پرش به محتوا

آیا دعای ندبه بدعت در دین اسلام است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==↵{{منبع جامع}}↵* کتاب‌شناسی مهدویت؛↵* مقاله‌شناسی مهدویت؛↵* پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.↵{{پایان منبع جامع}}↵' به '')
 
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی = آیا [[دعای ندبه]] [[بدعت]] در [[دین اسلام]] است؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]]   
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[غیبت امام مهدی]] / [[وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت]]   
| مدخل اصلی =  [[؟]]
| مدخل اصلی =  [[؟]]
خط ۱۸: خط ۱۶:
آیت الله '''[[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]'''، در کتاب ''«[[فروغ ولایت در دعای ندبه (کتاب)|فروغ ولایت در دعای ندبه]]»'' در این‌باره گفته است:
آیت الله '''[[لطف‌الله صافی گلپایگانی]]'''، در کتاب ''«[[فروغ ولایت در دعای ندبه (کتاب)|فروغ ولایت در دعای ندبه]]»'' در این‌باره گفته است:


«[[بدعت]]، وارد کردن کار و روشی است از پیش خود در برنامه‌های شرعیه، که نه بالخصوص از [[پیغمبر]] و [[ائمه]]{{عم}} درباره آن دستوری صادر شده و نه عموم یا اطلاق [[دستورات]] و [[اوامر]] آن بزرگواران شامل آن باشد؛ ولی [[دعای ندبه]]:
«[[بدعت]]، وارد کردن کار و روشی است از پیش خود در برنامه‌های شرعیه، که نه بالخصوص از [[پیغمبر]] و [[ائمه]] {{عم}} درباره آن دستوری صادر شده و نه عموم یا اطلاق [[دستورات]] و [[اوامر]] آن بزرگواران شامل آن باشد؛ ولی [[دعای ندبه]]:
# چنان که گفته شد بالخصوص وارد شده و [[اطمینان]] به صدورش هست و هیچ‌کس از پیش خود آن را نیاورده و لااقل کسانی که می‌‌خوانند [[اطمینان]] به صدور آن دارند.
# چنان که گفته شد بالخصوص وارد شده و [[اطمینان]] به صدورش هست و هیچ‌کس از پیش خود آن را نیاورده و لااقل کسانی که می‌‌خوانند [[اطمینان]] به صدور آن دارند.
# به واسطه آنکه متضمّن [[حمد]] و [[سپاس]] [[خدا]] بر [[قضا و قدر]] او و ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]] و [[مصائب اهل بیت]] است، عمومات [[دعا]] و [[حمد]] و ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]] و [[مصائب]] شامل آن می‌‌شود.
# به واسطه آنکه متضمّن [[حمد]] و [[سپاس]] [[خدا]] بر [[قضا و قدر]] او و ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]] و [[مصائب اهل بیت]] است، عمومات [[دعا]] و [[حمد]] و ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]] و [[مصائب]] شامل آن می‌‌شود.
# این [[دعای ندبه]] را اگر شخص از پیش خود هم انشا کند و بخواند، [[بدعت]] نیست، مثل اینکه [[خطبه]] یا قصیده‌ای مشتمل بر این مطالب انشا کند و مانند "[[دوازده امام]] خواجه" آن را برای [[مردم]] بخواند، یا [[مردم]] آن را بخوانند. این نه خلاف [[سنّت]] [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} است و نه [[بدعت]] و نه وارد کردن چیزی است در [[دین]]. این همان اجرای [[تعالیم]] و برنامه‌های [[دین]] است که به حسب صور و مصادیق و مظاهر، مختلف می‌‌شود.
# این [[دعای ندبه]] را اگر شخص از پیش خود هم انشا کند و بخواند، [[بدعت]] نیست، مثل اینکه [[خطبه]] یا قصیده‌ای مشتمل بر این مطالب انشا کند و مانند "[[دوازده امام]] خواجه" آن را برای [[مردم]] بخواند، یا [[مردم]] آن را بخوانند. این نه خلاف [[سنّت]] [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} است و نه [[بدعت]] و نه وارد کردن چیزی است در [[دین]]. این همان اجرای [[تعالیم]] و برنامه‌های [[دین]] است که به حسب صور و مصادیق و مظاهر، مختلف می‌‌شود.


و امّا ساختن [[مهدیه]] و منتظریه و قائمیه نیز [[بدعت]] نیست مانند [[حسینیه]]<ref>مؤید مشروع بودن این ابنیه برای ذکر فضایل و گریه در مصائب پیغمبر و اهل بیت{{عم}} این است که: حضرت امیرالمؤمنین برای حضرت فاطمه زهرا{{عم}} در بقیع بیت الاحزان بنا فرمود و سیده نساء عالمیان وقتی صبح می‌‌کرد، با حسنین{{عم}} به آنجا می‌‌رفت و تا شب در آنجا می‌‌گریست. هنگامی که شب می‌‌شد، امیرالمؤمنین{{ع}} می‌‌آمد و آن مظلومه محزونه را به منزل می‌‌آورد (بیت الاحزان، ص ۷۳).</ref>؛ زیرا اگر ما برای ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]]، خانه‌ای بسازیم و آنجا را "دارالفضایل" بنامیم، یا برای [[قرائت قرآن]] و [[تعلیم]] تجوید خانه‌ای به نام "دارالقراءة" یا "دارالحفّاظ" بنا کنیم، یا برای [[تعلّم]] و [[آموزش]] [[علوم اسلامی]] و [[فقه]] و [[تفسیر]] و [[حدیث]]، خانه دیگر و اسم آن را "مدرسه" بگذاریم، یا برای مطالعه و قرائت کتب "دارالکتب" یا "کتابخانه" درست کنیم، یا برای رسیدگی به حال [[فقرا]] و [[مستمندان]] و جمع‌آوری اعانه، محلی به نام خانه [[نیکوکاری]] بسازیم یا "دار الایتام" یا پرورشگاه یا بیمارستان یا زایشگاه قربة الی اللّه تعالی تأسیس کنیم همه [[مشروع]] و اجرای [[دستورات اسلام]] و برنامه‌های [[دین]] و [[اطاعت]] [[اوامر]]: {{متن قرآن|وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى}}<ref>«و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ}}<ref>«و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا می‌خوانند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>. و [[اوامر]] دیگر است.
و امّا ساختن [[مهدیه]] و منتظریه و قائمیه نیز [[بدعت]] نیست مانند [[حسینیه]]<ref>مؤید مشروع بودن این ابنیه برای ذکر فضایل و گریه در مصائب پیغمبر و اهل بیت {{عم}} این است که: حضرت امیرالمؤمنین برای حضرت فاطمه زهرا {{عم}} در بقیع بیت الاحزان بنا فرمود و سیده نساء عالمیان وقتی صبح می‌‌کرد، با حسنین {{عم}} به آنجا می‌‌رفت و تا شب در آنجا می‌‌گریست. هنگامی که شب می‌‌شد، امیرالمؤمنین {{ع}} می‌‌آمد و آن مظلومه محزونه را به منزل می‌‌آورد (بیت الاحزان، ص ۷۳).</ref>؛ زیرا اگر ما برای ذکر [[فضایل]] و [[مناقب]]، خانه‌ای بسازیم و آنجا را "دارالفضایل" بنامیم، یا برای [[قرائت قرآن]] و [[تعلیم]] تجوید خانه‌ای به نام "دارالقراءة" یا "دارالحفّاظ" بنا کنیم، یا برای [[تعلّم]] و [[آموزش]] [[علوم اسلامی]] و [[فقه]] و [[تفسیر]] و [[حدیث]]، خانه دیگر و اسم آن را "مدرسه" بگذاریم، یا برای مطالعه و قرائت کتب "دارالکتب" یا "کتابخانه" درست کنیم، یا برای رسیدگی به حال [[فقرا]] و [[مستمندان]] و جمع‌آوری اعانه، محلی به نام خانه [[نیکوکاری]] بسازیم یا "دار الایتام" یا پرورشگاه یا بیمارستان یا زایشگاه قربة الی اللّه تعالی تأسیس کنیم همه [[مشروع]] و اجرای [[دستورات اسلام]] و برنامه‌های [[دین]] و [[اطاعت]] [[اوامر]]: {{متن قرآن|وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى}}<ref>«و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید» سوره مائده، آیه ۲.</ref>، {{متن قرآن|وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ}}<ref>«و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا می‌خوانند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.</ref>، {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ}}<ref>«به راستی خداوند به دادگری و نیکی کردن و ادای (حقّ) خویشاوند، فرمان می‌دهد» سوره نحل، آیه ۹۰.</ref>. و [[اوامر]] دیگر است.


مجرد اینکه در عصر [[پیغمبر]]{{صل}} این بناها نبوده، [[دلیل]] [[بدعت]] نمی‌شود»<ref>[[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف‌الله]]، [[فروغ ولایت در دعای ندبه (کتاب)|فروغ ولایت در دعای ندبه]]، [[سلسله مباحث امامت و مهدویت ج۱ (کتاب)|سلسله مباحث امامت و مهدویت]]، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۱.</ref>.
مجرد اینکه در عصر [[پیغمبر]] {{صل}} این بناها نبوده، [[دلیل]] [[بدعت]] نمی‌شود»<ref>[[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف‌الله]]، [[فروغ ولایت در دعای ندبه (کتاب)|فروغ ولایت در دعای ندبه]]، [[سلسله مباحث امامت و مهدویت ج۱ (کتاب)|سلسله مباحث امامت و مهدویت]]، ج۱، ص۴۰۹-۴۱۱.</ref>.


== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
خط ۳۹: خط ۳۷:


در مورد [[دعای ندبه]]:
در مورد [[دعای ندبه]]:
#بالخصوص از [[معصوم]]{{ع}} [[شرف]] صدور یافته، چنانکه در بخش دوم کتاب بتفصیل بازگو نمودیم.
# بالخصوص از [[معصوم]] {{ع}} [[شرف]] صدور یافته، چنانکه در بخش دوم کتاب بتفصیل بازگو نمودیم.
#اگر [[دلیل]] خاصیّ هم نداشتیم عمومات شامل آن می‌شد؛ زیرا متن آن [[حمد]] و ثنای [[پروردگار]]، [[درود]] و تحیّت بر [[رسول]] گرامی و [[اهل‌بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] و ذکر [[فضائل]] و [[مناقب]] [[اهل‌بیت]] {{عم}} است، که همه از نظر [[شرع]] [[مقدّس]] مطلوب است و عمومات فراوانی داریم که به آنها امر نموده، همگان را به انجام دادن آنها [[ترغیب]] و [[تشویق]] نموده است.
# اگر [[دلیل]] خاصیّ هم نداشتیم عمومات شامل آن می‌شد؛ زیرا متن آن [[حمد]] و ثنای [[پروردگار]]، [[درود]] و تحیّت بر [[رسول]] گرامی و [[اهل‌بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] و ذکر [[فضائل]] و [[مناقب]] [[اهل‌بیت]] {{عم}} است، که همه از نظر [[شرع]] [[مقدّس]] مطلوب است و عمومات فراوانی داریم که به آنها امر نموده، همگان را به انجام دادن آنها [[ترغیب]] و [[تشویق]] نموده است.
#اگر فرضاً کسی این متن را با این خصوصیّات خودش انشا می‌کرد، باز هم اشکالی نداشت؛ زیرا انشای [[خطبه]]، قصیده، [[دعا]]، [[مناجات]] و هر متن دیگری که شامل مطالب درست و صحیح [[اعتقادی]] باشد، شرعاً مانعی ندارد، چنانکه در [[روایات]] متعدّد از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است که فرمود: "[[بهترین]] [[دعاها]] آن دعایی است که بر زبانت جاری شود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَفْضَلَ الدُّعَاءِ مَا جَرَى عَلَى لِسَانِكَ}}؛ ابن طاووس، سید علی بن موسی، الأمان من أخطار الأسفار، ص۱۹.</ref>.
# اگر فرضاً کسی این متن را با این خصوصیّات خودش انشا می‌کرد، باز هم اشکالی نداشت؛ زیرا انشای [[خطبه]]، قصیده، [[دعا]]، [[مناجات]] و هر متن دیگری که شامل مطالب درست و صحیح [[اعتقادی]] باشد، شرعاً مانعی ندارد، چنانکه در [[روایات]] متعدّد از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که فرمود: "[[بهترین]] [[دعاها]] آن دعایی است که بر زبانت جاری شود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَفْضَلَ الدُّعَاءِ مَا جَرَى عَلَى لِسَانِكَ}}؛ ابن طاووس، سید علی بن موسی، الأمان من أخطار الأسفار، ص۱۹.</ref>.


چیزی که هست این است که اگر کسی دعایی را انشا کند، [[حق]] ندارد آن را به [[معصوم]] نسبت دهد و نمی‌تواند به استحباب خواندن آن در زمان یا مکان خاصّی [[فتوا]] دهد. و اگر دعایی از [[معصوم]] رسیده، نمی‌تواند در آن تصرّف کند و چیزی را بر آن بیفزاید. و لذا علمای بزرگوار و [[محدّثان]] عالیمقدار در کتب [[ادعیه]] و [[زیارات]] تلاش فراوان کرده‌اند که نسخه بدل‌ها را ثبت کنند تا [[اختلافات]] موجود در نسخه‌های خطّی از بین نرود، و نسل‌های بعدی بتوانند با تلاش و کنکاش بیشتر متن مورد اعتمادتری را به دست آورند»<ref>[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[با دعای ندبه در پگاه جمعه (کتاب)|با دعای ندبه در پگاه جمعه]]، ص ۱۱۶-۱۱۷.</ref>.
چیزی که هست این است که اگر کسی دعایی را انشا کند، [[حق]] ندارد آن را به [[معصوم]] نسبت دهد و نمی‌تواند به استحباب خواندن آن در زمان یا مکان خاصّی [[فتوا]] دهد. و اگر دعایی از [[معصوم]] رسیده، نمی‌تواند در آن تصرّف کند و چیزی را بر آن بیفزاید. و لذا علمای بزرگوار و [[محدّثان]] عالیمقدار در کتب [[ادعیه]] و [[زیارات]] تلاش فراوان کرده‌اند که نسخه بدل‌ها را ثبت کنند تا [[اختلافات]] موجود در نسخه‌های خطّی از بین نرود، و نسل‌های بعدی بتوانند با تلاش و کنکاش بیشتر متن مورد اعتمادتری را به دست آورند»<ref>[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[با دعای ندبه در پگاه جمعه (کتاب)|با دعای ندبه در پگاه جمعه]]، ص ۱۱۶-۱۱۷.</ref>.
خط ۴۸: خط ۴۶:
== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان انتظار فرج}}
{{پرسمان انتظار فرج}}


== پانویس ==
== پانویس ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش