تکلیف در قرآن: تفاوت میان نسخهها
←علم
(←علم) |
|||
خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
=== [[علم]]=== | === [[علم]]=== | ||
به نظر برخی فقها علم داشتن به [[تکلیف]] از شرایط عام تکلیف است؛<ref>اصول فقه، ج ۱، ص۸۲؛ اندیشههای کلامی شیخ طوسی، ص۲۲۷؛ نیل الاوطار، ج ۵، ص۲۷۲.</ref> ولی بسیاری آن را از شرایط تنجز تکلیف دانستهاند،<ref>نهایة الافکار، ج ۱، ص۴۱۴؛ العروة الوثقی، ج ۴، ص۳۸۸؛ مستمسک العروه، ج ۱۰، ص۱۱۲.</ref> زیرا [[تکالیف شرعی]] میان عالم و [[جاهل]] مشترک است <ref>القواعد الفقهیه، ج ۱، ص۸۴؛ اجود التقریرات، ج ۱، ص۱۵۵؛ الموسوعة الفقهیه، ج ۳، ص۳۰۹.</ref> و [[جهل]] به تکلیف آن را ساقط نمیکند، بلکه تنها [[عقاب]] و [[مؤاخذه]] را برمی دارد:{{متن قرآن|مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا}}<ref>«هر کس رهیاب شود تنها به سود خود راه یافته و هر کس گمراه شود تنها به زیان خود گمراه گردیده است و هیچ باربرداری بار (گناه) دیگری را بر دوش نخواهد گرفت و ما تا پیامبری برنینگیزیم (کسی را) عذاب نمیکنیم» سوره اسراء، آیه ۱۵.</ref> تعبیر [[آیه]] کنایه از وصول تکلیف به مکلف و بیان کردن آن است.<ref>فرائد الاصول، ج ۲، ص۲۲؛ نهایة الافکار، ج ۲، ص۲۰۵؛ زبدة الاصول، ج ۳، ص۱۹۳.</ref> برخی این شرط را از آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! به خداوند و پیامبر خیانت نکنید و در امانتهای خود دانسته خیانت نورزید» سوره انفال، آیه ۲۷.</ref> که از [[خیانت]] آگاهانه در [[امانت]] برحذر داشته استفاده کردهاند<ref>المیزان، ج ۹، ص۵۴.</ref> در برخی [[احادیث]] نیز مؤاخذه فرد جاهلِ به یک امر مردود شمرده شده است<ref>تحف العقول، ص۵۰؛ وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص۳۶۹.</ref>.<ref>[[ سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[تکلیف - صادقی فدکی (مقاله)|مقاله «تکلیف»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸، ص 596- | به نظر برخی فقها علم داشتن به [[تکلیف]] از شرایط عام تکلیف است؛<ref>اصول فقه، ج ۱، ص۸۲؛ اندیشههای کلامی شیخ طوسی، ص۲۲۷؛ نیل الاوطار، ج ۵، ص۲۷۲.</ref> ولی بسیاری آن را از شرایط تنجز تکلیف دانستهاند،<ref>نهایة الافکار، ج ۱، ص۴۱۴؛ العروة الوثقی، ج ۴، ص۳۸۸؛ مستمسک العروه، ج ۱۰، ص۱۱۲.</ref> زیرا [[تکالیف شرعی]] میان عالم و [[جاهل]] مشترک است <ref>القواعد الفقهیه، ج ۱، ص۸۴؛ اجود التقریرات، ج ۱، ص۱۵۵؛ الموسوعة الفقهیه، ج ۳، ص۳۰۹.</ref> و [[جهل]] به تکلیف آن را ساقط نمیکند، بلکه تنها [[عقاب]] و [[مؤاخذه]] را برمی دارد:{{متن قرآن|مَنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا}}<ref>«هر کس رهیاب شود تنها به سود خود راه یافته و هر کس گمراه شود تنها به زیان خود گمراه گردیده است و هیچ باربرداری بار (گناه) دیگری را بر دوش نخواهد گرفت و ما تا پیامبری برنینگیزیم (کسی را) عذاب نمیکنیم» سوره اسراء، آیه ۱۵.</ref> تعبیر [[آیه]] کنایه از وصول تکلیف به مکلف و بیان کردن آن است.<ref>فرائد الاصول، ج ۲، ص۲۲؛ نهایة الافکار، ج ۲، ص۲۰۵؛ زبدة الاصول، ج ۳، ص۱۹۳.</ref> برخی این شرط را از آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! به خداوند و پیامبر خیانت نکنید و در امانتهای خود دانسته خیانت نورزید» سوره انفال، آیه ۲۷.</ref> که از [[خیانت]] آگاهانه در [[امانت]] برحذر داشته استفاده کردهاند<ref>المیزان، ج ۹، ص۵۴.</ref> در برخی [[احادیث]] نیز مؤاخذه فرد جاهلِ به یک امر مردود شمرده شده است<ref>تحف العقول، ص۵۰؛ وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص۳۶۹.</ref>.<ref>[[ سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[تکلیف - صادقی فدکی (مقاله)|مقاله «تکلیف»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸، ص 596-600؛ [[رضا محققیان|محققیان، رضا]]، [[تکلیف - محققیان (مقاله)|مقاله «تکلیف»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص ۵۴۷-۵۵۱.</ref> | ||
==عوامل [[سقوط]] یا تبدیل تکلیف== | ==عوامل [[سقوط]] یا تبدیل تکلیف== |