احسان در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود'
جز (جایگزینی متن - 'الإرشاد' به 'الارشاد') |
جز (جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود') |
||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
[[شایسته]] احسانکننده نیست که با منتگذاری، به مصداق [[آیه]] {{متن قرآن|لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى}}<ref>«ای مؤمنان! صدقههای خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>[[پاداش]] آن را نابود نماید. هنگامی که از “نعیم” در آیه {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref> سؤال شد و [[قوم]] هر یک نعمتی چون آب گوارا و خنک، طعام لذیذ، [[خواب]] خوش و مانند آن را در پاسخ گفتند، [[امام رضا]] {{ع}} ناراحت شد و فرمود: "[[منت]] به احسان در [[مخلوقات]] [[قبیح]] است چه رسد به خداوند"<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۸۳.</ref>. | [[شایسته]] احسانکننده نیست که با منتگذاری، به مصداق [[آیه]] {{متن قرآن|لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَى}}<ref>«ای مؤمنان! صدقههای خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید» سوره بقره، آیه ۲۶۴.</ref>[[پاداش]] آن را نابود نماید. هنگامی که از “نعیم” در آیه {{متن قرآن|ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ}}<ref>«آنگاه در آن روز از نعمت (ناسپاسی شده) بازخواست خواهید شد» سوره تکاثر، آیه ۸.</ref> سؤال شد و [[قوم]] هر یک نعمتی چون آب گوارا و خنک، طعام لذیذ، [[خواب]] خوش و مانند آن را در پاسخ گفتند، [[امام رضا]] {{ع}} ناراحت شد و فرمود: "[[منت]] به احسان در [[مخلوقات]] [[قبیح]] است چه رسد به خداوند"<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۸۳.</ref>. | ||
به مصداق آیه {{متن قرآن|إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ...}}<ref>«اگر نیکی ورزید به خویش نیکی ورزیدهاید.».. سوره اسراء، آیه ۷.</ref>، در کنار هر خدمتی اثر و پاداشی هست. در [[کلام امام]] یکی از آثار احسان، دوام [[نعمت]] بیان شده است<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۳.</ref>. به فرموده حضرت: "[[روح]] محسن به وسیله احسانش [[تأیید]] میشود"<ref>الکافی، ج۲، ص۲۶۸؛ بحار الأنوار، ج۶۶، ص۱۹۴.</ref>. [[احسان خدا]] هم آثار فراوان دارد. یکی از آنها اطاعت و [[بندگی]] [[بندگان]] و دوری آنها از [[گناهان]] است، زیرا اگر خداوند [[بهشت]] و [[جهنمی]] هم نداشت باز سزاوار بود به دلیل [[فضل]] و احسانش او را اطاعت نمایند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۸۰.</ref>. خداوند خود، پاداش دهنده احسان [[نیکوکاران]] است<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۵۴.</ref>، پس [[مؤمنان]] پیوسته باید از خدا احسان مسألت نمایند، به ویژه در ایام [[مبارکه]]<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۷۱.</ref> به [[لطف]] و رحمتش [[امیدوار]] و به [[حق]]، توقع احسان داشته باشند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۶۷.</ref>؛ احسانی که به هیچ وجه قابل جبران نیست<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۰۵. </ref>، مگر اینکه [[مؤمن]] [[شاکر]] [[نعمتها]] باشد تا بتواند [[درک]] [[احسان]] نماید<ref>بحار الأنوار، ج۷۵، ص۷۸.</ref><ref>منابع: أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، سعید خوری شرتونی لبنانی (۱۹۱۲م)، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علی، محمدباقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ بصائر ذوی التمییز فی الطائف الکتاب العزیز، محمد بن یعقوب فیروزآبادی (۸۱۷ق)، تحقیق: محمدعلی نجار، بیروت، المکتبة العلمیة، بی تا، تاج العروس من جواهر القاموس سید محمد مرتضی بن محمد حسینی زبیدی (۱۲۰۵ق)، تحقیق: علی شیری، بیروت، دار الفکر، اول، ۱۴۱۴ق، التبیان فی تفسیر القرآن، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۴۲ق؛ تحف العقول عن آل الرسول، حسن بن علی معروف به ابن شعبه حرانی (قرن ۴ق)، تحقیق و تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، ۱۴۰۴ق، جامع السعادات، محمد مهدی بن ابی ذر معروف به محقق نراقی (۱۲۰۹ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چهارم، ۱۴۲۷ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمد حسن بن باقر نجفی معروف به صاحب جواهر (۱۲۶۶ق)، تحقیق: جمعی از محققان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، هفتم، ۱۴۰۴ق؛ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جعفر بن حسن معروف به محقق حلی (۶۷۶ق)، تحقیق: عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، دوم، ۱۴۰۸ق؛ شرح فصوص الحکم، | به مصداق آیه {{متن قرآن|إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ...}}<ref>«اگر نیکی ورزید به خویش نیکی ورزیدهاید.».. سوره اسراء، آیه ۷.</ref>، در کنار هر خدمتی اثر و پاداشی هست. در [[کلام امام]] یکی از آثار احسان، دوام [[نعمت]] بیان شده است<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۳.</ref>. به فرموده حضرت: "[[روح]] محسن به وسیله احسانش [[تأیید]] میشود"<ref>الکافی، ج۲، ص۲۶۸؛ بحار الأنوار، ج۶۶، ص۱۹۴.</ref>. [[احسان خدا]] هم آثار فراوان دارد. یکی از آنها اطاعت و [[بندگی]] [[بندگان]] و دوری آنها از [[گناهان]] است، زیرا اگر خداوند [[بهشت]] و [[جهنمی]] هم نداشت باز سزاوار بود به دلیل [[فضل]] و احسانش او را اطاعت نمایند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۸۰.</ref>. خداوند خود، پاداش دهنده احسان [[نیکوکاران]] است<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۵۴.</ref>، پس [[مؤمنان]] پیوسته باید از خدا احسان مسألت نمایند، به ویژه در ایام [[مبارکه]]<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۷۱.</ref> به [[لطف]] و رحمتش [[امیدوار]] و به [[حق]]، توقع احسان داشته باشند<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۱۶۷.</ref>؛ احسانی که به هیچ وجه قابل جبران نیست<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۲، ص۲۰۵. </ref>، مگر اینکه [[مؤمن]] [[شاکر]] [[نعمتها]] باشد تا بتواند [[درک]] [[احسان]] نماید<ref>بحار الأنوار، ج۷۵، ص۷۸.</ref><ref>منابع: أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، سعید خوری شرتونی لبنانی (۱۹۱۲م)، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علی، محمدباقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛ بصائر ذوی التمییز فی الطائف الکتاب العزیز، محمد بن یعقوب فیروزآبادی (۸۱۷ق)، تحقیق: محمدعلی نجار، بیروت، المکتبة العلمیة، بی تا، تاج العروس من جواهر القاموس سید محمد مرتضی بن محمد حسینی زبیدی (۱۲۰۵ق)، تحقیق: علی شیری، بیروت، دار الفکر، اول، ۱۴۱۴ق، التبیان فی تفسیر القرآن، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۴۲ق؛ تحف العقول عن آل الرسول، حسن بن علی معروف به ابن شعبه حرانی (قرن ۴ق)، تحقیق و تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، ۱۴۰۴ق، جامع السعادات، محمد مهدی بن ابی ذر معروف به محقق نراقی (۱۲۰۹ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، چهارم، ۱۴۲۷ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمد حسن بن باقر نجفی معروف به صاحب جواهر (۱۲۶۶ق)، تحقیق: جمعی از محققان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، هفتم، ۱۴۰۴ق؛ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، جعفر بن حسن معروف به محقق حلی (۶۷۶ق)، تحقیق: عبدالحسین محمدعلی بقال، قم، اسماعیلیان، دوم، ۱۴۰۸ق؛ شرح فصوص الحکم، داوود بن محمود قیصری (۷۵۱ق)، تصحیح: سید جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، اول، ۱۳۷۵ق؛ الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حماد جوهری (۳۹۳ق)، تحقیق: أحمد عبدالغفور عطار، بیروت، دار العلم للملایین، چهارم، ۱۴۰۷ق، صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل معروف به بخاری (۲۵۶ق)، بیروت، دار الفکر، اول، ۱۴۰۱ق؛ صحیح مسلم، مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (۲۶۱ق)، بیروت، دار الکتب العلمیة، اول، ۱۴۱۰ق؛ عیون أخبار الرضا، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سید مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، اول، ۱۳۷۸ق، القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروز آبادی (۸۱۷ق)، بیروت، دار الفکر، بی تا، الکافی، محمد بن یعقوب معروف به کلینی (۳۲۹ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، ۱۴۰۷ق، کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی (۱۷۵ق)، تحقیق: مهدی مخزومی - ابراهیم سامرایی، قم، دار الهجرة، دوم، ۱۴۰۹ق، الکلیات، ایوب بن موسی حسینی کفوی (۱۰۹۵ق)، بیروت، آل رسالت، اول، ۱۴۱۲ق، لسان العرب، محمد بن مکرم معروف به ابن منظور (۷۱۱ق)، تحقیق: علی شیری، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، اول، ۱۴۰۸ق؛ المبسوط، محمد بن احمد معروف به سرخسی (۴۸۳ق)، بیروت، دار المعرفة، ۱۴۰۶ق، المبسوط فی فقه الإمامیة، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: محمد باقر بهبودی - سید محمد تقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویة، سوم، ۱۳۸۷ق؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن معروف به طبرسی (۵۴۸ق)، تهران، انتشارات ناصر خسرو، سوم، ۱۳۷۲ش؛ مصباح الأنس، محمد بن حمزه فناری (۸۳۴ق)، تهران، وزارة الثقافة و الارشاد الإسلامی، ۱۳۶۳ش، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، احمد بن محمد مقری فیومی (۷۷۰ق)، قم، دار الهجرة، دوم، ۱۴۱۴ق؛ معجم الفروق اللغویة، حسن بن عبدالله معروف به ابوهلال عسکری (قرن ۵ق)، به کوشش: بیت الله بیات، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، اول، ۱۴۱۲ق؛ معجم مقاییس اللغة، احمد بن فارس قزوینی معروف به ابن فارس (۳۹۵ق)، تحقیق و تصحیح: عبدالسلام محمد هارون، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، اول، ۱۴۰۴ق، المغنی، عبدالله بن احمد معروف به ابن قدامه (۶۲۰ق)، کویت، وزارت اوقاف و شئون اسلامی، ۱۳۵۲ق؛ مفردات ألفاظ القرآن، حسین بن محمد معروف به راغب اصفهانی (۵۰۲ق)، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، دمشق - بیروت، دار القلم - الدار الشامیة، اول، ۱۴۱۲ق؛ من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، دوم، ۱۴۰۴ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمد حسین بن محمد طباطبایی (۱۴۰۲ق)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۴۱۷ق.</ref><ref>[[ابوالفضل یغمایی|یغمایی، ابوالفضل]]، [[احسان - یغمایی (مقاله)|مقاله «احسان»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۶۳۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |