته‌اند<ref>فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ مجلسی، مرآة العقول، ج۷، ص۳۴۸.</ref>. | |||
[[امام خمینی]] با استناد به روایاتی که برای ایمان درجات و مراتبی ذکر کرده‌اند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۴۲ – ۴۴.</ref>، برای ایمان درجاتی قائل است که هر فرد درجه و سهمی از ایمان دارد. به [[باور]] ایشان کسی که دارای یک سهم از ایمان است، نباید دو سهم را بر او [[تحمیل]] کرد و اعمالی را که برای درجات بالاتر است، نمی‌توان از او [[انتظار]] داشت<ref>امام خمینی، حدیث جنود، ص۳۲۳.</ref>. ایشان [[ایمان حقیقی]] را [[ترقی]] از [[ایمان عقلی]] به [[ایمان قلبی]] می‌داند<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۵۵۲؛ تقریرات، ج۲، ص۲۴۵.</ref> و [[معتقد]] است اگر این [[باور]] به ایمان قلبی و تجلی [[شهودی]] منجر شود، [[توحید فعلی]] در [[قلب]] شخص تجلی می‌کند و او همه [[افعال]] را فعل [[حق تعالی]] می‌بیند<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۲، ص۲۴۵.</ref>، تا آنجا که به درجه [[اطمینان]] و کمال آن می‌رسد<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۲۱۶؛ آداب الصلاة، ص۱۲.</ref>. در مرتبه بعد اگر قلب از مرحله توحید فعلی بالاتر رود، به مرحله تجلی صفاتی و اسمائی و سپس به مرحله تجلی ذاتی دست می‌یابد<ref>حدیث جنود، ص۱۷۲؛ تقریرات، ج۲، ص۲۴۵ – ۲۴۶.</ref>. [[امام خمینی]] [[کامل‌ترین]] و بالاترین مرتبه [[ایمان]] را [[یقین]] کامل می‌داند که نتیجه آن [[عصمت]] است و بر این نکته تأکید می‌کند که اگر [[انسان]] به [[حق‌تعالی]] ایمان داشته باشد و با چشم قلب حضور [[خداوند متعال]] را [[مشاهده]] کند، امکان ندارد [[مرتکب گناه]] و [[معصیت]] شود و این عصمت ناشی از [[ایمان کامل]] و [[اعتقاد]] به حضور است که انسان را از وقوع [[گناه]] [[حفظ]] می‌کند<ref>امام خمینی، جهاد اکبر، ص۴۹ (مقاله عصمت).</ref>.<ref>[[عزت‌الله مرادی|مرادی، عزت‌الله]]، [[ایمان و کفر (مقاله)| مقاله «ایمان و کفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۲۴.</ref>==[[مراتب ایمان]] و کفر== | |||
در [[آیات قرآن]]<ref>آل عمران/ ۱۷۳؛ انفال/ ۲؛ توبه/ ۱۲۴.</ref> و [[روایات]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۳۷ و ۴۰؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۶۶، ص۲۸ و ۱۷۱.</ref> برای [[ایمان]] درجات و مراتبی ذکر شده است؛ البته این ایمان غیر از ایمان به معنای [[اسلام]] است؛ زیرا اصل [[پذیرش اسلام]] دارای درجات نیست. [[اندیشمندان اسلامی]] در [[اعتقاد]] به [[مراتب داشتن ایمان]] بردو دسته اند: | |||
#غالب اندیشمندان اسلامی، ایمان را دارای مراتب و امری تشکیکی می‌دانند که شدت و [[ضعف]] می‌پذیرد<ref>تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، تصحیح عبدالرحمن عمیره، ج۵، ص۲۱۱؛ فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ فیض کاشانی، ملا محسن، قرة العیون فی المعارف و الحکم، ص۴۳۶ – ۴۳۸.</ref>. بنابراین بیان، ایمان [[تصدیق]] زبانی یا [[قلبی]] بوده و اصلی ثابت است. زیادت و نقصان در کمال ایمان وجود دارد که ایمان به معنای [[اخلاقی]] آن است نه در اصل ایمان<ref>شهید ثانی، حقائق الایمان، ص۹۷.</ref>؛ | |||
#برخی نیز به جهت اینکه ایمان را صرف تصدیق زبانی یا قلبی به آنچه [[نبی]] آورده است، می‌دانند، آن را قابل افزایش یا کاهش نمی‌دانند<ref>فخر رازی، المحصل، ص۵۷۰؛ فاضل مقداد، مقدادبن عبدالله، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، ص۴۴۲.</ref>. بعضی برای ایمان مراتب چهارگانه‌ای ذکر کرده‌اند: | |||
##[[اذعان]] و [[باور قلبی]] اجمالی به مضمون [[شهادتین]] که لازمه‌اش عمل به غالب [[فروع]] است؛ | |||
##اعتقاد تفصیلی به [[حقایق]] [[دینی]]؛ ۳. [[ایمانی]] که لازمه آن عمل و [[اخلاق نیک]] است؛ | |||
##ایمانی که در آن [[انسان]] همه احوال و اعمالش را [[ملک]] [[خداوند]] ببیند<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۳۰۱ – ۳۰۲.</ref>. برخی نیز [[برترین]] مرتبه ایمان را [[یقین]] دانسته‌اند<ref>فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ مجلسی، مرآة العقول، ج۷، ص۳۴۸.</ref>. | |||
[[امام خمینی]] با استناد به روایاتی که برای ایمان درجات و مراتبی ذکر کرده‌اند<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۴۲ – ۴۴.</ref>، برای ایمان درجاتی قائل است که هر فرد درجه و سهمی از ایمان دارد. به [[باور]] ایشان کسی که دارای یک سهم از ایمان است، نباید دو سهم را بر او [[تحمیل]] کرد و اعمالی را که برای درجات بالاتر است، نمی‌توان از او [[انتظار]] داشت<ref>امام خمینی، حدیث جنود، ص۳۲۳.</ref>. ایشان [[ایمان حقیقی]] را [[ترقی]] از [[ایمان عقلی]] به [[ایمان قلبی]] می‌داند<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۵۵۲؛ تقریرات، ج۲، ص۲۴۵.</ref> و [[معتقد]] است اگر این [[باور]] به ایمان قلبی و تجلی [[شهودی]] منجر شود، [[توحید فعلی]] در [[قلب]] شخص تجلی می‌کند و او همه [[افعال]] را فعل [[حق تعالی]] می‌بیند<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۲، ص۲۴۵.</ref>، تا آنجا که به درجه [[اطمینان]] و کمال آن می‌رسد<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۲۱۶؛ آداب الصلاة، ص۱۲.</ref>. در مرتبه بعد اگر قلب از مرحله توحید فعلی بالاتر رود، به مرحله تجلی صفاتی و اسمائی و سپس به مرحله تجلی ذاتی دست می‌یابد<ref>حدیث جنود، ص۱۷۲؛ تقریرات، ج۲، ص۲۴۵ – ۲۴۶.</ref>. [[امام خمینی]] [[کامل‌ترین]] و بالاترین مرتبه [[ایمان]] را [[یقین]] کامل می‌داند که نتیجه آن [[عصمت]] است و بر این نکته تأکید می‌کند که اگر [[انسان]] به [[حق‌تعالی]] ایمان داشته باشد و با چشم قلب حضور [[خداوند متعال]] را [[مشاهده]] کند، امکان ندارد [[مرتکب گناه]] و [[معصیت]] شود و این عصمت ناشی از [[ایمان کامل]] و [[اعتقاد]] به حضور است که انسان را از وقوع [[گناه]] [[حفظ]] می‌کند<ref>امام خمینی، جهاد اکبر، ص۴۹ (مقاله عصمت).</ref>.<ref>[[عزت‌الله مرادی|مرادی، عزت‌الله]]، [[ایمان و کفر (مقاله)| مقاله «ایمان و کفر»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۲۴.</ref>[[ایمانی]] که لازمه آن عمل و [[اخلاق نیک]] است؛ | |||
##ایمانی که در آن [[انسان]] همه احوال و اعمالش را [[ملک]] [[خداوند]] ببیند<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۳۰۱ – ۳۰۲.</ref>. برخی نیز [[برترین]] مرتبه ایمان را [[یقین]] دانسته‌اند<ref>فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ مجلسی، مرآة العقول، ج۷، ص۳۴۸.</ref>. | ##ایمانی که در آن [[انسان]] همه احوال و اعمالش را [[ملک]] [[خداوند]] ببیند<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱، ص۳۰۱ – ۳۰۲.</ref>. برخی نیز [[برترین]] مرتبه ایمان را [[یقین]] دانسته‌اند<ref>فاضل مقداد، الانوار الجلالیه، ص۱۰۳؛ مجلسی، مرآة العقول، ج۷، ص۳۴۸.</ref>. | ||