سرانجام دجال چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

«[[معلی بن خنیس]] در حدیثی [[نقل]] می‌کند: در بامداد نوروز بر [[امام صادق]] {{ع}} وارد شدم. حضرت فرمود: ای معلی، آیا می‌دانی نوروز چه روزی است؟ عرض کردم: فدایتان شوم! تنها می‌دانم روزی است که [[ایرانیان]] آن را بزرگ می‌شمارند و در آن به یکدیگر تبریک گفته و برای هم دعای خیر می‌کنند. حضرت فرمود: این‌چنین نیست؛ قسم به خانه [[کعبه]] که در [[دل]] شهر [[مکه]] است، این روز نیست مگر برای یک امر قدیمی که آن را برای تو [[تفسیر]] می‌کنم؛ ای معلی، نوروز همان روزی است که ... [[مهدی]] {{ع}} و [[والیان]] ایشان [[ظهور]] می‌کنند و در همان روز [[مهدی]] {{ع}} بر [[دجال]] پیروز می‌شود و او را در کناسه [[کوفه]] به دار می‌آویزد<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، ج۸، ۱۷۳؛ همان، ج۵، ۱۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۲، ۲۷۶، ج۵۶، ۹۲ و ۱۱۹.</ref>. برخی اندیشمندان، مسئله به دار آویختن [[دجال]] یا ذوب شدن او به وسیله سلاحی که بر او می‌زنند را [[دلیل]] بر شخص معین بودن او دانسته‌اند<ref>طبسی، نجم‌الدین، تا [[ظهور]]، ج۲، ۳۷۲-۳۷۵.</ref>.

# [[حضرت عیسی]] {{ع}} <ref>ابن‌حنبل، احمد بن محمد، المسند، ج۳، ۴۲۰، ج۵، ۱۳؛ نیشابوری، مسلم بن الحجاج، صحیح، ج۸، ۱۹۶ و ۲۰۲؛ سجستانی (ابی‌داود)، سلیمان بن اشعث، سنن، ج۲، ۳۱۸.</ref>؛

# [[حضرت مهدی]] {{ع}} <ref>حر عاملی، محمد بن حسن، الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، ج۸، ۱۷۳؛ ۹۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۲، ۲۷۶، ج۵۶، ۹۲ و ۱۱۹.</ref>؛

# [[حضرت عیسی]] {{ع}} <ref>کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ۶۵۷؛ ابن‌طاووس، علی بن مــوسی، الإقبال بالأعمال، ۱۷۱ و ۲۹۹؛ اربلی، ۱۳۸۱: ج۱، ۴۲۵.</ref>؛

# [[حضرت عیسی]] {{ع}} به عنوان یاور [[مهدی]] {{ع}} <ref>راوندی، قطب‌الدین، الخرائج و الجرائح، ج۳، ۱۱۳۶؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، ج۵۱، ۹۳.</ref>.

'''نقد:''' انصاف این است که [[دلیل]] یادشده مبنی بر ذکر نام قاتل [[دجال]]، [[دلیل]] بر شخص بودن [[دجال]] دارد و اگر کسی در مقابل، تعدد قاتلان [[دجال]] را [[دلیل]] بر عدم شخص بودن [[دجال]] بشمارد، پاسخ این است که از "[[حضرت مهدی]] {{ع}} "، "[[حضرت عیسی]]" و "[[حضرت خضر]]" تعدد [[روایات]] برنمی‌آید که سه شخص [[دجال]] را نابود خواهند کرد، بلکه راه جمع بین این [[روایات]] آن است که مراد از آن، مراحل اجرای قتل یا صحت یکی از آن‌ها و مردود بودن دو مورد دیگر یا مباشر بودن یکی و غیر مباشر و مسبب بودن دو شخص دیگر و یا مجری بودن یکی و در جریان [[اجرا]] بودن دیگری و صدور [[دستور]] قتل توسط شخص سوم باشد. در هر حال هر یک از راه‌های یادشده می‌تواند راه جمع بین [[احادیث]] تلقی شود که به غیر از یک مورد -که جمع سندی است- بقیه موارد جمع دلالی هستند»<ref>[[کاوس روحی برندق|روحی برندق، کاوس]]، [[نصرت نیل‌ساز|نیل‌ساز، نصرت]]، [[سحر صدری|صدری،سحر]]؛ [[دجال در نگاه احادیث فریقین (مقاله)|دجال در نگاه احادیث فریقین]]، ص۱۲۷-۱۵۹.</ref>.

* در نخستین [[روایت]] دسته اول که از [[امیر مؤمنان]] [[امام علی|علی]] {{ع}} در این زمینه [[نقل]] شده است، چنین می‌خوانیم: [[آگاه]] باشید که بیشتر پیروانش فرزندان [[نامشروع]] و [[اصحاب طیلسان]]<ref>"طیلسان" جامه‌ای است که بدن را احاطه می‌کند و برای پوشیدن می‌بافند. عاری از تفصیل و | دوزندگی و آن پوششی است مدور و سبز بدون دامان که تار یا پود آن از پشم است و خواص علما و مشایخ آن را پوشند و آن پوشش پارسیان بوده است. لغت‌نامه (دهخدا)، ج ۱۰، صص۱۵۶۰۳ و ۱۵۶۰۴).</ref>. (جامه‌های) سبز (یا [[یهودیان]]) هستند. [[خداوند]] او را در گردنه "اَفیق"<ref>در لغت‌نامه دهخدا آمده است که "آفیق" اسم چند محل است: ۱. اسم شهری بود که در مرز و بوم یهودا و بنیامین به طرف شمال غربی اورشلیم در نزدیکی سوکوه واقع بود و الان آن را "بلند العوفه" گویند که در آنجا اسرائیلیان از فلسطینیان شکست یافته... تابوت عهد نیز از ایشان گرفته شد و ... . ر.ک: همان، ج ۲، ص ۳۱۰۷.</ref>. به دست کسی که [[حضرت عیسی|عیسی]] بن [[مریم]] {{ع}} از پشت سر او [[نماز]] می‌خواند، سه ساعت گذشته از [[روز جمعه]] به [[هلاکت]] می‌رساند.<ref>بحار‌الانوار، ج ۵۲، ص ۱۹۴.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز در این باره می‌فرماید: روز نوروز روزی است که [[خداوند]] در آن روز [[قائم]] ما [[اهل بیت]] و واپسین [[ولی امر]] را بر [[دجال]] پیروز می‌گرداند و او را در کناسه [[کوفه]] به دار می‌زند<ref>همان، ص ۳۰۸، ح ۸۴.</ref>.

* در یکی از [[روایات]] دسته دوم، به [[نقل]] از [[پیامبر خاتم|پیامبر اعظم]] {{صل}} چنین آمده است: در همین حالت که وی بدین گونه می‌گذارند، [[خدای عزوجل]] [[حضرت عیسی|مسیح پسر مریم]] {{ع}} را بر می‌انگیزد و او نزد مناره سفید سمت شرقی [[دمشق]] در پوششی زرد نازل می‌شود و در حالی که دستش را بر شانه‌های دو [[فرشته]] گذاشته است، دنبال او می‌رود تا اینکه او را در نزدیکی دروازه "لد"<ref>"لد" روستایی در نزدیکی بیت المقدس، در سرزمین فلسطین است. دروازه لد باب لد در برخی روایات محل فرود آمدن حضرت عیسی {{ع}} معرفی شده است. (مراصد الإطلاع، ج ۳، ص ۱۳۰۲).</ref>. شرقی می‌یابد و او را می‌کشد<ref>صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۲۵۰، باب ۲۰، ح ۲۹۳۷؛ بحار الانوار، ج ۵۱، ص.</ref>. در این زمینه، همچنین از [[پیامبر خاتم|پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} [[نقل]] شده است که فرمود:

* با توجه به [[روایات]] یاد شده، اظهار نظر قطعی در مورد چگونگی از بین رفتن [[دجال]] امکان‌پذیر نیست و به ناچار [[علم]] آن را به [[خدا]] واگذار می‌کنیم»<ref>[[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی؛ ابراهیم]]، [[پرسش از موعود (کتاب)|پرسش از موعود]]، ص ۱۳۶ -۱۳۸.</ref>.

«در [[حدیث]] مسلم آمده است که: [[خداوند]]، [[حضرت عیسی|عیسی]] {{ع}} را برمی‌انگیزد و او در جستجوی [[دجال]] برمی‌آید و او را در کنار "باب لُد" می‌یابد و به قتل می‌رساند. در خبر آمده است که: [[عمر]] به مردی [[یهودی]] گفت: من تو را مردی [[صادق]] یافتم، از [[دجال]] برای من بگو، گفت: پسر [[حضرت مریم|مریم]] {{ع}} او را در کنار باب لُد می‌کشد.

همچنین حدیثی از [[ابی عمر]] [[روایت]] شده که گفت: شنیدم [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: "[[دجال]] در هفده ذرع پایین‌تر از [[باب لد]] به قتل می‌رسد. لد در شنزاری در سرزمین [[شام]] واقع شده است"<ref>‌{{عربی|" يُقْتَلُ الدَّجَّالُ دُونَ بَابِ اللُّدِّ بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً، وَ اللُّدُّ: بِالرَّمْلَةِ بِأَرْضِ الشَّامِ"}}؛ امالی، شیخ طوسی، ص ۲۶۵.</ref>. و از آن جمله، خبری است که از [[ابی هریره]] [[نقل]] شده است که [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: "[[عیسی بن مریم]] {{ع}} [[دجال]] را در فاصله هفده ذراعی از [[باب لد]] به قتل می‌رساند"<ref> ‌{{عربی|" يُقْتَلُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ دُونَ بَابُ لِى بِسَبْعَةَ عَشَرَ ذِرَاعاً "}}.</ref>.

از [[ابی امامه باهلی]] [[نقل]] شده است که: "[[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} فرمودند: هنگامی که زمان [[ظهور]] [[عیسی بن مریم]] {{ع}} فرا می‌رسد، [[دجال]] را تعقیب می‌کند، او می‌گریزد و [[عیسی بن مریم]] {{ع}} او را نزدیک درِ شرقی لد می‌یابد و به قتل می‌رساند"<ref>‌‌{{عربی|" يُدْرِكُ عِيسَى بْنِ مَرْيَمَ الدَّجَّالِ بَعْدَ مَا يَهْرُبَ مِنْهُ فاذا بَلَغَهُ نُزُولِهِ فَيُدْرِكُهُ عِنْدَ بَابِ الشَّرْقِيِّ فَيَقْتُلُهُ "}}.</ref>»<ref>[[حیدر کامل]]، [[دجال آخرالزمان (کتاب)|دجال آخرالزمان]]، ص 192 -194.</ref>.