پرش به محتوا

اثبات مرجعیت دینی اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'منتها' به 'لکن'
جز (جایگزینی متن - 'مسوولیت' به 'مسؤولیت')
جز (جایگزینی متن - 'منتها' به 'لکن')
خط ۲۱: خط ۲۱:
آیاتی از [[قرآن کریم]] دلالت بر مرجعیت دینی [[ائمه]] {{ع}} بعد از [[رسول اکرم]] {{صل}} دارند؛ برخی از این [[آیات]] عبارت‌اند از:
آیاتی از [[قرآن کریم]] دلالت بر مرجعیت دینی [[ائمه]] {{ع}} بعد از [[رسول اکرم]] {{صل}} دارند؛ برخی از این [[آیات]] عبارت‌اند از:
# '''[[آیه تطهیر]]''': از جمله آیاتی که دلالت بر [[عصمت]] و مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}} می‌‌کند [[آیۀ تطهیر]] است: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>. باتوجه به [[روایات]] ذیل [[آیه]] روشن می‌‌شود، اولا: "[[أهل]] البیت" کسانی هستند که با‌ ارادۀ [[تکوینی]] [[خداوند]]<ref>ارادۀ خداوند بر ایجاد فعل و تحقق آن در خارج.</ref> و به [[دلیل]] زمینه‌ای که در خودشان وجود داشته، از هرگونه [[پلیدی]] در [[افکار]]، گفتار و [[رفتار]]، منزّه و [[پاک]] بوده و ثانیا: ایشان، [[رسول اکرم]] {{صل}}، [[امیرالمؤمنین]]، [[حضرت زهرا]]، [[امام حسن]] و [[حسین]] {{ع}} هستند<ref>ر. ک: رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۱۹. </ref>. باید توجه داشت به دلیل‌ دور‌ بودن [[أهل بیت]] از [[رجس]] و به [[دلیل]] [[طهارت]] ایشان، [[أهل بیت]]، [[معصوم]] هستند‌ و لذا سنتّشان [[حجّت]] است. از آنجا که میان مراتب بالای تطهیر‌ و عصمت‌ با مراتب بالای [[علم]] ملازمه وجود دارد‌ به [[دلیل]] آنکه هر چقدر علم بیشتر باشد [[شناخت]] [[گناهان]] و دوری از آنها هم بیشتر است، پس‌ أهل‌ [[بیت]]، [[بهترین]] و بالاترین [[مرجع]] [[علمی]] و [[دینی]] در میان مردم‌ هستند‌<ref>ر. ک: رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۲۰؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۴۱ ـ ۴۵.</ref>.
# '''[[آیه تطهیر]]''': از جمله آیاتی که دلالت بر [[عصمت]] و مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}} می‌‌کند [[آیۀ تطهیر]] است: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>. باتوجه به [[روایات]] ذیل [[آیه]] روشن می‌‌شود، اولا: "[[أهل]] البیت" کسانی هستند که با‌ ارادۀ [[تکوینی]] [[خداوند]]<ref>ارادۀ خداوند بر ایجاد فعل و تحقق آن در خارج.</ref> و به [[دلیل]] زمینه‌ای که در خودشان وجود داشته، از هرگونه [[پلیدی]] در [[افکار]]، گفتار و [[رفتار]]، منزّه و [[پاک]] بوده و ثانیا: ایشان، [[رسول اکرم]] {{صل}}، [[امیرالمؤمنین]]، [[حضرت زهرا]]، [[امام حسن]] و [[حسین]] {{ع}} هستند<ref>ر. ک: رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۱۹. </ref>. باید توجه داشت به دلیل‌ دور‌ بودن [[أهل بیت]] از [[رجس]] و به [[دلیل]] [[طهارت]] ایشان، [[أهل بیت]]، [[معصوم]] هستند‌ و لذا سنتّشان [[حجّت]] است. از آنجا که میان مراتب بالای تطهیر‌ و عصمت‌ با مراتب بالای [[علم]] ملازمه وجود دارد‌ به [[دلیل]] آنکه هر چقدر علم بیشتر باشد [[شناخت]] [[گناهان]] و دوری از آنها هم بیشتر است، پس‌ أهل‌ [[بیت]]، [[بهترین]] و بالاترین [[مرجع]] [[علمی]] و [[دینی]] در میان مردم‌ هستند‌<ref>ر. ک: رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۲۰؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۴۱ ـ ۴۵.</ref>.
# '''[[آیه اولی الامر]]''': آیۀ دیگری که می‌تواند [[شأن مرجعیت دینی]] را [[اثبات]] کند، آیۀ [[اولی‌الامر]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. "[[اولی‌الامر]]" به معنای [[صاحبان امر]] است یعنی آنها امر و مسئولیتی برعهده دارند. چنین حقیقتی بیانگر آن است که از جانب [[خداوند]]، مسئولیت‌هایی بر عهده ایشان قرار داده شده است؛ وگرنه [[فرمان]] به [[اطاعت]] [[بیهوده]] بود. از یکی بودن امر به [[اطاعت از پیامبر]] با امر به [[اطاعت از اولی الامر]] روشن می‌‌شود، مسئولیت‌های آن دو نیز یکسان است؛ زیرا معنا ندارد [[خداوند]] از دو نفر که هیچ سنخیتی از جهت [[مسئولیت]] ندارند، [[امر]] به [[اطاعت]] از آنها را در [[کلامی]] واحد بیان کند، لذا مسئولیت‌های [[پیامبر]] متوجه [[اولی‌الامر]] نیز می‌شود. [[پیامبر]] {{صل}} مسئولیت‌های متعددی داشته مانند: دریافت و [[ابلاغ وحی]]<ref>سورۀ جن، آیۀ ۲۶ ـ ۲۸. </ref>، [[تبیین معارف]] [[دینی]]<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۶۴. </ref> و.... [[تبیین معارف]] [[دینی]] یا همان مرجعیت دینی شأنی است که با استفاده از [[آیه]] برای [[اولی‌الامر]] نیز ثابت می‌‌شود. در مصادیق [[اولی‌الامر]] میان [[عالمان شیعه]] و [[اهل سنت]] [[اختلاف]] وجود دارد، منتها با نگاه کلی به [[آیه]] روشن می‌‌شود مصادیق آن نمی‌تواند [[معصوم]] نباشد چراکه اولاً: در [[آیه]]، [[امر]] به [[اطاعت از اولی‌الامر]] به طور مطلق آمده و ثانیاً: این امر در کنار امر به [[اطاعت از خداوند]] و [[پیامبر]] {{صل}} آمده است و از آنجا که [[پیامبر]] {{صل}} نسبت به هرگونه [[خطا]] و اشتباهی [[معصوم]] بودند، [[اولی الامر]] هم باید دارای [[عصمت]] باشند<ref>ر. ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت ص: ۲۲۲ ـ ۲۳۵. </ref>. براساس [[روایات]]، مصادیق [[اولی الامر]]، [[ائمه]] {{ع}} هستند<ref>ر. ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت ص: ۲۲۲ – ۲۳۵؛ رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۲۳ ـ ۲۵.</ref>، مثلا در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} ذیل [[آیه]] آمده است: «[[خداوند]] تنها ما را [[اراده]] کرده و به تمام [[مؤمنان]] تا [[روز قیامت]] به [[اطاعت]] ما [[دستور]] داده است»<ref>{{متن حدیث|إِیَّانَا عَنَی خَاصَّةً أَمَرَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ بِطَاعَتِنَا}}؛ کافی، ج۱، ص۲۷۶.</ref> و یا فرمودند: «[[اولی الامر]] پیشوایانند از [[فرزندان علی]] و [[فاطمه]] تا [[روز قیامت]]»<ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ {{ع}}إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ}}؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۲۲.</ref><ref>ر. ک: رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۷۰ و ۷۱.</ref>
# '''[[آیه اولی الامر]]''': آیۀ دیگری که می‌تواند [[شأن مرجعیت دینی]] را [[اثبات]] کند، آیۀ [[اولی‌الامر]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. "[[اولی‌الامر]]" به معنای [[صاحبان امر]] است یعنی آنها امر و مسئولیتی برعهده دارند. چنین حقیقتی بیانگر آن است که از جانب [[خداوند]]، مسئولیت‌هایی بر عهده ایشان قرار داده شده است؛ وگرنه [[فرمان]] به [[اطاعت]] [[بیهوده]] بود. از یکی بودن امر به [[اطاعت از پیامبر]] با امر به [[اطاعت از اولی الامر]] روشن می‌‌شود، مسئولیت‌های آن دو نیز یکسان است؛ زیرا معنا ندارد [[خداوند]] از دو نفر که هیچ سنخیتی از جهت [[مسئولیت]] ندارند، [[امر]] به [[اطاعت]] از آنها را در [[کلامی]] واحد بیان کند، لذا مسئولیت‌های [[پیامبر]] متوجه [[اولی‌الامر]] نیز می‌شود. [[پیامبر]] {{صل}} مسئولیت‌های متعددی داشته مانند: دریافت و [[ابلاغ وحی]]<ref>سورۀ جن، آیۀ ۲۶ ـ ۲۸. </ref>، [[تبیین معارف]] [[دینی]]<ref>سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۶۴. </ref> و.... [[تبیین معارف]] [[دینی]] یا همان مرجعیت دینی شأنی است که با استفاده از [[آیه]] برای [[اولی‌الامر]] نیز ثابت می‌‌شود. در مصادیق [[اولی‌الامر]] میان [[عالمان شیعه]] و [[اهل سنت]] [[اختلاف]] وجود دارد، لکن با نگاه کلی به [[آیه]] روشن می‌‌شود مصادیق آن نمی‌تواند [[معصوم]] نباشد چراکه اولاً: در [[آیه]]، [[امر]] به [[اطاعت از اولی‌الامر]] به طور مطلق آمده و ثانیاً: این امر در کنار امر به [[اطاعت از خداوند]] و [[پیامبر]] {{صل}} آمده است و از آنجا که [[پیامبر]] {{صل}} نسبت به هرگونه [[خطا]] و اشتباهی [[معصوم]] بودند، [[اولی الامر]] هم باید دارای [[عصمت]] باشند<ref>ر. ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت ص: ۲۲۲ ـ ۲۳۵. </ref>. براساس [[روایات]]، مصادیق [[اولی الامر]]، [[ائمه]] {{ع}} هستند<ref>ر. ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت ص: ۲۲۲ – ۲۳۵؛ رفیعی، محسن؛ شریفی، معصومه؛ مبانی مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا از دیدگاه اهل سنت؛ اندیشه تقریب؛ تابستان ۱۳۹۰؛ ص ۲۳ ـ ۲۵.</ref>، مثلا در روایتی از [[امام باقر]] {{ع}} ذیل [[آیه]] آمده است: «[[خداوند]] تنها ما را [[اراده]] کرده و به تمام [[مؤمنان]] تا [[روز قیامت]] به [[اطاعت]] ما [[دستور]] داده است»<ref>{{متن حدیث|إِیَّانَا عَنَی خَاصَّةً أَمَرَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ بِطَاعَتِنَا}}؛ کافی، ج۱، ص۲۷۶.</ref> و یا فرمودند: «[[اولی الامر]] پیشوایانند از [[فرزندان علی]] و [[فاطمه]] تا [[روز قیامت]]»<ref>{{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ {{ع}}إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ}}؛ کمال الدین، ج۱، ص۲۲۲.</ref><ref>ر. ک: رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۷۰ و ۷۱.</ref>
# '''[[آیه اهل الذکر]]''': از [[آیات]] دیگری که قابل [[تطبیق]] بر [[اهل بیت]] {{ع}} و مرجعیت دینی آنهاست آیۀ [[اهل الذکر]] است: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«اگر نمی‌دانید از دانشمندان بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref>. ذکر در لغت به معنای [[آگاهی]] و اطلاع است<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ص ۱۷۹، ماده ذکر.</ref>. در [[آیه]] به طور مطلق [[دستور]] داده شده در تمام اموری که نمی‌دانید موظف هستید از [[اهل ذکر]] که آگاهان به امور هستند [[کسب علم]] کنید و چون کسب علم برای به‌کارگیری آن در [[مقام عمل]] هست بنابراین باید اهل ذکر [[معصوم]] باشند تا دیگران با کسب علم از ایشان و به کار‌گیری آن در مقام عمل دچار [[گمراهی]] نشوند. [[روایات]] متعددی [[اهل ذکر]] را [[ائمه]] {{ع}} دانسته‌اند مانند: [[امام رضا]] {{ع}} در پاسخ این سؤال که [[اهل ذکر]] چه کسانی هستند فرمود: «ما [[اهل ذکر]] هستیم و از ما باید سؤال شود»<ref>{{متن حدیث|نحن أهل الذکر و نحن المسئولون}}؛ ابن جمعة، الحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج ۳، ص ۵۵، ح ۹۱.</ref><ref>ر. ک: سبحانی، سید محمد جعفر، مرجعیت علمی امامان {{ع}}، صراط، ش۱۱، زمستان ۱۳۹۲؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۷۹ و ۸۵.</ref>
# '''[[آیه اهل الذکر]]''': از [[آیات]] دیگری که قابل [[تطبیق]] بر [[اهل بیت]] {{ع}} و مرجعیت دینی آنهاست آیۀ [[اهل الذکر]] است: {{متن قرآن|فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«اگر نمی‌دانید از دانشمندان بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref>. ذکر در لغت به معنای [[آگاهی]] و اطلاع است<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ص ۱۷۹، ماده ذکر.</ref>. در [[آیه]] به طور مطلق [[دستور]] داده شده در تمام اموری که نمی‌دانید موظف هستید از [[اهل ذکر]] که آگاهان به امور هستند [[کسب علم]] کنید و چون کسب علم برای به‌کارگیری آن در [[مقام عمل]] هست بنابراین باید اهل ذکر [[معصوم]] باشند تا دیگران با کسب علم از ایشان و به کار‌گیری آن در مقام عمل دچار [[گمراهی]] نشوند. [[روایات]] متعددی [[اهل ذکر]] را [[ائمه]] {{ع}} دانسته‌اند مانند: [[امام رضا]] {{ع}} در پاسخ این سؤال که [[اهل ذکر]] چه کسانی هستند فرمود: «ما [[اهل ذکر]] هستیم و از ما باید سؤال شود»<ref>{{متن حدیث|نحن أهل الذکر و نحن المسئولون}}؛ ابن جمعة، الحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج ۳، ص ۵۵، ح ۹۱.</ref><ref>ر. ک: سبحانی، سید محمد جعفر، مرجعیت علمی امامان {{ع}}، صراط، ش۱۱، زمستان ۱۳۹۲؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۷۹ و ۸۵.</ref>
# '''[[آیه صادقین]]''': یکی دیگر از آیاتی که می‌‌توان از آن [[امامت]] و مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}} را استفاده کرد [[آیۀ صادقین]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref> مراد از [[صادقین]] در [[آیه]] معنای وسیع [[صدق]] است یعنی [[صدق]] در [[عقیده]]، گفتار و [[رفتار]] و در هر یک از این زمینه‌ها، مراد صورت کامل آن است. [[بدیهی]] است کسی که در [[عقیده]]، گفتار و رفتارش در همۀ زمان‌ها، مکان‌ها و مراتب و حالات صادق باشد، از صفت [[عصمت]] برخوردار است<ref>مجله تخصصی کلام اسلامی، شماره ۵۰، ص ۴۴، سال سیزدهم، قم، مؤسسه امام صادق، علی ربانی، گلپایگانی.</ref>. [[جامعه]] [[نیازمند]] افرادی است که [[مرجع]] و [[رهبر]] [[علمی]] و [[سیاسی]] آنها باشند و [[مشکلات]] [[علمی]] و [[دینی]] آنها را حل نمایند و براساس [[روایات]] این افراد غیر از [[ائمه]] {{ع}} نیستند: «هنگامی که [[آیه]] نازل شد، [[سلمان]] پرسید: ای [[رسول خدا]]! آیا این [[آیه]] عام است یا خاص؟ فرمود: اما مأموران که در این [[آیه]] به آنها [[فرمان]] داده شده است [[عامه]] [[مؤمنان]] هستند، اما [[صادقان]] آن در خصوص برادرم [[علی]] و اوصیای پس از او تا [[روز قیامت]] است»<ref>{{متن حدیث|فقال سلمان: یارسول الله عامة هذه أم خاصة؟ فقال: أما المأمورون فعامة المؤمنین امروا بذلک، وأما الصادقون فخاصة لاخی علی و أوصیائی من بعده إلی القیامة؟}}؛ ابن بابویه، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۵۲۱، باب ۲۴، ح ۲۵.</ref><ref>ر. ک: سبحانی، سید محمد جعفر، مرجعیت علمی امامان {{ع}}، صراط، ش۱۱، زمستان ۱۳۹۲؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۸۶ و ۹۳.</ref>
# '''[[آیه صادقین]]''': یکی دیگر از آیاتی که می‌‌توان از آن [[امامت]] و مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}} را استفاده کرد [[آیۀ صادقین]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و با راستگویان باشید!» سوره توبه، آیه ۱۱۹.</ref> مراد از [[صادقین]] در [[آیه]] معنای وسیع [[صدق]] است یعنی [[صدق]] در [[عقیده]]، گفتار و [[رفتار]] و در هر یک از این زمینه‌ها، مراد صورت کامل آن است. [[بدیهی]] است کسی که در [[عقیده]]، گفتار و رفتارش در همۀ زمان‌ها، مکان‌ها و مراتب و حالات صادق باشد، از صفت [[عصمت]] برخوردار است<ref>مجله تخصصی کلام اسلامی، شماره ۵۰، ص ۴۴، سال سیزدهم، قم، مؤسسه امام صادق، علی ربانی، گلپایگانی.</ref>. [[جامعه]] [[نیازمند]] افرادی است که [[مرجع]] و [[رهبر]] [[علمی]] و [[سیاسی]] آنها باشند و [[مشکلات]] [[علمی]] و [[دینی]] آنها را حل نمایند و براساس [[روایات]] این افراد غیر از [[ائمه]] {{ع}} نیستند: «هنگامی که [[آیه]] نازل شد، [[سلمان]] پرسید: ای [[رسول خدا]]! آیا این [[آیه]] عام است یا خاص؟ فرمود: اما مأموران که در این [[آیه]] به آنها [[فرمان]] داده شده است [[عامه]] [[مؤمنان]] هستند، اما [[صادقان]] آن در خصوص برادرم [[علی]] و اوصیای پس از او تا [[روز قیامت]] است»<ref>{{متن حدیث|فقال سلمان: یارسول الله عامة هذه أم خاصة؟ فقال: أما المأمورون فعامة المؤمنین امروا بذلک، وأما الصادقون فخاصة لاخی علی و أوصیائی من بعده إلی القیامة؟}}؛ ابن بابویه، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۵۲۱، باب ۲۴، ح ۲۵.</ref><ref>ر. ک: سبحانی، سید محمد جعفر، مرجعیت علمی امامان {{ع}}، صراط، ش۱۱، زمستان ۱۳۹۲؛ رضوانی؛ علی اصغر، مرجعیت دینی اهل بیت و پاسخ به شبهات، ص۸۶ و ۹۳.</ref>
۲۱۷٬۴۹۱

ویرایش