اطاعت خدا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اطاعت خدا در قرآن]] - [[اطاعت خدا در | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[اطاعت خدا در قرآن]] - [[اطاعت خدا در معارف و سیره رضوی]] | پرسش مرتبط = }} | ||
'''اطاعت از خدا''' به معنای فرمانبرداری از پروردگار عالم که به | |||
'''اطاعت از خدا''' به معنای فرمانبرداری از پروردگار عالم که به حکم عقل و با [[دلایل قرآنی]] و دلایل روایی ثابت می‌شود. در [[قرآن کریم]]، [[اطاعت از پیامبر]] و [[اطاعت از اولوالامر|اولوالامر]] هم ردیف با اطاعت از خدا آمده است. | |||
== معناشناسی اطاعت == | == معناشناسی اطاعت == | ||
[[اطاعت]] به‌معنای فرمان بردن<ref>مقاییس‌اللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰؛ مفردات الفاظ قرآن کریم واژه «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و رغبت<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸.</ref> و [[اختیار]] است<ref>ر. ک: شیخ‌الاسلامی، علی، آل رسول، سوسن، حیدری اصفهانی، نادره، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم.</ref><ref>ر. ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۲۷.</ref>. به همین جهت گفته شده [[اطاعت]] یعنی انجام کاری بدون [[اجبار]]، موافق اراده و خواست شخص دیگری که مقام بالاتری دارد<ref>رسائل سید مرتضی (مجموعه دوم) ۲۷۵ ـ ۲۷۶ رساله حدود و حقائق.</ref><ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، | [[اطاعت]] به‌معنای فرمان بردن<ref>مقاییس‌اللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰؛ مفردات الفاظ قرآن کریم واژه «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و رغبت<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸.</ref> و [[اختیار]] است<ref>ر.ک: شیخ‌الاسلامی، علی، آل رسول، سوسن، حیدری اصفهانی، نادره، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم.</ref><ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۲۷.</ref>. به همین جهت گفته شده [[اطاعت]] یعنی انجام کاری بدون [[اجبار]]، موافق اراده و خواست شخص دیگری که مقام بالاتری دارد<ref>رسائل سید مرتضی (مجموعه دوم) ۲۷۵ ـ ۲۷۶ رساله حدود و حقائق.</ref>.<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص ۱۱.</ref> و اطاعت از [[خداوند]] به همین معناست | ||
== اقسام == | == اقسام == | ||
در یک تقسیم، اطاعت از خداوند به دو صورت است: | در یک تقسیم، اطاعت از خداوند به دو صورت است: | ||
# [[اطاعت تکوینی]]: [[فرمانبرداری]] همه موجودات اعم از جاندار و بی‌جان، [[عاقل]] و غیر [[عاقل]] از روی میل و رغبت از [[خداوند]]، چنانچه در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَ لَهُ أَسْلَمَ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعًا وَ كَرْهًا}}<ref>«آيا جز دين خداوند را باز مى جويند با آنكه آنان كه در آسمانها و زمينند خواه ناخواه گردن نهاده فرمان اويند و به سوى او بازگردانده مى شوند»؛ سوره آل عمران، آیه ۸۳.</ref>. | |||
# [[اطاعت تشریعی]]: [[فرمانبرداری]] ارادی از [[حکم]] و [[قانون]] شخصی که برخوردار از [[حق تشریع]] باشد که [[بالاصاله]] [[خداوند]] چنین حقی دارد که علاوه بر [[حکم عقل]] در [[قرآن]] هم بر آن تأکید شده است: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل‌عمران، آیات ۳۲ و ۱۳۲؛ سوره نساء، آیه ۵۹؛ سوره مائده آیه ۹۲.</ref>.<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳، ۵۲۸ ـ ۵۳۰.</ref> | |||
در تقسیم دیگر، [[اطاعت]] به اطاعت حقیقی و اطاعت حکمی تقسیم شده است: اطاعت حقیقی، اطاعت در مقابل امری است که صدور آن از [[خداوند]] ثابت شده است، ولی اطاعت حکمی، انجام کاری است که به جهت احتمال صدور امر صورت گرفته است<ref>فرائد الأصول، ج۲، ص۱۵۶ و نهایة الأفکار ج۲ ص۲۸۰.</ref><ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، | در تقسیم دیگر، [[اطاعت]] به اطاعت حقیقی و اطاعت حکمی تقسیم شده است: اطاعت حقیقی، اطاعت در مقابل امری است که صدور آن از [[خداوند]] ثابت شده است، ولی اطاعت حکمی، انجام کاری است که به جهت احتمال صدور امر صورت گرفته است<ref>فرائد الأصول، ج۲، ص۱۵۶ و نهایة الأفکار ج۲ ص۲۸۰.</ref>.<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص۱۲.</ref> | ||
== ادله لزوم اطاعت از خداوند == | == ادله لزوم اطاعت از خداوند == | ||
'''نخست: [[حکم عقل]]''': [[اطاعت از خداوند]] به [[حکم عقل]] [[واجب]] است، برای توضیح این مطلب سه بیان مطرح شده است: | |||
# [[خداوند]] [[خالق]] و مالک همه موجودات از جمله [[انسان]] است و به همین [[دلیل]] [[حق]] [[امر و نهی]] و [[اطاعت]] شدن بر مخلوق خود دارد. | # [[خداوند]] [[خالق]] و مالک همه موجودات از جمله [[انسان]] است و به همین [[دلیل]] [[حق]] [[امر و نهی]] و [[اطاعت]] شدن بر مخلوق خود دارد. | ||
# از آنجا که [[خداوند]] [[رازق]] و منعِم است و شکرِ هر منعمی [[واجب]] است، [[شکر]] نعمتی که متناسب با [[رزق]] و [[آفرینش]] است [[اطاعت از خداوند]] است. | # از آنجا که [[خداوند]] [[رازق]] و منعِم است و شکرِ هر منعمی [[واجب]] است، [[شکر]] نعمتی که متناسب با [[رزق]] و [[آفرینش]] است [[اطاعت از خداوند]] است. | ||
بر این اساس نزد [[فقها]] و [[اصولیون]] مشهور است که [[حاکم]] به [[وجوب اطاعت از خداوند]]، [[عقل]] است و اگر در [[قرآن]] و [[روایات]] [[امر]] به [[اطاعت از خداوند]] شده است [[ارشاد]] و تأکید [[حکم عقل]] است<ref>فرائد الأصول، ج۱، ص۴۶۶.</ref>.<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص۱۲.</ref> | |||
'''دوم: [[دلیل قرآنی]]''': در [[آیات]] بسیاری از [[قرآن]] به [[اطاعت از خداوند]] توصیه شده است از جمله: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند فرمانبرداری کنید و از پیامبر فرمان برید و کردارهایتان را تباه نگردانید» سوره محمد، آیه ۳۳.</ref>.<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص ۱۲؛ اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.</ref> | |||
== قلمرو اطاعت از خدا == | == قلمرو اطاعت از خدا == | ||
بر اساس نگرش [[توحیدی]]، [[حق اطاعت]] بالأصاله، ویژه [[خداوند متعال]] است،<ref>ر. ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۳۰؛ درس خارج اصول فقه اسلام، آیت الله اراکی، جلسه اول، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰.</ref> از این رو قلمرو اطاعت از خداوند هیچ محدودیتی ندارد<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، | بر اساس نگرش [[توحیدی]]، [[حق اطاعت]] بالأصاله، ویژه [[خداوند متعال]] است،<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص ۵۳۰؛ درس خارج اصول فقه اسلام، آیت الله اراکی، جلسه اول، سالتحصیلی ۱۳۹۹ ـ ۱۴۰۰.</ref> از این رو قلمرو اطاعت از خداوند هیچ محدودیتی ندارد<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص ۱۲.</ref> و [[اطاعت]] از [[حکم]] و [[فرمان]] غیر [[خداوند]]، هم اگر به [[فرمان]] و [[اذن الهی]] نباشد، به [[شرک]] منتهی می‌شود<ref>ر.ک: جعفر پیشه، مصطفی، دائرة المعارف قرآن ج ۳ ص۵۳۰.</ref>. {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ}} [[اقرار]] به [[توحید]] و انجام [[فرائض الهی]] در حلام و [[حرام]] و [[احکام]] است<ref>ر.ک: حیدری اصفهانی، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم به نقل از تفسیر سورآبادی، ج ۳، ص ۱۶۹۰.</ref>. به عبارت دیگر اطاعت از خدا یعنی [[پیروی]] از احکامی که به عنوان [[وحی]] بر [[قلب]] [[پیامبر]] نازل شده و مورد [[حکم]] و خطاب تمام [[مؤمنین]] هستند و [[اطاعت از پیامبر خدا]] که توضیح و [[تفسیر]] [[وحی الهی]] است نیز به [[امر الهی]] است<ref>ر.ک: حسینی تهرانی، امام‌شناسی ج ۲، درس پانزدهم:</ref>. | ||
== اطاعت از پیامبر و اولی الامر == | == اطاعت از پیامبر و اولی الامر == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۹: | ||
اگر ثابت شود که [[پیامبری]] از جانب [[خدا]] آمده و هر آنچه می‌گوید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از جانب [[خداوند]] است، [[عقل]] به همان ملاکی که [[حکم]] به [[لزوم]] اطاعت از خداوند می‌کرد، [[اطاعت از پیامبر]] را هم لازم می‌داند<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[ال[[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص ۱۲.</ref>. | اگر ثابت شود که [[پیامبری]] از جانب [[خدا]] آمده و هر آنچه می‌گوید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از جانب [[خداوند]] است، [[عقل]] به همان ملاکی که [[حکم]] به [[لزوم]] اطاعت از خداوند می‌کرد، [[اطاعت از پیامبر]] را هم لازم می‌داند<ref>[[محمد علی انصاری شوشتری|انصاری شوشتری، محمد علی]]، [[ال[[الموسوعة الفقهیة المیسرة ج۴ (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة، ج۴]] (کتاب)|الموسوعة الفقهیة المیسرة]]، ج۴، ص ۱۲.</ref>. | ||
در [[آیات]] فراوانی [[اطاعت از پیامبر اسلام]] {{صل}} در ردیف اطاعت از خدا، مطرح شده است؛ مانند: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref>، {{متن قرآن|يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ}}<ref>«اى مؤمنان، از خداوند فرمان بريد و از پيامبر»؛ سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. با توجه به اینکه [[اطاعت از پیامبر]] {{صل}} به [[دستور خدا]] [[واجب]] شده، [[اطاعت]] از وی اطاعت از خدا محسوب می‌شود<ref>جامع‌البیان، مج، ۴، ج۵، ص۲۴۲.</ref>. در شانزده [[آیه]]، اطاعت از خدا و [[رسول]] بدون تکرار کلمه «أطیعوا» آمده است که دلالت بر ملازمه بین اطاعت خدا و [[پیغمبر]] دارد، یعنی هیچ یک بدون دیگری فایده ندارد<ref>ر. ک: شیخ‌الاسلامی، علی، آل رسول، سوسن، حیدری اصفهانی، نادره، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم به نقل از حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ج ۲، ص ۲۴۲.</ref>، زیرا در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ}}<ref>«هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بی‌گمان از خداوند فرمان برده است» سوره نساء، آیه ۸۰.</ref> و در [[آیه]] دیگر {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«آنچه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز می‌دارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> تصریح شده همۀ آنچه به وسیله [[رسول خدا]] بیان شده به [[امر الهی]] است و باید بر اساس آن عمل کرد. همچنین بر اساس آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>، [[اطاعت از اولی الأمر]]، عین [[اطاعت از رسول]] خداست و در نتیجه همانند اطاعت از خداوند است<ref>ر. ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱؛ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص۲۱-۲۳.</ref>. | در [[آیات]] فراوانی [[اطاعت از پیامبر اسلام]] {{صل}} در ردیف اطاعت از خدا، مطرح شده است؛ مانند: {{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref>، {{متن قرآن|يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ}}<ref>«اى مؤمنان، از خداوند فرمان بريد و از پيامبر»؛ سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>. با توجه به اینکه [[اطاعت از پیامبر]] {{صل}} به [[دستور خدا]] [[واجب]] شده، [[اطاعت]] از وی اطاعت از خدا محسوب می‌شود<ref>جامع‌البیان، مج، ۴، ج۵، ص۲۴۲.</ref>. در شانزده [[آیه]]، اطاعت از خدا و [[رسول]] بدون تکرار کلمه «أطیعوا» آمده است که دلالت بر ملازمه بین اطاعت خدا و [[پیغمبر]] دارد، یعنی هیچ یک بدون دیگری فایده ندارد<ref>ر.ک: شیخ‌الاسلامی، علی، آل رسول، سوسن، حیدری اصفهانی، نادره، اطاعت از خاتم پیامبران در قرآن کریم به نقل از حسینی شاه عبدالعظیمی، تفسیر اثناعشری، ج ۲، ص ۲۴۲.</ref>، زیرا در [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ}}<ref>«هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بی‌گمان از خداوند فرمان برده است» سوره نساء، آیه ۸۰.</ref> و در [[آیه]] دیگر {{متن قرآن|وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا}}<ref>«آنچه پیامبر به شما می‌دهد بگیرید و از آنچه شما را از آن باز می‌دارد دست بکشید» سوره حشر، آیه ۷.</ref> تصریح شده همۀ آنچه به وسیله [[رسول خدا]] بیان شده به [[امر الهی]] است و باید بر اساس آن عمل کرد. همچنین بر اساس آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref>، [[اطاعت از اولی الأمر]]، عین [[اطاعت از رسول]] خداست و در نتیجه همانند اطاعت از خداوند است<ref>ر.ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱؛ محمدی، رضا، امام‌شناسی، ص۲۱-۲۳.</ref>. | ||
== حکم اطاعت از غیر خدا == | == حکم اطاعت از غیر خدا == | ||
در [[آیات قرآن]] از [[نافرمانی خدا]] و [[رسول]] [[نهی]] شده، چنانچه ملاک [[حقیقی]] [[ایمان]] اطاعت از خدا و [[رسول]] است نه صرف [[اقرار]] به [[یگانگی خداوند]] و [[رسالت پیامبر]] و ملاک [[حقیقی]] [[کفر]] نیز [[نافرمانی]] از [[خدا]] و [[رسول]] اوست: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ}}<ref>«اینها حدود خداوند است و آنان که از خداوند و رسول او فرمانبرداری کنند، (خداوند) آنها را به بوستان‌هایی درمی‌آورد که از بن آنها جویبارها روان است؛ در آنها جاودانند و این است رستگاری سترگ. و هر کس با خداوند و فرستاده او نافرمانی ورزد و از حدود او فراتر رود (خداوند) او را در آتشی در می‌آورد (که) جاودانه در آن است و او را عذابی خوارساز (در پیش) خواهد بود» سوره نساء، آیه ۱۳ ـ ۱۴</ref>. [[اطاعت]] از غیر [[خدا]] و [[رسول]] در [[قرآن]] از مصادیق [[شرک]] به حساب آمده است: {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و از چیزی که (در ذبح) نام خداوند بر آن برده نشده است نخورید؛ و آن به راستی نافرمانی (از خداوند) است و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref> [[اطاعت]] اولیای [[شیاطین]] که همان [[کافران]] و مشرکانند، [[شرک به خدا]] به شمار آمده و مورد [[نهی]] و منع [[الهی]] قرار گرفته است<ref>ر. ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.</ref>. | در [[آیات قرآن]] از [[نافرمانی خدا]] و [[رسول]] [[نهی]] شده، چنانچه ملاک [[حقیقی]] [[ایمان]] اطاعت از خدا و [[رسول]] است نه صرف [[اقرار]] به [[یگانگی خداوند]] و [[رسالت پیامبر]] و ملاک [[حقیقی]] [[کفر]] نیز [[نافرمانی]] از [[خدا]] و [[رسول]] اوست: {{متن قرآن|تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُهِينٌ}}<ref>«اینها حدود خداوند است و آنان که از خداوند و رسول او فرمانبرداری کنند، (خداوند) آنها را به بوستان‌هایی درمی‌آورد که از بن آنها جویبارها روان است؛ در آنها جاودانند و این است رستگاری سترگ. و هر کس با خداوند و فرستاده او نافرمانی ورزد و از حدود او فراتر رود (خداوند) او را در آتشی در می‌آورد (که) جاودانه در آن است و او را عذابی خوارساز (در پیش) خواهد بود» سوره نساء، آیه ۱۳ ـ ۱۴</ref>. [[اطاعت]] از غیر [[خدا]] و [[رسول]] در [[قرآن]] از مصادیق [[شرک]] به حساب آمده است: {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَيْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّيَاطِينَ لَيُوحُونَ إِلَى أَوْلِيَائِهِمْ لِيُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ}}<ref>«و از چیزی که (در ذبح) نام خداوند بر آن برده نشده است نخورید؛ و آن به راستی نافرمانی (از خداوند) است و شیطان‌ها بی‌گمان در یاران خویش می‌دمند که با شما چالش ورزند و اگر از آنان فرمانبرداری کنید به یقین مشرک خواهید بود» سوره انعام، آیه ۱۲۱.</ref> [[اطاعت]] اولیای [[شیاطین]] که همان [[کافران]] و مشرکانند، [[شرک به خدا]] به شمار آمده و مورد [[نهی]] و منع [[الهی]] قرار گرفته است<ref>ر.ک: اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.</ref>. | ||
== آثار و نتایج اطاعت از خدا == | == آثار و نتایج اطاعت از خدا == | ||
اطاعت از خدا و [[رسول]]، آثار و برکاتی را در پی دارد که به چند نمونه اشاره می‌شود: | اطاعت از خدا و [[رسول]]، آثار و برکاتی را در پی دارد که به چند نمونه اشاره می‌شود: | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۳: | ||
# برخی با [[تمسک]] به [[آیات]] ۶۶ [[سوره مائده]]، ۹۶ [[سوره اعراف]] و ۵۲ [[سوره نور]]، وسعت روزی و [[گشایش]] درهای خیر را هم از آثار [[اطاعت]] دانسته‌اند<ref>کشف الاسرار، ج۳، ص۱۷۹؛ التفسیر الکبیر، ج۳۰، ص۱۳۷.</ref>. | # برخی با [[تمسک]] به [[آیات]] ۶۶ [[سوره مائده]]، ۹۶ [[سوره اعراف]] و ۵۲ [[سوره نور]]، وسعت روزی و [[گشایش]] درهای خیر را هم از آثار [[اطاعت]] دانسته‌اند<ref>کشف الاسرار، ج۳، ص۱۷۹؛ التفسیر الکبیر، ج۳۰، ص۱۳۷.</ref>. | ||
در مقابل، پیامدهای [[سوء]] [[اطاعت]] نکردن از [[خدا]] و [[رسول]] و [[نافرمانی]] [[امر و نهی]] [[الهی]]، گریبان‌گیر فرد و [[جامعه]] عصیان‌گر می‌شود. [[وظیفه پیامبر]] {{صل}} تنها رساندن [[پیام الهی]] است<ref>جامع البیان، مج۱۴، ج۲۸، ص۱۵۸.</ref>: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیام‌رسانی آشکار است» سوره تغابن، آیه ۱۲.</ref> و این [[انسان]] است که با [[عصیان]] [[فرمان خدا]] و [[رسول]]، گرفتار [[گمراهی]] آشکار خواهد شد<ref>جامع البیان، مج۱۲، ج۲۳، ص۱۶ـ۱۷.</ref>: {{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا}}<ref>«هر کس از خدا و فرستاده‌اش نافرمانی کند به گمراهی آشکاری افتاده است» سوره احزاب، آیه ۳۶.</ref><ref>ر. ک: جعفرپیشه فرد، مصطفی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵.</ref> | در مقابل، پیامدهای [[سوء]] [[اطاعت]] نکردن از [[خدا]] و [[رسول]] و [[نافرمانی]] [[امر و نهی]] [[الهی]]، گریبان‌گیر فرد و [[جامعه]] عصیان‌گر می‌شود. [[وظیفه پیامبر]] {{صل}} تنها رساندن [[پیام الهی]] است<ref>جامع البیان، مج۱۴، ج۲۸، ص۱۵۸.</ref>: {{متن قرآن|وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ}}<ref>«و از خداوند فرمان برید و از پیامبر فرمانبرداری کنید پس اگر پشت کنید بر عهده پیامبر ما، تنها پیام‌رسانی آشکار است» سوره تغابن، آیه ۱۲.</ref> و این [[انسان]] است که با [[عصیان]] [[فرمان خدا]] و [[رسول]]، گرفتار [[گمراهی]] آشکار خواهد شد<ref>جامع البیان، مج۱۲، ج۲۳، ص۱۶ـ۱۷.</ref>: {{متن قرآن|وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا}}<ref>«هر کس از خدا و فرستاده‌اش نافرمانی کند به گمراهی آشکاری افتاده است» سوره احزاب، آیه ۳۶.</ref>.<ref>ر.ک: جعفرپیشه فرد، مصطفی، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵.</ref> | ||
== [[معصیت خداوند]] == | == [[معصیت خداوند]] == | ||
| خط ۱۳۹: | خط ۱۴۴: | ||
[[رده:توحید]] | [[رده:توحید]] | ||
[[رده:اطاعت خدا]] | [[رده:اطاعت خدا]] | ||