دلایل عقلی عدم سهوالنبی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

# غرض از [[بعثت پیامبران]] [[هدایت مردم]] است. اگر [[مردم]] در مورد [[پیامبران]] احتمال [[کذب]] و [[معصیت]] را جایز بدانند، در این صورت از [[اوامر]] آنها [[پیروی]] نمی‌کنند و غرض از بعثت پیامبران نقض می‌شود<ref>علامه حلی، کشف المراد، ص۴۷۱.</ref>. این دلیل، [[عصمت پیامبران]] را از خطای [[سهوی]] در [[دریافت وحی]] و نگهداری و [[ابلاغ]] آن به مردم نیز ثابت می‌کند؛ زیرا [[اطمینان]] تام به پیامبران حاصل نمی‌شود، مگر با [[اعتقاد]] کامل به مصونیت آنها از خطای سهوی در دریافت وحی و [[حفظ]] و ابلاغ آن. افزون بر این، جواز [[خطا]] و [[سهو]] در [[تبلیغ وحی]]، با [[هدف بعثت]] و [[رسالت]] ناسازگار است. بنابراین همان [[دلیل عقلی]] که [[لزوم عصمت پیامبر]] {{صل}} در [[تبلیغ رسالت]] را ثابت می‌کند، همان دلیل، [[عصمت]] و مصونیت آن [[حضرت]] را از سهو و [[اشتباه]] در عرصه تطبیق [[شریعت]] [مثل اینکه در [[نماز]] اشتباه کند یا در [[اجرای حدود]] به غلط بیفتد] و امور عادی مرتبط به [[زندگی شخصی]] [مثل خطا در مقدار بدهی‌اش به مردم] هم ثابت می‌کند؛ زیرا تفکیک میان مصونیت [[پیامبر]] {{صل}} در عرصه [[وحی]]، و مصونیت وی در دیگر عرصه‌ها، هر چند عقلاً امر ممکنی است، این تفکیک درباره افرادی که در مباحث [[کلامی]] [[مهارت]] یافته و [[رشد]] پیدا کرده‌اند، مقبول است. ولی [[عامه]] مردم [[قادر]] به تفکیک بین این دو مرحله نیستند؛ بلکه سهو در یک مرتبه را دلیل بر امکان سرایت سهو در مرتبه دیگر قرار می‌دهند. پس برای دفع این احتمال، که با غرض [[فرستادن پیامبران]] {{عم}} منافات دارد، باید پیامبر {{صل}} در همه مراحل و مراتب از سهو و خطا و اشتباه مصون باشد<ref>سبحانی تبریزی، الالهیات، ج۳، ص۱۹۱؛ علامه حلی، رساله سعدیه، ص۷۵.</ref>.

# به دستور [[قرآن کریم]]، بر ما [[واجب]] است که به طور مطلق و بدون قید و شرط، از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پیروی کنیم و در هیچ صورت [[حق]] [[مخالفت]] با آن حضرت را نداریم. اگر اشتباه و سهو بر او جایز باشد، به [[حکم]] [[قرآن کریم]]، بر ما [[واجب]] است که از [[سهو]] و [[اشتباه]] او [[پیروی]] کنیم؛ در حالی که بر [[خداوند]] [[دانا]] و [[حکیم]] [[قبیح]] است که ما را به پیروی از اشتباه و سهو [[مأمور]] کند، و چون قبیح بر خداوند محال است، پس [[پیامبر اکرم]] {{صل}} باید مصون از اشتباه و سهو باشد<ref>شبر، مصابیح الانوار، ج۲، ص۱۳۴؛ حر عاملی، التنبیه بالمعلوم، ص۴۵.</ref>.

# دلیل و [[فلسفه]] نیاز به [[پیامبر]] {{صل}} اشتباه [[امّت]] است. اگر پیامبر {{صل}} هم در کارهای خود دچار سهو و اشتباه شود، او نیز به پیامبر دیگری نیاز دارد؛ زیرا علّت مشترک است و [[ترجیح بلامرجح]] عقلاً [[باطل]] است. بنابراین [[تسلسل]] لازم می‌آید، و تسلسل باطل است. پس پیامبر {{صل}} باید مصون از سهو و اشتباه باشد<ref>شبر، مصابیح الانوار، ج۲، ص۱۳۴؛ حر عاملی، التنبیه بالمعلوم، ص۴۶.</ref>.

# اگر سهو و اشتباه برای پیامبر اکرم {{صل}} جایز باشد، برای او جایز خواهد بود که از روی سهو و [[نسیان]] [[واجبات]] را ترک کرده و [[محرمات]] را انجام دهد؛ زیرا انجام واجب و ترک [[حرام]]، هر دو، [[عبادت]] است. وقتی از روی سهو و اشتباه ترک جزئی از عبادت [مانند دو رکعت اخیر [[نماز]] چهار رکعتی] جایز باشد، ترک تمام عبادت (تمام چهار رکعت) هم جایز است و این، با [[عصمت]] مطلق که تمام [[معاصی]] را از [[معصوم]] [[نفی]] می‌کند، سازگاری ندارد<ref>مصابیح الانوار، ج۲، ص۱۳۴؛ التنبیه بالمعلوم، ص۴۷.</ref>.

# اگر پیامبر اکرم {{صل}} از سهو و اشتباه مصون نباشد، ممکن است از روی سهو و نسیان حرامی را مرتکب شود. این، دو صورت دارد یا پیروی از او در آن [[فعل واجب]] است که این قطعاً باطل است و با غرض [[بعثت]] او منافات دارد. یا پیروی از وی واجب نیست و این، با صریح [[قرآن]] مخالف است که می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ}}<ref>«بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref>. بنابراین [[عقل]] [[حکم]] می‌کند که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} باید از [[سهو]] و [[اشتباه]] مصون باشد<ref>مصابیح الانوار، ج۲، ص۱۳۵؛ التنبیه بالمعلوم، ص۴۹.</ref>.

# اگر سهو و اشتباه برای پیامبر اکرم {{صل}} جایز باشد، امکان دارد آن [[حضرت]] از روی اشتباه و [[فراموشی]]، [[مال]] [[مردم]] را تلف یا [[غصب]] کند. همچنین امکان دارد [[حق مردم]] را، که به عهده اوست، فراموش نموده و [[انکار]] کند، بلکه ممکن است به اشتباه دست به [[قتل]] مؤمنی بزنند و دیه‌ای بر او [[واجب]] گردد. در این هنگام، اگر صاحبان این [[حقوق]] [[اقامه دعوا]] کنند، به [[پیامبر]] دیگری نیاز پیدا می‌شود که بین آنها [[حکومت]] و [[داوری]] کند. در این صورت یا دور لازم می‌آید یا [[تسلسل]] که هر دو [[باطل]] است<ref>شبر، مصابیح الانوار، ج۲، ص۱۳۵؛ حر عاملی، التنبیه بالمعلوم، ص۴۹.</ref>»<ref>[[عبدالله مهدوی|مهدوی، حسن علی]]، [[شیعه و سهوالنبی (مقاله)|شیعه و سهوالنبی]]، [[موسوعه رد شبهات ج۱۳ (کتاب)|موسوعه رد شبهات]]، ج۱۳، ص ۸۹.</ref>