تمسک به قرآن و عترت در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخهها
تمسک به قرآن و عترت در اخلاق اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۵
، ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲جایگزینی متن - '-،' به '-'
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - '-،' به '-') |
||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
* درجه دوم مرتبه اوّل [[فضیلت]] تمسّک به [[قرآن کریم]]، آن است که [[انسان]] [[یقین]] یابد که این کتاب با پهنه هستی مطابقت کامل داشته، همچون قانونی است که به توضیح پهنه هستی میپردازد. این دو با هم سازگار بوده از مطابقت کامل برخوردار هستند: {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است» سوره نحل، آیه ۸۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۷۹.</ref>. | * درجه دوم مرتبه اوّل [[فضیلت]] تمسّک به [[قرآن کریم]]، آن است که [[انسان]] [[یقین]] یابد که این کتاب با پهنه هستی مطابقت کامل داشته، همچون قانونی است که به توضیح پهنه هستی میپردازد. این دو با هم سازگار بوده از مطابقت کامل برخوردار هستند: {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ}}<ref>«و بر تو این کتاب را فرو فرستادیم که بیانگر هر چیز و رهنمود و بخشایش و نویدبخشی برای مسلمانان است» سوره نحل، آیه ۸۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۷۹.</ref>. | ||
====۳. [[اعتقاد]] به [[ظهور]] اسماء و [[صفات الهی]] در این [[کتاب آسمانی]] ==== | ====۳. [[اعتقاد]] به [[ظهور]] اسماء و [[صفات الهی]] در این [[کتاب آسمانی]] ==== | ||
* [[برتر]] از این دو درجه امّا، آن است که [[آدمی]] دریابد و به [[یقین]] رسد، که [[قرآن کریم]] محلّ تجلّی ذات [[الهی]] با تمامی اسماء و صفات اوست. در این میان، حتّی اسم [[نهان]] او که تنها او خود از آن [[آگاه]] است نیز، در این کتاب بروز و [[ظهور]] یافته است. این موهبت بزرگ- که بدون تردید بزرگترین [[موهبت الهی]] برای همه [[انسانها]] است- | * [[برتر]] از این دو درجه امّا، آن است که [[آدمی]] دریابد و به [[یقین]] رسد، که [[قرآن کریم]] محلّ تجلّی ذات [[الهی]] با تمامی اسماء و صفات اوست. در این میان، حتّی اسم [[نهان]] او که تنها او خود از آن [[آگاه]] است نیز، در این کتاب بروز و [[ظهور]] یافته است. این موهبت بزرگ- که بدون تردید بزرگترین [[موهبت الهی]] برای همه [[انسانها]] است- اینگونه در خود [[قرآن کریم]] به تصریح گرفته شده است: {{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ}}<ref>«و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمیداند؛ و او آنچه را در خشکی و دریاست میداند و هیچ برگی فرو نمیافتد مگر که او آن را میداند و هیچ دانهای در تاریکیهای زمین و هیچ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است» سوره انعام، آیه ۵۹.</ref>. | ||
* آغاز این [[آیه شریفه]]، دلالت بر آن مینماید که تمامی [[غیب]] تنها از آن او - جلَّ وعلا! - است؛ پایان آن نیز دلالت مینماید که تمامی [[غیب]] در این کتاب نهفته است؛ | * آغاز این [[آیه شریفه]]، دلالت بر آن مینماید که تمامی [[غیب]] تنها از آن او - جلَّ وعلا! - است؛ پایان آن نیز دلالت مینماید که تمامی [[غیب]] در این کتاب نهفته است؛ | ||
* از اینرو تمامی این [[آیه]] بر روی هم دلالت میکند که، [[خداوند متعال]] با [[غیب]] خود در این کتاب تجلّی فرموده است. | * از اینرو تمامی این [[آیه]] بر روی هم دلالت میکند که، [[خداوند متعال]] با [[غیب]] خود در این کتاب تجلّی فرموده است. | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
* گاه امّا آثار این تمسّک را با [[قلب]] خود مییابند، که در این حالت حجابهای ظلمانی و [[نورانی]] را دریده به [[حقیقت]] نوری آن راه مییابند. پیش از این، توضیحی کوتاه پیرامون این دو مرتبه ارائه نمودیم. | * گاه امّا آثار این تمسّک را با [[قلب]] خود مییابند، که در این حالت حجابهای ظلمانی و [[نورانی]] را دریده به [[حقیقت]] نوری آن راه مییابند. پیش از این، توضیحی کوتاه پیرامون این دو مرتبه ارائه نمودیم. | ||
* امّا در مرتبه سوّم، گاه آثار این مطلب را همچون تشنهای که پس از [[تشنگی]] شدید طولانی مدّت، آبی گوارا مییابد و از طعم آن لذّت میبرد، یا کسی که خود داخل [[آتش]] شده حرارت آن را میبیند، و یا عاشقی که بعد از مدّتها [[فراق]] اکنون طعم وصال را میچشد، در مییابد. این چنین کس نه از [[قرآن]] خبر میگیرد، که خود [[قرآن]] را متناسب با حیطه وجودی خود [[درک]] میکند. | * امّا در مرتبه سوّم، گاه آثار این مطلب را همچون تشنهای که پس از [[تشنگی]] شدید طولانی مدّت، آبی گوارا مییابد و از طعم آن لذّت میبرد، یا کسی که خود داخل [[آتش]] شده حرارت آن را میبیند، و یا عاشقی که بعد از مدّتها [[فراق]] اکنون طعم وصال را میچشد، در مییابد. این چنین کس نه از [[قرآن]] خبر میگیرد، که خود [[قرآن]] را متناسب با حیطه وجودی خود [[درک]] میکند. | ||
* متمسّکان به [[قرآن]]، چون به این مرتبه رسند، [[نور]] [[قرآن]] را میبینند، و این [[نور]] اندک اندک بر [[قلب]] آنان مسلّط شده، [[هدایت الهی]] را در ذرّه ذرّه وجود آنان ساری میسازد. اینان دست [[خدا]] را بالای سر خود میبینند، و از اینرو به [[هدف]] نهائی خود -که بازگشت به سوی [[حضرت حق]] و پایان سیر انسانی است- | * متمسّکان به [[قرآن]]، چون به این مرتبه رسند، [[نور]] [[قرآن]] را میبینند، و این [[نور]] اندک اندک بر [[قلب]] آنان مسلّط شده، [[هدایت الهی]] را در ذرّه ذرّه وجود آنان ساری میسازد. اینان دست [[خدا]] را بالای سر خود میبینند، و از اینرو به [[هدف]] نهائی خود -که بازگشت به سوی [[حضرت حق]] و پایان سیر انسانی است- واصل میشوند: | ||
:*{{متن قرآن|إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى}}<ref>«به یقین بازگشت به سوی پروردگار توست» سوره علق، آیه ۸.</ref>؛ | :*{{متن قرآن|إِنَّ إِلَى رَبِّكَ الرُّجْعَى}}<ref>«به یقین بازگشت به سوی پروردگار توست» سوره علق، آیه ۸.</ref>؛ | ||
:*{{متن قرآن|وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنْتَهَى}}<ref>«و اینکه پایان (هر چیز) به سوی پروردگار توست» سوره نجم، آیه ۴۲.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۳.</ref>. | :*{{متن قرآن|وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنْتَهَى}}<ref>«و اینکه پایان (هر چیز) به سوی پروردگار توست» سوره نجم، آیه ۴۲.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۸۳.</ref>. | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
:*{{متن قرآن|سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ}}<ref>«"درود" سخنی است (که) از (سوی) پروردگاری بخشاینده (میشنوند)» سوره یس، آیه ۵۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۳.</ref>. | :*{{متن قرآن|سَلَامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِيمٍ}}<ref>«"درود" سخنی است (که) از (سوی) پروردگاری بخشاینده (میشنوند)» سوره یس، آیه ۵۸.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۳.</ref>. | ||
* جناب دیلمی در "[[ارشاد]] القُلوب"، در ضمن [[حدیث معراج]] حکایت میکند که: "برخی از بندگان صالح خداوند، در ذات بلند مرتبه او - جلَّ وعلا! – واله و حیرانند؛ خداوند نیز خطاب به اینان ندا میفرماید که: بهشتیان به نعمتهای بهشت مشغولند و لذّت آنان در همین نعمتها است؛ شما امّا لذّتتان در سخن گفتن با من است، از اینرو خداوند پیاپی به آنان مینگرد و از پی هر نگرش او سعه وجودی بیشتری برای آنان حاصل شده از لذّت و ابتهاج بیشتری بهرهمند میگردند"<ref>بحارالأنوار، ج۷۴، ص۲۱.</ref>؛ | * جناب دیلمی در "[[ارشاد]] القُلوب"، در ضمن [[حدیث معراج]] حکایت میکند که: "برخی از بندگان صالح خداوند، در ذات بلند مرتبه او - جلَّ وعلا! – واله و حیرانند؛ خداوند نیز خطاب به اینان ندا میفرماید که: بهشتیان به نعمتهای بهشت مشغولند و لذّت آنان در همین نعمتها است؛ شما امّا لذّتتان در سخن گفتن با من است، از اینرو خداوند پیاپی به آنان مینگرد و از پی هر نگرش او سعه وجودی بیشتری برای آنان حاصل شده از لذّت و ابتهاج بیشتری بهرهمند میگردند"<ref>بحارالأنوار، ج۷۴، ص۲۱.</ref>؛ | ||
* کوتاه سخن در این زمینه اینکه، [[قرآن کریم]] کتاب [[اخلاقی]] است که [[تابعان]] خود را به راههای [[سلامت]] [[هدایت]] کرده از ظلمات خارج و به راه راست-که کوتاهترین راهها به سوی [[حضرت حق]] است- | * کوتاه سخن در این زمینه اینکه، [[قرآن کریم]] کتاب [[اخلاقی]] است که [[تابعان]] خود را به راههای [[سلامت]] [[هدایت]] کرده از ظلمات خارج و به راه راست-که کوتاهترین راهها به سوی [[حضرت حق]] است- [[هدایت]] میفرماید: {{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«به راستی، روشنایی و کتابی روشن از سوی خداوند نزد شما آمده است * خداوند با آن (روشنایی) هر کسی را که پی خشنودی وی باشد به راههای بیگزند، راهنمایی میکند و آنان را به اراده خویش از تیرگی ها به سوی روشنایی بیرون میآورد و آنها را به راهی راست رهنمون میگردد» سوره مائده، آیه ۱۵-۱۶.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۳۹۴.</ref>. | ||
* در [[روایات]] بسیاری از [[اهل بیت]] {{ع}} وارد شده که [[قرآن]] کتاب جامعی است که تمامی [[قوانین]] عمل [[انسان]] را در بر دارد، در این شمار است: "[[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمودند: وقتی [[فتنهها]] مانند پارههای شب تاریک شما را در برگرفت، بر شما [[باد]] که به [[قرآن]] تمسّک کنید... هرکس [[قرآن]] را پیشاپیش خود نهاد او را به [[بهشت]] رهنمون میشود، و هرکس آن را پشت سر خود نهاد او را به جهنّم میراند"<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمُ الْفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ ... مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۵۹۹.</ref>. | * در [[روایات]] بسیاری از [[اهل بیت]] {{ع}} وارد شده که [[قرآن]] کتاب جامعی است که تمامی [[قوانین]] عمل [[انسان]] را در بر دارد، در این شمار است: "[[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمودند: وقتی [[فتنهها]] مانند پارههای شب تاریک شما را در برگرفت، بر شما [[باد]] که به [[قرآن]] تمسّک کنید... هرکس [[قرآن]] را پیشاپیش خود نهاد او را به [[بهشت]] رهنمون میشود، و هرکس آن را پشت سر خود نهاد او را به جهنّم میراند"<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} فَإِذَا الْتَبَسَتْ عَلَيْكُمُ الْفِتَنُ كَقِطَعِ اللَّيْلِ الْمُظْلِمِ فَعَلَيْكُمْ بِالْقُرْآنِ ... مَنْ جَعَلَهُ أَمَامَهُ قَادَهُ إِلَى الْجَنَّةِ وَ مَنْ جَعَلَهُ خَلْفَهُ سَاقَهُ إِلَى النَّارِ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۵۹۹.</ref>. | ||
* خلاصه آنکه این [[روایات]] و [[آیات]] -که تنها نمونهای از [[روایات]] و [[آیات]] این مبحث است- | * خلاصه آنکه این [[روایات]] و [[آیات]] -که تنها نمونهای از [[روایات]] و [[آیات]] این مبحث است- دلالت میفرماید که [[قرآن کریم]] نازل شده تا بدان عمل شود، از اینرو اَوامری که خواندن آن را به تأکید گرفته نیز، تنها مقدّمهای برای عمل به آن به حساب میآید؛ چه عامل به [[قرآن]] به [[سعادت]] دو جهانی دست مییابد، همانگونه که کسی که آن را ترک گفته قرائت و عمل به آن را رها نماید، از [[بدبختی]] دو جهانی نصیب خواهد یافت؛ چه در دو [[دنیا]] از [[زندگی]] سخت و دشوار، و در [[آخرت]] از گردنی افتاده [[رنج]] خواهد برد: | ||
:*{{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا}}<ref>«و هر که از یادکرد من روی برتابد بیگمان او را زیستنی تنگ خواهد بود» سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref>؛ | :*{{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا}}<ref>«و هر که از یادکرد من روی برتابد بیگمان او را زیستنی تنگ خواهد بود» سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref>؛ | ||
:*{{متن قرآن|وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا}}<ref>«و روزی که ستم پیشه، دست خویش (به دندان) میگزد؛ میگوید: ای کاش راهی با پیامبر در پیش میگرفتم! ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمیگرفتم! به راستی او مرا از قرآن پس از آنکه به من رسیده بود گمراه کرد و شیطان آدمی را وا مینهد و پیامبر میگوید: پروردگارا! امّت من این قرآن را کنار نهادند» سوره فرقان، آیه ۲۷-۳۰.</ref>. | :*{{متن قرآن|وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا}}<ref>«و روزی که ستم پیشه، دست خویش (به دندان) میگزد؛ میگوید: ای کاش راهی با پیامبر در پیش میگرفتم! ای وای! کاش فلانی را به دوستی نمیگرفتم! به راستی او مرا از قرآن پس از آنکه به من رسیده بود گمراه کرد و شیطان آدمی را وا مینهد و پیامبر میگوید: پروردگارا! امّت من این قرآن را کنار نهادند» سوره فرقان، آیه ۲۷-۳۰.</ref>. | ||
خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
== تمسّک به [[عترت]] == | == تمسّک به [[عترت]] == | ||
* تمسّک به [[عترت]] {{عم}} نیز، همچون مبحث پیشین از دامنهای بلند برخوردار است. ما امّا در اینجا تنها به شماری از نکات مهمّ این مبحث - که با بحث [[اخلاقی]] ما ارتباطی تمام دارد- | * تمسّک به [[عترت]] {{عم}} نیز، همچون مبحث پیشین از دامنهای بلند برخوردار است. ما امّا در اینجا تنها به شماری از نکات مهمّ این مبحث - که با بحث [[اخلاقی]] ما ارتباطی تمام دارد- اشاره میکنیم. | ||
* از [[قرآن کریم]] به خوبی استفاده میشود، که [[شریعت]] مطهّر بدون تمسّک به [[عترت]] ناقص بوده، مورد [[رضایت]] و پذیرش [[حضرت حق]] قرار نخواهد گرفت: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۱.</ref>. | * از [[قرآن کریم]] به خوبی استفاده میشود، که [[شریعت]] مطهّر بدون تمسّک به [[عترت]] ناقص بوده، مورد [[رضایت]] و پذیرش [[حضرت حق]] قرار نخواهد گرفت: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۱.</ref>. | ||
* بلکه آشکار میشود که [[اسلام]] بدون [[اهل بیت]] {{عم}} چیزی نبوده، عنوان یک [[دین کامل]] را نخواهد یافت: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرساندهای» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. | * بلکه آشکار میشود که [[اسلام]] بدون [[اهل بیت]] {{عم}} چیزی نبوده، عنوان یک [[دین کامل]] را نخواهد یافت: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرساندهای» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. | ||
خط ۱۹۲: | خط ۱۹۲: | ||
* [[حضرت]] [[امام حسین|سیِّدالشُّهداء]] {{ع}} در این زمینه میفرمایند: "جریان امور و [[احکام]] به دست [[عالمان]] [[خداشناس]] است، که اَمینان بر [[حلال و حرام]] او میباشند" <ref>{{متن حدیث|مَجَارِيَ الْأُمُورِ وَ الْأَحْكَامِ عَلَى أَيْدِي الْعُلَمَاءِ بِاللَّهِ الْأُمَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ}}؛ بحارالأنوار، ج۹۷، ص۸۰.</ref>. | * [[حضرت]] [[امام حسین|سیِّدالشُّهداء]] {{ع}} در این زمینه میفرمایند: "جریان امور و [[احکام]] به دست [[عالمان]] [[خداشناس]] است، که اَمینان بر [[حلال و حرام]] او میباشند" <ref>{{متن حدیث|مَجَارِيَ الْأُمُورِ وَ الْأَحْكَامِ عَلَى أَيْدِي الْعُلَمَاءِ بِاللَّهِ الْأُمَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ}}؛ بحارالأنوار، ج۹۷، ص۸۰.</ref>. | ||
* گاه نیز [[امامت]] در این [[کتاب آسمانی]]، به معنای [[امامت]] [[تکوینی]] و واسطه بودن در رسانیدن [[فیض]] او - جلَّ وعلا! - به بندگانش به کار امر رفته است: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری میکردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref>. | * گاه نیز [[امامت]] در این [[کتاب آسمانی]]، به معنای [[امامت]] [[تکوینی]] و واسطه بودن در رسانیدن [[فیض]] او - جلَّ وعلا! - به بندگانش به کار امر رفته است: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری میکردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref>. | ||
* اگر "امر" را در این [[آیه]] به معنای وجود دانستیم – همانگونه که در این [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ}}<ref>«و فرمان ما یک کلمه بیش نیست مانند یک چشم بر هم زدن» سوره قمر، آیه ۵۰.</ref> اینگونه است- | * اگر "امر" را در این [[آیه]] به معنای وجود دانستیم – همانگونه که در این [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ}}<ref>«و فرمان ما یک کلمه بیش نیست مانند یک چشم بر هم زدن» سوره قمر، آیه ۵۰.</ref> اینگونه است- [[تفسیر]] فوق واضحتر میشود | ||
* این [[آیه]] نیز بر همین معنا دلالت دارد: {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم میگمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمیرسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۹.</ref>. | * این [[آیه]] نیز بر همین معنا دلالت دارد: {{متن قرآن|وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم میگمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمیرسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۰۹.</ref>. | ||
* چه [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} خود [[پیامبر]] بود و از [[امامت]] [[تشریعی]] به معنای حکمرانی و [[قضاوت]] نیز برخوردار؛ از اینرو به ناگزیر میباید [[منصب امامت]] او را همان [[امامت]] [[تکوینی]] دانست. حال چون این مرتبه تنها به آن [[حضرت]] اعطا شده بود، باید ایشان را واجد مرتبه [[هدایت تکوینی]] دانست، که [[مؤمنان]] در عصر ایشان به واسطه وجود آن [[پیامبر]] عظیمالشّأن به مراتب خود واصل میشدند. | * چه [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} خود [[پیامبر]] بود و از [[امامت]] [[تشریعی]] به معنای حکمرانی و [[قضاوت]] نیز برخوردار؛ از اینرو به ناگزیر میباید [[منصب امامت]] او را همان [[امامت]] [[تکوینی]] دانست. حال چون این مرتبه تنها به آن [[حضرت]] اعطا شده بود، باید ایشان را واجد مرتبه [[هدایت تکوینی]] دانست، که [[مؤمنان]] در عصر ایشان به واسطه وجود آن [[پیامبر]] عظیمالشّأن به مراتب خود واصل میشدند. | ||
خط ۲۴۰: | خط ۲۴۰: | ||
* امّا کسانی که در شمار [[خواص]] بوده از مراتب بالای [[ایمان]] برخوردار باشند، توسّلشان نیز همچون دعایشان بوده همیشه مورد قبول واقع خواهد شد، چه [[خداوند]] او را [[هدایت]] میفرماید تا در اوقات لازم، به گونه صحیح و با حالتی مطلوب، به [[دعا]] و [[توسّل]] بپردازد. اینان به مرتبهای میرسند که خواستشان تابع خواست [[حضرت حق]] خواهد بود، از اینرو ارادهشان با [[اراده]] او مطابقت خواهد نمود: {{متن قرآن|وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ}}<ref>«و جز آنچه خواست خداوند است، مخواهید» سوره انسان، آیه ۳۰.</ref>. | * امّا کسانی که در شمار [[خواص]] بوده از مراتب بالای [[ایمان]] برخوردار باشند، توسّلشان نیز همچون دعایشان بوده همیشه مورد قبول واقع خواهد شد، چه [[خداوند]] او را [[هدایت]] میفرماید تا در اوقات لازم، به گونه صحیح و با حالتی مطلوب، به [[دعا]] و [[توسّل]] بپردازد. اینان به مرتبهای میرسند که خواستشان تابع خواست [[حضرت حق]] خواهد بود، از اینرو ارادهشان با [[اراده]] او مطابقت خواهد نمود: {{متن قرآن|وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ}}<ref>«و جز آنچه خواست خداوند است، مخواهید» سوره انسان، آیه ۳۰.</ref>. | ||
* در این میان، کسانی که در شمار اخصّ [[خواص]] قرار گیرند، به منبع و [[خزانه]] [[ولایت]] اتّصال مییابند، و همچون نوری که از [[خورشید]] جدا میشود امّا در عین حال به آن متّصل است، هر لحظه به [[ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} اتّصال میجویند؛ از اینرو قطرهای از دریای بیپایان [[قدرت]] [[اهل بیت]] و [[علم]] و [[اراده]] آنان را به دست میآورد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۱۸.</ref>. | * در این میان، کسانی که در شمار اخصّ [[خواص]] قرار گیرند، به منبع و [[خزانه]] [[ولایت]] اتّصال مییابند، و همچون نوری که از [[خورشید]] جدا میشود امّا در عین حال به آن متّصل است، هر لحظه به [[ولایت]] [[اهل بیت]] {{عم}} اتّصال میجویند؛ از اینرو قطرهای از دریای بیپایان [[قدرت]] [[اهل بیت]] و [[علم]] و [[اراده]] آنان را به دست میآورد<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۱۸.</ref>. | ||
* [[قدرت]] نمائی [[آصف بن برخیا]] - که [[تخت بلقیس]] را در لحظهای از [[یمن]] به [[شام]] آورد- | * [[قدرت]] نمائی [[آصف بن برخیا]] - که [[تخت بلقیس]] را در لحظهای از [[یمن]] به [[شام]] آورد- در همین شمار بود، چه او به ذرّهای از [[علم]] اینان دست پیدا کرده بود. در این زمینه روایاتی چند به دست است، که جناب [[شیخ کلینی]] با برخی از آنها در کتاب [[شریف]] "کافی" [[نقل]] نموده. در اینجا به یکی از این [[روایات]] اشاره میکنیم. در این [[روایت]] [[امام صادق]] {{ع}} به یکی از [[یاران]] خود- سُدَیر نام- میفرمایند: "ای سُدیر! آیا [[قرآن]] خواندهای؟ گفتم: بله! فرمودند: آیا این [[آیه]] را دیدهای که میفرماید: {{متن قرآن|قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ}}<ref>«آن که دانشی از کتاب (آسمانی) با خویش داشت گفت: من پیش از آنکه چشم بر هم زنی آن را برایت میآورم» سوره نمل، آیه ۴۰.</ref>؟ گفتم: فدایت شوم! دیدهام و خواندهام. فرموند: آیا آن مرد را شناختهای و آیا میدانی چه اندازه از [[علم کتاب]] نزد او بود؟ گفتم: شما مرا خبر دهید، فرمودند: به اندازه قطرهای از دریای بزرگ، این اندازه چه [[قدر]] از [[علم کتاب]] است؟ گفتم: فدایت شوم! اندازه بسیار کمی است، فرمودند: ای [[سدیر]]! همین اندازه چقدر بسیار است اگر [[خداوند]] آن را به [[علمی]] که من از آن به تو خبر میدهم نسبت داده باشد. ای سُدیر! آیا در [[قرآن]] این [[آیه]] را هم خواندهای: {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref>؟ گفتم: فدایت شوم! آری خواندهام، فرمودند: آیا آن کس که تمامی [[علم کتاب]] را دارد فهیمتر است، یا کسی که تنها بخش کوچکی از آن [[علم]] را دارد؟ گفتم: آن کس که تمامی [[علم کتاب]] را دارد. سُدیر گوید: آن [[حضرت]] با دست به سینه [[مبارک]] خود اشاره کردند و فرمودند: به [[خدا]] قسم تمامی [[علم کتاب]] نزد ماست، به [[خدا]] قسم تمامی [[علم کتاب]] نزد ماست"<ref>{{متن حدیث|يَا سَدِيرُ أَ لَمْ تَقْرَأِ الْقُرْآنَ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَهَلْ وَجَدْتَ فِيمَا قَرَأْتَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ "قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ" قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ قَرَأْتُهُ قَالَ فَهَلْ عَرَفْتَ الرَّجُلَ وَ هَلْ عَلِمْتَ مَا كَانَ عِنْدَهُ مِنْ عِلْمِ الْكِتَابِ قَالَ قُلْتُ أَخْبِرْنِي بِهِ قَالَ قَدْرُ قَطْرَةٍ مِنَ الْمَاءِ فِي الْبَحْرِ الْأَخْضَرِ فَمَا يَكُونُ ذَلِكَ مِنْ عِلْمِ الْكِتَابِ- قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا أَقَلَّ هَذَا فَقَالَ يَا سَدِيرُ مَا أَكْثَرَ هَذَا أَنْ يَنْسُبَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى الْعِلْمِ الَّذِي أُخْبِرُكَ بِهِ يَا سَدِيرُ فَهَلْ وَجَدْتَ فِيمَا قَرَأْتَ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَيْضاً "قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ" قَالَ قُلْتُ قَدْ قَرَأْتُهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ أَ فَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ كُلُّهُ أَفْهَمُ أَمْ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ بَعْضُهُ قُلْتُ لَا بَلْ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ كُلُّهُ قَالَ فَأَوْمَأَ بِيَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ وَ قَالَ عِلْمُ الْكِتَابِ وَ اللَّهِ كُلُّهُ عِنْدَنَا عِلْمُ الْكِتَابِ وَ اللَّهِ كُلُّهُ عِنْدَنَا}}اصول کافی، ج۱، ص۲۵۷.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۴ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۴، ص ۴۱۹-۴۲۰.</ref>. | ||
* آری! کسی که به این منبع [[ولایت]] به گونه شهودی اتّصال یابد و بدان [[ایمان]] [[حقّ]] الیقینی پیدا کند، بیش از یک ذرّه از آن به دست خواهد آورد، همانگونه که ذرّهای از آن نصیب [[آصف]] شده بود؛ از اینرو میتواند باز همچون [[آصف]] به تصرّف در عالم مادّی بپردازد، و در سراسر آن به خواست خود تغییر پدید آورد. شاید سرّ آنکه [[یاران]] [[حضرت]] [[ولیّ]] عصر {{ع}} از عددی اندک -۳۱۳ نفر- برخوردارند، امّا با این وجود بر پهنه [[گیتی]] مسلّط میشوند نیز در همین نکته باشد، که آنان نیز چون [[آصف]] از [[قدرت]] تصرّف برخوردار بوده سلطنتی همچون [[سلطنت]] [[سلیمان]] و [[آصف]] فرادست آن [[حضرت]] {{ع}} و [[یاران]] کرامندشان خواهد آمد. | * آری! کسی که به این منبع [[ولایت]] به گونه شهودی اتّصال یابد و بدان [[ایمان]] [[حقّ]] الیقینی پیدا کند، بیش از یک ذرّه از آن به دست خواهد آورد، همانگونه که ذرّهای از آن نصیب [[آصف]] شده بود؛ از اینرو میتواند باز همچون [[آصف]] به تصرّف در عالم مادّی بپردازد، و در سراسر آن به خواست خود تغییر پدید آورد. شاید سرّ آنکه [[یاران]] [[حضرت]] [[ولیّ]] عصر {{ع}} از عددی اندک -۳۱۳ نفر- برخوردارند، امّا با این وجود بر پهنه [[گیتی]] مسلّط میشوند نیز در همین نکته باشد، که آنان نیز چون [[آصف]] از [[قدرت]] تصرّف برخوردار بوده سلطنتی همچون [[سلطنت]] [[سلیمان]] و [[آصف]] فرادست آن [[حضرت]] {{ع}} و [[یاران]] کرامندشان خواهد آمد. | ||
* آنان دست در دامن [[ولایت]] میزنند، و تنها در طول یک روز بر تمامی کره [[زمین]] [[حکومت]] مییابند. | * آنان دست در دامن [[ولایت]] میزنند، و تنها در طول یک روز بر تمامی کره [[زمین]] [[حکومت]] مییابند. |