طاغوت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۴۲
، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۲←معناشناسی
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
واژه طاغوت که دارای جنبههای [[اخلاقی]] و [[سیاسی]] است، در دهههای اخیر و پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]]، در [[ادبیات]] [[ایران]] و میان [[مسلمانان]]، کاربرد ویژهای یافته و در [[کلام]] [[امام خمینی]] بیشتر به معنای سیاسی آن و در معنای [[حکومتها]] و حاکمیتهای نامشروع به کار رفته است. در نگاه ایشان حکومت در اصل از آنِ خدا و هر کسی است که او [[اذن]] دهد، وگرنه طاغوت خواهد بود<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۳۵ و ۳۷؛ منتظری، حسینعلی، نظام الحکم فی الإسلام، ص۲۳–۲۹.</ref>. | واژه طاغوت که دارای جنبههای [[اخلاقی]] و [[سیاسی]] است، در دهههای اخیر و پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی ایران]]، در [[ادبیات]] [[ایران]] و میان [[مسلمانان]]، کاربرد ویژهای یافته و در [[کلام]] [[امام خمینی]] بیشتر به معنای سیاسی آن و در معنای [[حکومتها]] و حاکمیتهای نامشروع به کار رفته است. در نگاه ایشان حکومت در اصل از آنِ خدا و هر کسی است که او [[اذن]] دهد، وگرنه طاغوت خواهد بود<ref>امام خمینی، ولایت فقیه، ص۳۵ و ۳۷؛ منتظری، حسینعلی، نظام الحکم فی الإسلام، ص۲۳–۲۹.</ref>. | ||
طاغوت در [[قرآن]] و [[روایات]] | == طاغوت در [[قرآن]] و [[روایات]] == | ||
واژه [[طاغوت]] در [[قرآن کریم]]، هشت بار به کار رفته<ref>قرشی، سیدعلیاکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۲۲۴.</ref> که در برابر [[ایمان]] است و [[کفر]] به آن، مقدمه ایمان شمرده شده است<ref>{{متن قرآن|لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لَا انْفِصَامَ لَهَا وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}} «در (کار) دین هیچ اکراهی نیست که رهیافت از گمراهی آشکار است پس، آنکه به طاغوت کفر ورزد و به خداوند ایمان آورد، بیگمان به دستاویز اس[[تورات]]ر چنگ زده است که هرگز گسستن ندارد و خداوند شنوای داناست» سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref>؛ همچنانکه [[دعوت]] به [[خداپرستی]] با اجتناب از طاغوت همراه است<ref>{{متن قرآن|وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَسُولًا أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ فَمِنْهُمْ مَنْ هَدَى اللَّهُ وَمِنْهُمْ مَنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلَالَةُ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ}} «و به راستی ما، در میان هر امّتی پیامبری برانگیختیم (تا بگوید) که خداوند را بپرستید و از طاغوت دوری گزینید آنگاه برخی از آنان را خداوند راهنمایی کرد و بر برخی دیگر گمراهی سزاوار گشت پس، در زمین گردش کنید تا بنگرید سرانجام دروغانگاران چگونه بوده است» سوره نحل، آیه ۳۶.</ref>. از نگاه [[قرآن]]، [[کافران]] تحت [[سرپرستی]] و [[ولایت]] و [[یاری]] طاغوت قرار دارند<ref>{{متن قرآن|اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}} «خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگیها بیرون میبرد اما سروران کافران، طاغوتهایند که آنها را از روشنایی به سوی تیرگیها بیرون میکشانند؛ آنان دمساز آتشند، آنها در آن جاودانند» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref> و در راه آن میجنگند<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا}} «مؤمنان در راه خداوند جنگ میکنند و کافران در راه طاغوت پس با یاران شیطان کارزار کنید که نیرنگ شیطان، سست است» سوره نساء، آیه ۷۶.</ref>. [[قرآن]] به برخی از [[اهل کتاب]] که به [[طاغوت]] [[ایمان]] آوردند و [[مشرکان]] را هدایتشدهتر میدانستند<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَؤُلَاءِ أَهْدَى مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا}} «آیا به کسانی که بهرهای (اندک) از کتاب آسمانی داده شده است ننگریستهای (که چگونه) به «جبت» و «طاغوت» ایمان دارند و درباره کافران میگویند که اینان رهیافتهتر از مؤمنانند؟!» سوره نساء، آیه ۵۱؛ طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۳۷۵.</ref> و نیز به [[مسلمانان]] منافقی که [[داوری]] طاغوت و [[حاکمان]] [[باطل]] را ترجیح میدادند<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَنْ يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَنْ يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا}} «آیا به آن کسان ننگریستهای که گمان میبرند به آنچه به سوی تو و آنچه پیش از تو فرو فرستاده شده است ایمان دارند (اما) بر آنند که داوری (های خود را) نزد طاغوت برند با آنکه به آنان فرمان داده شده است که به آن کفر ورزند و شیطان سر آن دارد که آنان را به گمراهی ژرفی درافکند» سوره نساء، آیه ۶۰.</ref>، [[انتقاد]] کرده و [[پیروان]] طاغوت را همراهان [[آتش جهنم]] خوانده است<ref>{{متن قرآن|اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}} «خداوند سرور مؤمنان است که آنان را به سوی روشنایی از تیرگیها بیرون میبرد اما سروران کافران، طاغوتهایند که آنها را از روشنایی به سوی تیرگیها بیرون میکشانند؛ آنان دمساز آتشند، آنها در آن جاودانند» سوره بقره، آیه ۲۵۷.</ref>. | |||
[[حقیقت]] [[بعثت پیامبران]] {{عم}}، [[دعوت]] به [[عبادت]] [[خداوند]] و اجتناب از طاغوت<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۲۴۲.</ref>، به معنای [[اطاعت]] و عبادتنکردن طاغوت است<ref>{{متن قرآن|وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَى فَبَشِّرْ عِبَادِ}} «و آنان را که از پرستیدن بت دوری گزیدهاند و به درگاه خداوند بازگشتهاند، مژده باد! پس به بندگان من مژده بده!» سوره زمر، آیه ۱۷.</ref>. [[کفر به طاغوت]]، تنها با [[اعتقاد قلبی]] نیست، بلکه با جبههگیری، دوری جستن، رد و [[انکار]]، مقابله و طرد آن از جایگاه [[قدرت]] و [[سروری]] [[جامعه]]، محقق میشود. اجتناب از [[طاغوت]] به این است که [[مسلمان]] حساب خود را از طاغوت و صف و [[نظام]] و دایره [[نفوذ]] آن، دور و این قطع [[ارتباط]] و [[برائت]] را آشکار کند<ref>آصفی، محمدمهدی، مبانی نظری حکومت اسلامی (بررسی فقهی تطبیقی)، ترجمه محمد سپهری، ص۶۹-۷۰.</ref> و از آنجا که [[اعتماد]] به طاغوت و [[فرمانبرداری]] از او حتی در غیر [[معصیت خداوند]] نیز [[پشتیبانی]] و [[حمایت]] از طاغوت شمرده شده و موجب [[سیطره]] طاغوت بر [[مسلمانان]] میشود، [[خداوند تعالی]] مطرح کردن دعوا نزد طاغوت، و اعتماد و [[اطمینان]] به او را نیز بر [[مؤمنان]] [[حرام]] کرده و آنان را به برائت و اجتناب از آن، حتی در گرفتن [[حق]]، [[فرمان]] داده است. [[روایات]] نیز بر [[وجوب جهاد]] با طاغوت تأکید کردهاند<ref>آصفی، محمدمهدی، مبانی نظری حکومت اسلامی (بررسی فقهی تطبیقی)، ترجمه محمد سپهری، ص۷۱-۷۲.</ref>. | [[حقیقت]] [[بعثت پیامبران]] {{عم}}، [[دعوت]] به [[عبادت]] [[خداوند]] و اجتناب از طاغوت<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۲۴۲.</ref>، به معنای [[اطاعت]] و عبادتنکردن طاغوت است<ref>{{متن قرآن|وَالَّذِينَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ يَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَى فَبَشِّرْ عِبَادِ}} «و آنان را که از پرستیدن بت دوری گزیدهاند و به درگاه خداوند بازگشتهاند، مژده باد! پس به بندگان من مژده بده!» سوره زمر، آیه ۱۷.</ref>. [[کفر به طاغوت]]، تنها با [[اعتقاد قلبی]] نیست، بلکه با جبههگیری، دوری جستن، رد و [[انکار]]، مقابله و طرد آن از جایگاه [[قدرت]] و [[سروری]] [[جامعه]]، محقق میشود. اجتناب از [[طاغوت]] به این است که [[مسلمان]] حساب خود را از طاغوت و صف و [[نظام]] و دایره [[نفوذ]] آن، دور و این قطع [[ارتباط]] و [[برائت]] را آشکار کند<ref>آصفی، محمدمهدی، مبانی نظری حکومت اسلامی (بررسی فقهی تطبیقی)، ترجمه محمد سپهری، ص۶۹-۷۰.</ref> و از آنجا که [[اعتماد]] به طاغوت و [[فرمانبرداری]] از او حتی در غیر [[معصیت خداوند]] نیز [[پشتیبانی]] و [[حمایت]] از طاغوت شمرده شده و موجب [[سیطره]] طاغوت بر [[مسلمانان]] میشود، [[خداوند تعالی]] مطرح کردن دعوا نزد طاغوت، و اعتماد و [[اطمینان]] به او را نیز بر [[مؤمنان]] [[حرام]] کرده و آنان را به برائت و اجتناب از آن، حتی در گرفتن [[حق]]، [[فرمان]] داده است. [[روایات]] نیز بر [[وجوب جهاد]] با طاغوت تأکید کردهاند<ref>آصفی، محمدمهدی، مبانی نظری حکومت اسلامی (بررسی فقهی تطبیقی)، ترجمه محمد سپهری، ص۷۱-۷۲.</ref>. |