علائم و نشانههای ظهور به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
علائم و نشانههای ظهور به چه معناست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۵۸
، ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲وظیفهٔ شمارهٔ ۳، بخش دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۳) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانههای ظهور امام مهدی]] | | مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانههای ظهور امام مهدی]] | ||
| مدخل اصلی = [[معنای نشانههای ظهور]] | | مدخل اصلی = [[معنای نشانههای ظهور]] | ||
| مدخل وابسته = | | مدخل وابسته = | ||
| | | تعداد پاسخ = 7 | ||
}} | }} | ||
منظور از [[علائم]] و [[نشانههای ظهور]] آن دسته از حوادثی هستند که براساس بیان [[ائمه معصومین]]{{ع}} قبل و یا [[در آستانه ظهور]] واقع خواهند شد و تحقق آنها نوید [[ظهور حضرت مهدی]]{{ع}} را میدهد. [[علائم]] زیادی در منابع وجود دارد که برخی حتمی هستند و برخی غیرحتمی و برخی معتبرند و برخی در منابع غیرمعتبر ذکر شدهاند. | منظور از [[علائم]] و [[نشانههای ظهور]] آن دسته از حوادثی هستند که براساس بیان [[ائمه معصومین]] {{ع}} قبل و یا [[در آستانه ظهور]] واقع خواهند شد و تحقق آنها نوید [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} را میدهد. [[علائم]] زیادی در منابع وجود دارد که برخی حتمی هستند و برخی غیرحتمی و برخی معتبرند و برخی در منابع غیرمعتبر ذکر شدهاند. | ||
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاههای متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصلتری قابل بررسی است. | در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاههای متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصلتری قابل بررسی است. | ||
== پاسخ جامع اجمالی == | == پاسخ جامع اجمالی == | ||
* [[علائم]] در لغت<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسانالعرب، ج ۱۲، ص ۴۱۹</ref> به معنای [[نشانهها]]،<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ نویسندگان کتاب [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج ۱، ص ۲۰۸ و ۲۰۹</ref> به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید]] ج ۲، ص ۲۵۱ ـ ۲۵۲؛ [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]] ص ۱۸ ـ ۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت (کتاب)|چلچراغ حکمت]] ج۱۰، ص ۴۸؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳</ref> و بر آن [[راهنمایی]] کرده و موجب [[شناخت]] آن میشوند.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۱۳ و ۴۱۴؛ [[سید محمد رضی آصف آگاه|آصف آگاه، سید محمد رضی]]، [[بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور (مقاله)|بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور]]، ص ۱۵۴ـ ۱۵۵</ref> به عبارت دیگر نشانه پدیدهای است که با مقصود و مطلوب مرتبط بوده و ضمن آنکه [[آدمی]] را به سوی آن [[راهنمایی]] میکند، در مسیر بودن و نزدیک شدن به [[هدف]] را یادآور میشود.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید]] ج ۲، ص ۲۵۱ ـ ۲۵۲؛ [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]] ص ۱۸ ـ ۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت (کتاب)|چلچراغ حکمت]] ج۱۰، ص ۴۸</ref> | * [[علائم]] در لغت<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسانالعرب، ج ۱۲، ص ۴۱۹</ref> به معنای [[نشانهها]]،<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ نویسندگان کتاب [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج ۱، ص ۲۰۸ و ۲۰۹</ref> به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب هستند.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید]] ج ۲، ص ۲۵۱ ـ ۲۵۲؛ [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]] ص ۱۸ ـ ۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت (کتاب)|چلچراغ حکمت]] ج۱۰، ص ۴۸؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳</ref> و بر آن [[راهنمایی]] کرده و موجب [[شناخت]] آن میشوند.<ref>ر.ک. [[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامه امام مهدی (کتاب)|دانشنامه امام مهدی]]، ج ۷، ص ۴۱۳ و ۴۱۴؛ [[سید محمد رضی آصف آگاه|آصف آگاه، سید محمد رضی]]، [[بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور (مقاله)|بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور]]، ص ۱۵۴ـ ۱۵۵</ref> به عبارت دیگر نشانه پدیدهای است که با مقصود و مطلوب مرتبط بوده و ضمن آنکه [[آدمی]] را به سوی آن [[راهنمایی]] میکند، در مسیر بودن و نزدیک شدن به [[هدف]] را یادآور میشود.<ref>ر.ک. [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید]] ج ۲، ص ۲۵۱ ـ ۲۵۲؛ [[مهدی علیزاده|علیزاده، مهدی]]، [[نشانههای یار و چکامه انتظار (کتاب)|نشانههای یار و چکامه انتظار]] ص ۱۸ ـ ۲۰؛ [[بهروز محمدی|محمدی، بهروز]]، [[چلچراغ حکمت (کتاب)|چلچراغ حکمت]] ج۱۰، ص ۴۸</ref> | ||
* مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} را میدهد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> و مایۀ [[امید]] [[مؤمنان]] و [[ترس]] و [[وحشت]] [[کافران]] میشود.<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> یکی از کارکردهای [[علائم]] این است که میتوان به وسیلۀ آنها مدعیان دروغین [[امامت]] را شناسایی کرد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵</ref> | * مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان]] [[معصوم]] {{عم}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام]] [[امام مهدی]] {{ع}} را میدهد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟؛ پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> و مایۀ [[امید]] [[مؤمنان]] و [[ترس]] و [[وحشت]] [[کافران]] میشود.<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> یکی از کارکردهای [[علائم]] این است که میتوان به وسیلۀ آنها مدعیان دروغین [[امامت]] را شناسایی کرد.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵</ref> | ||
* باید توجه داشت ماهیت [[علائم ظهور]] نسبت به [[ظهور]] رابطۀ سببی و مسببی ندارند ([[علت]] و سبب [[تحقق ظهور]] نیستند) بلکه تنها جنبه اعلام و کاشفیت دارند؛ یعنی تحقق آنها کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟؛ نویسندگان کتاب [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج ۱، ص ۲۰۸ و ۲۰۹؛ [[سید محمد رضی آصف آگاه|آصف آگاه، سید محمد رضی]]، [[بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور (مقاله)|بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور]]، ص ۱۵۴ـ ۱۵۵</ref> یعنی [[نشانههای ظهور]]، رخدادهایی هستند برای اعلام عمومی [[نزدیک شدن ظهور]] و ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]] برای استقبال از [[ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}}<ref>تاریخ الغیبة الکبری، ص ۸ ـ ۳۹۶</ref>.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟</ref> نه اینکه [[علت]] [[ظهور]] باشند که حتماً بعد از ظاهر شدن [[نشانهها]]، [[ظهور]] یابد. بلکه ممکن است نشانهای بیاید ولی ارادۀ [[الهی]] تغییر کند و [[ظهور امام]] محقق نشود.<ref>ر.ک. [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟</ref> | * باید توجه داشت ماهیت [[علائم ظهور]] نسبت به [[ظهور]] رابطۀ سببی و مسببی ندارند ([[علت]] و سبب [[تحقق ظهور]] نیستند) بلکه تنها جنبه اعلام و کاشفیت دارند؛ یعنی تحقق آنها کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟؛ نویسندگان کتاب [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج ۱، ص ۲۰۸ و ۲۰۹؛ [[سید محمد رضی آصف آگاه|آصف آگاه، سید محمد رضی]]، [[بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور (مقاله)|بازشناسی تعریف علائم و شرایط ظهور]]، ص ۱۵۴ـ ۱۵۵</ref> یعنی [[نشانههای ظهور]]، رخدادهایی هستند برای اعلام عمومی [[نزدیک شدن ظهور]] و ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]] برای استقبال از [[ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}}<ref>تاریخ الغیبة الکبری، ص ۸ ـ ۳۹۶</ref>.<ref>ر.ک. [[نصرت الله آیتی|آیتی، نصرت الله]]، [[تأملی در نشانههای حتمی ظهور (کتاب)|تأملی در نشانههای حتمی ظهور]]، ص ۱۵؛ [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟</ref> نه اینکه [[علت]] [[ظهور]] باشند که حتماً بعد از ظاهر شدن [[نشانهها]]، [[ظهور]] یابد. بلکه ممکن است نشانهای بیاید ولی ارادۀ [[الهی]] تغییر کند و [[ظهور امام]] محقق نشود.<ref>ر.ک. [[محمد علی رضایی اصفهانی|رضایی اصفهانی، محمد علی]]، [[مهدویت ۱ (کتاب)|مهدویت]]، صفحه؟؟؟</ref> | ||
* منابع [[دینی]]، بسیاری از رخدادهای طبیعی و دگرگونیهای [[سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] را از [[نشانههای ظهور]] یاد کردهاند. بدیهی است، درجۀ اعتبار و درستی همۀ این [[نشانهها]] یکسان نیستند. برخی در منابع معتبر آمده و از جهت [[سند]] و دلالت [[استوار]] است و برخی در کتب [[اهل سنت]] و از منابع درجه دوم به حساب میآید.<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> | * منابع [[دینی]]، بسیاری از رخدادهای طبیعی و دگرگونیهای [[سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] را از [[نشانههای ظهور]] یاد کردهاند. بدیهی است، درجۀ اعتبار و درستی همۀ این [[نشانهها]] یکسان نیستند. برخی در منابع معتبر آمده و از جهت [[سند]] و دلالت [[استوار]] است و برخی در کتب [[اهل سنت]] و از منابع درجه دوم به حساب میآید.<ref>ر.ک. پژوهشگران مؤسسۀ آیندۀ روشن، [[مهدویت پرسشها و پاسخها (کتاب)|مهدویت پرسشها و پاسخها]]، ص ۳۷۵ ـ ۳۸۴</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۲۳: | ||
| پاسخ = آیتالله '''[[محمد محمدی ریشهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = آیتالله '''[[محمد محمدی ریشهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در اینباره گفته است: | ||
«تعبیر "نشانه" یا در [[عربی]]، "علامت" و جمع آن، "[[علائم]]"<ref>کلمه علائم، عربی نیست و در فارسی به عنوان جمع علامت به کار میرود (ر.ک: لغتنامه دهخدا: ذیل «علامت»، فرهنگ عمید: ذیل «علائم»).</ref> و در منابع قدیمی، "[[آیه]]" و جمع آن "[[آیات]]"<ref>در کتاب الغیبه نعمانی (ص ۲۶۱) در دو حدیث، کلمه آیه ذکر شده است. در الغیبة طوسی (ص ۴۴۴) کلمه آیه چندین بار در یک حدیث به کار رفته و در کتاب الفتن ابن حماد (ص ۱۵۰، ۱۵۱ و ۱۵۳) در کلام صحابه.</ref>، با اضافه به [[ظهور]]، درباره اتفاقاتی در مقدمه [[ظهور]] [[مهدی]]{{ع}} به کار رفته است. کلمه علامت یا [[آیه]] به معنای نشانه و چیزی است که بر مطلبی [[راهنمایی]] و دلالت کند<ref>(لغتنامه دهخدا). </ref> و موجب [[شناخت]] آن شود. | «تعبیر "نشانه" یا در [[عربی]]، "علامت" و جمع آن، "[[علائم]]"<ref>کلمه علائم، عربی نیست و در فارسی به عنوان جمع علامت به کار میرود (ر.ک: لغتنامه دهخدا: ذیل «علامت»، فرهنگ عمید: ذیل «علائم»).</ref> و در منابع قدیمی، "[[آیه]]" و جمع آن "[[آیات]]"<ref>در کتاب الغیبه نعمانی (ص ۲۶۱) در دو حدیث، کلمه آیه ذکر شده است. در الغیبة طوسی (ص ۴۴۴) کلمه آیه چندین بار در یک حدیث به کار رفته و در کتاب الفتن ابن حماد (ص ۱۵۰، ۱۵۱ و ۱۵۳) در کلام صحابه.</ref>، با اضافه به [[ظهور]]، درباره اتفاقاتی در مقدمه [[ظهور]] [[مهدی]] {{ع}} به کار رفته است. کلمه علامت یا [[آیه]] به معنای نشانه و چیزی است که بر مطلبی [[راهنمایی]] و دلالت کند<ref>(لغتنامه دهخدا). </ref> و موجب [[شناخت]] آن شود. | ||
واژه علامت، تنها یک بار به صورت جمع، با تعبیر "علامات" در [[قرآن]] به کار رفته است<ref>{{متن قرآن|وَأَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلاً لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ وَعَلامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ}}؛ [خداوند] در زمین، کوههایی استوار افکند تا شما را نجنباند و رودها و راهها قرار داد تا شما راه خود را پیدا کنید. و علامتهایی دیگر نیز قرار داد. و آنان به وسیله ستاره قطبی راهیابی میکنند؛ نحل، آیه ۱۵ و ۱۶.</ref> که میتوان مراد از آن را هر گونه علامت وضعی یا طبیعی و حتی زبانها و اشارات دانست، که در روی [[زمین]] برای راهیابی مورد استفاده قرار میگیرد<ref>ر.ک: به تفاسیر، ذیل آیه فوق.</ref>. آنچه با بحث نشانههای [[ظهور]] تناسب دارد، [[آیه]] ۲۴۸ سوره بقره است که میفرماید: [[پیامبر]] [[بنی اسرائیل]] به آنان گفت که نشانه [[پادشاهی]] [[طالوت]]، صندوق [[مقدس]] [[موسی]] {{ع}} است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}.</ref>. همچنین [[آیات]] ۴۱ سوره [[آل عمران]] و ۱۰ سوره [[مریم]] که [[خداوند]] نشانهای برای باردار شدن [[همسر]] [[زکریا]]{{ع}} قرار داد و آن، از دست دادن [[قدرت]] تکلم با [[مردم]] بود<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا}} (آل عمران، آیه ۴۱). {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا}} (مریم، آیه ۱۰).</ref>»<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص ۴۱۳-۴۱۴.</ref>. | واژه علامت، تنها یک بار به صورت جمع، با تعبیر "علامات" در [[قرآن]] به کار رفته است<ref>{{متن قرآن|وَأَلْقَى فِي الأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلاً لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ وَعَلامَاتٍ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ}}؛ [خداوند] در زمین، کوههایی استوار افکند تا شما را نجنباند و رودها و راهها قرار داد تا شما راه خود را پیدا کنید. و علامتهایی دیگر نیز قرار داد. و آنان به وسیله ستاره قطبی راهیابی میکنند؛ نحل، آیه ۱۵ و ۱۶.</ref> که میتوان مراد از آن را هر گونه علامت وضعی یا طبیعی و حتی زبانها و اشارات دانست، که در روی [[زمین]] برای راهیابی مورد استفاده قرار میگیرد<ref>ر.ک: به تفاسیر، ذیل آیه فوق.</ref>. آنچه با بحث نشانههای [[ظهور]] تناسب دارد، [[آیه]] ۲۴۸ سوره بقره است که میفرماید: [[پیامبر]] [[بنی اسرائیل]] به آنان گفت که نشانه [[پادشاهی]] [[طالوت]]، صندوق [[مقدس]] [[موسی]] {{ع}} است<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَى وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِكَةُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}.</ref>. همچنین [[آیات]] ۴۱ سوره [[آل عمران]] و ۱۰ سوره [[مریم]] که [[خداوند]] نشانهای برای باردار شدن [[همسر]] [[زکریا]] {{ع}} قرار داد و آن، از دست دادن [[قدرت]] تکلم با [[مردم]] بود<ref>{{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا}} (آل عمران، آیه ۴۱). {{متن قرآن|قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا}} (مریم، آیه ۱۰).</ref>»<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی ج۷ (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص ۴۱۳-۴۱۴.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۴۴: | خط ۴۱: | ||
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی یوسفیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]»'' در اینباره گفته است: | | پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین دکتر '''[[مهدی یوسفیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]»'' در اینباره گفته است: | ||
«علایم، به معنای [[نشانهها]]، به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب میباشند. مراد از [[علایم ظهور]]، آن دسته از حوادثی است که بر اساس بیان [[پیشوایان معصوم]]{{عم}}، قبل یا [[در آستانه ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نزدیک شدن [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را نوید میدهد»<ref>[[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]؛ [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳.</ref>. | «علایم، به معنای [[نشانهها]]، به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب میباشند. مراد از [[علایم ظهور]]، آن دسته از حوادثی است که بر اساس بیان [[پیشوایان معصوم]] {{عم}}، قبل یا [[در آستانه ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نزدیک شدن [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را نوید میدهد»<ref>[[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]؛ [[شرایط ظهور (کتاب)|شرایط ظهور]]، ص ۱۳.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۵۳: | خط ۵۰: | ||
«قبل از آنکه بحث نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] را بررسی کنیم تذکر این نکته لازم است که با دقت در [[علائم ظهور]] در مییابیم که این [[علائم]] و [[نشانهها]] نسبت به [[ظهور]] رابطه سببی و مسببی ندارند یعنی این [[نشانهها]] [[علت]] و سبب تحقق [[ظهور]] نیستند بلکه تنها زمان [[ظهور]] را اعلام میکنند و به اصطلاح کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است و به تعبیر دیگر نشانههای [[ظهور]] رخدادهایی هستند برای "اعلام عمومی نزدیکی [[ظهور]]" و "ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]]" برای استقبال از [[ظهور]] [[امام]]<ref>محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۳۹۶، ترجمه شده به نام تاریخ غیبت کبری ترجمه دکتر سید حسن افتخارزاده.</ref>؛ نه اینکه [[علت]] [[ظهور]] باشد که بگوییم حتماً بعد از ظاهر شدن [[نشانهها]]، [[ظهور]] [[امام]] تحقق مییابد. بلکه ممکن است نشانهای بیاید ولی اراده [[الهی]] تغییر کند و [[ظهور]] [[امام]] انجام نشود. | «قبل از آنکه بحث نشانههای [[ظهور]] [[حضرت]] را بررسی کنیم تذکر این نکته لازم است که با دقت در [[علائم ظهور]] در مییابیم که این [[علائم]] و [[نشانهها]] نسبت به [[ظهور]] رابطه سببی و مسببی ندارند یعنی این [[نشانهها]] [[علت]] و سبب تحقق [[ظهور]] نیستند بلکه تنها زمان [[ظهور]] را اعلام میکنند و به اصطلاح کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است و به تعبیر دیگر نشانههای [[ظهور]] رخدادهایی هستند برای "اعلام عمومی نزدیکی [[ظهور]]" و "ایجاد [[آمادگی]] روانی [[مردم]]" برای استقبال از [[ظهور]] [[امام]]<ref>محمد صدر، تاریخ الغیبة الکبری، ص ۳۹۶، ترجمه شده به نام تاریخ غیبت کبری ترجمه دکتر سید حسن افتخارزاده.</ref>؛ نه اینکه [[علت]] [[ظهور]] باشد که بگوییم حتماً بعد از ظاهر شدن [[نشانهها]]، [[ظهور]] [[امام]] تحقق مییابد. بلکه ممکن است نشانهای بیاید ولی اراده [[الهی]] تغییر کند و [[ظهور]] [[امام]] انجام نشود. | ||
*'''منظور از [[نشانههای ظهور]]''': رخدادهایی را که براساس پیشبینی [[ائمه]] {{عم}} پیش از [[ظهور]] [[حضرت]] یا در آستانه آن، پدید خواهند آمد نشانههای [[ظهور]] گویند، تحقق هر کدام از [[نشانهها]] نویدی است بر نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[امام]]؛ بنابراین پدیدار شدن یک یا چند نشانه از مجموعه نشانههای [[ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن زمان [[ظهور]] را نمیرساند. البته بعضی از [[نشانهها]] و علائمی که [[ائمه]] {{عم}} [[پیشگویی]] کردهاند به وقوع پیوسته است. مثلاً در [[روایات]] به [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]، [[انحراف]] بنیعباس و [[جنگهای صلیبی]] و... به عنوان نشانههای [[ظهور]] خبر داده شده، که ظاهراً آنها تحقق پیدا کرده است<ref>غیبت نعمانی، علائم پیش از قیام.</ref>. | * '''منظور از [[نشانههای ظهور]]''': رخدادهایی را که براساس پیشبینی [[ائمه]] {{عم}} پیش از [[ظهور]] [[حضرت]] یا در آستانه آن، پدید خواهند آمد نشانههای [[ظهور]] گویند، تحقق هر کدام از [[نشانهها]] نویدی است بر نزدیکتر شدن [[ظهور]] [[امام]]؛ بنابراین پدیدار شدن یک یا چند نشانه از مجموعه نشانههای [[ظهور]]، چیزی جز نزدیکتر شدن زمان [[ظهور]] را نمیرساند. البته بعضی از [[نشانهها]] و علائمی که [[ائمه]] {{عم}} [[پیشگویی]] کردهاند به وقوع پیوسته است. مثلاً در [[روایات]] به [[اختلاف]] در میان [[امت اسلام]]، [[انحراف]] بنیعباس و [[جنگهای صلیبی]] و... به عنوان نشانههای [[ظهور]] خبر داده شده، که ظاهراً آنها تحقق پیدا کرده است<ref>غیبت نعمانی، علائم پیش از قیام.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
خط ۸۱: | خط ۷۸: | ||
«بحث [[علایم ظهور]] [[ارتباط]] بسیار نزدیکی با بحث [[شرایط ظهور]] دارد. لذا لازم است این دو واژه با هم تعریف شود تا تفاوت این دو نیز معلوم گردد. شرایط به معنای سببها و زمینهها به اموری گفته میشود که تحقّق مطلوب و مشروط به وجود آنها بستگی دارد و تا اینها محقّق نشوند مشروط به وجود نمیآید. یعنی یک نوع رابطه علّی و معلولی بین آنها برقرار است. بر این اساس مراد از [[شرایط ظهور]] آن دسته از اموری هستند که تحقّق [[ظهور]] وابسته به وجود آنهاست و تا آنها محقّق نشوند [[ظهور]] نیز واقع نخواهد شد. | «بحث [[علایم ظهور]] [[ارتباط]] بسیار نزدیکی با بحث [[شرایط ظهور]] دارد. لذا لازم است این دو واژه با هم تعریف شود تا تفاوت این دو نیز معلوم گردد. شرایط به معنای سببها و زمینهها به اموری گفته میشود که تحقّق مطلوب و مشروط به وجود آنها بستگی دارد و تا اینها محقّق نشوند مشروط به وجود نمیآید. یعنی یک نوع رابطه علّی و معلولی بین آنها برقرار است. بر این اساس مراد از [[شرایط ظهور]] آن دسته از اموری هستند که تحقّق [[ظهور]] وابسته به وجود آنهاست و تا آنها محقّق نشوند [[ظهور]] نیز واقع نخواهد شد. | ||
علایم به معنای [[نشانهها]] به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب میباشند. به عبارت دیگر نشانه پدیدهای است که با مقصود و مطلوب مرتبط بوده و ضمن آنکه [[آدمی]] را به سوی آن [[راهنمایی]] میکند، در مسیر بودن و نزدیک شدن به [[هدف]] را یادآور میشود. مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان معصوم]]{{ع}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} را میدهد. با توجه به بیان فوق میتوان تفاوتهای علایم و [[شرایط ظهور]] را چنین برشمرد: علائم فقط کاشفاز پدیده ظهورند ولی شرایط محقّق ظهورند. بر این اساس علایم در پیدایش مطلوب اثر و نقشی ندارند به خلاف شرایط که در پیدایش مشروط دارای تأثیرند؛ علایم لازم نیست در یک زمان جمع باشند، بلکه میتوانند یکی پس از دیگری تحقّق یابند ولی شرایط باید در یک زمان جمع باشند تا پدیده [[ظهور]] تحقّق [[عینی]] یابد؛ | علایم به معنای [[نشانهها]] به اموری گفته میشود که نمایانگر مقصود و مطلوب میباشند. به عبارت دیگر نشانه پدیدهای است که با مقصود و مطلوب مرتبط بوده و ضمن آنکه [[آدمی]] را به سوی آن [[راهنمایی]] میکند، در مسیر بودن و نزدیک شدن به [[هدف]] را یادآور میشود. مراد از [[علائم ظهور]] آن دسته از حوادثی است که براساس بیان [[پیشوایان معصوم]] {{ع}}، قبل و یا [[در آستانۀ ظهور]] واقع خواهد شد و تحقّق هر کدام نوید نزدیک شدن یا وقوع [[قیام حضرت مهدی]] {{ع}} را میدهد. با توجه به بیان فوق میتوان تفاوتهای علایم و [[شرایط ظهور]] را چنین برشمرد: علائم فقط کاشفاز پدیده ظهورند ولی شرایط محقّق ظهورند. بر این اساس علایم در پیدایش مطلوب اثر و نقشی ندارند به خلاف شرایط که در پیدایش مشروط دارای تأثیرند؛ علایم لازم نیست در یک زمان جمع باشند، بلکه میتوانند یکی پس از دیگری تحقّق یابند ولی شرایط باید در یک زمان جمع باشند تا پدیده [[ظهور]] تحقّق [[عینی]] یابد؛ | ||
علایم به صورت پراکنده و بدون [[ارتباط]] با یکدیگر میتوانند بروز کنند ولی شرایط به یکدیگر مرتبطند؛ | علایم به صورت پراکنده و بدون [[ارتباط]] با یکدیگر میتوانند بروز کنند ولی شرایط به یکدیگر مرتبطند؛ | ||
خط ۹۲: | خط ۸۹: | ||
'''فواید و آثار بحث''': اگر [[آدمی]] بداند که [[ظهور منجی]] مشروط به شرایطی است و واقعاً ظهورش را طالب باشد حتماً به دنبال آن خواهد رفت که شرایط را در حدّ توان و آن مقداری که بر دوش اوست فراهم کند، زیرا میداند که تحقّق مشروط وابسته به تحقق شرط است و تا شرط نباشد مشروط نخواهد بود. پس فایده دانستن [[شرایط ظهور]] آن است که [[انسانها]] را برای فراهم کردن شرایط به تلاش و جنبش وا میدارد. و اگر [[انسان]] بداند برای [[ظهور]] او علایم و نشانههایی است: | '''فواید و آثار بحث''': اگر [[آدمی]] بداند که [[ظهور منجی]] مشروط به شرایطی است و واقعاً ظهورش را طالب باشد حتماً به دنبال آن خواهد رفت که شرایط را در حدّ توان و آن مقداری که بر دوش اوست فراهم کند، زیرا میداند که تحقّق مشروط وابسته به تحقق شرط است و تا شرط نباشد مشروط نخواهد بود. پس فایده دانستن [[شرایط ظهور]] آن است که [[انسانها]] را برای فراهم کردن شرایط به تلاش و جنبش وا میدارد. و اگر [[انسان]] بداند برای [[ظهور]] او علایم و نشانههایی است: | ||
#به [[درستی]] و روشنی [[ظهور موعود]] را میشناسد و [[دعوت]] او را از [[دعوت]] [[مدّعیان دروغین]] تمیز میدهد. | # به [[درستی]] و روشنی [[ظهور موعود]] را میشناسد و [[دعوت]] او را از [[دعوت]] [[مدّعیان دروغین]] تمیز میدهد. | ||
#با [[آمادگی]] بهتر و مناسبتری خود را برای لحظه [[ظهور]] مهیّا و آماده میکند. | # با [[آمادگی]] بهتر و مناسبتری خود را برای لحظه [[ظهور]] مهیّا و آماده میکند. | ||
#هشداری خواهد بود برای [[معاندان]] با [[حضرت]] و [[مخالفان]] با [[مصلح]] و [[منجی]] [[انسانها]] تا به خود آیند و دست از [[لجاجت]] بردارند. | # هشداری خواهد بود برای [[معاندان]] با [[حضرت]] و [[مخالفان]] با [[مصلح]] و [[منجی]] [[انسانها]] تا به خود آیند و دست از [[لجاجت]] بردارند. | ||
از آنچه [[گذشت]] اهمیت و [[جایگاه]] شرایط نسبت به علایم نیز روشن میشود؛ زیرا [[ظهور]] وابسته به تحقق شرایط است نه علایم. بنابراین، مناسب است ابتدا بحثی پیرامون [[شرایط ظهور]] مطرح شود<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۵۱.</ref>. | از آنچه [[گذشت]] اهمیت و [[جایگاه]] شرایط نسبت به علایم نیز روشن میشود؛ زیرا [[ظهور]] وابسته به تحقق شرایط است نه علایم. بنابراین، مناسب است ابتدا بحثی پیرامون [[شرایط ظهور]] مطرح شود<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۲۵۱.</ref>. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۲: | ||
«"علامت" در لغت [[عرب]]، به معنای نشانه است؛ بنابراین منظور از [[علایم ظهور]]، نشانههایی است که [[نزدیک شدن ظهور]] را خبر میدهند و تنها جنبه اعلام و کاشفیت دارند؛ یعنی تحقق آنها کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است. | «"علامت" در لغت [[عرب]]، به معنای نشانه است؛ بنابراین منظور از [[علایم ظهور]]، نشانههایی است که [[نزدیک شدن ظهور]] را خبر میدهند و تنها جنبه اعلام و کاشفیت دارند؛ یعنی تحقق آنها کاشف از این واقعیت است که [[ظهور]] نزدیک شده است. | ||
*علایم را از جهات مختلفی میتوان تقسیمبندی کرد؛ از جمله: | * علایم را از جهات مختلفی میتوان تقسیمبندی کرد؛ از جمله: | ||
#عادی و غیر عادی "[[معجزهآسا]]"؛ | # عادی و غیر عادی "[[معجزهآسا]]"؛ | ||
#حتمیو غیر حتمی؛ | # حتمیو غیر حتمی؛ | ||
#قریب "نزدیک" و بعید "دور". | # قریب "نزدیک" و بعید "دور". | ||
*آنچه بیشتر از ظاهر [[روایات]] به دست میآید تقسیم علایم به غیر حتمی و حتمی است. علایم غیر حتمی یا موقوف نشانههایی است که رخ دادن آنها قطعی نیست و ممکن است به [[دلیل]] عدم تحقق شرایط یا ایجاد مانع به وقوع نپیوندند؛ اما [[علایم حتمی]]، علایمی است که رخ دادن آنها حتمی و قطعی است»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۰۸-۲۰۹.</ref>. | * آنچه بیشتر از ظاهر [[روایات]] به دست میآید تقسیم علایم به غیر حتمی و حتمی است. علایم غیر حتمی یا موقوف نشانههایی است که رخ دادن آنها قطعی نیست و ممکن است به [[دلیل]] عدم تحقق شرایط یا ایجاد مانع به وقوع نپیوندند؛ اما [[علایم حتمی]]، علایمی است که رخ دادن آنها حتمی و قطعی است»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۰۸-۲۰۹.</ref>. | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش |