|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]] - [[جابر بن یزید جعفی در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط = }} | | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[جابر بن یزید جعفی در علوم قرآنی]] - [[جابر بن یزید جعفی در معارف و سیره حسینی]]| پرسش مرتبط = }} |
|
| |
|
| == جابر و تفسیر قرآن == | | == آشنایی اجمالی == |
| [[نجاشی]] از این [[تفسیر]] با عنوان «التفسیر» یاد و با سند متصل آن را از جابر نقل کرده است<ref>رجال النجاشی، ص۱۲۹.</ref>. [[شیخ طوسی]] نیز با سند از آن خبر داده است<ref>رجال النجاشی، ص۱۲۹.</ref>. [[آقا بزرگ تهرانی]] آن را ذکر<ref>ر. ک: آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۴، ص۲۶۸، رقم ۱۲۴۵.</ref> و [[اسماعیل پاشا]] نیز در ایضاح با عنوان «تفسیر الجعفی» از آن یاد کرده<ref>بغدادی، ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون، ج۳، ص۳۰۴.</ref> و در [[هدیة العارفین (کتاب)|هدیة العارفین]] آن را با عنوان [[تفسیر القرآن]] از تألیفات [[جابر بن یزید جعفی]] متوفای ۱۲۷ ه. ق به شمار آورده است<ref>بغدادی، هدیة العارفین (اسماء المؤلفین و آثار المصنفین من کشف الظنون)، ج۵، ص۲۴۹.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۳۷۴.</ref> | | [[ابوعبدالله جابر بن یزید بن حرث بن عبد یغوث جعفی کوفی]] [[تابعی]]<ref>ریحانة الادب، ج۱، ص۴۱۲.</ref> و از [[اصحاب]] [[امام باقر]] و [[امام صادق]]({{ع}}) بود<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴.</ref> و از آن دو بزرگوار<ref>رجال الطوسی، ص۱۱۱.</ref> و نیز از محدثانی چون [[ابوطفیل]] و [[ابوضحی]] روایاتی نقل کرده است.<ref>تاریخ الاسلام، ج۸، ص۵۹.</ref> افرادی چون شعبه،<ref>التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱۱.</ref> ثوری،<ref>الجرح والتعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref>[[اسرائیل]]<ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ۲، ص۴۷.</ref> و دیگران از وی [[حدیث]] شنیده و [[روایت]] کرده‌اند. |
|
| |
|
| == جابر و [[مقتل‌نویسی]] ==
| | پیشوای [[مفسران]] است و [[تفسیر]] را از [[امام باقر]]{{ع}} فرا گرفت.<ref>ریحانة الادبج، ج۱، ص،۴۱۲.</ref> جابر محدثی امامی،<ref>الفهرست (طوسی)، ص۹۵.</ref> مورد [[اعتماد]]، <ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۷.</ref> [[راستگو]] و با [[ورع]]<ref>تهذیب الکمال، ج۴، ص۴۶۷.</ref> بود و امام صادق{{ع}} او را [[مدح]] کرده و درباره‌اش [[دعا]] فرموده است.<ref>خلاصة الاقوال، ص۳۵.</ref> او یکی از چهار نفری است که [[علم ائمه]]{{ع}} به آنها سپرده شده است.<ref>اختیار معرفة الرجال، ص۴۸۵.</ref> [[جرّاج بن ملیح]] می‌‌گوید که از جابر شنیدم، می‌‌گفت که هفتاد هزار حدیث از امام صادق{{ع}} در [[حفظ]] دارد.<ref>میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۳. </ref> برخی از [[رجالیون]] [[اهل سنت]] وی را فردی [[ضعیف]] و غیر قابل اعتماد شمرده‌اند <ref>الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۴۵؛ الجرح و التعدیل، ج۲، ص۴۹۷.</ref> که ناشی از [[تشیع]] و تأثیرگذاری [[عظیم]] او می‌‌باشد. |
| [[ابومحمد جابر بن یزید جعفی]]، [[مورخ]]، [[محدث]]، [[مفسر]] و [[فقیه]] [[شیعه]] امامی و از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}} و [[امام صادق]] {{ع}} است. او [[اهل کوفه]] بوده و به احتمال زیاد به جز مدت ۱۸ سال (۹۴ - ۱۱۴ق) که برای [[کسب علم]] از محضر [[امام باقر]] {{ع}} در [[مدینه]] اقامت کرد، سراسر [[عمر]] خود را در کوفه زیسته است. | |
|
| |
|
| [[جابر جعفی]] از [[دانشمندان]] برجسته [[زمان]] خود بوده و حتی [[مخالفان]] سرسخت او هم به [[مرجعیت]] علمی‌اش [[اقرار]] کرده‌اند. [[عالمان]] بسیاری از شیعه و [[سنی]] با گرایش‌های گوناگون از او کسب علم کرده‌اند که از آن جمله [[سفیان ثوری]]، [[شعبة بن حجاج]]، [[شریک بن عبدالله نخعی]] و [[ابوحنیفه]] را می‌توان نام برد. | | [[جابر جعفی]] دارای آثار متعددی بوده که عبارت‌اند از: کتاب‌های التفسیر، مقتل امیرالمؤمنین {{ع}}، النوادر، مقتل الحسین،{{ع}}، الجمل، الصفین، النهروان، الفضائل و رسالة ابی جعفر الی اهل البصره. |
|
| |
|
| [[وثاقت]] جابر جعفی محل [[اختلاف]] است. در میان [[رجالیان]] شیعه، [[نجاشی]] و به [[پیروی]] از او [[ابن داوود حلی]]، جابر جعفی را [[تضعیف]] کرده‌اند؛ اما در عوض ابن‌غضائری با آنکه بیشتر به [[جرح]] [[راویان]] پرداخته، [[جابر]] را [[ثقه]] دانسته است. عبدالجلیل رازی قزوینی نیز او را از روات و ثقات [[ائمه]] معرفی کرده است. با وجود این [[اختلافات]]، [[محدثان]]، رجالیان و شرح‌حال‌نگاران متأخر شیعه، از جمله مامقانی و [[سیدابوالقاسم خویی]] عموماً درصدد توثیق وی برآمده‌اند و روایاتی را که در [[نکوهش]] او واردشده، توجیه کرده‌اند.
| | جابر در [[زمان امام صادق]]{{ع}} به سال ۱۲۸ هـ بدرود [[حیات]] گفت.<ref>رجال النجاشی، ج۱، ص۳۱۴ ـ ۳۱۶.</ref> در [[تاریخ]] درگذشت وی [[اختلاف]] وجود دارد <ref>خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۲، ص۴۸؛ رجال الطوسی، ص۱۱۱؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۳۸۴.</ref>.<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص۲۱۸.</ref> |
| | |
| جابر جعفی مورخ برجسته‌ای نیز بوده و بیشتر تألیفات وی در حوزه [[تاریخ‌نگاری]] است. آثار [[تاریخی]] وی به شکل تک‌نگاری است و آشکارا رنگ و بوی [[شیعی]] دارد. وی از نخستین مقتل‌نگاران عاشورا بوده است و از آنجا که حدود ۲۹ سال زودتر از [[ابومخنف]] درگذشته و ابومخنف از [[شاگردان]] وی بوده، [[مقتل الحسین]] {{ع}} جابر جعفی را باید متقدم بر [[مقتل]] ابومخنف دانست.
| |
| | |
| امروزه از مقتل جابر نسخه‌ای در دست نیست؛ اما نجاشی از آن یاد کرده و از طریق وی مشخص است که مانند برخی آثار تاریخی دیگر از جابر، این مقتل را [[عمرو بن شمر جعفی]] از جابر [[روایت]] کرده است. [[مقتل]] [[جابر]] از منابع [[هشام]] کلبی و [[طبری]] بوده است. [[نصر بن مزاحم منقری]] نیز در تألیف [[مقتل الحسین]] {{ع}} خود از کتاب [[جابر جعفی]] بهره برده است. از دیگر آثار [[تاریخی]] جابر جعفی کتاب الجمل، کتاب [[صفین]] و کتاب مقتل [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} را می‌توان نام برد.<ref>[[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۱۵۷.</ref>
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
| خط ۲۳: |
خط ۱۸: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| # [[پرونده:1100827.jpg|22px]] [[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|'''مقاله «جابر بن یزید جعفی»، فرهنگ سوگ شیعی''']] | | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] |
| # [[پرونده:IM009972.jpg|22px]] [[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|'''تاریخ تفسیر قرآن''']]
| |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
