پرش به محتوا

رابطه قرآن با علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '↵::::::' به ' '
جز (جایگزینی متن - '↵::::::' به ' ')
خط ۶۷: خط ۶۷:


  {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۵۹ سوره انعام چگونه علم غیب غیر از خدا ثابت می‌شود؟ (پرسش)|لاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ]]}}؛<ref>«و هیچ‌ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است»؛ سوره انعام، آیه ۵۹.</ref>  
  {{متن قرآن|[[با توجه به آیه ۵۹ سوره انعام چگونه علم غیب غیر از خدا ثابت می‌شود؟ (پرسش)|لاَ رَطْبٍ وَلاَ يَابِسٍ إِلاَّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ]]}}؛<ref>«و هیچ‌ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است»؛ سوره انعام، آیه ۵۹.</ref>  
:::::: {{متن قرآن|مَّا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِن شَيْءٍ}}؛<ref>«ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکردیم»؛ سوره انعام، آیه ۳۸.</ref>
{{متن قرآن|مَّا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِن شَيْءٍ}}؛<ref>«ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکردیم»؛ سوره انعام، آیه ۳۸.</ref>


  {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ}}.<ref>«و بر تو این کتاب  را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز»؛ سوره نحل، آیه ۸۹.</ref>
  {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ}}.<ref>«و بر تو این کتاب  را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز»؛ سوره نحل، آیه ۸۹.</ref>
خط ۷۴: خط ۷۴:


امام باقر{{ع}} می‌فرماید: خداوند متعال برای [[حضرت موسی]]{{ع}} این آیه را نازل فرمودند که {{متن قرآن|كَتَبْنَا لَهُ فِي الأَلْوَاحِ مِن كُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«از هر موضوعی اندرزی برای او در الواح نوشتیم»؛ سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref> و می‌دانیم که برای [[حضرت موسی]]{{ع}}همه چیز نوشته نشد و در مورد [[حضرت عیسی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ قَدْ جِئْتُكُم بِالْحِكْمَةِ وَلِأُبَيِّنَ لَكُم بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ}}<ref>«من آمده‌ام تا برخی از آن چه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم»؛ سوره زخرف، آیه ۶۳.</ref> و می‌دانیم که برای او هم همه چیز بیان نشد، اما در مورد حضرت [[پیامبر خاتم|محمد مصطفی]]{{صل}} می‌فرماید:  {{متن قرآن|وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«ما تو را شاهد آنها قرار دادیم (شاهد بر همه مردم و همه انبیا و البته شهادت باید همراه با علم کامل باشد) و بر تو این کتاب  را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز»؛ سوره نحل، آیه ۸۹.</ref><ref>قال الباقر علیه .. فیه بقوله تعالی لموسی: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْ‌ءٍ، فعلمنا أنّه لم یکتب له الشی‌ء کلّه، و قال لعیسی: وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فعلمنا أنه لم یبیّن له الأمر کله، و قال لمحمّد{{صل}} وَ جِئْنا بِکَ شَهِیداً عَلی هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‌ءٍنور الثقلین، ج ۲، ص ۷۶.</ref>  
امام باقر{{ع}} می‌فرماید: خداوند متعال برای [[حضرت موسی]]{{ع}} این آیه را نازل فرمودند که {{متن قرآن|كَتَبْنَا لَهُ فِي الأَلْوَاحِ مِن كُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«از هر موضوعی اندرزی برای او در الواح نوشتیم»؛ سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref> و می‌دانیم که برای [[حضرت موسی]]{{ع}}همه چیز نوشته نشد و در مورد [[حضرت عیسی]]{{ع}} می‌فرماید: {{متن قرآن|قَالَ قَدْ جِئْتُكُم بِالْحِكْمَةِ وَلِأُبَيِّنَ لَكُم بَعْضَ الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ}}<ref>«من آمده‌ام تا برخی از آن چه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم»؛ سوره زخرف، آیه ۶۳.</ref> و می‌دانیم که برای او هم همه چیز بیان نشد، اما در مورد حضرت [[پیامبر خاتم|محمد مصطفی]]{{صل}} می‌فرماید:  {{متن قرآن|وَجِئْنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَى هَؤُلاء وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«ما تو را شاهد آنها قرار دادیم (شاهد بر همه مردم و همه انبیا و البته شهادت باید همراه با علم کامل باشد) و بر تو این کتاب  را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز»؛ سوره نحل، آیه ۸۹.</ref><ref>قال الباقر علیه .. فیه بقوله تعالی لموسی: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْ‌ءٍ، فعلمنا أنّه لم یکتب له الشی‌ء کلّه، و قال لعیسی: وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فعلمنا أنه لم یبیّن له الأمر کله، و قال لمحمّد{{صل}} وَ جِئْنا بِکَ شَهِیداً عَلی هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْ‌ءٍنور الثقلین، ج ۲، ص ۷۶.</ref>  
::::::بنابراین کسانی که می‌گویند قرآن تنها به بیان علوم تربیتی و اخلاقی پرداخته و فقط جنبه هدایتی دارد، در اشتباه هستند. اگر ما نمی‌توانیم علوم مختلف را از قرآن استخراج کنیم، اشکال از ماست نه این که قرآن ناقص است. خداوند متعال در آیه‌ای دیگر به نحو اجمال بیان می‌دارد که در قرآن آیاتی است که با آن می‌توان کوه‌ها را به حرکت در آورد و با مردگان سخن گفت یا طی الأرض کرد. {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى}}<ref>«گر به وسیله قرآن، کوهها به حرکت در آیند یا زمین ها قطعه قطعه شوند یا به وسیله آن با مردگان سخن گفته شود (باز هم ایمان نمی آورند)»؛ سوره رعد، آیه ۳۱.</ref> تعدادی از این آیات و آثار اختصاصی آن را [[ائمه اطهار]]{{عم}} بیان کرده‌اند که برخی از اولیاء الهی قسمتی از آن را می‌دانند. حتی برخی از آیات قرآن داروی شفای بیماری‌های جسمی و روحی است. ضمن آن که همه این موارد اختصاص به ظاهر قرآن دارد، و آیات قرآن باطن، تفسیر و تأویل نیز دارند که هر کدام از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارد. بنابراین هنگامی که گفته می‌شود اهل بیت{{عم}} عالم به قرآن هستند و علم الکتاب نزد آنان است، ذره‌ای از عظمت علمی آن بزرگواران برای ما مشخص خواهد شد. از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال شد، آیا شما این قدرت را دارید و از این آیات با خبر هستید، فرمودند: به تحقیق ما قرآنی را به ارث برده‌ایم که در آن آیاتی است که با آن می‌توان کوه‌ها را به حرکت درآورد و زمین را قطعه قطعه نمود و مردگان را زنده ساخت.<ref>«و قد ورثنا نحن هذا القرآن الذی فیه ما تسیر به الجبال و تقطع به البلدان وتحیی به الموتی». کافی، ج ۱، ص ۲۲۹.</ref>
بنابراین کسانی که می‌گویند قرآن تنها به بیان علوم تربیتی و اخلاقی پرداخته و فقط جنبه هدایتی دارد، در اشتباه هستند. اگر ما نمی‌توانیم علوم مختلف را از قرآن استخراج کنیم، اشکال از ماست نه این که قرآن ناقص است. خداوند متعال در آیه‌ای دیگر به نحو اجمال بیان می‌دارد که در قرآن آیاتی است که با آن می‌توان کوه‌ها را به حرکت در آورد و با مردگان سخن گفت یا طی الأرض کرد. {{متن قرآن|وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى}}<ref>«گر به وسیله قرآن، کوهها به حرکت در آیند یا زمین ها قطعه قطعه شوند یا به وسیله آن با مردگان سخن گفته شود (باز هم ایمان نمی آورند)»؛ سوره رعد، آیه ۳۱.</ref> تعدادی از این آیات و آثار اختصاصی آن را [[ائمه اطهار]]{{عم}} بیان کرده‌اند که برخی از اولیاء الهی قسمتی از آن را می‌دانند. حتی برخی از آیات قرآن داروی شفای بیماری‌های جسمی و روحی است. ضمن آن که همه این موارد اختصاص به ظاهر قرآن دارد، و آیات قرآن باطن، تفسیر و تأویل نیز دارند که هر کدام از آنها ویژگی‌های خاص خود را دارد. بنابراین هنگامی که گفته می‌شود اهل بیت{{عم}} عالم به قرآن هستند و علم الکتاب نزد آنان است، ذره‌ای از عظمت علمی آن بزرگواران برای ما مشخص خواهد شد. از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال شد، آیا شما این قدرت را دارید و از این آیات با خبر هستید، فرمودند: به تحقیق ما قرآنی را به ارث برده‌ایم که در آن آیاتی است که با آن می‌توان کوه‌ها را به حرکت درآورد و زمین را قطعه قطعه نمود و مردگان را زنده ساخت.<ref>«و قد ورثنا نحن هذا القرآن الذی فیه ما تسیر به الجبال و تقطع به البلدان وتحیی به الموتی». کافی، ج ۱، ص ۲۲۹.</ref>


قرآن کریم هم از منابع علمی و هم از مصادیق علمی [[ائمه|حضرات چهارده معصوم]]{{عم}} است به اعتبار آن که هر چه بخواهند بدانند به وسیله قرآن می‌دانند منبع علمی آنان محسوب می‌شود. {{عربی|"قال مولانا الصادق{{ع}}: «اِنّي لاَعْلَمُ خَبَر السّماء و خَبَرُ الارضِ و خَبَرُ ما كانَ و‌َ خَبَرُ ما هُوَ كائنٌ  کَأَنَّهُ فِی کَفِّی ثُمَّ قَالَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ أَعْلَمَهُ إِنَّ اللَّهَ یقول فيهِ تِبْيانُ كُلِّ شِيْيٌ"}}<ref>«همانا من به خبر آسمان‌ها و زمین و آنچه که در گذشته بوده و آنچه که در آینده واقع خواهد شد. عام هستم گویا همه این اخبار در دست من قرار گرفته و همه این اخبار و وقایع را از کتاب خدا می‌دانم؛ چرا که خداوند متعال می‌فرماید؛ در آن کتاب هر چیزی بیان شده است». بحار الانوار، ج ۸۹ ص ۱۰۱، به نقل از تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۹.</ref> اما به اعتبار آن که علوم مختلفی در قرآن همراه با اصطلاحات متعددی وجود دارد که تنها [[اهل بیت]]{{عم}} از آنها خبر دارند، از مصادیق علمی [[ائمه|حضرات معصومین]]{{عم}} به شمار می‌رود»<ref>[[امام‌شناسی ۱ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ج۱، ص۱۳۴-۱۵۳.</ref>.
قرآن کریم هم از منابع علمی و هم از مصادیق علمی [[ائمه|حضرات چهارده معصوم]]{{عم}} است به اعتبار آن که هر چه بخواهند بدانند به وسیله قرآن می‌دانند منبع علمی آنان محسوب می‌شود. {{عربی|"قال مولانا الصادق{{ع}}: «اِنّي لاَعْلَمُ خَبَر السّماء و خَبَرُ الارضِ و خَبَرُ ما كانَ و‌َ خَبَرُ ما هُوَ كائنٌ  کَأَنَّهُ فِی کَفِّی ثُمَّ قَالَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ أَعْلَمَهُ إِنَّ اللَّهَ یقول فيهِ تِبْيانُ كُلِّ شِيْيٌ"}}<ref>«همانا من به خبر آسمان‌ها و زمین و آنچه که در گذشته بوده و آنچه که در آینده واقع خواهد شد. عام هستم گویا همه این اخبار در دست من قرار گرفته و همه این اخبار و وقایع را از کتاب خدا می‌دانم؛ چرا که خداوند متعال می‌فرماید؛ در آن کتاب هر چیزی بیان شده است». بحار الانوار، ج ۸۹ ص ۱۰۱، به نقل از تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۹.</ref> اما به اعتبار آن که علوم مختلفی در قرآن همراه با اصطلاحات متعددی وجود دارد که تنها [[اهل بیت]]{{عم}} از آنها خبر دارند، از مصادیق علمی [[ائمه|حضرات معصومین]]{{عم}} به شمار می‌رود»<ref>[[امام‌شناسی ۱ (کتاب)|امام‌شناسی]]، ج۱، ص۱۳۴-۱۵۳.</ref>.
خط ۱۲۰: خط ۱۲۰:


در این روایات عباراتی مانند: {{عربی|«مَا نَزَلَتْ فِي الْقُرْآنِ آيَة‏»}} و یا تعابیری مثل: {{عربی|«یُعَلِّمُونَهُ لَکُم، أَوَّله إلی آخِرِهِ‏»}} دلالت بر فراگیری فهم قرآن و آشنایی با تمام قرآن را دارد. ویژگی دوم تفسیر [[ائمه]] {{عم}}؛ اتقان به صحت و مطابقت داشتن تفسیر ایشان با حقیقت قرآن می‌باشد. دلیل بر این گفتار، اوّلاً روایاتی است که [[اهل بیت]] {{عم}} و قرآن را عِدل هم و در کنار هم و جدا ناشدنی از هم می‌داند، [[حدیث ثقلین]] به عنوان بهترین و متقن ترین سند بر این ادعاست. ثانیاً روایاتی است که خود [[ائمه]] علم و آگاهی خویش از قرآن را الهی و به واسطه [[پیامبر]] {{صل}} معرفی می‌نمایند. {{عربی|«سَلُونِي عَنْ كِتَابِ اللَّهِ فَوَ اللَّهِ مَا نَزَلَتْ آيَةٌ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ فِي لَيْلٍ وَ لَا نَهَارٍ وَ لَا مَسِيرٍ وَ لَا مُقَامٍ إِلَّا وَ قَدْ أَقْرَأَنِيهَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} ... فَعَلَّمَنِي تَأْوِيلَهُ وَ تَنْزِيلَه‏»}} از من از کتاب خدا سؤال کنید که به خدا آیه‌ای نازل نشد در شب یا روز و نه در راه و ایستگاه الا آنکه [[پیامبر]] آن را برای من قرائت کرد پس تأویل و تنزیلش را به من آموخت. و با همین سیاق روایاتی هستند که با استناد به آیه {و اوحی الی هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ}نقش [[ائمه]] را تکمیل‌کننده انذاری می‌دانند که از وظایف [[پیامبر]] {{صل}} دانسته شده است. در این روایات در تبیین من بلغ آمده: {{عربی|«مَنْ بَلَغَ أَنْ يَكُونَ إِمَاماً مِنْ‏ ذُرِّيَّةِ الْأَوْصِيَاءِ فَهُوَ يُنْذِرُ بِالْقُرْآنِ كَمَا أَنْذَرَ بِهِ رَسُولُ اللَّه‏ {{صل}}‏»}}
در این روایات عباراتی مانند: {{عربی|«مَا نَزَلَتْ فِي الْقُرْآنِ آيَة‏»}} و یا تعابیری مثل: {{عربی|«یُعَلِّمُونَهُ لَکُم، أَوَّله إلی آخِرِهِ‏»}} دلالت بر فراگیری فهم قرآن و آشنایی با تمام قرآن را دارد. ویژگی دوم تفسیر [[ائمه]] {{عم}}؛ اتقان به صحت و مطابقت داشتن تفسیر ایشان با حقیقت قرآن می‌باشد. دلیل بر این گفتار، اوّلاً روایاتی است که [[اهل بیت]] {{عم}} و قرآن را عِدل هم و در کنار هم و جدا ناشدنی از هم می‌داند، [[حدیث ثقلین]] به عنوان بهترین و متقن ترین سند بر این ادعاست. ثانیاً روایاتی است که خود [[ائمه]] علم و آگاهی خویش از قرآن را الهی و به واسطه [[پیامبر]] {{صل}} معرفی می‌نمایند. {{عربی|«سَلُونِي عَنْ كِتَابِ اللَّهِ فَوَ اللَّهِ مَا نَزَلَتْ آيَةٌ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ فِي لَيْلٍ وَ لَا نَهَارٍ وَ لَا مَسِيرٍ وَ لَا مُقَامٍ إِلَّا وَ قَدْ أَقْرَأَنِيهَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} ... فَعَلَّمَنِي تَأْوِيلَهُ وَ تَنْزِيلَه‏»}} از من از کتاب خدا سؤال کنید که به خدا آیه‌ای نازل نشد در شب یا روز و نه در راه و ایستگاه الا آنکه [[پیامبر]] آن را برای من قرائت کرد پس تأویل و تنزیلش را به من آموخت. و با همین سیاق روایاتی هستند که با استناد به آیه {و اوحی الی هذا القرآن لانذرکم به و من بلغ}نقش [[ائمه]] را تکمیل‌کننده انذاری می‌دانند که از وظایف [[پیامبر]] {{صل}} دانسته شده است. در این روایات در تبیین من بلغ آمده: {{عربی|«مَنْ بَلَغَ أَنْ يَكُونَ إِمَاماً مِنْ‏ ذُرِّيَّةِ الْأَوْصِيَاءِ فَهُوَ يُنْذِرُ بِالْقُرْآنِ كَمَا أَنْذَرَ بِهِ رَسُولُ اللَّه‏ {{صل}}‏»}}
::::::این روایات وحی را مخصوص [[پیامبر]] اما تبلیغ، تبیین و تفسیر قرآن را محدود به زمان [[پیامبر]] نمی‌دانند. سوم اینکه: قرآن کریم خبر از وجود تأویل برای آیات قرآن می‌دهد، این حقیقت را در لسان روایات نیز می‌توان مشاهده کرد، که در روایات از آن بیشتر به عنوان بطن یا بطون یاد شده است. این مطلب و معنا در روایات اهل سنت بیشتر با تعابیر سبعَةُ اَحرُف و تأویل کتاب بیان شده است. <ref>تفسیر عیاشی ج ۱ ص ۲ ص ۱۱؛ البرهان فی تفسیر القرآن ج ۱ ص ۵۹۸؛ کتاب سلیم ص ۷۶۹؛ بحار ج ۸۹ ص ۸۳ ح ۱۵ و ص ۹۰ ح ۳۴.</ref> ابن ابی حاتم از [[ابن عباس]] نقل می‌کند که او درباره قرآن گفت: {{عربی|«ان القرآن ذو شجون و فنون و ظهور و بطون لاتنقضی عجائبه و لاتبلغ غایته‏»}}<ref>الدرالمنثور ج ۲ ص ۶.</ref> [[امام باقر]] {{ع}} با معرفی [[پیامبر]] {{صل}} به عنوان برترین راسخین در علم می‌فرماید خداوند علم به تأویل و تنزیل را به صورت کامل به او آموخت و [[اوصیا]] بعد از او آگاهان از تمامی آنها هستند. <ref>بحار ج ۸۹ ص ۸۰ و ۸۱ ح ۸ ص ۹۲ ح ۳۹. </ref>
این روایات وحی را مخصوص [[پیامبر]] اما تبلیغ، تبیین و تفسیر قرآن را محدود به زمان [[پیامبر]] نمی‌دانند. سوم اینکه: قرآن کریم خبر از وجود تأویل برای آیات قرآن می‌دهد، این حقیقت را در لسان روایات نیز می‌توان مشاهده کرد، که در روایات از آن بیشتر به عنوان بطن یا بطون یاد شده است. این مطلب و معنا در روایات اهل سنت بیشتر با تعابیر سبعَةُ اَحرُف و تأویل کتاب بیان شده است. <ref>تفسیر عیاشی ج ۱ ص ۲ ص ۱۱؛ البرهان فی تفسیر القرآن ج ۱ ص ۵۹۸؛ کتاب سلیم ص ۷۶۹؛ بحار ج ۸۹ ص ۸۳ ح ۱۵ و ص ۹۰ ح ۳۴.</ref> ابن ابی حاتم از [[ابن عباس]] نقل می‌کند که او درباره قرآن گفت: {{عربی|«ان القرآن ذو شجون و فنون و ظهور و بطون لاتنقضی عجائبه و لاتبلغ غایته‏»}}<ref>الدرالمنثور ج ۲ ص ۶.</ref> [[امام باقر]] {{ع}} با معرفی [[پیامبر]] {{صل}} به عنوان برترین راسخین در علم می‌فرماید خداوند علم به تأویل و تنزیل را به صورت کامل به او آموخت و [[اوصیا]] بعد از او آگاهان از تمامی آنها هستند. <ref>بحار ج ۸۹ ص ۸۰ و ۸۱ ح ۸ ص ۹۲ ح ۳۹. </ref>


از طریق اهل سنت از ابن مسعود نقل شده که: {{عربی|«القرآن نزل علی سبعة احرف ما منها حرف الّا و له ظهر و بطن و ان علی بن ابی طالب عنده منه علم الظاهر و الباطن.‏»}}<ref>البرهان فی تفسیر القرآن ج ۱ ص ۴۷.</ref> قرآن بر هفت حرف نازل شده و هرحرفی ظاهر و باطنی دارد و همانا نزد علی علم ظاهر و باطن قرآن موجود است. همچنین از [[ام سلمة]]، [[عمر بن خطاب]]، [[عبدالله بن عباس]]، [[ابی سعید خدری]]، [[وهب بصری]]، [[زید بن ثابت]]، مجاهد و… روایات و کلماتی در علم و آگاهی وسیع [[امیرالمؤمنین]] به قرآن ذکر گردیده است.<ref>مقدمه تفسیر حبری ص ۱۵۳ تا ۱۶۳.</ref>»<ref>[[محمد تقی شاکر|شاکر]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۵۰ و ۵۱.</ref>.
از طریق اهل سنت از ابن مسعود نقل شده که: {{عربی|«القرآن نزل علی سبعة احرف ما منها حرف الّا و له ظهر و بطن و ان علی بن ابی طالب عنده منه علم الظاهر و الباطن.‏»}}<ref>البرهان فی تفسیر القرآن ج ۱ ص ۴۷.</ref> قرآن بر هفت حرف نازل شده و هرحرفی ظاهر و باطنی دارد و همانا نزد علی علم ظاهر و باطن قرآن موجود است. همچنین از [[ام سلمة]]، [[عمر بن خطاب]]، [[عبدالله بن عباس]]، [[ابی سعید خدری]]، [[وهب بصری]]، [[زید بن ثابت]]، مجاهد و… روایات و کلماتی در علم و آگاهی وسیع [[امیرالمؤمنین]] به قرآن ذکر گردیده است.<ref>مقدمه تفسیر حبری ص ۱۵۳ تا ۱۶۳.</ref>»<ref>[[محمد تقی شاکر|شاکر]]، [[منابع علم امام در قرآن و روایات (پایان‌نامه)|منابع علم امام در قرآن و روایات]]، ص ۵۰ و ۵۱.</ref>.