اثبات وجود امام مهدی در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۰ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۴
، ۲۰ نوامبر ۲۰۲۲←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
بر اساس روایاتِ منابع کهن، [[فریقین]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[مسلمانان]] را پس از خود به دو ثقل گرانبها، [[قرآن]] و عترتش، سفارش می‌کند که چون به آنها [[تمسک]] یابند [[گمراه]] نگردند<ref>برای نمونه: ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۳۲۹؛ ابن ابی عاصم، السنة، ص۶۲۹ – ۶۳۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۱۱۰؛ کلینی، کافی، ج۱، ص۲۹۴.</ref> که این مطلب حکایت از [[پیشوایی]] [[اهل بیت]]{{عم}} پس از آن [[حضرت]] دارد. همچنین با ضمیمه گونه دیگری از [[روایات پیامبر]]{{صل}} که آن هم در دیرین نگاشته‌های فریقین بازتاب فراوان یافته است، آن جناب از [[جانشینان دوازده‌گانه]] برای خود سخن به میان آورده‌اند<ref>برای نمونه: أحمد بن حنبل، مسند أحمد، ج۵، ص۹۰؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ج۶، ص۳؛ نعمانی، الغیبة، ص۱۰۴. برای اطلاع بیشتر از گونه‌های این نوع روایت بنگرید: نورمحمدی، بازخوانی احادیث خلفای دوازده‌گانه پیامبر{{صل}} با تأکید بر منابع اهل سنت، ص۱۴۷ - ۱۷۰.</ref>. [[جانشینان]] دوازده‌گانه‌ای که بر [[پیشوایان]] هیچ کدام از [[فرق اسلامی]] به جز امامیه قابلیت تطبیق ندارد و این‌گونه است که دوازدهمین [[حجت]] جز [[فرزند امام عسکری]]{{ع}} مصداقی نخواهد داشت. | بر اساس روایاتِ منابع کهن، [[فریقین]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[مسلمانان]] را پس از خود به دو ثقل گرانبها، [[قرآن]] و عترتش، سفارش می‌کند که چون به آنها [[تمسک]] یابند [[گمراه]] نگردند<ref>برای نمونه: ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۳۲۹؛ ابن ابی عاصم، السنة، ص۶۲۹ – ۶۳۰؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۱۱۰؛ کلینی، کافی، ج۱، ص۲۹۴.</ref> که این مطلب حکایت از [[پیشوایی]] [[اهل بیت]]{{عم}} پس از آن [[حضرت]] دارد. همچنین با ضمیمه گونه دیگری از [[روایات پیامبر]]{{صل}} که آن هم در دیرین نگاشته‌های فریقین بازتاب فراوان یافته است، آن جناب از [[جانشینان دوازده‌گانه]] برای خود سخن به میان آورده‌اند<ref>برای نمونه: أحمد بن حنبل، مسند أحمد، ج۵، ص۹۰؛ مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، ج۶، ص۳؛ نعمانی، الغیبة، ص۱۰۴. برای اطلاع بیشتر از گونه‌های این نوع روایت بنگرید: نورمحمدی، بازخوانی احادیث خلفای دوازده‌گانه پیامبر{{صل}} با تأکید بر منابع اهل سنت، ص۱۴۷ - ۱۷۰.</ref>. [[جانشینان]] دوازده‌گانه‌ای که بر [[پیشوایان]] هیچ کدام از [[فرق اسلامی]] به جز امامیه قابلیت تطبیق ندارد و این‌گونه است که دوازدهمین [[حجت]] جز [[فرزند امام عسکری]]{{ع}} مصداقی نخواهد داشت. | ||
این رویکرد به دلیل [[وابستگی]] آن به [[اعتماد]] بر روایات معصومان{{عم}}، رویکردی بسیار مناسب برای مباحث درون‌مذهبی است؛ اما در تعامل با دیگر [[فرقه‌ها]] و [[مذاهب]]، بسته به [[میزان]] [[هم‌گرایی]] و واگرایی‌های [[دینی]] و مذهبی، استفاده از رویکردهای دیگری نیز [[پسندیده]] می‌نماید. بهره جستن از مباحث عقل‌گرایانه در [[اثبات وجود]] [[حضرت حجت]]{{ع}} یکی از رویکردهای [[اندیشمندان امامیه]] بوده است. سخن به میان آوردن از دلالت [[عقل]] بر [[لزوم]] [[امامت]]، [[خالی نبودن زمین از حجت]]، نیاز [[مکلفان]] به [[راهنما]] و مطالبی از این دست که پایه اصلی [[استدلال]] در آنها عقل است، نمونه‌هایی از [[سود]] جستن از این رویکرد هستند. در [[آثار مهدوی]] کهن [[امامیه]]، به‌سان بخش [[امام مهدی]]{{ع}} در | این رویکرد به دلیل [[وابستگی]] آن به [[اعتماد]] بر روایات معصومان{{عم}}، رویکردی بسیار مناسب برای مباحث درون‌مذهبی است؛ اما در تعامل با دیگر [[فرقه‌ها]] و [[مذاهب]]، بسته به [[میزان]] [[هم‌گرایی]] و واگرایی‌های [[دینی]] و مذهبی، استفاده از رویکردهای دیگری نیز [[پسندیده]] می‌نماید. بهره جستن از مباحث عقل‌گرایانه در [[اثبات وجود]] [[حضرت حجت]]{{ع}} یکی از رویکردهای [[اندیشمندان امامیه]] بوده است. سخن به میان آوردن از دلالت [[عقل]] بر [[لزوم]] [[امامت]]، [[خالی نبودن زمین از حجت]]، نیاز [[مکلفان]] به [[راهنما]] و مطالبی از این دست که پایه اصلی [[استدلال]] در آنها عقل است، نمونه‌هایی از [[سود]] جستن از این رویکرد هستند. در [[آثار مهدوی]] کهن [[امامیه]]، به‌سان بخش [[امام مهدی]]{{ع}} در [[الکافی (کتاب)|کافی]]، اثر [[کلینی]]، [[الامامة و التبصرة من الحیرة (کتاب)|الامامة و التبصرة من الحیرة]]، [[نگارش]] از [[ابن بابویه]]، [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبه]]، نوشته [[نعمانی]]، [[کمال الدین و تمام النعمه (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمه]]، به قلم [[شیخ صدوق]]، قسمت امام مهدی{{ع}} در [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|ارشاد]]، اثر [[شیخ مفید]] و [[الغیبة ۲ (کتاب)|الغیبه]]، اثر [[شیخ طوسی]] رویکردِ روایت‌محوری مطرح است که در آثار شیخ مفید و شیخ طوسی نگاه عقل‌گرایانه نیز با آن ترکیب می‌شود. | ||
رویکرد عقل‌گرایانه در الفصول العشرة فی | رویکرد عقل‌گرایانه در [[الفصول العشرة فی الغیبه (کتاب)|الفصول العشرة فی الغیبه]]، اثر شیخ مفید بیشتر چهره نشان می‌دهد. مطرح شدن آموزه‌های [[انسان کامل]] و مباحث ولایی نوع دیگری از رویکرد استدلالی به [[مباحث مهدویت]] را نشان می‌دهد که جنبه‌ای [[عرفانی]] و تصوف‌گونه دارند. رویکردی که در [[قرن هفتم]] و هشتم [[هجری]] به دلیل شرایط خاص [[جهان اسلام]] و گرایش‌های صوفی‌گرایانه، نمود بارزتری می‌یابد. با توجه به بعد [[جسمانی]] [[وجود امام]]، بهره‌گیری از [[تاریخ]]، رویکرد دیگری است که می‌توان در مباحث مرتبط با امام مهدی{{ع}} از آن سود جست. البته به دلیل مسئله [[اختفا]] در زندگانی [[حضرت]] این رویکرد در سراسر دوره زندگانی ایشان به آسانی قابلیت استناددهی نخواهد داشت و بیشتر شواهد و قرائنی است که می‌توان در کنار دیگر رویکردها از آن بهره گرفت<ref>در سود گرفتن از این رویکرد، در اثبات تاریخی وجود امام زمان{{ع}}: ر.ک: قاضی خانی، «اثبات تاریخی وجود امام زمان{{ع}} از راه بررسی منصب وکالت در عصر غیبت صغرا»، فصلنامه مشرق موعود، شماره ۹، ص۸۲ - ۹۴.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش دوم ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش دوم ج۲]] ص ۲۷۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||