بحث:تکلیف در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

#برخی نیز نظیر اخباریان، عقل و [[ادراکات عقلی]] را بی‌ارزش شمرده و به برخی از [[آیات قرآن]] که [[عذاب]] [[مجرمان]] را به تمام بودن بیان [[شرعی]] و ارسال [[رسول]] منوط دانسته، [[استدلال]] نموده‌اند: {{متن قرآن|وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا}}<ref>«و ما تا پیامبری برنینگیزیم (کسی را) عذاب نمی‌کنیم» سوره اسراء، آیه ۱۵.</ref>. لیکن این استدلال‌ها [[ضعیف]] است زیرا در برخی از [[آیات]] تصریح نموده که بر عدم تعقل عذاب مترتب می‌شود: {{متن قرآن|وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ}}<ref>«و می‌گویند: اگر ما سخن نیوش یا خردورز می‌بودیم در زمره دوزخیان نبودیم» سوره ملک، آیه ۱۰.</ref> و نیز [[روایات]]، عقل را به عنوان یک [[حجت]] از طرف [[شارع]] و به عنوان رسول دیگری از طرف [[خدا]] بیان نموده است: {{متن حدیث|يَا هِشَامُ، إِنَّ لِلّهِ عَلَى النَّاسِ حُجَّتَيْنِ: حُجَّةً ظَاهِرَةً، وَ حُجَّةً بَاطِنَةً، فَأَمَّا الظَّاهِرَةُ فَالرُّسُلُ وَ الْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَئِمَّةُ، وَ أَمَّا الْبَاطِنَةُ فَالْعُقُولُ}}، «[[امام صادق]]{{ع}} به هشام فرمود: برای خدا بر [[مردم]] دو [[حجت]] وجود دارد: حجتی آشکار و حجتی پنهان، پس حجت آشکار، [[پیامبران]] و [[امامان معصوم]] هستند و حجت [[باطن]] پس [[عقل]] است»<ref>الکافی، ج۱، ص۱۶.</ref>.

در این که آیا [[خدا]] [[مکلف]] است یا نه؟ بین معتزله و امامیه [[اختلاف]] است. برخی همانند معتزله [[تصور]] نموده‌اند که اموری بر خدا [[واجب]] است و او را مکلف شمرده‌اند و از برخی [[آیات قرآن]] و [[روایات]] استفاده نموده‌اند که خدا اموری را بر خود واجب نموده است؛ مانند [[قبول توبه]] افراد نادم و [[رحمت]] بر [[بندگان]]: {{متن قرآن|كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ}}<ref>«پروردگارتان بخشایش را بر خویش مقرّر داشته است» سوره انعام، آیه ۵۴.</ref>. لیکن امامیه [[معتقد]] است [[خداوند]]، [[مقهور]] هیچ [[حکم]] و حاکمی نیست و عقل بر خدا حکم نمی‌کند و این امور به جهت این است که [[خدا]] خودش [[وعده]] داده که بر [[بندگان]] [[تفضل]] نماید و چون [[خلف وعده]] نمی‌کند از ناحیه خود خدا بر او [[واجب]] است و بین [[وجوب]] بر خدا و وجوب از طرف خدا فرق است<ref>تسنیم، ج۱۴، ص۴۴۴.</ref>.