احمد بن سیار سیاری بصری در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها
احمد بن سیار سیاری بصری در معارف و سیره رضوی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۴ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۰۴
، ۴ دسامبر ۲۰۲۲←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
علمای رجالی تندترین تعابیر را درباره سیاری به کار برده‌اند: [[فاسد]] المذهب<ref>رجال النجاشی، ص۱۸۰؛ خلاصة الأقوال، ص۳۲۰.</ref>، غالی، متهالک و [[منحرف]]<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۴۰.</ref>. برخی نیز وی را از قائلان به [[تناسخ]] دانسته‌اند<ref>کتاب الرجال، ابن‌داوود، ص۴۲۲.</ref>. این تعابیر امکان [[دفاع]] از او را منتفی می‌سازد. با این همه، طوسی و [[نجاشی]] ذیل شخصیت او از کتاب النوادر او یاد کرده و بخش‌های خالی از [[غلو]] و تخلیط آن را پذیرفتنی می‌شمارند<ref>رجال النجاشی، ص۸۰؛ الفهرست، طوسی، ص۶۶.</ref>. شیوخ [[قمی]] نیز روایتش از این کتاب را استثنا کرده‌اند<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۴۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۷۲.</ref>. [[میرزای نوری]] بر اساس همین رویکرد، در کتاب خاتمة‌المستدرک، به مناسبت معرفی [[ارزش]] و جایگاه مذهبی و [[علمی]] کتاب القرائات سیاری، به طور مبسوط از او سخن گفته که ما حصل آن توثیق سیاری است، هر چند تلاش وی نشان‌دادن [[روایات]] او در این کتاب است. نوری پس از بیان [[ادله]] ای چون [[اعتماد]] رجائیان و [[محدثان]] به داده‌های سیاری در این کتاب، [[تأمل]] [[نجاشی]] و [[طوسی]] راجع به کتاب النوادر او، اینکه [[کلینی]] وی را از [[اصحاب]] برشمرده، [[روایت]] [[راویان]] بزرگی از او و نیز دیگر شواهد، [[فاسد]] المذهب خواندنش را به مقوله‌ای [[کلامی]] معطوف می‌کند که در آن [[زمان]] نشان [[کفر]] و [[ارتداد]] یا [[انکار]] ضروری [[دین]] و [[مذهب]] نبوده است. سپس نتیجه می‌گیرد که با توجه به روایت بزرگانی چون [[حمیری]]، صفار، [[ابوعلی اشعری]]، [[موسی بن حسن اشعری]] و [[حسین بن محمد بن عامر]] از او که از بزرگان ثقه‌اند و نیز اعتماد کلینی به او و خالی‌بودن کتابش از غلو و تخلیط و نقل اسطوانه‌های [[شیعه]] از او، [[شایسته]] نیست به آنچه درباره‌اش گفته‌اند، توجه کرد و در کتابش تردیدی روا داشت<ref>خاتمة المستدرک، ج۱، ص۱۱۰- ۱۱۱؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۱۱۷.</ref>. | علمای رجالی تندترین تعابیر را درباره سیاری به کار برده‌اند: [[فاسد]] المذهب<ref>رجال النجاشی، ص۱۸۰؛ خلاصة الأقوال، ص۳۲۰.</ref>، غالی، متهالک و [[منحرف]]<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۴۰.</ref>. برخی نیز وی را از قائلان به [[تناسخ]] دانسته‌اند<ref>کتاب الرجال، ابن‌داوود، ص۴۲۲.</ref>. این تعابیر امکان [[دفاع]] از او را منتفی می‌سازد. با این همه، طوسی و [[نجاشی]] ذیل شخصیت او از کتاب النوادر او یاد کرده و بخش‌های خالی از [[غلو]] و تخلیط آن را پذیرفتنی می‌شمارند<ref>رجال النجاشی، ص۸۰؛ الفهرست، طوسی، ص۶۶.</ref>. شیوخ [[قمی]] نیز روایتش از این کتاب را استثنا کرده‌اند<ref>الرجال، ابن غضائری، ص۴۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۷۲.</ref>. [[میرزای نوری]] بر اساس همین رویکرد، در کتاب خاتمة‌المستدرک، به مناسبت معرفی [[ارزش]] و جایگاه مذهبی و [[علمی]] کتاب القرائات سیاری، به طور مبسوط از او سخن گفته که ما حصل آن توثیق سیاری است، هر چند تلاش وی نشان‌دادن [[روایات]] او در این کتاب است. نوری پس از بیان [[ادله]] ای چون [[اعتماد]] رجائیان و [[محدثان]] به داده‌های سیاری در این کتاب، [[تأمل]] [[نجاشی]] و [[طوسی]] راجع به کتاب النوادر او، اینکه [[کلینی]] وی را از [[اصحاب]] برشمرده، [[روایت]] [[راویان]] بزرگی از او و نیز دیگر شواهد، [[فاسد]] المذهب خواندنش را به مقوله‌ای [[کلامی]] معطوف می‌کند که در آن [[زمان]] نشان [[کفر]] و [[ارتداد]] یا [[انکار]] ضروری [[دین]] و [[مذهب]] نبوده است. سپس نتیجه می‌گیرد که با توجه به روایت بزرگانی چون [[حمیری]]، صفار، [[ابوعلی اشعری]]، [[موسی بن حسن اشعری]] و [[حسین بن محمد بن عامر]] از او که از بزرگان ثقه‌اند و نیز اعتماد کلینی به او و خالی‌بودن کتابش از غلو و تخلیط و نقل اسطوانه‌های [[شیعه]] از او، [[شایسته]] نیست به آنچه درباره‌اش گفته‌اند، توجه کرد و در کتابش تردیدی روا داشت<ref>خاتمة المستدرک، ج۱، ص۱۱۰- ۱۱۱؛ أعیان الشیعة، ج۳، ص۱۱۷.</ref>. | ||
به هر حال، نام سیاری در سلسله [[اسناد روایات]] بسیاری آمده است. بر اساس قولی، بیش از پنجاه روایت از [[ائمه]] {{عم}} نقل کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲۴، ص۱۲۲.</ref>. چنان‌که گذشت، او از افرادی چون [[عبدالرحمن بن ابی نجران]]<ref>الکافی، ج۶، ص۸.</ref>، [[علی بن اسباط]]، [[محمد بن یحیی]] | به هر حال، نام سیاری در سلسله [[اسناد روایات]] بسیاری آمده است. بر اساس قولی، بیش از پنجاه روایت از [[ائمه]] {{عم}} نقل کرده است<ref>معجم رجال الحدیث، ج۲۴، ص۱۲۲.</ref>. چنان‌که گذشت، او از افرادی چون [[عبدالرحمن بن ابی نجران]]<ref>الکافی، ج۶، ص۸.</ref>، [[علی بن اسباط]]، [[محمد بن یحیی خزاز]]<ref>الخصال، ص۱۱، ۳۳۶.</ref>، ابویزید قسمی<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۳۴۴.</ref>، [[محمد بن خالد برقی]]<ref>الأمالی، طوسی، ص۴۱۳؛ بحار الأنوار، ج۲۳، ص۳۳۹؛ ج۲۴، ص۲۲۶.</ref> و دیگران روایت کرده، چنان‌که افرادی مثل [[محمد بن احمد بن یحیی]]، [[ابوسعید آدمی]]<ref>الخصال، ص۱۱، ۳۳۶.</ref>، [[احمد بن محمد بن خالد برقی]]<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج۱، ص۲۴۹.</ref> و دیگران از او [[روایت]] کرده‌اند. | ||
او علاوه بر روایتگری، در [[نگارش]] کتاب نیز دستی داشته و کتاب‌های چندی تألیف کرده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۶۶؛ لسان المیزان، ج۱، ص۲۵۲.</ref>: کتاب‌الطب، کتاب‌النوادر، ثواب‌القرآن، [[الغارات]] و کتاب‌القرائات یا کتاب‌القرائت<ref>رجال النجاشی، ص۸۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۷۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۴۴۵.</ref>. در این میان، کتاب‌القرائات وی مشهورترین و تنها اثری است که همچنان باقی مانده و شیخ نوری به [[اعتماد]] نقل بزرگان از آن بهره گرفته و نسخه‌ای از آن نزد [[محمد سماوی]] وجود داشته است<ref>الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج۱۷، ص۵۲.</ref>، چنان‌که نسخه‌های دست‌نویسی از آن در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی به شماره‌های ۱۴۵۵ و ۱۲۳۱ و کتابخانه مرکزی [[دانشگاه]] [[تهران]]، مجموعه مشکات به شماره ۸۴۲ وجود دارد. همچنین این کتاب را محمدعلی [[امیر]] معزی و اتان کلبرگ، بر اساس نسخه‌های خطی تصحیح کرده‌اند و مقدمه نوشته‌شده بر آن را در سال ۲۰۰۵م در مجله آسیایی به چاپ رسانده‌اند<ref>مجله آسیایی، سال ۲۹۳، ش۲، ص۶۶۳- ۷۲۲.</ref>. [[حسن بن سلیمان حلی]] از این کتاب با عنوان التنزیل و التحریف هم یاد کرده<ref>مختصر البصائر، ص۴۷۷.</ref> و سپس دیگران هم آن را تکرار کرده‌اند<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۲، ۴۵۵؛ ج۴، ص۱۵۷، ۱۶۳؛ خاتمة المستدرک، ج۱، ص۱۱۴.</ref>. به رغم تلاشی که [[میرزای نوری]] درباره [[اثبات]] [[مقبولیت]] داده‌های کتاب به کار بسته، برخی همچنان آن را نامعتبر می‌شمرند و [[احادیث]] وارد شده در آن را پذیرفتنی نمی‌دانند<ref>سلامة القرآن من التحریف، ص۴۳۲.</ref>. به همین سبب کتاب [[فصل الخطاب]] فی [[تحریف]] الکتاب نوری را که به فراوانی از داده‌های کتاب پیش‌گفته بهره گرفته است، [[سست]] می‌شمارند<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱، ص۷۰.</ref><ref>منابع: اختیار معرفة الرجال، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تصحیح و تعلیق: میرداماد استرآبادی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت {{عم}} لإحیاء التراث، اول، ۱۳۶۳ش؛ الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: سید حسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، اول، ۱۳۹۰ق، الأعلام، خیر الدین بن محمود معروف به زرکلی (۱۳۹۶ق)، بیروت، دار العلم للملایین، هشتم، ۱۹۸۹م: أعیان الشیعة، سید محسن بن عبدالکریم امین عاملی (۱۳۷۱ق)، تحقیق: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق؛ الأمالی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، اول، ۱۴۱۴ق؛ إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون، اسماعیل باشا بن محمد امین بغدادی (۱۳۳۹ق)، تصحیح: محمد شرف الدین بالتقیا - رفعت بیلگه کلیسی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، اول، بیتا؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار الازان، محمد باقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، التحریر الطاووسی، حسن بن زین الدین معروف به صاحب معالم (۱۰۱۱ق)، تحقیق: فاضل جواهری، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۱۱ق؛ خاتمة مستدرک الوسائل، حسین بن محمد تقی معروف به محدث نوری (۱۳۲۰ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت ناب لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۵ق، الخصال، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۰۳ق؛ خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی (۷۲۶قی)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، محمد محسن بن علی منزوی معروف به آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق)، بیروت، دار الأضواء، سوم، ۱۴۰۳ق؛ الرجال، احمد بن حسین واسطی معروف به ابن غضائری (۴۵۰ق)، تحقیق: سید محمدرضا حسینی جلالی، قم، دار الحدیث، اول، ۱۴۲۲ق؛ رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، سوم، ۱۴۱۵ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۴۱۶ق؛ سلامة القرآن من التحریف، فتح الله محمدی نجارزادگان (معاصر)، تهران، مؤسسه فرهنگی و هنری مشعر، ۱۴۲۴ق، طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال، سید علی اصغر بن محمد شفیع بروجردی (۱۳۱۳ق)، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۱۰ق؛ علل الشرایع، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، نجف، المکتبة الحیدریة، دوم، ۱۳۸۵ق؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}عا محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی، اول، ۱۴۰۴ق؛ الغارات، ابراهیم بن محمد معروف به ابن هلال ثقفی (۲۸۳ق)، تحقیق: سیدجلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، اول، ۱۳۹۵ق، الفهرست، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق، الکافی، محمد بن یعقوب معروف به کلینی (۳۲۹ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، ۱۴۰۷ق؛ کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داوود حلی (۷۴۰ق)، تحقیق: سید محمدصادق بحر العلوم، قم، منشورات الرضی، ۱۳۹۲ق، کتاب الرجال، احمد بن محمد برقی (۲۷۴ق)، تهران، دانشگاه تهران، اول، ۱۳۴۲ش؛ کتاب السرائر الحاوی التحریر الفتاوی، محمد بن منصور معروف به ابن ادریس حلی (۵۹۸ق)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، ۱۴۱۰ق، الکنی و الألقاب، عباس بن محمدرضا معروف به محدث قمی (۱۳۵۹ق)، تهران، انتشارات صدر، بی تا، لسان المیزان، احمد بن علی معروف به ابن حجر عسقلانی (۸۵۲ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، دوم، ۱۳۹۰ق؛ مختصر البصائر، حسن بن سلیمان علی (۸۳۰ق)، تحقیق: مشتاق مظفر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۲۱ق؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، حسین بن محمد تقی معروف به محدث نوری (۱۳۲۰ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت علی لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۰۷ق؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، علی بن محمد نمازی شاهرودی (۱۴۰۵ق)، تهران، شفق - حیدری، اول، ۱۴۱۲ق؛ مسند الإمام الرضا، عزیزالله بن محمد عطاردی قوچانی (معاصر)، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا، اول، ۱۴۰۶ق؛ معجم المؤلفین، عمر بن رضا کحاله (۱۴۰۸ق)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۸۷ق؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابوالقاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، ۱۴۱۰ق؛ مکاتیب الأئمة علا علی بن حسینعلی احمدی میانجی (۱۴۲۱ق)، تحقیق: مجتبی فرجی، قم، دار الحدیث، اول، ۱۴۲۶ق، مکارم الأخلاق، حسن بن فضل طبرسی (قرن ۶ق)، قم، منشورات الرضی، چهارم، ۱۴۱۲ق؛ منتهی المقال فی أحوال الرجال، محمد بن اسماعیل حائری مازندرانی (۱۲۱۶ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت الإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۶ق؛ موسوعة ابن إدریس الحلی، محمد بن منصور معروف به ابن ادریس حلی (۵۹۸ق)، تحقیق: محمدمهدی موسوی خرسان، نجف، العتبة العلویة المقدسة، اول، ۱۴۲۹ق؛ موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر: جعفر بن محمد حسین سبحانی (معاصر)، تحقیق و نشر: مؤسسة الإمام الصادق ملی، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ نقد الرجال، سید مصطفی بن حسین حسینی تفرشی (۱۰۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت الها لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ “وحی و تحریف وحی: مقدمه ای بر کتاب القراءات سیاری، محمد علی امیرمعزی - اتان گلبرگ، مجلهی آسیایی سال ۲۹۳، شماره ۲، پاریس، ۲۰۰۵م.</ref><ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]] و [[زکیه سادات امیری|امیری، زکیه سادات]]، [[احمد بن محمد سیاری - واسعی (مقاله)|مقاله «احمد بن محمد سیاری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۷۲۵.</ref> | او علاوه بر روایتگری، در [[نگارش]] کتاب نیز دستی داشته و کتاب‌های چندی تألیف کرده است<ref>الفهرست، طوسی، ص۶۶؛ لسان المیزان، ج۱، ص۲۵۲.</ref>: کتاب‌الطب، کتاب‌النوادر، ثواب‌القرآن، [[الغارات]] و کتاب‌القرائات یا کتاب‌القرائت<ref>رجال النجاشی، ص۸۰؛ معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۷۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۴۴۵.</ref>. در این میان، کتاب‌القرائات وی مشهورترین و تنها اثری است که همچنان باقی مانده و شیخ نوری به [[اعتماد]] نقل بزرگان از آن بهره گرفته و نسخه‌ای از آن نزد [[محمد سماوی]] وجود داشته است<ref>الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج۱۷، ص۵۲.</ref>، چنان‌که نسخه‌های دست‌نویسی از آن در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی به شماره‌های ۱۴۵۵ و ۱۲۳۱ و کتابخانه مرکزی [[دانشگاه]] [[تهران]]، مجموعه مشکات به شماره ۸۴۲ وجود دارد. همچنین این کتاب را محمدعلی [[امیر]] معزی و اتان کلبرگ، بر اساس نسخه‌های خطی تصحیح کرده‌اند و مقدمه نوشته‌شده بر آن را در سال ۲۰۰۵م در مجله آسیایی به چاپ رسانده‌اند<ref>مجله آسیایی، سال ۲۹۳، ش۲، ص۶۶۳- ۷۲۲.</ref>. [[حسن بن سلیمان حلی]] از این کتاب با عنوان التنزیل و التحریف هم یاد کرده<ref>مختصر البصائر، ص۴۷۷.</ref> و سپس دیگران هم آن را تکرار کرده‌اند<ref>مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۲، ۴۵۵؛ ج۴، ص۱۵۷، ۱۶۳؛ خاتمة المستدرک، ج۱، ص۱۱۴.</ref>. به رغم تلاشی که [[میرزای نوری]] درباره [[اثبات]] [[مقبولیت]] داده‌های کتاب به کار بسته، برخی همچنان آن را نامعتبر می‌شمرند و [[احادیث]] وارد شده در آن را پذیرفتنی نمی‌دانند<ref>سلامة القرآن من التحریف، ص۴۳۲.</ref>. به همین سبب کتاب [[فصل الخطاب]] فی [[تحریف]] الکتاب نوری را که به فراوانی از داده‌های کتاب پیش‌گفته بهره گرفته است، [[سست]] می‌شمارند<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱، ص۷۰.</ref><ref>منابع: اختیار معرفة الرجال، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تصحیح و تعلیق: میرداماد استرآبادی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، مؤسسة آل البیت {{عم}} لإحیاء التراث، اول، ۱۳۶۳ش؛ الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: سید حسن موسوی خرسان، تهران، دار الکتب الإسلامیة، اول، ۱۳۹۰ق، الأعلام، خیر الدین بن محمود معروف به زرکلی (۱۳۹۶ق)، بیروت، دار العلم للملایین، هشتم، ۱۹۸۹م: أعیان الشیعة، سید محسن بن عبدالکریم امین عاملی (۱۳۷۱ق)، تحقیق: سید حسن امین، بیروت، دار التعارف، ۱۴۰۳ق؛ الأمالی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة، اول، ۱۴۱۴ق؛ إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون، اسماعیل باشا بن محمد امین بغدادی (۱۳۳۹ق)، تصحیح: محمد شرف الدین بالتقیا - رفعت بیلگه کلیسی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، اول، بیتا؛ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار الازان، محمد باقر بن محمدتقی معروف به علامه مجلسی (۱۱۱۰ق)، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، التحریر الطاووسی، حسن بن زین الدین معروف به صاحب معالم (۱۰۱۱ق)، تحقیق: فاضل جواهری، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۱۱ق؛ خاتمة مستدرک الوسائل، حسین بن محمد تقی معروف به محدث نوری (۱۳۲۰ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت ناب لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۵ق، الخصال، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۰۳ق؛ خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن بن یوسف معروف به علامه حلی (۷۲۶قی)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، محمد محسن بن علی منزوی معروف به آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق)، بیروت، دار الأضواء، سوم، ۱۴۰۳ق؛ الرجال، احمد بن حسین واسطی معروف به ابن غضائری (۴۵۰ق)، تحقیق: سید محمدرضا حسینی جلالی، قم، دار الحدیث، اول، ۱۴۲۲ق؛ رجال الطوسی، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، سوم، ۱۴۱۵ق؛ رجال النجاشی، احمد بن علی معروف به نجاشی (۴۵۰ق)، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، پنجم، ۱۴۱۶ق؛ سلامة القرآن من التحریف، فتح الله محمدی نجارزادگان (معاصر)، تهران، مؤسسه فرهنگی و هنری مشعر، ۱۴۲۴ق، طرائف المقال فی معرفة طبقات الرجال، سید علی اصغر بن محمد شفیع بروجردی (۱۳۱۳ق)، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۴۱۰ق؛ علل الشرایع، محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، نجف، المکتبة الحیدریة، دوم، ۱۳۸۵ق؛ عیون أخبار الرضا {{ع}}عا محمد بن علی معروف به شیخ صدوق (۳۸۱ق)، تحقیق: حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی، اول، ۱۴۰۴ق؛ الغارات، ابراهیم بن محمد معروف به ابن هلال ثقفی (۲۸۳ق)، تحقیق: سیدجلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، اول، ۱۳۹۵ق، الفهرست، محمد بن حسن معروف به شیخ طوسی (۴۶۰ق)، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسة نشر الفقاهة، اول، ۱۴۱۷ق، الکافی، محمد بن یعقوب معروف به کلینی (۳۲۹ق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، ۱۴۰۷ق؛ کتاب الرجال، حسن بن علی معروف به ابن داوود حلی (۷۴۰ق)، تحقیق: سید محمدصادق بحر العلوم، قم، منشورات الرضی، ۱۳۹۲ق، کتاب الرجال، احمد بن محمد برقی (۲۷۴ق)، تهران، دانشگاه تهران، اول، ۱۳۴۲ش؛ کتاب السرائر الحاوی التحریر الفتاوی، محمد بن منصور معروف به ابن ادریس حلی (۵۹۸ق)، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، ۱۴۱۰ق، الکنی و الألقاب، عباس بن محمدرضا معروف به محدث قمی (۱۳۵۹ق)، تهران، انتشارات صدر، بی تا، لسان المیزان، احمد بن علی معروف به ابن حجر عسقلانی (۸۵۲ق)، بیروت، مؤسسة الأعلمی، دوم، ۱۳۹۰ق؛ مختصر البصائر، حسن بن سلیمان علی (۸۳۰ق)، تحقیق: مشتاق مظفر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، اول، ۱۴۲۱ق؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، حسین بن محمد تقی معروف به محدث نوری (۱۳۲۰ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت علی لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۰۷ق؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، علی بن محمد نمازی شاهرودی (۱۴۰۵ق)، تهران، شفق - حیدری، اول، ۱۴۱۲ق؛ مسند الإمام الرضا، عزیزالله بن محمد عطاردی قوچانی (معاصر)، مشهد، کنگره جهانی حضرت رضا، اول، ۱۴۰۶ق؛ معجم المؤلفین، عمر بن رضا کحاله (۱۴۰۸ق)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۸۷ق؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابوالقاسم بن علی اکبر موسوی خویی (۱۴۱۳ق)، قم، مرکز نشر الثقافة الإسلامیة، ۱۴۱۰ق؛ مکاتیب الأئمة علا علی بن حسینعلی احمدی میانجی (۱۴۲۱ق)، تحقیق: مجتبی فرجی، قم، دار الحدیث، اول، ۱۴۲۶ق، مکارم الأخلاق، حسن بن فضل طبرسی (قرن ۶ق)، قم، منشورات الرضی، چهارم، ۱۴۱۲ق؛ منتهی المقال فی أحوال الرجال، محمد بن اسماعیل حائری مازندرانی (۱۲۱۶ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت الإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۶ق؛ موسوعة ابن إدریس الحلی، محمد بن منصور معروف به ابن ادریس حلی (۵۹۸ق)، تحقیق: محمدمهدی موسوی خرسان، نجف، العتبة العلویة المقدسة، اول، ۱۴۲۹ق؛ موسوعة طبقات الفقهاء، زیر نظر: جعفر بن محمد حسین سبحانی (معاصر)، تحقیق و نشر: مؤسسة الإمام الصادق ملی، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ نقد الرجال، سید مصطفی بن حسین حسینی تفرشی (۱۰۱۵ق)، تحقیق و نشر: مؤسسة آل البیت الها لإحیاء التراث، قم، اول، ۱۴۱۸ق؛ “وحی و تحریف وحی: مقدمه ای بر کتاب القراءات سیاری، محمد علی امیرمعزی - اتان گلبرگ، مجلهی آسیایی سال ۲۹۳، شماره ۲، پاریس، ۲۰۰۵م.</ref><ref>[[سید علی رضا واسعی|واسعی، سید علی رضا]] و [[زکیه سادات امیری|امیری، زکیه سادات]]، [[احمد بن محمد سیاری - واسعی (مقاله)|مقاله «احمد بن محمد سیاری»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام رضا]] ص ۷۲۵.</ref> | ||