پرش به محتوا

برادری در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود')
خط ۱۶۲: خط ۱۶۲:
# '''تدبر در آیات مکی''': در آیات مکی کلمه اخ در پنج [[آیه]] با لفظ مفرد: «أخی»، و در دو آیه با لفظ جمع: «إخوانهم»، آمده است، و به طور کلی در مجموعه آیات مکی اخاء می‌توان با تدبر سه نوع [[ارتباط]] [[برادری]] بین [[برادران]] را دریافت:
# '''تدبر در آیات مکی''': در آیات مکی کلمه اخ در پنج [[آیه]] با لفظ مفرد: «أخی»، و در دو آیه با لفظ جمع: «إخوانهم»، آمده است، و به طور کلی در مجموعه آیات مکی اخاء می‌توان با تدبر سه نوع [[ارتباط]] [[برادری]] بین [[برادران]] را دریافت:
## ارتباط برادری که بین دو برادر هست و موضوع آن، افزایش [[مال]] یکی و بی‌چیز نمودن آن دیگری است. آنکه افزایش مال را در نظر دارد، سخنگویی و پشت هم اندازی در سخن را به کار می‌گیرد: {{متن قرآن|وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ}} و آن برادری که سهم ناچیزش هم با [[اکراه]] در [[شرف]] از دست‌رفتن است، [[زبان]] به [[شکایت]] می‌گشاید: {{متن قرآن|قَالَ أَكْفِلْنِيهَا}}. پیداست که این نوع از ارتباط برادری که به [[هدف]] افزودن مال از روی اکراه طرف دیگر است، بر اثر [[اختلاف]] مالی‌ای که از [[افزون‌طلبی]] یکی از آنان پدید می‌آید و همراه با دست‌اندازی‌اش به [[مال]] آن دیگری هم است، تضعیف‌کننده رابطه [[عاطفی]] و [[فطری]] [[برادری]] است: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا أَخِي لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِيَ نَعْجَةٌ وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ}}.
## ارتباط برادری که بین دو برادر هست و موضوع آن، افزایش [[مال]] یکی و بی‌چیز نمودن آن دیگری است. آنکه افزایش مال را در نظر دارد، سخنگویی و پشت هم اندازی در سخن را به کار می‌گیرد: {{متن قرآن|وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ}} و آن برادری که سهم ناچیزش هم با [[اکراه]] در [[شرف]] از دست‌رفتن است، [[زبان]] به [[شکایت]] می‌گشاید: {{متن قرآن|قَالَ أَكْفِلْنِيهَا}}. پیداست که این نوع از ارتباط برادری که به [[هدف]] افزودن مال از روی اکراه طرف دیگر است، بر اثر [[اختلاف]] مالی‌ای که از [[افزون‌طلبی]] یکی از آنان پدید می‌آید و همراه با دست‌اندازی‌اش به [[مال]] آن دیگری هم است، تضعیف‌کننده رابطه [[عاطفی]] و [[فطری]] [[برادری]] است: {{متن قرآن|إِنَّ هَذَا أَخِي لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِيَ نَعْجَةٌ وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ}}.
## [[ارتباط]] برادری که بین دو برادر براساس [[خلوص]]، [[صداقت]] و به منظور اهداف عالیه و اجرای [[اوامر]] و [[تکالیف الهی]] شکل گرفته است. مصادیق این ارتباط برادری، بین [[موسی]] و [[هارون]] {{عم}} و بین [[یوسف]] {{ع}} و برادر تنی‌اش، ابن‌یامین، ملاحظه می‌شود: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا}}<ref>«و در این کتاب از موسی یاد کن که ناب و فرستاده‌ای پیامبر بود» سوره مریم، آیه ۵۱.</ref>، {{متن قرآن|وَأَخِي هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ}}. این ارتباط برادری، بر اساس اشتراک در [[رحمت الهی]]، و اشتراک در [[تحمل]] [[زحمت]] انجام [[مأموریت الهی]] است: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}. هم‌چنین: {{متن قرآن| وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي * هَارُونَ أَخِي}} و در این نوع ارتباط برادری است که [[برادران]]، [[عارف]] به [[نعمت]] و [[امتنان]] [[الهی]] هستند و نیز مایه و اساس آن را [[تقوا]] و [[صبر]] می‌دانند: {{متن قرآن|قَالُوا أَإِنَّكَ لَأَنْتَ يُوسُفُ قَالَ أَنَا يُوسُفُ وَهَذَا أَخِي قَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَيَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}. البته، این نوع ارتباط برادری، ارتباط برادری [[محسنین]] است و به گفته [[قرآن]] یوسف، موسی و هارون {{عم}} از محسنان‌اند: {{متن قرآن|وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره انعام، آیه ۸۴.</ref> لذا [[برترین]] و [[بهترین]] نوع [[ارتباط]] [[برادری]]، رابطه برادری محسنان است؛ زیرا [[خلوص]]، [[تقوا]]، [[صبر]]، [[عرفان]] به [[امتنان]] [[الهی]]، اشتراک در [[رحمت]] و اشتراک در [[تحمل]] [[زحمت]] به منظور اجرای کامل [[اوامر]] و [[تکالیف الهی]]، در این از نوع ارتباط است و [[خدای متعال]] آنان را [[برگزیده]] و به [[راه مستقیم]] [[هدایت]] می‌کند. البته، [[خداوند]] با ایشان است: {{متن قرآن|وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}،{{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم و بی‌گمان خداوند با نیکوکاران است» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>. در اینجا مناسب به نظر می‌رسد که [[پاداش]] محسنان ذکر شود:
## [[ارتباط]] برادری که بین دو برادر براساس [[خلوص]]، [[صداقت]] و به منظور اهداف عالیه و اجرای [[اوامر]] و [[تکالیف الهی]] شکل گرفته است. مصادیق این ارتباط برادری، بین [[موسی]] و [[هارون]] {{عم}} و بین [[یوسف]] {{ع}} و برادر تنی‌اش، ابن‌یامین، ملاحظه می‌شود: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا}}<ref>«و در این کتاب از موسی یاد کن که ناب و فرستاده‌ای پیامبر بود» سوره مریم، آیه ۵۱.</ref>، {{متن قرآن|وَأَخِي هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ}}. این ارتباط برادری، بر اساس اشتراک در [[رحمت الهی]]، و اشتراک در [[تحمل]] [[زحمت]] انجام [[مأموریت الهی]] است: {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}. هم‌چنین: {{متن قرآن| وَاجْعَلْ لِي وَزِيرًا مِنْ أَهْلِي * هَارُونَ أَخِي}} و در این نوع ارتباط برادری است که [[برادران]]، [[عارف]] به [[نعمت]] و [[امتنان]] [[الهی]] هستند و نیز مایه و اساس آن را [[تقوا]] و [[صبر]] می‌دانند: {{متن قرآن|قَالُوا أَإِنَّكَ لَأَنْتَ يُوسُفُ قَالَ أَنَا يُوسُفُ وَهَذَا أَخِي قَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَيَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ}}. البته، این نوع ارتباط برادری، ارتباط برادری [[محسنین]] است و به گفته [[قرآن]] یوسف، موسی و هارون {{عم}} از محسنان‌اند: {{متن قرآن|وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را راهنمایی کردیم- نوح را پیش‌تر راهنمایی کرده بودیم- و داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسی و هارون را که از فرزندزادگان وی بودند (نیز راهنمایی کردیم)؛ و این چنین نیکوکاران را پاداش می‌دهیم» سوره انعام، آیه ۸۴.</ref> لذا [[برترین]] و [[بهترین]] نوع [[ارتباط]] [[برادری]]، رابطه برادری محسنان است؛ زیرا [[خلوص]]، [[تقوا]]، [[صبر]]، [[عرفان]] به [[امتنان]] [[الهی]]، اشتراک در [[رحمت]] و اشتراک در [[تحمل]] [[زحمت]] به منظور اجرای کامل [[اوامر]] و [[تکالیف الهی]]، در این از نوع ارتباط است و [[خدای متعال]] آنان را [[برگزیده]] و به [[راه مستقیم]] [[هدایت]] می‌کند. البته، [[خداوند]] با ایشان است: {{متن قرآن|وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}،{{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم و بی‌گمان خداوند با نیکوکاران است» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>. در اینجا مناسب به نظر می‌رسد که [[پاداش]] محسنان ذکر شود:
### [[خدای تعالی]] [[محسنین]] را [[دوست]] دارد:
### [[خدای تعالی]] [[محسنین]] را [[دوست]] دارد:
####{{متن قرآن|وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>.
####{{متن قرآن|وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و در راه خداوند هزینه کنید و با دست خویش خود را به نابودی نیفکنید و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>.
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش