تفسیر الثعالبی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| ناشر = [[انتشارات دار إحیاء التراث العربی]]

از جمله ویژگی این اثر «جمع میان تفسیر [[نقلی]] و تفسیر [[عقلی]]»، «توجه به مسائل [[اصول دین]]»، «دقت در [[تفسیر]] [[آیات الاحکام]]» و «منظور داشتن نکات نحوی و صرفی»، «بیان اسباب نزول‌ها» و «ذکر قرائت‌های گوناگون» و «بهره‌گیری از شواهد شعری» است. او در مسائل [[فقهی]]، در نهایت توجه به [[فقه]] مالکیه دارد؛ زیرا خود بر [[مذهب]] [[مالکی]] است. در [[نقل روایات]] به [[اسرائیلیات]] نیز پرداخته است، هرچند خود او گوید: [[مردم]] آنها را در داستان‌هایشان آورده‌اند ولی من به [[صحت]] آنها اعتمادی ندارم. مثلاً او [[حدیث]] [[غرانیق]] را ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَلَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّى أَلْقَى الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ فَيَنْسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و ما پیش از تو هیچ فرستاده و هیچ پیامبری نفرستادیم مگر اینکه چون آرزو می‌کرد (که دعوتش فراگیر شود) شیطان در آرزوی وی (با وسوسه افکندن در دل مردم خلل) می‌افکند آنگاه خداوند آنچه را که شیطان می‌افکند، از میان برمی‌دارد سپس آیات خود را استوار می‌گرداند و خداوند دانایی فرزانه است» سوره حج، آیه ۵۲.</ref> نقل می‌کند، ولی آن را به‌گونه‌ای مردود می‌شمارد و در مواردی هم به غیر مستند بودن [[احادیث]] گزارش شده تصریح می‌کند؛ از جمله در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|قَالُوا نُرِيدُ أَنْ نَأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَنْ قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ}}<ref>«گفتند: بر آنیم تا از آن بخوریم و دل‌هایمان اطمینان یابد و بدانیم که تو، به ما راست گفته‌ای و بر آن از گواهان باشیم» سوره مائده، آیه ۱۱۳.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِنْكَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ}}<ref>«عیسی پسر مریم گفت: خداوندا! ای پروردگار ما! خوانی از آسمان بر ما فرو فرست تا برای ما، برای آغاز و انجام ما عیدی و نشانه‌ای از سوی تو باشد و به ما روزی ده و تو بهترین روزی دهندگانی» سوره مائده، آیه ۱۱۴.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَنْ يَكْفُرْ بَعْدُ مِنْكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِنَ الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند فرمود: من آن را برای شما فرو خواهم فرستاد پس از آن هر کس از شما کفر ورزد من او را چنان عذابی سخت کنم که هیچ‌یک از جهانیان را آن چنان عذاب نکنم» سوره مائده، آیه ۱۱۵.</ref> که می‌گوید: [[روایات]] در این باره مستند نیستند.

نقل آراء گوناگون در هر موضوع را می‌‌توان از امتیازات این تفسیر به حساب آورد. مقدمه عالمانه او نیز، از جمله امتیازات این تفسیر به حساب می‌آید. [[ثعالبی]] در این تفسیر بدون هیچ‌گونه تعصّبی، [[تعادل]] خود را [[حفظ]] نموده و از بیان [[حقایق]] خودداری نمی‌ورزد. مثلاً در تفسیر آیه [[تطهیر]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref> «جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> می‌گوید: "آنچه که برای من آشکار است این که: [[اهل‌بیت پیامبر]]، [[زنان]]، دختر و پسران و شوهر دخترش یعنی [[علی]]{{ع}} می‌باشند و عبارت آیه اقتضا می‌کند که [[زنان پیامبر]] نیز، از جمله [[اهل‌بیت]] او باشند؛ زیرا خطاب آیه در مورد زنان پیامبر است"<ref>{{عربی|"والذي يظهر لي: أن اهل البيت ازواجه و بنته وبنوها و زوجها اعنى علياً و لفظ الآيه: يقتضي ان الزوجات من اهل البيت، لانّ الآية فيهنّ والمخاطبة لهنّ}}، الجواهر الحسان، ج۴، ص۳۴۶؛ الجواهر الحسان، عبدالرحمن ثعالبی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۸ق.</ref><ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[تفسیر ثعالبی (مقاله)|مقاله «تفسیر ثعالبی»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>