آیا اندیشه عصمت برگرفته از آموزه‌های صوفیه است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| مدخل اصلی =  

نخستین کسانی که در [[جامعه اسلامی]] و در [[اسلام]] تعبیر اتصال به خداوند و [[عظمت]] او را ذکر کرده‌اند، همان [[ائمه معصوم]] و [[پیامبر اکرم]] {{صل}} بوده‌اند. در [[مناجات شعبانیه]] که تمامی [[معصومان]] آن را قرائت می‌کرده‌اند، این‌گونه آمده است:

بنابراین اگر قرار بر اخذ و اقتباس باشد، این صوفیه بوده‌اند که تعبیر اتصال و اتحاد را از ائمه معصوم {{عم}} و شیعه گرفته‌اند و در قالب‌های نظری و [[عرفانی]] خود درآورده‌اند. اگر در صدد استقصای مواردی از [[آیات]] و [[روایات]] باشیم که می‌تواند منشأ [[الهام]] صوفیه در تعابیر و اصطلاحات عرفانی خاص به آنها باشد، مقال و مجال مفصّل‌تری را می‌طلبد.

جای [[تعجب]] است که دکتر شیبی چگونه میان عصمتی که مورد ادعای صوفیان است و عصمتی که مورد [[اعتقاد شیعه]] است، [[ارتباط]] برقرار کرده است؟ دکتر شیبی [[عصمت پیامبران]] را که [[مورد اتفاق]] همه [[مسلمانان]] است و منشأ و اساس [[اعتقاد شیعه]] به [[عصمت ائمه]] {{عم}} است، نادیده انگاشته است؛ با اینکه او می‌داند اتفاق [[شیعه]] بر این است که [[پیامبران]] {{عم}} در همه احوال معصوم‌اند، در صورتی که دیگران [[عصمت]] آنها را در حدّ معینی محدود می‌کنند و اگر شیعه [[معتقد]] نبود که [[خلافت]] به وسیله [[نصّ]] از سوی [[خداوند]] تعیین می‌گردد و [[خلیفه]] مقاصد [[پیامبر]] را دنبال می‌کند و راهی را که او آغاز کرده است به انجام می‌رساند و [[احکام الهی]] و [[شرایع]] او را در همه زمینه‌ها به [[اجرا]] در می‌آورد، برای [[اعتقاد]] آنها به عصمت ائمه {{عم}} دلیل معقول و مقبولی وجود نداشت.

اما دکتر شیبی از اینکه جنید دیری سر به زیر انداخته و در پاسخ درنگ کرده است، می‌گوید که آنها این کار را بر صوفی روا نمی‌دارند و مرتکب [[زنا]] نمی‌شوند. آن‌گاه شیبی [[معتقد]] است [[عصمت]] [[اولیا]] را نباید با [[عصمت پیامبران]] مقایسه کرد. [[صوفیه]] به [[پیامبران]] از زاویه عصمت نمی‌نگرند؛ بلکه آنها نظر به [[ائمه]] دوخته‌اند؛ زیرا ائمه در نظر صوفیه [[مَثَل]] اعلا و [[برترین]] نمونه‌اند؛ ازاین رو او اضافه می‌کند که [[غالیان]] [[شیعه]] پیامبران را [[خدا]] ندانسته‌اند، لکن برای ائمه مرتبه [[الوهیت]] قایل شده‌اند. همچنین صوفیه [[دانش]] خود را از ائمه اخذ کرده‌اند و به [[پیروی]] از صفات آنان که [[پاک]] از هر شایبه و [[آلودگی]] است، [[گرایش]] دارند؛ لکن آنچه از سرگذشت [[پیامبران در قرآن]] آمده است، حاکی از صدور گناهانی برای آنهاست که خداوند از آنها در گذشته و بخشیده است. اما اینکه شیبی خواسته است دیدگاه [[غلات شیعه]] را به پای خود شیعه بگذارد و نتیجه بگیرد که عصمت صوفیه همان عصمت شیعه است که قایل به الوهیت ائمه می‌باشند، [[بی‌انصافی]] و دغل کاری است. عده‌ای از غالیان که در کتب فرق و [[ادیان]] از فرق شیعه شمرده شده‌اند مانند خطّابیه<ref>پیروان ابوالخطاب محمد بن ابی زینب اسدی که خود را از سوی امام صادق {{ع}} نبی مرسل خواند و مورد لعن آن حضرت قرار گرفت.</ref>، بزیعیّه<ref>منسوب به بزیع بن موسی الحائک که امام صادق {{ع}} او و پیروانش را لعنت کرد.</ref>، جناحیه<ref>پیروان عبدالله بن معاویه بن عبدالله بن جعفر بن ابی طالب می‌باشند که به ذوجناحین ملقب بوده است.</ref> و [[کیسانیه]]<ref>پیروان محمد بن حنفیه که قایل به امامت و غیبت او بعد از مرگش شدند.</ref>، [[صفات خداوند]] را به [[امامان]] نسبت می‌دهند و به [[حلول]] و [[اتحاد]] معتقدند. امامان {{عم}} و [[شیعیان]] [[امامیه]] این [[منحرفان]] را [[تکفیر]] و از خود دور کردند و حتی [[ائمه]] دستور دادند آنها را از [[شهر]] بیرون راندند تا [[حقیقت]] آنها برای همه [[مردم]] آشکار شود. حال اگر صوفیان و [[غالیان]] در برخی از [[اندیشه‌ها]] و [[گرایش‌ها]] با یکدیگر [[هماهنگی]] داشته‌اند آیا درست است که [[عقیده]] آنها را [[عقیده شیعه]] بداند؛ از طرف دیگر اکثر فرقه‌های [[صوفیه]] وابسته به [[اهل]] سنت‌اند؛ اما غالیان را نمی‌توان به هیچ فرقه‌ای منسوب کرد، بلکه [[مسلمان]] بودن آنها زیر سؤال است.