جامع (اسم الهی): تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف') |
جز (جایگزینی متن - 'خدای متعالی' به 'خدای متعال') |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
جامع، اسم فاعل از ریشه «ج ـ م ـ ع» به معنای گردآوردنده و ضمیمه کننده اشیا به یکدیگر <ref>مفردات، ص۲۰۱؛ لسان العرب، ج ۲، ص۳۵۵؛ التحقیق، ج ۲، ص۱۰۸، «جمع».</ref> و از [[اسمای الهی]] است،<ref>الاسماء والصفات، ج ۱، ص۱۴۹؛ شرح اسماء الله الحسنی، غزالی، ص۱۳۷؛ اسماء و صفات الهی، ج ۱، ص۲۵۰.</ref> چنان که در [[حدیث]] معروفی که اسمای [[خدا]] در [[قرآن]] را برشمرده از آن به عنوان یکی از ۹۹ [[اسم خداوند]] یاد شده است.<ref>التوحید، ص۲۲۰؛ بحارالانوار، ج ۴، ص۲۱۰؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۰؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص۱۹۳.</ref> با توجه به اینکه [[خداوند]] [[حقیقت]] بسیط و جامع همه وجودات و [[کمالات]] است میتوان جامع را اسم ذات دانست؛<ref>شرح الاسماء، ص۱۹۸.</ref> ولی با در نظر گرفتن موارد استعمال آن در قرآن و [[روایات]] و نیز بیشتر توضیحاتی که در شرح و [[تفسیر]] آن آمده است از اسمای فعل محسوب میشود.<ref> الفتوحات المکیه، ج ۱، ص۲۹۵؛ شرح فصوص الحکم، ص۴۶.</ref> | جامع، اسم فاعل از ریشه «ج ـ م ـ ع» به معنای گردآوردنده و ضمیمه کننده اشیا به یکدیگر <ref>مفردات، ص۲۰۱؛ لسان العرب، ج ۲، ص۳۵۵؛ التحقیق، ج ۲، ص۱۰۸، «جمع».</ref> و از [[اسمای الهی]] است،<ref>الاسماء والصفات، ج ۱، ص۱۴۹؛ شرح اسماء الله الحسنی، غزالی، ص۱۳۷؛ اسماء و صفات الهی، ج ۱، ص۲۵۰.</ref> چنان که در [[حدیث]] معروفی که اسمای [[خدا]] در [[قرآن]] را برشمرده از آن به عنوان یکی از ۹۹ [[اسم خداوند]] یاد شده است.<ref>التوحید، ص۲۲۰؛ بحارالانوار، ج ۴، ص۲۱۰؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۰؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص۱۹۳.</ref> با توجه به اینکه [[خداوند]] [[حقیقت]] بسیط و جامع همه وجودات و [[کمالات]] است میتوان جامع را اسم ذات دانست؛<ref>شرح الاسماء، ص۱۹۸.</ref> ولی با در نظر گرفتن موارد استعمال آن در قرآن و [[روایات]] و نیز بیشتر توضیحاتی که در شرح و [[تفسیر]] آن آمده است از اسمای فعل محسوب میشود.<ref> الفتوحات المکیه، ج ۱، ص۲۹۵؛ شرح فصوص الحکم، ص۴۶.</ref> | ||
شارحان اسمای الهی برای جامع با توجه به متعلَّقات آن [[تفاسیر]] گوناگونی ذکر کردهاند؛ از جمله جمع کننده اجزاء با ترکیب خاص،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹؛ موسوعة له الاسماء الحسنی، ج ۱، ص۴۱۵.</ref> تألیفگر دلهای احباب،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹؛ موسوعة له الاسماء الحسنی، ج ۱، ص۴۱۵.</ref> [[مؤمنان]] <ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> و [[ارواح]] [[محبان]]،<ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> گردآورنده اجزای [[خلق]]،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹.</ref> [[جسد]] و [[روح]]، [[ظالم]] و [[مظلوم]]،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹.</ref> اولین و آخرین <ref> شرح اسماء اللّه الحسنی، ابن منظور، ص۱۳۹.</ref> در [[روز قیامت]]، جامع بین متماثلات، مانند جمع [[انسانها]] بر روی [[زمین]] و متباینات، مانند جمع اجناس موجودات از قبیل [[آسمانها]]، [[ستارگان]]، هوا، [[زمین]]، دریاها، حیوانات، گیاهان و [[معادن]] که دارای شکلها، رنگها، طعمها و وصفهای متبایناند و نیز مانند جمع استخوانها، اعصاب، عروق، عضلات، مخ، پوست و اخلاط در [[بدن]] [[حیوان]] و متضادات، مانند جمع کیفیتهای متضاد از جمله حرارت، برودت، یبوست و رطوبت در مزاج حیوانات.<ref>علم الیقین، ج ۱، ص۲۱۰؛ شرح اسماء الله الحسنی، غزالی، ص۱۳۷.</ref> برخی گرد آمدن همه عالم بر [[تسبیح]] و [[ستایش]] و [[سجود]] خدای | شارحان اسمای الهی برای جامع با توجه به متعلَّقات آن [[تفاسیر]] گوناگونی ذکر کردهاند؛ از جمله جمع کننده اجزاء با ترکیب خاص،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹؛ موسوعة له الاسماء الحسنی، ج ۱، ص۴۱۵.</ref> تألیفگر دلهای احباب،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹؛ موسوعة له الاسماء الحسنی، ج ۱، ص۴۱۵.</ref> [[مؤمنان]] <ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> و [[ارواح]] [[محبان]]،<ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> گردآورنده اجزای [[خلق]]،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹.</ref> [[جسد]] و [[روح]]، [[ظالم]] و [[مظلوم]]،<ref>شرح اسماء اللّه الحسنی، رازی، ص۳۲۹.</ref> اولین و آخرین <ref> شرح اسماء اللّه الحسنی، ابن منظور، ص۱۳۹.</ref> در [[روز قیامت]]، جامع بین متماثلات، مانند جمع [[انسانها]] بر روی [[زمین]] و متباینات، مانند جمع اجناس موجودات از قبیل [[آسمانها]]، [[ستارگان]]، هوا، [[زمین]]، دریاها، حیوانات، گیاهان و [[معادن]] که دارای شکلها، رنگها، طعمها و وصفهای متبایناند و نیز مانند جمع استخوانها، اعصاب، عروق، عضلات، مخ، پوست و اخلاط در [[بدن]] [[حیوان]] و متضادات، مانند جمع کیفیتهای متضاد از جمله حرارت، برودت، یبوست و رطوبت در مزاج حیوانات.<ref>علم الیقین، ج ۱، ص۲۱۰؛ شرح اسماء الله الحسنی، غزالی، ص۱۳۷.</ref> برخی گرد آمدن همه عالم بر [[تسبیح]] و [[ستایش]] و [[سجود]] [[خدای متعال]] را مربوط به این اسم دانستهاند.<ref> الفتوحات المکیه، ج ۴، ص۳۰۶.</ref> | ||
در میان [[انسانها]]، کسی که میان [[آداب ظاهری]] در اعضا و [[حقایق باطنی]] در [[قلوب]] جمع کند و معرفتش کامل و رفتارش خوب یعنی جامع بین [[شریعت]]، [[طریقت]] و [[حقیقت]] باشد [[مظهر اسم]] جامع [[خداوند]] است <ref> علم الیقین، ج ۱، ص۲۱۰؛ مقصد الاسنی، ص۷۰.</ref> و [[اسرار]] [[ربوبیت]] و اوصاف [[عبودیت]] را در خود جمع کرده است،<ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> پس [[انسان کامل]] [[محمدی]] و [[وارثان]] آن [[حضرت]] که با جمع بین مظهریت [[اسماء]] [[ظاهریه]] و [[باطنیه]] به [[مقام]] جمع بین اسماء و مقام اطلاق از قیود رسیدهاند و از باب [[اتحاد]] بین ظاهر و [[مظهر]] معنای [[حقیقی]] [[اسم اعظم]] [[الهی]] شدهاند جامع بین [[جمال]] و جلال خداوندند،<ref> مصباح الهدایه، ص۸۰، ۱۲۲ - ۱۲۳، ۱۷۱ - ۱۷۳.</ref> چنان که [[امام علی]] {{ع}} ضمن روایتی خود را وجه [[خدا]]، جمع کننده [[مردم]] به سوی خداوند و قسمت کننده [[بهشت و جهنم]] میشناساند.<ref>حق الیقین، ص۴۱۵.</ref> | در میان [[انسانها]]، کسی که میان [[آداب ظاهری]] در اعضا و [[حقایق باطنی]] در [[قلوب]] جمع کند و معرفتش کامل و رفتارش خوب یعنی جامع بین [[شریعت]]، [[طریقت]] و [[حقیقت]] باشد [[مظهر اسم]] جامع [[خداوند]] است <ref> علم الیقین، ج ۱، ص۲۱۰؛ مقصد الاسنی، ص۷۰.</ref> و [[اسرار]] [[ربوبیت]] و اوصاف [[عبودیت]] را در خود جمع کرده است،<ref> النور الاسمی، ص۴۳۱.</ref> پس [[انسان کامل]] [[محمدی]] و [[وارثان]] آن [[حضرت]] که با جمع بین مظهریت [[اسماء]] [[ظاهریه]] و [[باطنیه]] به [[مقام]] جمع بین اسماء و مقام اطلاق از قیود رسیدهاند و از باب [[اتحاد]] بین ظاهر و [[مظهر]] معنای [[حقیقی]] [[اسم اعظم]] [[الهی]] شدهاند جامع بین [[جمال]] و جلال خداوندند،<ref> مصباح الهدایه، ص۸۰، ۱۲۲ - ۱۲۳، ۱۷۱ - ۱۷۳.</ref> چنان که [[امام علی]] {{ع}} ضمن روایتی خود را وجه [[خدا]]، جمع کننده [[مردم]] به سوی خداوند و قسمت کننده [[بهشت و جهنم]] میشناساند.<ref>حق الیقین، ص۴۱۵.</ref> |