پرش به محتوا

جعفی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'امکان پذیر' به 'امکان‌پذیر'
جز (جایگزینی متن - 'گرایشات' به 'گرایش‌های')
جز (جایگزینی متن - 'امکان پذیر' به 'امکان‌پذیر')
خط ۳۴: خط ۳۴:


== [[قبیله]] بنی جعف و اسکان در مناطق مفتوحه ==
== [[قبیله]] بنی جعف و اسکان در مناطق مفتوحه ==
لازمه توسعه ارضی و [[حفظ]] مناطق مفتوحه، حضور فعال فاتحان [[عرب]] [[مسلمان]] در محدوده [[مرزهای اسلامی]] و پیرامون آن بود و این جز از راه اسکان [[اعراب]] در سرزمین‌های مفتوحه امکان پذیر نبود. [[سیاست]] اسکان اعراب که از [[زمان]] [[خلیفه دوم]] آغازشده بود، اسباب استقرار اولیه [[قبایل]] [[عربی]]- از جمله قبیله [[جعفی]]- را در مناطق مفتوحه [[اسلامی]] فراهم آورد. بیشترین تمرکز جغرافیای [[انسانی]] قبیله جعفی در [[شهر کوفه]] بود<ref>سمعانی، الانساب، ج۵، ص۲۹۵-۲۹۶.</ref> و آنان به واسطه سکونت چهار تن از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} -که از مشاهیر این قبیله بودند- بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتند.<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> به استناد خبر [[بلاذری]]، [[سعد بن ابی وقاص]]، قبیله جعفی را ذیل [[مذحج]] و همراه با دو قبیله «أشعر» و «طی»، در بخش‌های مهم [[کوفه]] اسکان داد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> علاوه بر کوفه، از جزیره<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۷۶-۳۷۷.</ref> [[خراسان]] و سیستان<ref>سمعانی، الانساب، ج۵، ص۵۷۱.</ref> سند و مرزهای غربی [[شبه قاره]] [[هند]]،<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۳، ص۵۴۵.</ref> [[اصفهان]]<ref>اصبهانی، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۲۷۰.</ref> و [[مصر]]<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۱۳۴؛ ابن یونس، تاریخ، ج۱، ص۱۱۱ و ج۲، ص۲۲۰.</ref> به عنوان مهم‌ترین مساکن و منازلگاه‌های قبیله جعفی در صدر دوران اسلامی یاد شده است. [[مهاجرت]] [[مردم]] این قبیله به دیگر [[بلاد اسلامی]] در قرون بعد نیز تداوم یافت؛ چندان که برخی منابع [[هجرت]] برخی از [[رجال]] و مشاهیر جعفی را به مناطق دیگر به واسطه کسب موقعیت [[برتر]] [[اجتماعی]]، یا [[حشر]] و نشر با [[اهل]] [[علم]] و [[ادب]]، به ثبت و ضبط رسانده‌اند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۷۹؛ ابن نجار، ذیل تاریخ بغداد، ج۲، ص۱۲۱؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۴۸۳.</ref>  
لازمه توسعه ارضی و [[حفظ]] مناطق مفتوحه، حضور فعال فاتحان [[عرب]] [[مسلمان]] در محدوده [[مرزهای اسلامی]] و پیرامون آن بود و این جز از راه اسکان [[اعراب]] در سرزمین‌های مفتوحه امکان‌پذیر نبود. [[سیاست]] اسکان اعراب که از [[زمان]] [[خلیفه دوم]] آغازشده بود، اسباب استقرار اولیه [[قبایل]] [[عربی]]- از جمله قبیله [[جعفی]]- را در مناطق مفتوحه [[اسلامی]] فراهم آورد. بیشترین تمرکز جغرافیای [[انسانی]] قبیله جعفی در [[شهر کوفه]] بود<ref>سمعانی، الانساب، ج۵، ص۲۹۵-۲۹۶.</ref> و آنان به واسطه سکونت چهار تن از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} -که از مشاهیر این قبیله بودند- بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتند.<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۲۲۶-۲۲۷.</ref> به استناد خبر [[بلاذری]]، [[سعد بن ابی وقاص]]، قبیله جعفی را ذیل [[مذحج]] و همراه با دو قبیله «أشعر» و «طی»، در بخش‌های مهم [[کوفه]] اسکان داد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> علاوه بر کوفه، از جزیره<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۷۶-۳۷۷.</ref> [[خراسان]] و سیستان<ref>سمعانی، الانساب، ج۵، ص۵۷۱.</ref> سند و مرزهای غربی [[شبه قاره]] [[هند]]،<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۳، ص۵۴۵.</ref> [[اصفهان]]<ref>اصبهانی، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۲۷۰.</ref> و [[مصر]]<ref>خلیفة بن خیاط، الطبقات، ص۱۳۴؛ ابن یونس، تاریخ، ج۱، ص۱۱۱ و ج۲، ص۲۲۰.</ref> به عنوان مهم‌ترین مساکن و منازلگاه‌های قبیله جعفی در صدر دوران اسلامی یاد شده است. [[مهاجرت]] [[مردم]] این قبیله به دیگر [[بلاد اسلامی]] در قرون بعد نیز تداوم یافت؛ چندان که برخی منابع [[هجرت]] برخی از [[رجال]] و مشاهیر جعفی را به مناطق دیگر به واسطه کسب موقعیت [[برتر]] [[اجتماعی]]، یا [[حشر]] و نشر با [[اهل]] [[علم]] و [[ادب]]، به ثبت و ضبط رسانده‌اند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۷۹؛ ابن نجار، ذیل تاریخ بغداد، ج۲، ص۱۲۱؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۴۸۳.</ref>  


سیاست توسعه ارضی در دوران [[امویان]] هم ادامه یافت. [[راهبرد]] اساسی برای تحقق این امر، اسکان [[نظامیان]] و اعراب در مرزها و قرار دادن آنها به عنوان سپر [[امنیت]] و [[ثبات]] بود. نخستین مرحله از اسکان رسمی [[قبیله]] [[جعفی]] در [[ایران]]، در [[روزگار]] [[امارت]] [[زیاد بن ابیه]] بر [[عراق]] بود. به دستور وی پنجاه هزار خانوار [[عرب]] ساکن عراق به [[خراسان]] منتقل شدند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۲، ص۵۰۹-۵۱۰.</ref> اخباری نیز درباره پراکندگی جغرافیایی قبیله جعفی، در [[منابع تاریخی]]، [[تواریخ]] محلی، متون رجالی و [[روایی]] موجود است که حضور آنان را در شهرهای مهمی چون [[نیشابور]]،<ref>حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ص۸۷ و ۸۹؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۰۹-۳۱۱.</ref> [[بخارا]]<ref>حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ص۱۱۵؛ حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، ص۶۲۹.</ref> و [[مرو]]<ref>مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۲۴، ۴۹۱، ۴۹۹.</ref> به [[اثبات]] می‌‌رساند.<ref>نیز نک: صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ص۲۰۹؛ [[مریم سعیدیان جزی|سعیدیان جزی، مریم]]، [[قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان (مقاله)|قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان]]، ص۱۰-۱۱.</ref>  
سیاست توسعه ارضی در دوران [[امویان]] هم ادامه یافت. [[راهبرد]] اساسی برای تحقق این امر، اسکان [[نظامیان]] و اعراب در مرزها و قرار دادن آنها به عنوان سپر [[امنیت]] و [[ثبات]] بود. نخستین مرحله از اسکان رسمی [[قبیله]] [[جعفی]] در [[ایران]]، در [[روزگار]] [[امارت]] [[زیاد بن ابیه]] بر [[عراق]] بود. به دستور وی پنجاه هزار خانوار [[عرب]] ساکن عراق به [[خراسان]] منتقل شدند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۲، ص۵۰۹-۵۱۰.</ref> اخباری نیز درباره پراکندگی جغرافیایی قبیله جعفی، در [[منابع تاریخی]]، [[تواریخ]] محلی، متون رجالی و [[روایی]] موجود است که حضور آنان را در شهرهای مهمی چون [[نیشابور]]،<ref>حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ص۸۷ و ۸۹؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۰۹-۳۱۱.</ref> [[بخارا]]<ref>حاکم نیشابوری، تاریخ نیشابور، ص۱۱۵؛ حمدالله مستوفی، تاریخ گزیده، ص۶۲۹.</ref> و [[مرو]]<ref>مزی، تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۲۴، ۴۹۱، ۴۹۹.</ref> به [[اثبات]] می‌‌رساند.<ref>نیز نک: صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ص۲۰۹؛ [[مریم سعیدیان جزی|سعیدیان جزی، مریم]]، [[قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان (مقاله)|قبیله جعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان]]، ص۱۰-۱۱.</ref>  
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش