ابوسعید عقیصا دینار تیمی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| پرسش مرتبط = ابوسعید عقیصا دینار تیمی (پرسش) | | پرسش مرتبط = ابوسعید عقیصا دینار تیمی (پرسش) | ||
}} | }} | ||
== نسب == | |||
نام او [[دینار]]، کنیهاش، [[ابوسعید]] و لقبش [[عقیصا]] است و از او با عنوان [[ابوسعید تیمی]] (تمیمی)، ثوری و [[همدانی]] نیز یاد شده است<ref>میزان الاعتدال، ذهبی، ج۱، ص۴۳۳.</ref>. بعضی گفتهاند، نام او [[دینار شیعی]] و خود، از [[موالی]] [[بنی تمیم]] بوده است<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ج۲، ص۷۱۵؛ همان، ج۳، ص۸۸؛ لسان المیزان، ابن حجر، ج۴، ص۱۸۰.</ref>. او را به اسم [[عقیصای کرباسفروش]] نیز خواندهاند<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، ج۳، ص۲۷؛ انساب الاشراف، بلاذری، ص۱۲۶.</ref>. | |||
او به سبب شعری که هنگام خروج [[امام حسین]] {{ع}} از [[مدینه]] گفت، به [[عقیصا]] ملقب شد<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹؛ رجال الطوسی، طوسی، ص۶۳.</ref>. [[عقیصا]] از [[امیرالمؤمنین علی]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} بیواسطه [[روایت]] [[نقل]] کرده؛ البته در [[رجال شیخ]] [[طوسی]] او از [[اصحاب امام علی]] و [[امام حسین]] {{عم}} شمرده شده است<ref>رجال الطوسی، طوسی، ج۱، ص۶۳ و ۱۰۲.</ref>. | |||
وی در [[صفین]] همراه [[امیرالمؤمنین]] و [[راوی]] [[سخنرانی]] و [[فرمان]] آن [[حضرت]] به [[مردم]] برای حرکت به سوی [[دشمن]] بود، و با بهانه جویی [[مردم]] آنها را [[نفرین]] کرد. [[ابن حبان]] او را [[راوی]] [[احادیث]] [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} میداند<ref>الثقات، ابن حبان، ج۴، ص۲۱۹؛ ج۵، ص۲۸۶؛ تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۱.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۱.</ref>. | |||
== [[عقیصا]]؛ همراه [[امام علی]] {{ع}} در [[کربلا]] == | == [[عقیصا]]؛ همراه [[امام علی]] {{ع}} در [[کربلا]] == | ||
وی [[نقل]] میکند: "وقتی با [[امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[صفین]] به سوی [[کوفه]] میرفتیم، در [[کربلا]] فرود آمدیم و در وسط روز با عطش شدیدی روبهرو شدیم؛ [[مردم]] به آن [[حضرت]] گفتند: "ما از [[تشنگی]] میترسیم (که تلف شویم)"؛ [[حضرت]] فرمود: "خداوند شما را [[سیراب]] میکند"؛ پس آن [[حضرت]] به مکانی آمد و فرمود: "اینجا را بکنید!" و طبق [[روایت]] دیگر، خود، آستین بالا زد و [[خاک]] را کنار زد تا اینکه سنگ سفیدی را دیدیم و به کمک آن [[حضرت]] آن سنگ را جا به جا کردیم که چشمهای خنک و گوارا نمایان شد؛ پس، از آن نوشیدیم و به حیوانات خود نیز آب دادیم و سپس حرکت کردیم. پس از ساعتی، دوباره [[تشنه]] شدیم و برای [[نوشیدن آب]] به سوی آن چشمه برگشتیم، اما اثری از آن نیافتیم. پس درباره آن چشمه از راهبی که در آن حوالی بود، پرسیدیم؛ در جواب گفت: "آن، آشکار نمیشود مگر برای [[نبی]] یا [[وصی]] او"<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۲؛ الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۱۹.</ref>. | |||
این [[روایت]] با تفاوتهای فراوانی درباره حرکت به سوی [[صفین]]، اشاره [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به محل [[شهادت امام حسین]] {{ع}}، [[اسلام آوردن]] [[راهب]] و [[همراهی]] او با [[امام علی]] {{ع}} و شهادتش در [[نبرد صفین]] از [[عقیصا]] نیز [[نقل]] شده است<ref>الخرائج والجرائح، قطب الدین الراوندی ۱، ص۲۲۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲.</ref>. | |||
== توجه [[امام علی]] {{ع}} به بازار == | == توجه [[امام علی]] {{ع}} به بازار == | ||
[[عقیصا]] [[نقل]] میکند: [[حضرت]] {{ع}} به بازار میآمد و بازاریان را به [[پرهیزکاری]] و سوگند نخوردن [[دعوت]] میکرد و میفرمود: "تاجر، [[فاجر]] است، مگر کسی که به [[حق]] بگیرد و به [[حق]] بدهد". و پس از چند روز دوباره میآمد و سخنانی شبیه آن سخنان را برای اصناف دیگر بیان میفرمود؛ گرچه جمعی با دیدن [[امام]] {{ع}} میگفتند: شکم بزرگ آمد؛ اما [[امام]] {{ع}} میفرمود: "بالای آن، [[علم]] و پایین آن [[غذا]] است"<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ۱، ص۱۱۰ و ۲، ص۷۱۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲-۱۸۳.</ref>. | |||
== اهمیت [[نماز]] == | == اهمیت [[نماز]] == | ||
از احادیثی که تنها [[عقیصا]] آن را [[نقل]] کرده، این سخن [[نبی اکرم]] {{صل}} است؛ او از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] میکند که آن [[حضرت]] {{صل}} فرمودند: "هر چه را ضایع میکنید، [[نماز]] را ضایع نکنید"<ref>{{متن حدیث| مَهْمَا ضَيَّعْتُمْ فَلَا تُضَيِّعُوا الصَّلَاةِ }}؛ مقتل الحسین {{ع}}، ابومخنف، ص۱۰۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳.</ref>. | |||
== [[عقیصا]] و [[صلح امام حسن]] {{ع}} == | == [[عقیصا]] و [[صلح امام حسن]] {{ع}} == | ||
[[ابوسعید]] [[نقل]] میکند: "به [[حسن بن علی]] {{ع}} گفتم: ای پسر [[رسول خدا]] چرا با [[معاویه]] [[سازش]] کردی، با آنکه میدانستی [[حق]] با شماست و نه او که [[گمراه]] و [[یاغی]] است؟ [[امام]] {{ع}} فرمود: "ای [[عقیصا|ابا سعید]]! آیا من [[حجت]] [[خدای متعال]] بر [[خلق]] او نیستم و پدرم پیشوای آنان نبود؟" گفتم: چرا؛ فرمود: پس فرمود: "آیا من کسی نیستم که [[رسول خدا]] {{صل}} درباره من و برادرم [[حسن]] و [[حسین]] اماماند؛ چه [[قیام]] کنند یا ساکت بمانند؟" گفتم: بله؛ سپس [[امام]] {{ع}} به خطاب به من او فرمود: "علت [[صلح]] من همان است که [[پیامبر]] {{صل}} به خاطر آن با [[مشرکان]] [[صلح]] کرد. اکنون که من به امر [[خدا]] [[امام]] هستم، نباید [[رأی]] من [[خطا]] شمرده شود؛ چه [[صلح]] کنم یا بجنگم". | |||
سپس [[امام]] {{ع}} از مخفی بودن [[حکمت]] عمل [[خضر]] {{ع}} برای [[موسی]] {{ع}} و [[رضایت]] او بعد از بیان علت یاد میکند و میفرماید: "شما نیز از من به سبب ندانستن [[حکمت]] [[صلح]] ناراضی بودید، درحالی که اگر آن نبود، کسی از [[شیعیان]] ما را زنده نمیگذاشتند"<ref>علل الشرایع، شیخ صدوق، ج۱، ص۲۱۱.</ref>. | |||
[[عقیصا]] همچنین مطالبی را درباره [[سرزنش]] کردن [[مردم]] [[امام حسن]] {{ع}} را در زمان [[سازش]] با [[معاویه]] و جواب مشابه [[امام]] {{ع}} به ایشان، افزون بر نکات [[ارزشمند]] دیگر [[نقل]] کرده است<ref>کفایة الاثر، خراز قمی رازی، ص۲۲۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳-۱۸۴.</ref>. | |||
== [[پرسش]] درباره [[عقل]] == | == [[پرسش]] درباره [[عقل]] == | ||
بر اساس [[نقل]] [[عقیصا]]، روزی شخصی از [[امام حسن]] {{ع}} درباره [[عقل]] پرسید و آن [[حضرت]] با توجه به اوضاع پیش آمده، و [[درک]] منظور پرسشگر که [[سازش]] [[امام]] {{ع}} را عاقلانه نمیدانست، فرمود: {{متن حدیث|التَّجَرُّعُ لِلْغُصَّةِ وَ مُدَاهَنَةُ الْأَعْدَاءِ}}؛ یعنی؛ جرعه جرعه خوردن غصه و [[سازش]] با [[دشمنان]]؛ کنایه از اینکه [[تصمیم]] من کاملاً [[عقلانی]] بوده است<ref>الامالی، شیخ صدوق، ص۷.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۴.</ref>. | |||
== شنا کردن [[حسنین]] {{عم}} و [[انتقاد]] [[عقیصا]] == | == شنا کردن [[حسنین]] {{عم}} و [[انتقاد]] [[عقیصا]] == | ||
[[نقل]] شده است، روزی [[عقیصا|ابوسعید]]، [[حسن]] و [[حسین]]{{عم}} را در حال شنا با [[لباس]] در [[فرات]] دید؛ پس به آنان گفت: "ای [[فرزندان رسول خدا]] لباستان را ضایع کردید!" پس ایشان در جواب او فرمودند: "ضایع کردن [[لباس]]، نزد ما محبوبتر از [[فاسد]] کردن [[دین]] است؛ چرا که این آب نیز [[اهل]] و ساکنانی دارد..." <ref>فروع کافی، کلینی، ج۶، ص۳۹۰. البته ظاهراً منظور از لباس، شلوار است و الا کسی درباره استحباب شنا کردن با لباس یا کراهت داشتن برهنه شنا کردن فتوا نداده است. (یوسفی غروی).</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۴.</ref>. | |||
== [[ملاقات]] [[ابن زبیر]] با [[امام حسین]] {{ع}} == | == [[ملاقات]] [[ابن زبیر]] با [[امام حسین]] {{ع}} == | ||
[[عقیصا]] این [[ملاقات]] را که هنگام خروج [[امام]] {{ع}} از [[مکه]] صورت گرفت، طبق [[نقل]] [[ابومخنف]] و از طریق بعضی [[دوستان]] خود [[نقل]] میکند، ولی در کامل الزیارات و منابع بعد از آن، واسطه حذف شده است. در این [[گفتگو]] [[ابن زبیر]] از [[امام حسین]] {{ع}} میخواهد که در [[حرم]] بماند و [[امام]] {{ع}} [[دلیل]] خود را برای [[خروج از حرم]] بیان میفرماید<ref>مقتل الحسین {{ع}}، ابومخنف، ص۶۷؛ کامل الزیارات، جعفر بن محمد بن قولویه، ص۱۵۱. </ref>. | |||
[[عقیصا]] [[جامعترین]] [[حدیث]] را درباره [[فضائل]] [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} از [[سیدالشهدا]] {{ع}}، به [[نقل]] از [[علی]] {{ع}} و [[رسول خدا]] {{صل}} [[روایت]] کرده است<ref>الامالی، شیخ صدوق، ص۴۱۲؛ التفسیر لأبی حمزة الثمالی، ابوحمزه ثمالی، ص۱۵۹.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۴-۱۸۵.</ref>. | |||
== سرانجام == | == سرانجام == | ||
اگرچه در [[نقلی]] به کشته شدن وی در [[جنگ صفین]] اشاره شده<ref>وقعة صفین، نصر بن مزاحم منقری، ص۲۶۷.</ref>، اما گزارشهای یاد شده به خوبی [[خطا]] بودن آن را ثابت میکند؛ لذا [[تاریخ]] [[وفات]] وی مشخص نیست. | |||
همچنین خطای آشکار دیگری در یکی از تحقیقها رخ داده و [[اسامی]] و [[القاب]] دو [[شخصیت]] [[تاریخی]] ([[ابوسعید دینار]] او [[کیسان]] او [[عقیصا]] المقبری!) یکی دانسته شده است<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹. البته این سهو بعدها استدراک و تصحیح شده است. (یوسفی غروی).</ref> و [[راوی]] در پی آن، با استناد به [[منابع تاریخی]] به توجیه کارهای "المقبری" پرداخته و [[تاریخ]] [[مرگ]] مقبری را که سال ۱۰۰ یا ۱۲۵ ق بوده، به [[عقیصا]] نسبت داده است، حال آنکه "سعید بن ابی سعید و اسمه [[کیسان]] المقبری [[ابوسعید]] المدنی"<ref>تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، ج۴، ص۳۴؛ التعدیل و التجریح، سلیمان بن خلف الباجی، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> از [[راویان]] [[اهل سنت]] بوده، از [[عایشه]]، [[معاویة بن ابوسفیان]]، [[ابوهریره]] و امثال ایشان [[روایت]] [[نقل]] کرده است و خود، به [[قبیله]] لیث منسوب است. اما عقیصای [[کوفی]] و تیمی از [[ائمه]] {{عم}} و [[عمار]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و [[رجال]] [[اهل سنت]] او را "کوفی"<ref>پس در مدینه و در اواخر رجب نبوده و همان ابوسعید مدنی که در چاپ بعدی وقعه الطف آمده، راوی این خبر است. (یوسفی غروی).</ref> من جملة شیعتهم" و [[دینار]] [[شیعی]] خواندهاند<ref>لسان المیزان، ابن حجر، ج۲، ص۴۳۴؛ میزان الاعتدال، ذهبی، ج۳، ص۸۸.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۵.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
#[[پرونده:1100376.jpg|22px]] [[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)|'''اصحاب امام حسن مجتبی''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
خط ۸۰: | خط ۸۶: | ||
[[رده:اعلام]] | [[رده:اعلام]] | ||
[[رده:اصحاب امام حسن]] | [[رده:اصحاب امام حسن]] |