|
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
خط ۵: |
خط ۵: |
| | پرسش مرتبط = | | | پرسش مرتبط = |
| }} | | }} |
| '''عبدالعظیم حسنی {{ع}}''' از نوادگان [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است که در سال ۱۷۳ هجری قمری، در [[شهر مدینه]] متولد شد و در مدت ۷۹ سال [[عمر]] با برکت با چهار [[امام]] یعنی امام [[موسی کاظم]] {{ع}}، [[امام رضا]] {{ع}}، [[امام جواد]] {{ع}} و [[امام هادی]] {{ع}} مقارن بود. ایشان از دانشمندان [[شیعه]] و از چهرههای محبوب و مورد اعتماد، نزد [[اهل بیت]] {{عم}} و [[پیروان]] آنان بود. به [[دلیل]] اوضاع [[سیاسی]] آن [[زمان]] مخفیانه به [[شهر]] [[ری]] [[مهاجرت]] کرده و در آن شهر [[وفات]] نمود.
| |
|
| |
| == مقدمه ==
| |
| [[پرونده:13790017.jpg|300px|بندانگشتی|]] | | [[پرونده:13790017.jpg|300px|بندانگشتی|]] |
| عبدالعظیم حسنی فرزند [[عبداللّه بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب]] {{ع}}، از [[نوادگان]] [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} است و نسبش با چهار واسطه به آن حضرت میرسد. نام [[مبارک]] [[مادر]] ایشان [[فاطمه بنت عقبه بن قیس]] بود. ولادت با [[سعادت]] حضرت عبدالعظیم {{ع}}، در [[سال ۱۷۳ هجری]] قمری، در [[شهر مدینه]] واقع شده است<ref>شناختنامه حضرت عبدالعظیم حسنی {{ع}} و شهر ری، ص۱۰۸.</ref> و مدت ۷۹ سال [[عمر]] با [[برکت]] او با دوران [[امامت]] چهار [[امام]] [[معصوم]] یعنی امام [[موسی کاظم]] {{ع}}، [[امام رضا]] {{ع}}، امام [[محمد تقی]] {{ع}} و [[امام هادی]] {{ع}} مقارن بوده و نزد این بزرگواران شاگردی نموده و [[احادیث]] بسیاری را از ایشان [[روایت]] کرده است. وی دارای کتبی چون "خطب [[امیرالمؤمنین]]" و "[[یوم]] و لیلة" است<ref>مفاتیح الجنان، ص۸۵۱-۸۵۲.</ref>.
| | == آشنایی اجمالی == |
| | | [[ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله بن علی حسنی علوی]] از [[نوادگان]] [[امام مجتبی]]{{ع}} است که به دلیل حضورش در [[شهر]] [[ری]] بین [[ایرانیان]] [[شهرت]] دارد. [[نجاشی]] به نقل از [[احمد برقی]] مینویسد: عبدالعظیم از [[حاکم]] وقت گریخته، به ری آمد و در [[اتاق]] کوچکی در زیرخانه یکی از [[شیعیان]] ساکن شد و اوقات را به [[عبادت]] میگذراند. [[روز]] را به [[روزه]] و شب را به [[تهجد]] مشغول بود و گاه پنهانی بیرون میرفت و قبری را که اکنون مقابل بارگاه اوست، [[زیارت]] مینمود و میگفت: او از [[فرزندان موسی بن جعفر]]{{ع}}است. کم کم [[مردم]] از حضور وی [[آگاه]] شدند. عبدالعظیم سرانجام [[بیمار]] شد و از [[دنیا]] رفت و هنگامی که لباسش را بیرون آوردند تا او را [[غسل]] دهند به نسبش پی بردند، چون کاغذی در لباسش یافتند که نام و [[نسب]] خود را تا [[امیر مؤمنان]]{{ع}} ثبت کرده بود.<ref>رجال النجاشی، ج۲، ص۶۵.</ref> |
| حضرت عبدالعظیم حسنی از [[دانشمندان شیعه]] و از [[راویان حدیث]] [[ائمه معصومین]] {{عم}} و از چهرههای بارز و [[محبوب]] و مورد [[اعتماد]]، نزد [[اهل بیت]] [[عصمت]] {{عم}} و [[پیروان]] آنان بود و در مسایل [[دین]] [[آگاه]] و به [[معارف]] مذهبی و [[احکام]] [[قرآن]]، [[شناخت]] و [[معرفتی]] وافر داشت.
| |
| | |
| زمینههای [[مهاجرت]] حضرت عبدالعظیم {{ع}} از [[مدینه]] به [[ری]] و سکونت در [[غربت]] را باید در اوضاع [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] آن عصر جستجو کرد؛ [[خلفای عباسی]] نسبت به [[خاندان]] [[پیامبر]] {{صل}} و [[شیعیان]] [[ائمه]] {{عم}} بسیار [[سختگیری]] میکردند که حضرت عبدالعظیم {{ع}} نیز از [[کینه]] و [[دشمنی]] [[خلفا]] در [[امان]] نبود و بارها [[تصمیم]] به [[قتل]] ایشان گرفتند. گزارشهای [[دروغ]] سخنچینان را بهانه این سختگیریها قرار میدادند، تا اینکه وی برای مصون ماندن از خطر، خود را از چشم مأموران پنهان میکرد و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس رفت و آمد مینمود. ایشان از مدینه وارد [[ایران]] شدند و [[شهر]] به شهر میگشتند تا به ری رسیدند. وی به صورت یک مسافر ناشناس، وارد ری شد و در محله «ساربانان»، در کوی «سکّة الموالی» به [[منزل]] یکی از شیعیان رفت و در زیر [[زمین]] آن [[خانه]] به سر برد. ایشان کمتر از آن خانه خارج میشد و روزها را [[روزه]] میگرفت و شبها به [[عبادت]] و [[تهجد]] میپرداخت. تعداد کمی از [[شیعیان]] او را میشناختند و از حضورش در [[ری]] خبر داشتند و مخفیانه به زیارتش میشتافتند، اما میکوشیدند این خبر فاش نشود و خطری [[جان]] ایشان را [[تهدید]] نکند. عبدالعظیم حسنی {{ع}} در میان شیعیان [[شهر]] ری بسیار ارجمند بود و [[پاسخگویی]] به مسائل [[شرعی]] و حل [[مشکلات]] مذهبی آنان را بر عهده داشت. همچنین ایشان از طرف [[امام هادی]] {{ع}} [[وکالت]] داشتند و [[مردم]] سخن او را [[سخن امام]] {{ع}} میدانستند<ref>رجال نجاشی، ص۲۴۷-۲۴۸.</ref>.
| |
| | |
| روزهای پایانی [[عمر]] پر [[برکت]] حضرت عبدالعظیم {{ع}} با [[بیماری]] ایشان همراه بود تا اینکه دار فانی را [[وداع]] گفتند و بنا بر خوابی که یکی از شیعیان ری دیده بود، [[پیکر مطهر]] ایشان بعد از [[غسل]] و [[کفن]] و قرائت [[نماز]]، به سوی باغ فردی به نام «عبدالجبّار» [[تشییع]] گردید و پیکر مطهرش را در کنار همان درخت سیبی که [[رسول خدا]] {{صل}} در عالم [[خواب]] به آن اشاره کرده بود، [[دفن]] کردند<ref>مفاتیح الجنان، ص۸۵۲، به نقل از: رجال نجاشی، المستدرک.</ref>. امروزه آرامگاه ایشان در شهر ری، مأمن [[عاشقان اهل بیت]] {{عم}} است.
| |
|
| |
|
| در [[روایات]] متعددی برای [[زیارت]] حضرت عبد العظیم {{ع}}، ثوابی همچون [[ثواب]] زیارت حضرت [[سید الشهدا]] {{ع}}، بیان شده است: {{متن حدیث|السَّلامُ عَلَيْكَ يَا مَنْ بِزِيَارَتِهِ ثَوابُ زِيَارَةِ سَيِّدِ الشُّهَدَاءِ يُرْتَجى}}<ref>مفاتیح الجنان، ص۸۵۲-۸۵۳، به نقل از: من لا یحضره فقیه.</ref>. | | [[فخر رازی]] بر خلاف دیگران میگوید: [[عبدالعظیم حسنی]] در [[طبرستان]] [[سکونت]] داشت و سرانجام کشته شد.<ref>الشجرة المبارکه، ص۶۴.</ref> [[شیخ طوسی]] نام او را ذیل [[اصحاب امام هادی]] و [[امام حسن عسکری]]{{ع}} ذکر کرده،<ref>رجال الطوسی، ص۳۸۷ و ۴۰۱.</ref> ولی برخی وی را [[صحابی]] [[امام جواد]]{{ع}} هم دانسته<ref>نقد الرجال، ص۱۹۰.</ref> و برخی دیگر گفتهاند که [[امام رضا]]{{ع}} را هم [[درک]] کرده است.<ref>الذریعه، ج۷، ص۱۹۰.</ref> معاصر بودن وی با [[امام هشتم]] قابل قبول نیست<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۴۹.</ref> و گویا اشتراک [[کنیه امام رضا]]{{ع}} با [[امام هادی]]{{ع}} منشأ این [[اشتباه]] شده است. |
|
| |
|
| بعد از [[شهادت امام رضا]] {{ع}}، حضرت عبدالعظیم حسنی {{ع}} میگوید: "از [[امام جواد]] {{ع}} پرسیدم متحیر ماندهام که [[قبر]] [[سالار شهیدان]] را زیارت کنم، یا به [[طوس]] رفته و قبر پدرت را زیارت نمایم. امام جواد {{ع}} فرمودند: اندکی [[صبر]] کن و همین جا بایست تا بازگردم. [[امام]] {{ع}} به اندرون [[خانه]] رفتند و بعد از دقایقی، با چشمانی گریان بازگشتند و فرمودند: [[زوار]] قبر اباعبداللّه {{ع}} فراوانند ولی زوّار قبر پدرم بسیار اندکند"<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۶۳۰.</ref>.<ref>[[حسین محمدی|محمدی، حسین]]، [[رضانامه (کتاب)|رضانامه]] ص۴۹۵.</ref>
| | عبدالعظیم حسنی از امام جواد و امام هادی{{ع}}<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۴۵۰.</ref> و همچنین از [[حسن بن حسین عمری]]، [[عمر بن رشید]] و دیگران [[روایت]] کرده است.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۴۸.</ref> [[احمد بن مهران]]، [[احمد برقی]] و [[سهل بن جمهور]] از جمله [[راویان]] او هستند.<ref>جامع الرواة، ج۱، ص۴۶۰.</ref> [[علامه]] او را به عبادت و [[ورع]] توصیف کرده و میگوید: درباره او حکایتی وجود دارد که بر خوبیاش دلالت دارد.<ref>خلاصة الاقوال، ص۲۲۶.</ref> گویا مراد وی، همان داستان مشهوری است که [[عبدالعظیم]] [[عقاید]] خود را به [[امام دهم]] ارایه کرد و [[امام]] فرمود: این [[دین]] [[پسندیده]] است و بر آن [[ثابت قدم]] باش.<ref>بحار الانوار، ج۳۶، ص۴۱۲.</ref> |
|
| |
|
| == وصیت امام رضا {{ع}} به عبدالعظیم حسنی {{ع}} ==
| | از [[امام حسن عسکری]]{{ع}} [[روایت]] شده که [[زیارت]] عبدالعظیم در [[ری]] معادل [[زیارت امام حسین]]{{ع}} است، اما [[مرحوم خوئی]] این خبر را [[ضعیف]] میداند.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۴۸.</ref> [[وفات]] [[حسنی]] را در نیمه [[شوال]] یکی از سالهای ۲۵۰ تا ۲۵۵ نوشتهاند.<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۴۵۱.</ref> کتابهای خطب امیرالمؤمنین{{ع}}<ref>مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۴۴۹.</ref> و الیوم و اللیلة<ref>الذریعه، ج۲۵، ص۳۰۴.</ref> از اوست. به مناسبت [[کنگره]] [[بزرگداشت]] عبدالعظیم، شماره ۸۰ مجله آئینه [[پژوهش]]، تیرماه ۱۳۸۲ به وی اختصاص یافته و اطلاعاتی کافی در بارهاش ارایه داده است<ref>جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی (کتاب)|فرهنگنامه مؤلفان اسلامی]] ج۱، ص448 - 449.</ref> |
| یکی از مسائلی که [[امام رضا]] {{ع}} همواره به آن پایبند بودند، توجه به [[اصول اخلاقی]] و رعایت آن بود و همواره [[مردم]] را به اجرای آن [[دعوت]] و سفارش مینمودند. در این زمینه ایشان به عبدالعظیم حسنی {{ع}}، این چنین سفارش کردند: "ای عبدالعظیم حسنی! [[سلام]] مرا به دوستانم برسان و به آنان بگو که [[شیطان]] را به خود راه ندهند و آنان را به [[راستگویی]] و ردّ [[امانت]] وادار کن و بگو در مواردی که برای آنها [[مجادله]] فایده ندارد، [[جدل]] نکنند. [[مهربانی]] و [[تفقد]] و [[برادری]]، موجب [[تحکیم]] مراتب [[دوستی]] آنها میشود. به [[ملاقات]] یکدیگر روند. [[آزار]] و [[اذیت]] یکدیگر نکنند. هر کس [[دوستان]] ما را بیازارد، [[خداوند]] به سختترین [[شکنجه]] در [[دنیا]] او را گرفتار میکند و در [[آخرت]] زیانکار خواهد بود. [[مردم]] را به [[راستی و درستی]] و [[حفظ دین]] و [[فرایض]] [[دعوت]] کن. همچنین مردم را به [[زیارت]] جمیع [[ائمه]] {{عم}} [[تشویق]] و [[ترغیب]] کرده و به آنان بگو [[صلوات]] بسیار بر ائمه {{عم}} بفرستید و به زیارت بروید که اسباب خیر و [[برکت]] و [[آمرزش]] است"<ref>به نقل از: انوار البهیة.</ref>. [[امام]] {{ع}} در این [[وصیت]] و سفارش، زیارت [[قبر]] خویش را یادآور شدند<ref>[[حسین محمدی|محمدی، حسین]]، [[رضانامه (کتاب)|رضانامه]] ص ۷۹۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
خط ۳۱: |
خط ۲۲: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| # [[پرونده:13681348.jpg|22px]] [[حسین محمدی|محمدی، حسین]]، [[رضانامه (کتاب)|'''رضانامه''']] | | # [[پرونده: IM009687.jpg|22px]] جمعی از پژوهشگران، [[فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|