پرش به محتوا

روضة الشهدا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '-،' به '-'
جز (جایگزینی متن - '-،' به '-')
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
[[کمال الدین حسین بن علی واعظ کاشفی]] مبتکر سبک قصه‌پردازی و پردازش پندگونه از وقایع [[تاریخی]] است. او که [[سنی]] یا [[شیعه]] بودنش معلوم نیست، شیفته [[اهل بیت]] {{عم}} بود و برای جذب [[عوام]]، حوادث تاریخی و به‌ویژه [[حادثه عاشورا]] را با نثری دل‌پسند به داستان در آورد و در این میان، مطالب معتبر و غیر معتبر و مستند و بدون [[سند]] را با هم در آمیخت. تازگی سبک، [[فارسی]] بودن و نیز [[انگیزه]] مؤلف برای خوانده شدن کتابش در مجالس [[عزا]]، موجب شد که کتاب کاشفی، نه یک اثر تاریخی، بلکه یک اثر [[تبلیغی]] و حتی تخیلی، شمرده شود.  
[[کمال الدین حسین بن علی واعظ کاشفی]] مبتکر سبک قصه‌پردازی و پردازش پندگونه از وقایع [[تاریخی]] است. او که [[سنی]] یا [[شیعه]] بودنش معلوم نیست، شیفته [[اهل بیت]] {{عم}} بود و برای جذب [[عوام]]، حوادث تاریخی و به‌ویژه [[حادثه عاشورا]] را با نثری دل‌پسند به داستان در آورد و در این میان، مطالب معتبر و غیر معتبر و مستند و بدون [[سند]] را با هم در آمیخت. تازگی سبک، [[فارسی]] بودن و نیز [[انگیزه]] مؤلف برای خوانده شدن کتابش در مجالس [[عزا]]، موجب شد که کتاب کاشفی، نه یک اثر تاریخی، بلکه یک اثر [[تبلیغی]] و حتی تخیلی، شمرده شود.  


متأسفانه عدم توجه به این مطلب و قرائت و استنساخ چندین باره آن - تا آنجا که سخنرانان مجالس [[سوگواری امام حسین]] {{ع}} را، «روضه‌خوان» نامیدند -، زمینه ورود بسیاری از اطلاعات نادرست این کتاب را به [[فرهنگ عاشورا]] فراهم ساخت و در موارد متعددی، «زبان حال»، [[جانشین]] «زبان قال» حماسه‌سرایان [[کربلا]] گشت.
متأسفانه عدم توجه به این مطلب و قرائت و استنساخ چندین باره آن - تا آنجا که سخنرانان مجالس [[سوگواری امام حسین]] {{ع}} را، «روضه‌خوان» نامیدند - زمینه ورود بسیاری از اطلاعات نادرست این کتاب را به [[فرهنگ عاشورا]] فراهم ساخت و در موارد متعددی، «زبان حال»، [[جانشین]] «زبان قال» حماسه‌سرایان [[کربلا]] گشت.


مصحح و حاشیه‌نگار کتاب، [[علامه]] میرزا [[ابوالحسن شعرانی]]، نیز در مقدمه‌اش بر کتاب، به این موضوع، اشاره کرده است: از نقل [[ضعیف]] در [[روضة الشهدا]]، [[عجب]] نباید داشت؛ چون در ادای مقصود واعظ، [[قوی]] است، اگر چه برای مقصود [[مورخ]]، کافی نیست<ref>روضة الشهدا، ص۶ (مقدمه).</ref>. پیش از شعرانی نیز، میرزا [[عبدالله اَفَندی]]، همکار عالم و کتاب‌شناس [[علامه مجلسی]]، اکثر [[روایات]] این کتاب و بلکه همه آن را مأخوذ از کتب غیر مشهور و غیر قابل [[اعتماد]] دانسته است<ref>ریاض العلماء، ج۲، ص۱۹۰.</ref>. علامه [[سید محسن امین عاملی]] نیز این سخن را [[تأیید]] نموده است<ref>أعیان الشیعة، ج۶، ص۱۲۲.</ref>. [[محدث نوری]]، برخی گزارش‌های کتاب را بدون پشتوانه تاریخی خوانده<ref>لؤلؤ و مرجان، ص۲۸۷ - ۲۸۸.</ref> و [[شهید مطهری]]، آن را پُر از [[دروغ]]، و تألیف و نشر این کتاب را مانع مراجعه به منابع اصلی و مطالعه[[تاریخ]] [[واقعی]] [[امام حسین]] {{ع}} دانسته است<ref>حماسه حسینی، ج۱، ص۵۴.</ref>. [[شهید]] [[سید محمد علی قاضی طباطبایی]] نیز مطالب آن را به جهت [[تعارض]] با [[مقاتل]] معتبر، بی‌ارزش و از درجه اعتبار، ساقط می‌داند<ref>تحقیق درباره اولْ اربعین حضرت سید الشهدا {{ع}}، ص۶۶.</ref>. نمونه‌های متعددی از [[اخبار]] غیر قابل [[باور]] را می‌توان در جای جای این کتاب دید<ref>مانند: بیست و دو هزار زخم در پیکر امام حسین {{ع}} (روضة الشهدا، ص۶۰)، چسبیدن سر به تنه فرزندان مسلم بن عقیل (ص ۲۴۱)، حضور هاشم مرقال (هاشم بن عتبة) در کربلا (ص ۳۰۰)، قصه زعفر جنی (ص ۳۴۶) و عروسی قاسم (ص ۳۲۱).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]]، ص:۳۶- ۳۷.</ref>
مصحح و حاشیه‌نگار کتاب، [[علامه]] میرزا [[ابوالحسن شعرانی]]، نیز در مقدمه‌اش بر کتاب، به این موضوع، اشاره کرده است: از نقل [[ضعیف]] در [[روضة الشهدا]]، [[عجب]] نباید داشت؛ چون در ادای مقصود واعظ، [[قوی]] است، اگر چه برای مقصود [[مورخ]]، کافی نیست<ref>روضة الشهدا، ص۶ (مقدمه).</ref>. پیش از شعرانی نیز، میرزا [[عبدالله اَفَندی]]، همکار عالم و کتاب‌شناس [[علامه مجلسی]]، اکثر [[روایات]] این کتاب و بلکه همه آن را مأخوذ از کتب غیر مشهور و غیر قابل [[اعتماد]] دانسته است<ref>ریاض العلماء، ج۲، ص۱۹۰.</ref>. علامه [[سید محسن امین عاملی]] نیز این سخن را [[تأیید]] نموده است<ref>أعیان الشیعة، ج۶، ص۱۲۲.</ref>. [[محدث نوری]]، برخی گزارش‌های کتاب را بدون پشتوانه تاریخی خوانده<ref>لؤلؤ و مرجان، ص۲۸۷ - ۲۸۸.</ref> و [[شهید مطهری]]، آن را پُر از [[دروغ]]، و تألیف و نشر این کتاب را مانع مراجعه به منابع اصلی و مطالعه[[تاریخ]] [[واقعی]] [[امام حسین]] {{ع}} دانسته است<ref>حماسه حسینی، ج۱، ص۵۴.</ref>. [[شهید]] [[سید محمد علی قاضی طباطبایی]] نیز مطالب آن را به جهت [[تعارض]] با [[مقاتل]] معتبر، بی‌ارزش و از درجه اعتبار، ساقط می‌داند<ref>تحقیق درباره اولْ اربعین حضرت سید الشهدا {{ع}}، ص۶۶.</ref>. نمونه‌های متعددی از [[اخبار]] غیر قابل [[باور]] را می‌توان در جای جای این کتاب دید<ref>مانند: بیست و دو هزار زخم در پیکر امام حسین {{ع}} (روضة الشهدا، ص۶۰)، چسبیدن سر به تنه فرزندان مسلم بن عقیل (ص ۲۴۱)، حضور هاشم مرقال (هاشم بن عتبة) در کربلا (ص ۳۰۰)، قصه زعفر جنی (ص ۳۴۶) و عروسی قاسم (ص ۳۲۱).</ref><ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امام حسین (کتاب)|گزیده دانشنامه امام حسین]]، ص:۳۶- ۳۷.</ref>
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش