نفاق در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== [[ | == [[پیامبر]] و برخورد با منافین == | ||
=== [[منافقین]] و تخریب پیامبر === | |||
در عملیات فاتحانه [[بدر]]، غنائمی نصیب [[سپاه اسلام]] شد ولی از آنجا که منافقین بر اساس [[کفر]] [[قلبی]] و [[بیاعتقادی]] به [[معتقدات]] [[مؤمنین]] از اشاعه هیچ تهمتی فروگذار نبودند نسبت به یک پیش آمد ناچیز به ساحت [[مقدس]] [[پیامبر اکرم]] [[تهمت]] میزدند. | |||
مسئله این بود که در [[جنگ بدر]] حوله سرخی از بین [[غنائم]] ناپدید شد و منافقین با [[تصور]] خام خود شایع کردند که پیامبر {{صل}} مرتکب چنین خیانتی شده و قطیفه را برده است، اتفاقاً حوله پیدا شد و [[خداوند]] [[رسول]] خویش را از [[خیانت]] میری دانست و لذا [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ}}<ref>«هیچ پیامبری را نسزد که خیانت ورزد؛ و هر کس خیانت کند در رستخیز آنچه را خیانت ورزیده است، (با خود) خواهد آورد؛ آنگاه به هر کس (پاداش) هر چه کرده است تمام داده خواهد شد و بر آنان ستم نخواهد رفت» سوره آل عمران، آیه ۱۶۱.</ref>. | مسئله این بود که در [[جنگ بدر]] حوله سرخی از بین [[غنائم]] ناپدید شد و منافقین با [[تصور]] خام خود شایع کردند که پیامبر {{صل}} مرتکب چنین خیانتی شده و قطیفه را برده است، اتفاقاً حوله پیدا شد و [[خداوند]] [[رسول]] خویش را از [[خیانت]] میری دانست و لذا [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَّ وَمَنْ يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ}}<ref>«هیچ پیامبری را نسزد که خیانت ورزد؛ و هر کس خیانت کند در رستخیز آنچه را خیانت ورزیده است، (با خود) خواهد آورد؛ آنگاه به هر کس (پاداش) هر چه کرده است تمام داده خواهد شد و بر آنان ستم نخواهد رفت» سوره آل عمران، آیه ۱۶۱.</ref>. | ||
در [[صدر اسلام]] شمار قابل توجهی از [[مسلمانان]] [[منافق]] بودند، در [[جنگ احد]] بیش از ۳۰۰ نفر منافق از نیمه راه برگشتند و [[رزمندگان]] را هم از رفتن به [[جنگ]] باز میداشتند. آنان از هیچ [[کارشکنی]] در برابر پیامبر و [[مسلمین]] دریغ نداشتند. حتی تهمت ناموسی به پیامبر زدند (جریان [[افک]]) اما پس از [[رحلت پیامبر]] و [[خانهنشین]] شدن علی {{ع}} یکباره اوضاع آرام شد با اینکه نه [[منافقان]] همه مردهاند و نه اینکه همه [[توبه]] کردند. علت مطلب چه بود؟ آنان با [[زمامداران]] [[زمان]] ساختند و به کام [[دل]] خود رسیدند | در [[صدر اسلام]] شمار قابل توجهی از [[مسلمانان]]، [[منافق]] بودند، در [[جنگ احد]] بیش از ۳۰۰ نفر منافق از نیمه راه برگشتند و [[رزمندگان]] را هم از رفتن به [[جنگ]] باز میداشتند. آنان از هیچ [[کارشکنی]] در برابر پیامبر و [[مسلمین]] دریغ نداشتند. حتی تهمت ناموسی به پیامبر زدند (جریان [[افک]]) اما پس از [[رحلت پیامبر]] و [[خانهنشین]] شدن علی {{ع}} یکباره اوضاع آرام شد با اینکه نه [[منافقان]] همه مردهاند و نه اینکه همه [[توبه]] کردند. علت مطلب چه بود؟ آنان با [[زمامداران]] [[زمان]] ساختند و به کام [[دل]] خود رسیدند<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۱۵۲.</ref>. | ||
=== [[ | === [[پیامبر]] {{صل}} در حضور [[منافقین]] در حاشیه [[جنگ احد]] === | ||
در مسیر حرکت [[پیامبر اکرم]] از [[مدینه]] به طرف [[احد]]، چون شب فرا رسید، [[رسول خدا]] چند دسته را [[مأمور]] کرد که [[نگهبانی]] دهند و [[فرماندهی]] آنان را به [[محمد بن مسلمه]] واگذار کرد. در ضمن، [[ذکوان بن قیس]] را به فرماندهی گارد محافظ گمارد. با [[طلوع صبح]]، [[سربازان]] از [[خواب]] برخاستند و آماده حرکت شدند. آنها پس از [[اقامه نماز]] صبح به [[امامت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} حرکت کردند تا اینکه به [[باغی]] میان مدینه و احد به نام الشوط رسیدند. در آنجا بود که همهمهای در [[سپاه]] شنیده شد و رسول اکرم {{صل}} [[فرمان]] ایستادن سپاه را صادر کرد تا ببیند جریان از چه قرار است و ناگهان دریافت که [[عبدالله بن ابی]] با سیصد نفر از [[لشکر]] جدا شده است و حاضر به ادامه حرکت نیست و پیوسته میگوید: از [[کودکان]] فرمان میبرد و نظر مرا نادیده میگیرد. ما چرا خود را به کشتن دهیم؟ | در مسیر حرکت [[پیامبر اکرم]] از [[مدینه]] به طرف [[احد]]، چون شب فرا رسید، [[رسول خدا]] چند دسته را [[مأمور]] کرد که [[نگهبانی]] دهند و [[فرماندهی]] آنان را به [[محمد بن مسلمه]] واگذار کرد. در ضمن، [[ذکوان بن قیس]] را به فرماندهی گارد محافظ گمارد. با [[طلوع صبح]]، [[سربازان]] از [[خواب]] برخاستند و آماده حرکت شدند. آنها پس از [[اقامه نماز]] صبح به [[امامت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} حرکت کردند تا اینکه به [[باغی]] میان مدینه و احد به نام الشوط رسیدند. در آنجا بود که همهمهای در [[سپاه]] شنیده شد و رسول اکرم {{صل}} [[فرمان]] ایستادن سپاه را صادر کرد تا ببیند جریان از چه قرار است و ناگهان دریافت که [[عبدالله بن ابی]] با سیصد نفر از [[لشکر]] جدا شده است و حاضر به ادامه حرکت نیست و پیوسته میگوید: از [[کودکان]] فرمان میبرد و نظر مرا نادیده میگیرد. ما چرا خود را به کشتن دهیم؟ | ||
[[عبدالله بن عمرو]] نزد وی رفت و سعی کرد او را از چنین کاری باز دارد و به او متذکر شد که [[اتحاد]] [[مردم]] را نشکند و مردم و پیامبرشان را در [[رویارویی]] [[دشمن]] [[خوار]] نکند. اما عبدالله بن ابی زیر بار نرفت و در نهایت گفت: اگر [[جنگیدن]] میدانستیم حتماً همراهتان میآمدیم. بدین ترتیب، عبدالله بن ابی به مدینه بازگشت و [[مسلمانان]] را در بحرانیترین وضع تنها گذاشت. | [[عبدالله بن عمرو]] نزد وی رفت و سعی کرد او را از چنین کاری باز دارد و به او متذکر شد که [[اتحاد]] [[مردم]] را نشکند و مردم و پیامبرشان را در [[رویارویی]] [[دشمن]] [[خوار]] نکند. اما عبدالله بن ابی زیر بار نرفت و در نهایت گفت: اگر [[جنگیدن]] میدانستیم حتماً همراهتان میآمدیم. بدین ترتیب، عبدالله بن ابی به مدینه بازگشت و [[مسلمانان]] را در بحرانیترین وضع تنها گذاشت. | ||
خط ۲۲: | خط ۲۳: | ||
در بحث فراریان از [[جبهه]] [[احد]] اشاره شد که بعضی عرصه سخت [[جنگ]] را رها کردند و فرار را بر قرار ترجیح دادند و در حالی که [[پیامبر]] {{صل}} و علی {{ع}} و شجاعانی مثل [[ابودجانه]] و شیرزنی مثل نسیبه، سخت با [[کفار]] [[قریش]] درگیر بودند، یک عده عافیتطلب، به دور از رنجهای جنگ، در [[فکر]] [[مذاکره]] با [[ابوسفیان]] افتادند، که بزرگ [[مشرک]] [[تاریخ]] آنها را [[عفو]] کند و بپذیرد. درباره [[شأن نزول آیه]] {{متن قرآن|وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ...}}<ref>«و محمد جز فرستادهای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشتهاند» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref> وقتی در [[جنگ احد]] در بین [[مردم]] شایع شد که محمد {{صل}} کشته شده است، [[منافقان]] گفتند: کاش برای ما نمایندهای بود که به سوی [[عبدالله بن ابی]] میفرستادیم و از ابوسفیان برای ما [[امان]] میگرفت. بعضی از آنها نشستند و [[سلاح]] بر [[زمین]] نهادند، منافقان گفتند: اگر محمد {{صل}} کشته شده است، شما به [[دین]] اول خود ملحق شوید. پس [[انس بن نضر]] عموی [[انس بن مالک]] گفت: ای مردم اگر محمد کشته شده خدای محمد که کشته نشده است و [[زندگی]] بعد از [[رسول خدا]] را برای چه میخواهید، پس به همان خاطر که رسول خدا {{صل}} جنگ میکرد جنگ کنید و بمیرید بر آنچه که رسول خدا {{صل}} برای آن مرد<ref>ترجمه بیان السعادة، ج۳، ص۴۰۹.</ref>. | در بحث فراریان از [[جبهه]] [[احد]] اشاره شد که بعضی عرصه سخت [[جنگ]] را رها کردند و فرار را بر قرار ترجیح دادند و در حالی که [[پیامبر]] {{صل}} و علی {{ع}} و شجاعانی مثل [[ابودجانه]] و شیرزنی مثل نسیبه، سخت با [[کفار]] [[قریش]] درگیر بودند، یک عده عافیتطلب، به دور از رنجهای جنگ، در [[فکر]] [[مذاکره]] با [[ابوسفیان]] افتادند، که بزرگ [[مشرک]] [[تاریخ]] آنها را [[عفو]] کند و بپذیرد. درباره [[شأن نزول آیه]] {{متن قرآن|وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ...}}<ref>«و محمد جز فرستادهای نیست که پیش از او (نیز) فرستادگانی (بوده و) گذشتهاند» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref> وقتی در [[جنگ احد]] در بین [[مردم]] شایع شد که محمد {{صل}} کشته شده است، [[منافقان]] گفتند: کاش برای ما نمایندهای بود که به سوی [[عبدالله بن ابی]] میفرستادیم و از ابوسفیان برای ما [[امان]] میگرفت. بعضی از آنها نشستند و [[سلاح]] بر [[زمین]] نهادند، منافقان گفتند: اگر محمد {{صل}} کشته شده است، شما به [[دین]] اول خود ملحق شوید. پس [[انس بن نضر]] عموی [[انس بن مالک]] گفت: ای مردم اگر محمد کشته شده خدای محمد که کشته نشده است و [[زندگی]] بعد از [[رسول خدا]] را برای چه میخواهید، پس به همان خاطر که رسول خدا {{صل}} جنگ میکرد جنگ کنید و بمیرید بر آنچه که رسول خدا {{صل}} برای آن مرد<ref>ترجمه بیان السعادة، ج۳، ص۴۰۹.</ref>. | ||
پیامبر {{صل}} رزم نسیبه را [[مشاهده]] کرد که [[مشک]] آب را بر زمین گذاشت و [[شمشیر]] به دست گرفته با ابن قمیئه که به شانه [[پیامبر اکرم]] ضربت زد، درگیر شد و ضرباتی بر او زد و در پیکاری نابرابر با دشمنش که دو [[زره]] بر تن داشت، جنگید و سرانجام مجروح شد و [[قاتل]] فرزندش را با شمشیر کشت. پیامبر {{صل}} این [[زن]] را میستاید و میفرماید: {{متن حدیث|لَمَقَامُ نَسِيْبَةَ أَفْضَلُ مِنْ مَقَامِ فُلَانٍ وَ فُلَانٍ}} جایگاه نسیبه امروز [[افضل]] است از [[ابابکر]] و عمر<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۷۴؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۲۴۰.</ref>. | پیامبر {{صل}} رزم نسیبه را [[مشاهده]] کرد که [[مشک]] آب را بر زمین گذاشت و [[شمشیر]] به دست گرفته با ابن قمیئه که به شانه [[پیامبر اکرم]] ضربت زد، درگیر شد و ضرباتی بر او زد و در پیکاری نابرابر با دشمنش که دو [[زره]] بر تن داشت، جنگید و سرانجام مجروح شد و [[قاتل]] فرزندش را با شمشیر کشت. پیامبر {{صل}} این [[زن]] را میستاید و میفرماید: {{متن حدیث|لَمَقَامُ نَسِيْبَةَ أَفْضَلُ مِنْ مَقَامِ فُلَانٍ وَ فُلَانٍ}} جایگاه نسیبه امروز [[افضل]] است از [[ابابکر]] و عمر<ref>سیره ابن هشام، ج۲، ص۷۴؛ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۲۴۰.</ref>. [[مرحوم مجلسی]] و دیگران میگویند که کلمه فلان کنایه از [[خلیفه اول]] و دوم است<ref>بحارالانوار، ج۶، ص۴۹۶.</ref>. | ||
افرادی که در [[جنگ احد]] [[پیامبر]] {{صل}} را رها کرده و فرار کردند، کاش [[ام عماره]] «نسیبه» را الگوی خود قرار میدادند. گرچه بعضی از طرفداران این دو برای تبرئه آنها به [[دروغ]] نقل کردهاند که آنها [[پایداری]] کرده و ماندند، اما [[تعجب]] اینجاست که اگر خلیفه اول و دوم در کنار پیامبر {{صل}} در بحبوحه [[کارزار]] سخت [[احد]] باقی ماندهاند، چطور شد که کوچکترین زخمی به آنها نرسید و هیچ تیر و نیزهای به کار نبردند و هیچ کس را به [[قتل]] نرساندند؟ و چگونه میشود چندین زخم و ضربه به صورت و شانه و [[بدن پیامبر]] {{صل}} برسد و با این که معمولاً در [[جنگها]] [[زنها]] مورد ترحم جنگجویان قرار میگیرند، نسیبه [[دوازده]] زخم کاری بر بدنش برسد و یا [[علی بن ابیطالب]] نود زخم برمیدارد، اما آن دو نفر خراشی هم برنداشتند. البته دلیلش برای ما روشن است که آنها صحنه [[جنگ]] را ترک کردند. | افرادی که در [[جنگ احد]] [[پیامبر]] {{صل}} را رها کرده و فرار کردند، کاش [[ام عماره]] «نسیبه» را الگوی خود قرار میدادند. گرچه بعضی از طرفداران این دو برای تبرئه آنها به [[دروغ]] نقل کردهاند که آنها [[پایداری]] کرده و ماندند، اما [[تعجب]] اینجاست که اگر خلیفه اول و دوم در کنار پیامبر {{صل}} در بحبوحه [[کارزار]] سخت [[احد]] باقی ماندهاند، چطور شد که کوچکترین زخمی به آنها نرسید و هیچ تیر و نیزهای به کار نبردند و هیچ کس را به [[قتل]] نرساندند؟ و چگونه میشود چندین زخم و ضربه به صورت و شانه و [[بدن پیامبر]] {{صل}} برسد و با این که معمولاً در [[جنگها]] [[زنها]] مورد ترحم جنگجویان قرار میگیرند، نسیبه [[دوازده]] زخم کاری بر بدنش برسد و یا [[علی بن ابیطالب]] نود زخم برمیدارد، اما آن دو نفر خراشی هم برنداشتند. البته دلیلش برای ما روشن است که آنها صحنه [[جنگ]] را ترک کردند. | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
[[طبری]] در صفحه ۱۴۰ تاریخش میگوید: [[مقداد]] وقتی این حرف زدنها و دگرگونی حال [[رسول خدا]] را دید به [[تدارک]] برخاست و عرض کرد یا رسول الله: ما که مانند [[قوم یهود]] نیستیم که به [[حضرت موسی]] گفتند: {{عربی|اذهب انت و ربک فقاتلا انا هیهنا قاعدون}} تو با خدایت برو و با [[دشمنان]] بجنگید ما همین جا نشستهایم. قسم به آن کسی که تو را به [[رسالت]] فرستاده است، اگر شما تا پایتخت [[حبشه]] بروید ما با شما هستیم و در رکاب شما [[شمشیر]] میزنیم. از این کلمه چهره [[مبارک]] [[پیغمبر]] [[خدا]] مانند گل شکفت و در [[حق]] مقداد [[دعای خیر]] فرمود. | [[طبری]] در صفحه ۱۴۰ تاریخش میگوید: [[مقداد]] وقتی این حرف زدنها و دگرگونی حال [[رسول خدا]] را دید به [[تدارک]] برخاست و عرض کرد یا رسول الله: ما که مانند [[قوم یهود]] نیستیم که به [[حضرت موسی]] گفتند: {{عربی|اذهب انت و ربک فقاتلا انا هیهنا قاعدون}} تو با خدایت برو و با [[دشمنان]] بجنگید ما همین جا نشستهایم. قسم به آن کسی که تو را به [[رسالت]] فرستاده است، اگر شما تا پایتخت [[حبشه]] بروید ما با شما هستیم و در رکاب شما [[شمشیر]] میزنیم. از این کلمه چهره [[مبارک]] [[پیغمبر]] [[خدا]] مانند گل شکفت و در [[حق]] مقداد [[دعای خیر]] فرمود. | ||
چند نفر از [[مشرکین]] آمدند نزد پیامبر {{صل}} و گفتند: ای محمد ما [[همسایگان]] و [[همپیمانان]] تو هستیم. تنی چند از بردگان ما به تو پیوستهاند که نه به خاطر [[دین]] و نه به عنوان [[آموختن]] [[احکام]] بوده است، بلکه از [[املاک]] و کار ما دست کشیده و گریختهاند، از این رو آمدهایم آنها را به ما تحویل دهی تا باز گردانیم. پیغمبر مطلوب ایشان را [[اجابت]] نکرد، مبادا آنها را از دینشان برگردانند. با این وصف نخواست شخصاً دست رد به سینه آنها بزند، از این رو خطاب به [[ابوبکر]] فرمود: ای ابوبکر تو چه میگویی؟ پیغمبر [[انتظار]] داشت ابوبکر درخواست آنها را رد کند ولی ابوبکر گفت: با رسول الله آنها راست میگویند. پیغمبر برآشفت! چون پاسخ [[ابابکر]] موافق خواست خدا و پیامبر {{صل}} نبود. سپس از عمر که انتظار داشت او مطلوب ایشان را مردود بداند سوال فرمود: ای عمر نظر تو چیست؟ عمر گفت: یا رسول الله آنها راست میگویند! اینان همسایگان و همپیمانان شما هستند، از شنیدن این سخن رنگ [[پیامبر]] {{صل}} دگرگون شد<ref>این حدیت را احمد حنبل در جزء اول مسند خود ص۱۵۵ از حدیث علی نقل کرده. نسائی نیز در ص۱۱ الخصائص العددیه آن را نقل کرده است. اکنون بقیه حدیث را از خصائص نسائی بخوانیم: در اینجا پیامبر {{صل}} فرمود: ای گروه قریش به خدا قسم خدا یک نفر از شما را بر شما برانگیخته میکند که به خاطر پیشبرد دین او با شما پیکار کند. ابوبکر گفت: یا رسول الله آن کس من هستم؟ فرمود: نه! عمر گفت: یا رسول الله من هستم؟ فرمود: نه! او کسی است که وصله به کفش میزند. در آن موقع پیغمبر کفسش را به علی {{ع}} داده بود و آن حضرت مشغول وصله زدن آن بود. اجتهاد در برابر نص، ص۱۶۴.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۱۷۱.</ref> | چند نفر از [[مشرکین]] آمدند نزد پیامبر {{صل}} و گفتند: ای محمد ما [[همسایگان]] و [[همپیمانان]] تو هستیم. تنی چند از بردگان ما به تو پیوستهاند که نه به خاطر [[دین]] و نه به عنوان [[آموختن]] [[احکام]] بوده است، بلکه از [[املاک]] و کار ما دست کشیده و گریختهاند، از این رو آمدهایم آنها را به ما تحویل دهی تا باز گردانیم. پیغمبر مطلوب ایشان را [[اجابت]] نکرد، مبادا آنها را از دینشان برگردانند. با این وصف نخواست شخصاً دست رد به سینه آنها بزند، از این رو خطاب به [[ابوبکر]] فرمود: ای ابوبکر تو چه میگویی؟ پیغمبر [[انتظار]] داشت ابوبکر درخواست آنها را رد کند ولی ابوبکر گفت: با رسول الله آنها راست میگویند. پیغمبر برآشفت! چون پاسخ [[ابابکر]] موافق خواست خدا و پیامبر {{صل}} نبود. سپس از عمر که انتظار داشت او مطلوب ایشان را مردود بداند سوال فرمود: ای عمر نظر تو چیست؟ عمر گفت: یا رسول الله آنها راست میگویند! اینان همسایگان و همپیمانان شما هستند، از شنیدن این سخن رنگ [[پیامبر]] {{صل}} دگرگون شد<ref>این حدیت را احمد حنبل در جزء اول مسند خود ص۱۵۵ از حدیث علی نقل کرده. نسائی نیز در ص۱۱ الخصائص العددیه آن را نقل کرده است. اکنون بقیه حدیث را از خصائص نسائی بخوانیم: در اینجا پیامبر {{صل}} فرمود: ای گروه قریش به خدا قسم خدا یک نفر از شما را بر شما برانگیخته میکند که به خاطر پیشبرد دین او با شما پیکار کند. ابوبکر گفت: یا رسول الله آن کس من هستم؟ فرمود: نه! عمر گفت: یا رسول الله من هستم؟ فرمود: نه! او کسی است که وصله به کفش میزند. در آن موقع پیغمبر کفسش را به علی {{ع}} داده بود و آن حضرت مشغول وصله زدن آن بود. اجتهاد در برابر نص، ص۱۶۴.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۱۷۱.</ref> | ||
=== [[ | === [[منافقان]] و تضعیف سپله [[اسلام]] در [[جنگ خندق|احزاب]] === | ||
در [[جنگ احزاب]] که لبه تیز [[حمله]] [[دشمن]] متوجه اشغال [[شهر مدینه]] بود، [[مردم]] بیش از هر زمانی نیاز به [[آرامش]] و تقویت [[قلبی]] و [[دعوت]] به [[صبر]] و [[مقاومت]] داشتند. فضای [[شهر]] میطلبید که به دور از [[شایعهپراکنی]] و تضعیف [[روحیه]]، همگان را در یک [[مأموریت]] ملی، [[اعتقادی]] به [[دفاع مقدس]] وادار کند؛ ولی متأسفانه [[منافقین]] نقش ستون پنجم دشمن را [[بازی]] کردند. نه تنها آرامش را از شهر گرفتند، بلکه با پخش [[شایعه]] و اکاذیب، روحیه مردم و [[سپاهیان]] پیامبر {{صل}} را تضعیف میکردند. | در [[جنگ احزاب]] که لبه تیز [[حمله]] [[دشمن]] متوجه اشغال [[شهر مدینه]] بود، [[مردم]] بیش از هر زمانی نیاز به [[آرامش]] و تقویت [[قلبی]] و [[دعوت]] به [[صبر]] و [[مقاومت]] داشتند. فضای [[شهر]] میطلبید که به دور از [[شایعهپراکنی]] و تضعیف [[روحیه]]، همگان را در یک [[مأموریت]] ملی، [[اعتقادی]] به [[دفاع مقدس]] وادار کند؛ ولی متأسفانه [[منافقین]] نقش ستون پنجم دشمن را [[بازی]] کردند. نه تنها آرامش را از شهر گرفتند، بلکه با پخش [[شایعه]] و اکاذیب، روحیه مردم و [[سپاهیان]] پیامبر {{صل}} را تضعیف میکردند. | ||
[[قرآن مجید]] میفرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا * وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا}}<ref>«و هنگامی که دو رویان و بیماردلان گفتند: خداوند و پیامبرش به ما جز وعده فریبنده ندادهاند * و هنگامی که دستهای از ایشان گفتند: ای مردم مدینه! جای ماندن ندارید پس بازگردید و دستهای (دیگر) از آنان از پیامبر اجازه (بازگشت) میخواستند؛ میگفتند خانههای ما بیحفاظ است با آنکه بیحفاظ نبود، آنان جز سر گریز (از جنگ) نداشتند» سوره احزاب، آیه ۱۲-۱۳.</ref>. | [[قرآن مجید]] میفرماید: {{متن قرآن|وَإِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا غُرُورًا * وَإِذْ قَالَتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَيَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارًا}}<ref>«و هنگامی که دو رویان و بیماردلان گفتند: خداوند و پیامبرش به ما جز وعده فریبنده ندادهاند * و هنگامی که دستهای از ایشان گفتند: ای مردم مدینه! جای ماندن ندارید پس بازگردید و دستهای (دیگر) از آنان از پیامبر اجازه (بازگشت) میخواستند؛ میگفتند خانههای ما بیحفاظ است با آنکه بیحفاظ نبود، آنان جز سر گریز (از جنگ) نداشتند» سوره احزاب، آیه ۱۲-۱۳.</ref>. | ||
زمانی که مأموریت حفر [[خندق]] یک [[وظیفه]] عمومی بود و نیاز به تلاش پیگیر، همراه با روحیه بالا برای [[رزمندگان]] [[اسلام]] بود، منافقین حداکثر فرصتطلبی را داشتند تا به بهانه واهی تضعیف روحیه کنند. در اثنای حفر خندق که [[مسلمانان]] هر یک مشغول کندن بخشی از خندق بودند، روزی به صخره سنگ سخت و بزرگی برخورد کردند که هیچ کلنگی در آن اثر نمیکرد، خبر به پیامبر {{صل}} دادند. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} شخصاً وارد خندق شد و کلنگ را به دست گرفت و اولین ضربه را محکم بر سنگ زد و قسمتی از آن متلاشی شد و برقی از آن جستن کرد. پیامبر {{صل}} [[تکبیر]] گفت. مسلمانان هم تکبیر گفتند. بار دوم ضربه شدیدتری بر سنگ زد و قسمتی دیگر از آن را متلاشی کرد و برقی جست و [[پیامبر]] {{صل}} [[تکبیر]] گفت. سرانجام با سومین ضربه سنگ را فرود آورد و باز برقی جست و پیامبر {{صل}} تکبیر گفت. [[مسلمانان]] نیز صدای تکبیرشان بلند شد. | |||
[[سلمان فارسی]] از این ماجرا سوال کرد، پیامبر {{صل}} فرمود: در میان برق اول [[سرزمین]] [[حیره]] و قصرهای [[پادشاهان ایران]] را دیدم و [[جبرئیل]] به من [[بشارت]] داد که [[امت]] من بر آنها [[پیروز]] خواهند شد و در برق دوم قصرهای سرخ فام «[[شام]] و [[روم]]» نمایان گشت و جبرئیل به من بشارت داد که امت من بر آنها پیروز خواهند شد و در برق سوم قصرهای «[[صنعا]] و [[یمن]]» را دیدم و جبرئیل به من خبر داد که امتم باز بر آنها پیروز خواهند شد. بشارت باد بر شما ای مسلمانان این همه [[پیروزی]]. | [[سلمان فارسی]] از این ماجرا سوال کرد، پیامبر {{صل}} فرمود: در میان برق اول [[سرزمین]] [[حیره]] و قصرهای [[پادشاهان ایران]] را دیدم و [[جبرئیل]] به من [[بشارت]] داد که [[امت]] من بر آنها [[پیروز]] خواهند شد و در برق دوم قصرهای سرخ فام «[[شام]] و [[روم]]» نمایان گشت و جبرئیل به من بشارت داد که امت من بر آنها پیروز خواهند شد و در برق سوم قصرهای «[[صنعا]] و [[یمن]]» را دیدم و جبرئیل به من خبر داد که امتم باز بر آنها پیروز خواهند شد. بشارت باد بر شما ای مسلمانان این همه [[پیروزی]]. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
آنها دید [[ملکوتی]] پیامبر {{صل}} را منکر بودند، چون چشم دلشان [[کور]] بود. پیامبر {{صل}} با چشم [[حق]] [[بینش]] [[فتح]] دروازه [[ایران]] و روم را [[مشاهده]] میکرد. چون منبع [[وحی الهی]] و امدادهای عینی و [[غیبی]] [[خداوند]] را [[پشتیبان]] خود داشت؛ ولی منافقان که در [[دل]] [[کفر]] و رویه ظاهری [[اسلام]] را داشتند این [[حقایق]] را [[باور]] نمیکردند. | آنها دید [[ملکوتی]] پیامبر {{صل}} را منکر بودند، چون چشم دلشان [[کور]] بود. پیامبر {{صل}} با چشم [[حق]] [[بینش]] [[فتح]] دروازه [[ایران]] و روم را [[مشاهده]] میکرد. چون منبع [[وحی الهی]] و امدادهای عینی و [[غیبی]] [[خداوند]] را [[پشتیبان]] خود داشت؛ ولی منافقان که در [[دل]] [[کفر]] و رویه ظاهری [[اسلام]] را داشتند این [[حقایق]] را [[باور]] نمیکردند. | ||
منافقان در محاصره [[مدینه]] توسط [[قریش]] و [[یهودیان]] وعدههای پیروزی پیامبر {{صل}} را به هیچ گرفتند و خود را از صفوف مسلمانان خارج کردند و به بهانه اینکه خانههایشان [[امنیت]] ندارد و باید از آن [[دفاع]] کنند به خانههایشان رفتند. البته این گروه آن قدر [[شرم]] و [[حیا]] داشتند که بهانهای برای رفتن خویش بتراشند، لکن گروهی از [[منافقان]] با [[وقاحت]] گفتند: محمد در حالی [[وعده]] دستیابی به گنجهای کسری و [[قیصر]] را به ما میدهد که اگر یکی از ما برای قضای حاجتی برود نمیتواند مطمئن باشد که سالم برمیگردد. به خانههایمان برویم که [[امنیت]] در آنجا بیشتر است. بدین ترتیب همه منافقان از [[سپاه اسلام]] خارج شدند و حتی یکی از آنان در صفوف [[دفاعی]] [[مسلمانان]] باقی نماند. [[خداوند]] درباره این منافقان میفرماید: زیرا منافقان و آنها که در دلهایشان [[بیماری]] است میگفتند: [[خدا]] و پیامبرش جز [[فریب]] به ما وعده ندادهاند<ref>سمیح عاطف، زندگانی پیامبر در قرآن، ج۶، ص۱۵۸.</ref>. | منافقان در محاصره [[مدینه]] توسط [[قریش]] و [[یهودیان]] وعدههای پیروزی پیامبر {{صل}} را به هیچ گرفتند و خود را از صفوف مسلمانان خارج کردند و به بهانه اینکه خانههایشان [[امنیت]] ندارد و باید از آن [[دفاع]] کنند به خانههایشان رفتند. البته این گروه آن قدر [[شرم]] و [[حیا]] داشتند که بهانهای برای رفتن خویش بتراشند، لکن گروهی از [[منافقان]] با [[وقاحت]] گفتند: محمد در حالی [[وعده]] دستیابی به گنجهای کسری و [[قیصر]] را به ما میدهد که اگر یکی از ما برای قضای حاجتی برود نمیتواند مطمئن باشد که سالم برمیگردد. به خانههایمان برویم که [[امنیت]] در آنجا بیشتر است. بدین ترتیب همه منافقان از [[سپاه اسلام]] خارج شدند و حتی یکی از آنان در صفوف [[دفاعی]] [[مسلمانان]] باقی نماند. [[خداوند]] درباره این منافقان میفرماید: زیرا منافقان و آنها که در دلهایشان [[بیماری]] است میگفتند: [[خدا]] و پیامبرش جز [[فریب]] به ما وعده ندادهاند<ref>سمیح عاطف، زندگانی پیامبر در قرآن، ج۶، ص۱۵۸.</ref>. | ||
[[قرآن مجید]] [[تضعیف]] روحیهها را از جانب [[منافقین]] اینگونه نقل میکند که آنها به [[مردم مدینه]] میگفتند: در برابر این انبوه [[دشمن]]، کاری از شما ساخته نیست، خود را از معرکه بیرون کشیده و خویشتن را به [[هلاکت]] و [[زن]] و فرزندتان را به دست [[اسارت]] نسپارید. از طرف دیگر وقتی به منطقه عملیاتی میرفتند با بهانه تراشی میدان [[جنگ]] را ترک کرده و به خانههای خود [[پناه]] میبردند. قرآن مجید در معرفی مکنون [[دل]] منافقین میفرماید: آنها در [[اظهار اسلام]] آنقدر [[سست]] و ضعیفاند که اگر [[دشمنان]] از اطراف [[مدینه]] وارد آن شوند و این [[شهر]] را اشغال نظامی کنند و به منافقین پیشنهاد نمایند که به [[شرک]] و [[کفر]] باز گردید به سرعت میپذیرند {{متن قرآن|ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهَا}}<ref>«و اگر بر آنان از پیرامون آن (شهر) درمیآمدند سپس از آنان (گرویدن به) آشوب (شرک) را میخواستند بدان سوی میرفتند و در آن (شهر) جز اندکی درنگ نمیکردند» سوره احزاب، آیه ۱۴.</ref> منافقین در مدینه آنچنان فضاسازی کردند که افرادی [[ضعیف الایمان]] را به [[پیروزی]] [[سپاه]] کفر و [[شکست]] و اضمحلال [[پیامبر]] و [[اسلام]] مطمئن ساختند. یعنی به [[مردم]] باورانده بودند که [[ائتلاف]] [[یهود]] و [[کفار]] [[قریش]] با این حجم [[عظیم]] از نیرو و تجهیزات قطعاً به قیمت ریشهکن شدن [[اسلام]] تمام خواهد شد و لذا با این [[استدلال]] سعی در [[خلوت]] کردن [[جبهه]] را داشتند. | [[قرآن مجید]] [[تضعیف]] روحیهها را از جانب [[منافقین]] اینگونه نقل میکند که آنها به [[مردم مدینه]] میگفتند: در برابر این انبوه [[دشمن]]، کاری از شما ساخته نیست، خود را از معرکه بیرون کشیده و خویشتن را به [[هلاکت]] و [[زن]] و فرزندتان را به دست [[اسارت]] نسپارید. از طرف دیگر وقتی به منطقه عملیاتی میرفتند با بهانه تراشی میدان [[جنگ]] را ترک کرده و به خانههای خود [[پناه]] میبردند. قرآن مجید در معرفی مکنون [[دل]] منافقین میفرماید: آنها در [[اظهار اسلام]] آنقدر [[سست]] و ضعیفاند که اگر [[دشمنان]] از اطراف [[مدینه]] وارد آن شوند و این [[شهر]] را اشغال نظامی کنند و به منافقین پیشنهاد نمایند که به [[شرک]] و [[کفر]] باز گردید به سرعت میپذیرند {{متن قرآن|ثُمَّ سُئِلُوا الْفِتْنَةَ لَآتَوْهَا}}<ref>«و اگر بر آنان از پیرامون آن (شهر) درمیآمدند سپس از آنان (گرویدن به) آشوب (شرک) را میخواستند بدان سوی میرفتند و در آن (شهر) جز اندکی درنگ نمیکردند» سوره احزاب، آیه ۱۴.</ref> منافقین در مدینه آنچنان فضاسازی کردند که افرادی [[ضعیف الایمان]] را به [[پیروزی]] [[سپاه]] کفر و [[شکست]] و اضمحلال [[پیامبر]] و [[اسلام]] مطمئن ساختند. یعنی به [[مردم]] باورانده بودند که [[ائتلاف]] [[یهود]] و [[کفار]] [[قریش]] با این حجم [[عظیم]] از نیرو و تجهیزات قطعاً به قیمت ریشهکن شدن [[اسلام]] تمام خواهد شد و لذا با این [[استدلال]] سعی در [[خلوت]] کردن [[جبهه]] را داشتند. | ||
در روایتی آمده: یکی از [[یاران پیامبر]] از میدان [[جنگ احزاب]] به درون [[شهر]] برای حاجتی آمده بود، برادرش را دید که نان و گوشت بریان و شراب در مقابل دارد، گفت تو اینجا به [[خوشگذرانی]] مشغولی و [[پیامبر خدا]] در میان شمشیرها و نیزهها درگیر است. در جوابش گفت: ای ابله! تو نیز با ما بنشین و خوش باش. به خدایی که محمد به او قسم یاد میکند که او هرگز از این میدان باز نخواهد گشت و این [[لشکر]] عظیمی که جمع شدهاند او و اصحابش را زنده نخواهند گذاشت! برادرش گفت: [[دروغ]] میگویی، به [[خدا]] قسم میروم و [[رسول خدا]] را از آنچه گفتی باخبر میسازم [[خدمت]] [[پیامبر]] آمد و جریان را گفت، در اینجا بود که [[آیه]] نازل شد {{متن قرآن|قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَالْقَائِلِينَ لِإِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا...}}<ref>«بیگمان خداوند از میان شما کارشکنان (جنگ) را خوب میشناسد و (نیز) کسانی را که به برادران خویش میگویند: به ما بپیوندید و جز اندکی در جنگ شرکت نمیکنند» سوره احزاب، آیه ۱۸.</ref><ref>تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۲۳۵.</ref>. | در روایتی آمده: یکی از [[یاران پیامبر]] از میدان [[جنگ احزاب]] به درون [[شهر]] برای حاجتی آمده بود، برادرش را دید که نان و گوشت بریان و شراب در مقابل دارد، گفت تو اینجا به [[خوشگذرانی]] مشغولی و [[پیامبر خدا]] در میان شمشیرها و نیزهها درگیر است. در جوابش گفت: ای ابله! تو نیز با ما بنشین و خوش باش. به خدایی که محمد به او قسم یاد میکند که او هرگز از این میدان باز نخواهد گشت و این [[لشکر]] عظیمی که جمع شدهاند او و اصحابش را زنده نخواهند گذاشت! برادرش گفت: [[دروغ]] میگویی، به [[خدا]] قسم میروم و [[رسول خدا]] را از آنچه گفتی باخبر میسازم [[خدمت]] [[پیامبر]] آمد و جریان را گفت، در اینجا بود که [[آیه]] نازل شد {{متن قرآن|قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَالْقَائِلِينَ لِإِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنَا...}}<ref>«بیگمان خداوند از میان شما کارشکنان (جنگ) را خوب میشناسد و (نیز) کسانی را که به برادران خویش میگویند: به ما بپیوندید و جز اندکی در جنگ شرکت نمیکنند» سوره احزاب، آیه ۱۸.</ref><ref>تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۲۳۵.</ref>. | ||
ولی همین [[منافقین]] که در تمامی امور [[کارشکنی]] و [[تضعیف]] و [[تمرد]] را داشتهاند وقتی میبینند که [[مؤمنین]] به [[پیروزی]] نائل آمدند، آنچنان پر توقع میشوند که گویی فاتح اصلی [[جنگ]] بودهاند و طلبکارانه فریاد میکشند و با الفاظ [[خشن]] سهم خود را از [[غنیمت]] مطالبه میکنند | ولی همین [[منافقین]] که در تمامی امور [[کارشکنی]] و [[تضعیف]] و [[تمرد]] را داشتهاند وقتی میبینند که [[مؤمنین]] به [[پیروزی]] نائل آمدند، آنچنان پر توقع میشوند که گویی فاتح اصلی [[جنگ]] بودهاند و طلبکارانه فریاد میکشند و با الفاظ [[خشن]] سهم خود را از [[غنیمت]] مطالبه میکنند<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۰۵.</ref>. | ||
=== | === [[اعتراض]] [[منافقین]] در [[صلح حدیبیه]] === | ||
سال ششم [[هجرت پیامبر اکرم]] به قصد [[زیارت]] [[کعبه]] با ۱۴۰۰ نفر از [[مسلمانان]] راهی [[مکه]] شد. نزدیک مکه [[مردم قریش]] سر راه بر | سال ششم [[هجرت پیامبر اکرم]] به قصد [[زیارت]] [[کعبه]] با ۱۴۰۰ نفر از [[مسلمانان]] راهی [[مکه]] شد. نزدیک مکه [[مردم قریش]] سر راه بر حضرت گرفتند و مانع ورود آنها شدند. [[پیامبر اکرم]]، عمر را خواست و به او فرمود: نزد [[قریش]] برو و منظور ما را از این [[سفر]] برای آنان تشریح کن و پیغام ما را به گوش آنها برسان. عمر که از قریش بر [[جان]] خود میترسید صریحاً از انجام این کار عذر خواست و گفت: یا [[رسول الله]] از [[قبیله]] [[بنیعدی]] کسی در مکه نیست تا از من [[دفاع]] کند و من از قریش میترسم و بهتر است برای اینکار عثمان را بفرستی که خویشانی در مکه دارد و میتوانند از او [[حمایت]] کنند. | ||
پیامبر {{صل}} عثمان را که نزد مردم قریش محترم بود، به مکه فرستاد تا با آنها [[گفتگو]] کند. قریش عثمان را نگاه داشتند و میان مسلمانان چنین [[شهرت]] یافت که او را کشتهاند. بدین جهت پیامبر {{صل}} برای [[جنگ]] با قریش مهیا شد و مسلمانانی که همراه او بودند با وی برای جنگ و [[ثبات قدم]] پیمانی بستند که در [[تاریخ اسلام]] به [[پیمان]] [[رضوان]] معروف است. | پیامبر {{صل}} عثمان را که نزد مردم قریش محترم بود، به مکه فرستاد تا با آنها [[گفتگو]] کند. قریش عثمان را نگاه داشتند و میان مسلمانان چنین [[شهرت]] یافت که او را کشتهاند. بدین جهت پیامبر {{صل}} برای [[جنگ]] با قریش مهیا شد و مسلمانانی که همراه او بودند با وی برای جنگ و [[ثبات قدم]] پیمانی بستند که در [[تاریخ اسلام]] به [[پیمان]] [[رضوان]] معروف است. | ||
خط ۶۳: | خط ۶۵: | ||
مردم قریش عثمان و همراهانش را فرستادند، پیامبر {{صل}} نیز دستور داد تا اسیران قریش را رها کردند. پس از آن میان [[پیامبر]] {{صل}} و فرستادگان [[قریش]]، [[پیمان]] [[صلح]] بسته شد. علی {{ع}} میفرماید: در [[حدیبیه]] وقتی [[مشرکین]]، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[مسلمانان]] را برگرداندند و اجازه ندادند وارد [[مسجدالحرام]] شوند، [[رسول خدا]] با آنها صلح کرد و قراردادی نوشته شد. علی {{ع}} فرمود: نویسنده آن، من بودم و این عبارتها را نوشتم: {{متن حدیث|بِاسْمِكَ اللَّهُمَّ}}، «این قراردادی است بین محمد رسول خدا {{صل}} و قریش». [[سهیل بن عمرو]] که [[نماینده]] قریش بود گفت: اینگونه ننویس، چون اگر ما او را به [[پیامبری]] قبول داشتیم با او [[جنگ]] نمیکردیم! گفتم: علیرغم میل تو، او [[رسول]] خداست. | مردم قریش عثمان و همراهانش را فرستادند، پیامبر {{صل}} نیز دستور داد تا اسیران قریش را رها کردند. پس از آن میان [[پیامبر]] {{صل}} و فرستادگان [[قریش]]، [[پیمان]] [[صلح]] بسته شد. علی {{ع}} میفرماید: در [[حدیبیه]] وقتی [[مشرکین]]، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[مسلمانان]] را برگرداندند و اجازه ندادند وارد [[مسجدالحرام]] شوند، [[رسول خدا]] با آنها صلح کرد و قراردادی نوشته شد. علی {{ع}} فرمود: نویسنده آن، من بودم و این عبارتها را نوشتم: {{متن حدیث|بِاسْمِكَ اللَّهُمَّ}}، «این قراردادی است بین محمد رسول خدا {{صل}} و قریش». [[سهیل بن عمرو]] که [[نماینده]] قریش بود گفت: اینگونه ننویس، چون اگر ما او را به [[پیامبری]] قبول داشتیم با او [[جنگ]] نمیکردیم! گفتم: علیرغم میل تو، او [[رسول]] خداست. | ||
پیامبر به من فرمود: هر طور میخواهد، بنویس. | پیامبر به من فرمود: هر طور میخواهد، بنویس. حضرت فرمود: [[یا علی]]! کلمه «[[رسول الله]]» را از صدر [[قرارداد صلح]] «حدیبیه» محو کن، علی {{ع}} به عرض رسانید: من هرگز نام شما را محو نخواهم کرد. رسول خدا [[صلحنامه]] را به دست گرفت و نام «رسول الله» را به دست [[مبارک]] خویش به «[[محمد بن عبدالله]]» تعویض فرمود و صلح [[نامه]] به این کیفیت نگاشته شد: آنچه در این صلح نامه آمده است، [[مصالحه]] خطی است که محمد بن عبدالله طبق شرایط زیر به [[نگارش]] درآورده است: | ||
# در حالی وارد [[مکه]] شود که شمشیرش در نیام باشد؛ | |||
# هر گاه کسی خواهان [[پیروی]] از او بود او را از مکه بیرون [[نبرد]]؛ | |||
# هر گاه یکی از اصحابش [[تصمیم]] داشته باشد در مکه بماند، او را از ماندن در مکه ممانعت ننماید. بعضی گفتهاند که شرایط آن چنین بوده: | |||
# مدت ۱۰ سال دو طرف به صلح باشند و پیکاری نکنند. | ## مدت ۱۰ سال دو طرف به صلح باشند و پیکاری نکنند. | ||
# هر کس از [[مردم قریش]] بیاجازه ولی خود نزد محمد رفت او را پس فرستند. | ## هر کس از [[مردم قریش]] بیاجازه ولی خود نزد محمد رفت او را پس فرستند. | ||
# آنکه مردم قریش کسانی را از [[یاران محمد]] که بگریزد و به نزد آنها رود پس ندهند. | ## آنکه مردم قریش کسانی را از [[یاران محمد]] که بگریزد و به نزد آنها رود پس ندهند. | ||
# هر یک از [[قبایل عرب]] بخواهند با قریش یا با محمد پیمان ببندند مختار باشند. | ## هر یک از [[قبایل عرب]] بخواهند با قریش یا با محمد پیمان ببندند مختار باشند. | ||
# آنکه محمد در آن سال از ورود مکه صرفنظر کند و از همان جا باز گردد و سال بعد با [[یاران]] خود به [[مکه]] آید و هنگام ورود آنها، [[مردم قریش]] برای سه [[روز]] مکه را خالی کنند. بدین شرط که [[مسلمانان]] از [[سلاح]] [[جنگی]] چیزی جز [[شمشیر]] همراه نداشته باشند، آن هم در نیام. | ## آنکه محمد در آن سال از ورود مکه صرفنظر کند و از همان جا باز گردد و سال بعد با [[یاران]] خود به [[مکه]] آید و هنگام ورود آنها، [[مردم قریش]] برای سه [[روز]] مکه را خالی کنند. بدین شرط که [[مسلمانان]] از [[سلاح]] [[جنگی]] چیزی جز [[شمشیر]] همراه نداشته باشند، آن هم در نیام. | ||
برای [[مسلمین]] سخت بود که بیزیارت [[کعبه]]، راه [[مدینه]] را در پیش گیرند؛ زیرا چون [[خدا]] در اثنای رویا، دخول مکه را به [[پیامبر]] {{صل}} خود [[وعده]] داده بود. مسلمین [[اطمینان]] داشتند که در آن سال به [[زیارت]] کعبه نایل خواهند شد و چیزی نمانده بود که [[شیطان]] بعضی از آنها را [[گمراه]] کند. به گفته [[طبری]] پس از انجام [[پیمان]] [[صلح حدیبیه]]، [[پیغمبر]] به یاران خود گفت: برخیزید و [[قربانی]] خود را بکشید و [[موی سر]] بتراشید. این کار علامت آن بود که [[سفر]] خود را در همان جا به پایان میبرند و از زیارت کعبه صرفنظر میکنند. | برای [[مسلمین]] سخت بود که بیزیارت [[کعبه]]، راه [[مدینه]] را در پیش گیرند؛ زیرا چون [[خدا]] در اثنای رویا، دخول مکه را به [[پیامبر]] {{صل}} خود [[وعده]] داده بود. مسلمین [[اطمینان]] داشتند که در آن سال به [[زیارت]] کعبه نایل خواهند شد و چیزی نمانده بود که [[شیطان]] بعضی از آنها را [[گمراه]] کند. به گفته [[طبری]] پس از انجام [[پیمان]] [[صلح حدیبیه]]، [[پیغمبر]] به یاران خود گفت: برخیزید و [[قربانی]] خود را بکشید و [[موی سر]] بتراشید. این کار علامت آن بود که [[سفر]] خود را در همان جا به پایان میبرند و از زیارت کعبه صرفنظر میکنند. | ||
پیامبر {{صل}} فرمود: | پیامبر {{صل}} فرمود: برخیزید قربانیها را بکشید و سر را بتراشید ولی با اینکه پیامبر {{صل}} این دستور را سه بار تکرار کرد، حتی یک نفر هم [[اطاعت]] نکرد. پیامبر {{صل}} با [[عصبانیت]] نزد [[امسلمه]] که در سفر همراهش بود برگشت و در [[خیمه]] دراز کشید! امسلمه گفت: ای [[رسول خدا]] چه شده است؟ چندین بار امسلمه این جمله را تکرار کرد ولی پیامبر {{صل}} به او پاسخی نداد، سپس فرمود: امسلمه [[تعجب]] است من چندین بار به [[مردم]] گفتم: قربانی کنید و سر بتراشید با این که سخن مرا شنیدند و به من نگاه میکردند، هیچ کس به سخنم گوش نداد<ref>{{متن حدیث|قوموا فانحروا و احلقوا فلم یجبه منهم رجل الی ذالک. فقالها رسول الله ثلاث مرات کل ذالک یامرهم فلم یفعل واحد منهم ذالک فانصرف رسول الله حتی دخل علی ام سلمه زوجته مغضبا شدید الغضب و کانت معه فی سفره ذالک فاضطجع فقالت: مالک یا رسول الله مرارا لا تجیبنی؟ ثم قال عجبا یا أم سلمه أنی قلت للناس أنحروا و أحلقوا و حلوا مرارا فلم یجینی احد من الناس الی ذالک و هم یسمعون کلامی و ینظرون فی وجهی}}، مغازی واقدی، ج۲، ص۶۱۳.</ref>. | ||
[[امسلمه]] گفت: علاقه داری اینکار انجام شود؟ اکنون بیرون رو و با هیچ کس سخن مگو! و شتر خویش را بکش و [[موی سر]] بتراش. [[پیامبر]] {{صل}} چنین کرد. [[مسلمین]] همین که کار وی را دیدند برخاستند و شترهای خود را کشتند و موها را هم تراشیدند. | [[امسلمه]] گفت: علاقه داری اینکار انجام شود؟ اکنون بیرون رو و با هیچ کس سخن مگو! و شتر خویش را بکش و [[موی سر]] بتراش. [[پیامبر]] {{صل}} چنین کرد. [[مسلمین]] همین که کار وی را دیدند برخاستند و شترهای خود را کشتند و موها را هم تراشیدند. | ||
خط ۸۱: | خط ۸۳: | ||
علاوه بر این مسلمین شرط سوم را مخالف [[شأن]] خود میدانستند و از قبول آن [[عار]] داشتند که شرط یک [[طرفه]] بود و [[قریش]] عهدهدار انجام آن نبودند و از [[پذیرفتن]] آن دلگیر بودند. وقتی خواستند برای نخستین بار به این شرط عمل کنند [[احساس]] کردند که در مقابل [[مخالفان]] سر [[تسلیم]] فرود آوردهاند. به محض اینکه [[پیمان]] بسته شد، [[ابوجندل]] پسر [[سهیل بن عمرو]] با قیدهای آهنین از راه رسید و با [[مسلمانان]] از [[ستم]] و [[آزار]] قریش [[شکایت]] آغاز کرد. ابوجندل [[مسلمان]] شده بود، از این رو از کسان خود آزار میدید. وقتی سهیل بن عمرو او را دید از پیامبر {{صل}} تقاضا کرد که شرایط [[صلح]] [[اجرا]] شود. پیامبر {{صل}} تقاضای او را پذیرفت و ابوجندل را به [[مردم قریش]] پس داد. در آن حال ابوجندل از مسلمانان کمک میخواست و پیامبر {{صل}} او را [[دلداری]] میداد و میگفت: ای ابوجندل [[صبور]] باش که [[خدا]] برای تو و سایر [[ضعیفان]] راه فراری پدید میآورد. ما با این گروه پیمان صلحی بستهایم و شرایطی به عهده گرفتهایم که آن را نقض نمیکنیم. مسلمین از دیدن این وضع به [[هیجان]] آمدند و بعضی از آنها دستخوش [[اضطراب]] و تردید شدند با یکدیگر [[گفتگو]] میکردند و [[حکمت]] این پیمان را میپرسیدند. | علاوه بر این مسلمین شرط سوم را مخالف [[شأن]] خود میدانستند و از قبول آن [[عار]] داشتند که شرط یک [[طرفه]] بود و [[قریش]] عهدهدار انجام آن نبودند و از [[پذیرفتن]] آن دلگیر بودند. وقتی خواستند برای نخستین بار به این شرط عمل کنند [[احساس]] کردند که در مقابل [[مخالفان]] سر [[تسلیم]] فرود آوردهاند. به محض اینکه [[پیمان]] بسته شد، [[ابوجندل]] پسر [[سهیل بن عمرو]] با قیدهای آهنین از راه رسید و با [[مسلمانان]] از [[ستم]] و [[آزار]] قریش [[شکایت]] آغاز کرد. ابوجندل [[مسلمان]] شده بود، از این رو از کسان خود آزار میدید. وقتی سهیل بن عمرو او را دید از پیامبر {{صل}} تقاضا کرد که شرایط [[صلح]] [[اجرا]] شود. پیامبر {{صل}} تقاضای او را پذیرفت و ابوجندل را به [[مردم قریش]] پس داد. در آن حال ابوجندل از مسلمانان کمک میخواست و پیامبر {{صل}} او را [[دلداری]] میداد و میگفت: ای ابوجندل [[صبور]] باش که [[خدا]] برای تو و سایر [[ضعیفان]] راه فراری پدید میآورد. ما با این گروه پیمان صلحی بستهایم و شرایطی به عهده گرفتهایم که آن را نقض نمیکنیم. مسلمین از دیدن این وضع به [[هیجان]] آمدند و بعضی از آنها دستخوش [[اضطراب]] و تردید شدند با یکدیگر [[گفتگو]] میکردند و [[حکمت]] این پیمان را میپرسیدند. | ||
یکی از مواردی که متحجران در برابر پیامبر {{صل}} ایستادند و حاضر نشدند سخن او را گوش دهند و خود را [[دین]] دارتر میپنداشتند، جریان [[صلح حدیبیه]] است که تنها در [[نوشتن]] [[صلحنامه]] و... چندین مورد برخورد با پیامبر {{صل}} پیش آمد، بعد از آنکه صلح حدیبیه با همه مشکلاتش بین [[پیامبر]] {{صل}} و [[سهیل بن عمرو]] [[نماینده]] [[قریش]] منعقد شد و پیامبر {{صل}} فرمود: امسال وارد [[مکه]] نمیشویم، عمر با کمال بیپروایی و [[جسارت]] به | یکی از مواردی که متحجران در برابر پیامبر {{صل}} ایستادند و حاضر نشدند سخن او را گوش دهند و خود را [[دین]] دارتر میپنداشتند، جریان [[صلح حدیبیه]] است که تنها در [[نوشتن]] [[صلحنامه]] و... چندین مورد برخورد با پیامبر {{صل}} پیش آمد، بعد از آنکه صلح حدیبیه با همه مشکلاتش بین [[پیامبر]] {{صل}} و [[سهیل بن عمرو]] [[نماینده]] [[قریش]] منعقد شد و پیامبر {{صل}} فرمود: امسال وارد [[مکه]] نمیشویم، عمر با کمال بیپروایی و [[جسارت]] به حضرت میگفت: مگر تو [[رسول خدا]] نیستی؟ مگر تو نگفتی ما وارد مکه میشویم؟ مگر تو به ما نگفتی [[قربانی]] میکنیم؟ سر میتراشیم؟ پس کجا؟ چرا نمیرویم؟ پس چرا معطلی؟ | ||
[[روایت]] شده که پیامبر {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|هو خیر لک إن عقلت}}، آنچه من کردم بهتر است برای تو اگر بفهمی! عمر با [[خشم]] از پیش [[پیغمبر]] {{صل}} برخاست و [[خشنود]] نبود از [[حکم]] آن حضرت و میان [[مردم]] رفت و بر پیغمبر {{صل}} خرده میگرفت و میگفت: {{عربی|وعدنا برویاه التی رآها أن ندخل مکة و قد صددنا عنها و منعنا منها، نحن الآن ننصرف و قد أعطیت الدنیه و الله لو أن معی أعوانا ما أعطیتهم الدنیه أبدا}} به ما نوید داد که [[خواب]] دیده ما وارد مکه خواهیم شد و [[مشرکان]] ما را از آن باز داشتند و راه آن را به ما بستند و از ورود به مکه جلو ما را گرفتند و اکنون برمیگردیم و تعهدات [[پستی]] به مشرکان دادیم. به [[خدا]] اگر من یارانی داشتم به آن تعهدات [[پست]] هرگز تن نمیدادم. | [[روایت]] شده که پیامبر {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|هو خیر لک إن عقلت}}، آنچه من کردم بهتر است برای تو اگر بفهمی! عمر با [[خشم]] از پیش [[پیغمبر]] {{صل}} برخاست و [[خشنود]] نبود از [[حکم]] آن حضرت و میان [[مردم]] رفت و بر پیغمبر {{صل}} خرده میگرفت و میگفت: {{عربی|وعدنا برویاه التی رآها أن ندخل مکة و قد صددنا عنها و منعنا منها، نحن الآن ننصرف و قد أعطیت الدنیه و الله لو أن معی أعوانا ما أعطیتهم الدنیه أبدا}} به ما نوید داد که [[خواب]] دیده ما وارد مکه خواهیم شد و [[مشرکان]] ما را از آن باز داشتند و راه آن را به ما بستند و از ورود به مکه جلو ما را گرفتند و اکنون برمیگردیم و تعهدات [[پستی]] به مشرکان دادیم. به [[خدا]] اگر من یارانی داشتم به آن تعهدات [[پست]] هرگز تن نمیدادم. | ||
عمر خیلی اوقات [[شریف]] رسول خدا را تلخ کرد و آن حرفها را به رسول خدا زد. [[ابوعبیده جراح]] ناراحت شد و گفت: پسر خطاب سر جایت بنشین، مگر نمیبینی رسول خدا چه میفرماید؟ وقتی اعتراضاتش به [[گوش]] پیامبر {{صل}} رسید، پیغمبر {{صل}} در خشم شد و فرمود: {{متن حدیث|أين كنتم يوم احد {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا میگریختید و به کسی (جز خود) توجهی نمیکردید» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref> و أنا أدعوكم؟ أ نسيتم يوم الأحزاب {{متن قرآن|إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا}}<ref>«هنگامی که از فراز و فرودتان بر شما تاختند و آنگاه که چشمها کلاپیسه شد و دلها به گلوها رسید و به خداوند گمانها (ی نادرست) بردید؛» سوره احزاب، آیه ۱۰.</ref> أ نسيتم يوم كذا}} | عمر خیلی اوقات [[شریف]] رسول خدا را تلخ کرد و آن حرفها را به رسول خدا زد. [[ابوعبیده جراح]] ناراحت شد و گفت: پسر خطاب سر جایت بنشین، مگر نمیبینی رسول خدا چه میفرماید؟ وقتی اعتراضاتش به [[گوش]] پیامبر {{صل}} رسید، پیغمبر {{صل}} در خشم شد و فرمود: {{متن حدیث|أين كنتم يوم احد {{متن قرآن|إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ}}<ref>«یاد کنید هنگامی را که (در احد) به بالا میگریختید و به کسی (جز خود) توجهی نمیکردید» سوره آل عمران، آیه ۱۵۳.</ref> و أنا أدعوكم؟ أ نسيتم يوم الأحزاب {{متن قرآن|إِذْ جَاءُوكُمْ مِنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَإِذْ زَاغَتِ الْأَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا}}<ref>«هنگامی که از فراز و فرودتان بر شما تاختند و آنگاه که چشمها کلاپیسه شد و دلها به گلوها رسید و به خداوند گمانها (ی نادرست) بردید؛» سوره احزاب، آیه ۱۰.</ref> أ نسيتم يوم كذا}} شماها [[روز]] [[جنگ احد]] کجا بودید، آنگاه که به بالا میرفتید و گریزان بودید و رو به دیگران بر نمیگرداندید و من شما را فرا میخواندم. | ||
شماها [[روز]] [[جنگ احد]] کجا بودید، آنگاه که به بالا میرفتید و گریزان بودید و رو به دیگران بر نمیگرداندید و من شما را فرا میخواندم. | |||
آیا روز [[جنگ احزاب]] را از یاد بردید که [[دشمن]] بر سر شما آمد از فراز شما و از فرود شما، آنگاه که دیدهها کج شدند و [[جانها]] به گلوگاه رسیدند از [[ترس]] [[گمان]] بد به [[خدا]] بردید، آیا فلان روز را فراموش کردید؟ و چون عمر [[خشم]] [[پیغمبر]] {{صل}} را دید گفت: {{عربی|أعوذ بالله من غضب الله و من غضب رسوله و الله یا رسول الله إن الشیطان رکب علی عنقی}} [[پناه]] به خدا از [[خشم خدا]] و خشم [[رسول خدا]]، به خدا [[سوگند]] یا [[رسول الله]] که [[شیطان]] بر گردن من سوار شد. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|یا عمر انی رضیت و تایی}} من به این کار راضیم تو [[راضی]] نیستی؟ | آیا روز [[جنگ احزاب]] را از یاد بردید که [[دشمن]] بر سر شما آمد از فراز شما و از فرود شما، آنگاه که دیدهها کج شدند و [[جانها]] به گلوگاه رسیدند از [[ترس]] [[گمان]] بد به [[خدا]] بردید، آیا فلان روز را فراموش کردید؟ و چون عمر [[خشم]] [[پیغمبر]] {{صل}} را دید گفت: {{عربی|أعوذ بالله من غضب الله و من غضب رسوله و الله یا رسول الله إن الشیطان رکب علی عنقی}} [[پناه]] به خدا از [[خشم خدا]] و خشم [[رسول خدا]]، به خدا [[سوگند]] یا [[رسول الله]] که [[شیطان]] بر گردن من سوار شد. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|یا عمر انی رضیت و تایی}} من به این کار راضیم تو [[راضی]] نیستی؟ | ||
خط ۹۲: | خط ۹۳: | ||
کلیه [[محدثین]] و مورخین این کلمه را در آن روز از قول عمر نقل کردهاند که گفت: {{عربی|ما شککت فی نبوه محمد قط کشکی یوم الحدیبیه}}؛ هیچ روزی مانند روز [[حدیبیه]] من در [[نبوت]] محمد [[شک]] نکردم. بعضی از مورخین نوشتهاند: پس از [[نوشتن]] [[صلحنامه]] هم توسط [[سهیل بن عمرو]] و [[امیرالمؤمنین]] باز عمر با کمال [[ناراحتی]] نزد [[ابابکر]] آمد، بنا کرد [[اعتراض]] کردن به صلحنامه و گفت: مگر این رسول خدا نیست! گفت: چرا؟ گفت: مگر ما [[اهل]] [[اسلام]] نیستیم؟ گفت: چرا؟ گفت: مگر آنها [[مشرک]] نیستند؟ گفت: چرا؟ گفت: پس این حرفها چیست؟ [[صلح]] چی؟ چرا تن به این [[خواری]] و به این حرفها بدهیم؟ ابابکر دید عمر خیلی عصبانی و ناراحت و بیپروا حرف میزند، به عمر تند شد و گفت: [[مرد]] [[خجالت]] بکش، پایت را از توی [[کفش]] پیامبر بیرون بکش {{عربی|الزم غزره}} بیش از حد خودت حرف نزن. این ایرادات به تو چه مربوط، [[پیامبر]] است خودش میداند. | کلیه [[محدثین]] و مورخین این کلمه را در آن روز از قول عمر نقل کردهاند که گفت: {{عربی|ما شککت فی نبوه محمد قط کشکی یوم الحدیبیه}}؛ هیچ روزی مانند روز [[حدیبیه]] من در [[نبوت]] محمد [[شک]] نکردم. بعضی از مورخین نوشتهاند: پس از [[نوشتن]] [[صلحنامه]] هم توسط [[سهیل بن عمرو]] و [[امیرالمؤمنین]] باز عمر با کمال [[ناراحتی]] نزد [[ابابکر]] آمد، بنا کرد [[اعتراض]] کردن به صلحنامه و گفت: مگر این رسول خدا نیست! گفت: چرا؟ گفت: مگر ما [[اهل]] [[اسلام]] نیستیم؟ گفت: چرا؟ گفت: مگر آنها [[مشرک]] نیستند؟ گفت: چرا؟ گفت: پس این حرفها چیست؟ [[صلح]] چی؟ چرا تن به این [[خواری]] و به این حرفها بدهیم؟ ابابکر دید عمر خیلی عصبانی و ناراحت و بیپروا حرف میزند، به عمر تند شد و گفت: [[مرد]] [[خجالت]] بکش، پایت را از توی [[کفش]] پیامبر بیرون بکش {{عربی|الزم غزره}} بیش از حد خودت حرف نزن. این ایرادات به تو چه مربوط، [[پیامبر]] است خودش میداند. | ||
باز هم به نقل ابن هشام عمر قانع نشد. از نزد [[ابابکر]] [[خدمت]] پیامبر {{صل}} رسید و باز هم با طرح سوالات که تو مگر [[پیغمبر]] [[خدا]] نیستی؟ مگر به ما [[وعده]] ندادی؟ | باز هم به نقل ابن هشام عمر قانع نشد. از نزد [[ابابکر]] [[خدمت]] پیامبر {{صل}} رسید و باز هم با طرح سوالات که تو مگر [[پیغمبر]] [[خدا]] نیستی؟ مگر به ما [[وعده]] ندادی؟ حضرت باز در حالی که از این [[جسارت]] عمر آن هم در مقابل باقی [[اصحاب]] بسیار ناراحت شده بود، با آن [[خُلق عظیم]] فرمود: من [[بنده]] و [[رسول خدا]]، امر او را [[مخالفت]] نمیکنم. خدا مرا وا نمیگذارد. {{متن حدیث|انا عبدالله و رسوله لن اخالف امره و لن یضیعنی}}<ref>سیره ابن هشام، ج۳، ص۳۶۶؛ صحیح مسلم، ج۲، ص۸۱.</ref>. | ||
عمر به پیامبر {{صل}} میگفت: پس چه شد آن وعده با اینکه [[قربانی]] ما به [[خانه کعبه]] نرسید و خود ما هم نرسیدیم؟ پیامبر {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|فقال {{صل}}: قلت لکم: إن ذلک یکون فی سفرکم هذا؟ قال: لا}} من این را گفتم برای شما ولی گفتم که ورود به [[مکه]] در همین [[سفر]] شما خواهد بود؟ عمر گفت: نه! فرمود: البته که شما وارد مکه خواهید شد و شما هم سرهای خود را خواهید تراشید و چون [[روز]] [[فتح]] شد پیغمبر {{صل}} کلید خانه کعبه را گرفت و فرمود: عمر را نزد من بخوانید و چون نزد آن حضرت آمد فرمود: ای عمر این است که من برای شما گفتم. (ببین این کلید خانه کعبه است در دست من)<ref>ترجمه کنزالفوائد و التعجب، ج۲، ص۳۶۸.</ref>. | عمر به پیامبر {{صل}} میگفت: پس چه شد آن وعده با اینکه [[قربانی]] ما به [[خانه کعبه]] نرسید و خود ما هم نرسیدیم؟ پیامبر {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|فقال {{صل}}: قلت لکم: إن ذلک یکون فی سفرکم هذا؟ قال: لا}} من این را گفتم برای شما ولی گفتم که ورود به [[مکه]] در همین [[سفر]] شما خواهد بود؟ عمر گفت: نه! فرمود: البته که شما وارد مکه خواهید شد و شما هم سرهای خود را خواهید تراشید و چون [[روز]] [[فتح]] شد پیغمبر {{صل}} کلید خانه کعبه را گرفت و فرمود: عمر را نزد من بخوانید و چون نزد آن حضرت آمد فرمود: ای عمر این است که من برای شما گفتم. (ببین این کلید خانه کعبه است در دست من)<ref>ترجمه کنزالفوائد و التعجب، ج۲، ص۳۶۸.</ref>. | ||
خط ۹۸: | خط ۹۹: | ||
[[ابن ابی الحدید]] مینویسد: بعد از [[قرارداد صلح]] [[حدیبیه]]، اکثر [[صحابه]] به همراه عمر عصبانی بودند و به رسول خدا [[عتاب]] میکردند که ما [[راضی]] نبودیم و میخواستیم [[جنگ]] کنیم. چرا [[صلح]] نمودید؟ حضرت فرمود: اگر میل جنگ دارید مختارید! فلذا [[حمله]] کردند، چون [[قریش]] آماده بودند حمله آنها را جواب متقابل دادند. چنان شکستی خوردند که در موقع فرار مقابل پیامبر {{صل}} هم نتوانستند بایستند. از آنجا هم فرار نموده به صحرا رفتند. حضرت به علی {{ع}} فرمود: [[شمشیر]] بردار جلو قریش را بگیر! همین که [[قریش]] علی {{ع}} را در مقابل خود دیدند برگشتند. بعد [[اصحاب]] فراری کمکم برگشتند و از عمل خود خجل و شرمنده بودند. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: مگر من شما را نمیشناسم؟ آیا شما نبودید که در [[بدر]] مقابل [[دشمن]] میلرزیدید؟ [[خداوند]] [[فرشته]] را به [[یاری]] ما فرستاد. آیا شما نبودید که در [[احد]] فرار به کوهها کردید بالا رفتید و مرا تنها گذاشتید و هر چه شما را خواندم نیامدید؟ | [[ابن ابی الحدید]] مینویسد: بعد از [[قرارداد صلح]] [[حدیبیه]]، اکثر [[صحابه]] به همراه عمر عصبانی بودند و به رسول خدا [[عتاب]] میکردند که ما [[راضی]] نبودیم و میخواستیم [[جنگ]] کنیم. چرا [[صلح]] نمودید؟ حضرت فرمود: اگر میل جنگ دارید مختارید! فلذا [[حمله]] کردند، چون [[قریش]] آماده بودند حمله آنها را جواب متقابل دادند. چنان شکستی خوردند که در موقع فرار مقابل پیامبر {{صل}} هم نتوانستند بایستند. از آنجا هم فرار نموده به صحرا رفتند. حضرت به علی {{ع}} فرمود: [[شمشیر]] بردار جلو قریش را بگیر! همین که [[قریش]] علی {{ع}} را در مقابل خود دیدند برگشتند. بعد [[اصحاب]] فراری کمکم برگشتند و از عمل خود خجل و شرمنده بودند. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: مگر من شما را نمیشناسم؟ آیا شما نبودید که در [[بدر]] مقابل [[دشمن]] میلرزیدید؟ [[خداوند]] [[فرشته]] را به [[یاری]] ما فرستاد. آیا شما نبودید که در [[احد]] فرار به کوهها کردید بالا رفتید و مرا تنها گذاشتید و هر چه شما را خواندم نیامدید؟ | ||
[[پیمان]] [[حدیبیه]] [[آرامش]] برای [[مسلمین]] به وجود آورده بود؛ زیرا از طرف قریش در [[امان]] بودند و پیامبر {{صل}} از این وضع استفاده کرد و در انتشار [[اسلام]] کوشید. [[زهری]] [[قرارداد صلح]] را یکی از [[فتوحات]] بزرگ اسلام میشمارد و گوید: وقتی [[صلح]] رخ داد و [[نزاع]] میان قریش و مسلمین از میان رفت و [[مردم]] از یکدیگر [[اطمینان]] یافتند، با [[فراغت]] با همدیگر رفت و آمد میکردند و هر کس اندک شعوری داشت اسلام میآورد. شمار کسانی که در مدت دو سال پس از پیمان [[صلح حدیبیه]] اسلام آوردند، از همه کسانی که در همه سالهای پیش، اسلام آورده بودند بیشتر بود<ref>تاریخ سیاسی اسلام، ص۱۴۷.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۲۴.</ref> | [[پیمان]] [[حدیبیه]] [[آرامش]] برای [[مسلمین]] به وجود آورده بود؛ زیرا از طرف قریش در [[امان]] بودند و پیامبر {{صل}} از این وضع استفاده کرد و در انتشار [[اسلام]] کوشید. [[زهری]] [[قرارداد صلح]] را یکی از [[فتوحات]] بزرگ اسلام میشمارد و گوید: وقتی [[صلح]] رخ داد و [[نزاع]] میان قریش و مسلمین از میان رفت و [[مردم]] از یکدیگر [[اطمینان]] یافتند، با [[فراغت]] با همدیگر رفت و آمد میکردند و هر کس اندک شعوری داشت اسلام میآورد. شمار کسانی که در مدت دو سال پس از پیمان [[صلح حدیبیه]] اسلام آوردند، از همه کسانی که در همه سالهای پیش، اسلام آورده بودند بیشتر بود<ref>تاریخ سیاسی اسلام، ص۱۴۷.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۲۴.</ref> | ||
=== | === تحقیر [[بلال]] توسط [[منافقین]] === | ||
بلال از مجاهدین نستوه و [[یاران]] خستگی ناپذیر [[رسول خدا]] در [[آغاز بعثت]] بود. در آن [[روز]] که [[اعتقاد به وحدانیت]] [[حق تعالی]] جزایش شکنجههای طاقتفرسا بود، بلال در زیر عقوبتها و [[رنجها]] میگفت: {{عربی|أَحد أَحد}} تمامی سختیهای [[مکه]] را [[شاهد]] بود، بعد که به [[مدینه]] [[مهاجرت]] نمود [[یار]] با وفای پیامبر {{صل}} به شمار میرفت. در ضمن [[مؤذن پیامبر]] {{صل}} نیز بود و [[خلوص]] او در [[اذان]] گفتن برای همه واضح بود. الا اینکه منافقین افراد غیر هم [[فکر]] خود را نمیتوانستند [[تحمل]] کنند و لذا وقتی در [[فتح مکه]] پیامبر {{صل}} فرمود: بلال اذان بگو! به جای {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}، اشهد را با سین میگفت: منافقین میخندیدند و میگفتند: مگر [[آدم]] [[قحطی]] است که این باید برود اذان بگوید، مخارج حروف هم که ندارد! حرف را که نمیتواند از مخرج ادا کند! | بلال از مجاهدین نستوه و [[یاران]] خستگی ناپذیر [[رسول خدا]] در [[آغاز بعثت]] بود. در آن [[روز]] که [[اعتقاد به وحدانیت]] [[حق تعالی]] جزایش شکنجههای طاقتفرسا بود، بلال در زیر عقوبتها و [[رنجها]] میگفت: {{عربی|أَحد أَحد}} تمامی سختیهای [[مکه]] را [[شاهد]] بود، بعد که به [[مدینه]] [[مهاجرت]] نمود [[یار]] با وفای پیامبر {{صل}} به شمار میرفت. در ضمن [[مؤذن پیامبر]] {{صل}} نیز بود و [[خلوص]] او در [[اذان]] گفتن برای همه واضح بود. الا اینکه منافقین افراد غیر هم [[فکر]] خود را نمیتوانستند [[تحمل]] کنند و لذا وقتی در [[فتح مکه]] پیامبر {{صل}} فرمود: بلال اذان بگو! به جای {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ}}، اشهد را با سین میگفت: منافقین میخندیدند و میگفتند: مگر [[آدم]] [[قحطی]] است که این باید برود اذان بگوید، مخارج حروف هم که ندارد! حرف را که نمیتواند از مخرج ادا کند! | ||
یکی میگفت: خوش به حال پدرم که مرد و [[اذان بلال]] را نشنید، دیگری میگفت: محمد کلاغی سیاه را بالای بام [[کعبه]] فرستاده تا اذان بگوید، بر [[مسلمانان]] [[طعن]] منافقین گران آمد، موضوع را به پیامبر {{صل}} عرض کردند، پیامبر {{صل}} به جهت رفع تشنج [[مردم]]، بلال را از اذان گفتن منع کرد بلال [[دلشکسته]] شد، [[جبرئیل]] آمد و گفت که [[خداوند]] میفرماید: به غیر از بلال کسی دیگر پشت [[خانه]] من [[مأذون]] نیست اذان بگوید! اذان را برای من میگوید از برای دیگری که نیست! ما همان سین را به جای شین قبول داریم<ref>بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۱۸؛ الخرائج، ج۱، ص۹۷؛ عدة الداعی، ص۲۷.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۴۲.</ref> | |||
=== نقشه [[ترور]] [[پیامبر]] توسط [[منافقین]] === | |||
در بازگشت از [[جنگ تبوک]] جمعی از [[منافقان]] که بعضی تعداد آنها را [[دوازده]] و سیزده و چهارده نفر ذکر کردهاند، [[تصمیم]] گرفتند شتر پیامبر {{صل}} را از بالای گردنهای که در میان راه [[شام]] و [[مدینه]] قرار داشت رم دهند و پیامبر {{صل}} را در [[دل]] دره بیاندازند. وقتی [[سپاه اسلام]] به اولین نقطه گردنه رسید، پیامبر {{صل}} فرمود: هر کس مایل است مسیر خود را از وسط بیابان قرار دهد؛ و خود در حالی که [[حذیفه بن یمان]] شتر او را میراند و [[عمار یاسر]] مهار آن را میکشید، از گردنه بالا رفت. هنوز مقدار زیادی از گردنه بالا نرفته بود که به پشت سر نگاه کرد و در نیمه شب مهتابی، سوارانی چند را دید که از پشت سر او را تعقیب میکنند و برای اینکه شناخته نشوند صورتهای خود را پوشانیدهاند و آهسته آهسته سخن میگویند. وقتی به راه باریک رسیدند آنها دبههای خود را پر از ریگ کرده با فریاد مقابل شتر پرتاب نمودند تا شتر رمیده و آن حضرت را به دره عمیق پرتاب کنند؛ ولی [[خداوند]] آن حضرت را [[حفظ]] فرمود، آنها هم فرار نموده و در [[جمعیت]] خود را پنهان کردند. | در بازگشت از [[جنگ تبوک]] جمعی از [[منافقان]] که بعضی تعداد آنها را [[دوازده]] و سیزده و چهارده نفر ذکر کردهاند، [[تصمیم]] گرفتند شتر پیامبر {{صل}} را از بالای گردنهای که در میان راه [[شام]] و [[مدینه]] قرار داشت رم دهند و پیامبر {{صل}} را در [[دل]] دره بیاندازند. وقتی [[سپاه اسلام]] به اولین نقطه گردنه رسید، پیامبر {{صل}} فرمود: هر کس مایل است مسیر خود را از وسط بیابان قرار دهد؛ و خود در حالی که [[حذیفه بن یمان]] شتر او را میراند و [[عمار یاسر]] مهار آن را میکشید، از گردنه بالا رفت. هنوز مقدار زیادی از گردنه بالا نرفته بود که به پشت سر نگاه کرد و در نیمه شب مهتابی، سوارانی چند را دید که از پشت سر او را تعقیب میکنند و برای اینکه شناخته نشوند صورتهای خود را پوشانیدهاند و آهسته آهسته سخن میگویند. وقتی به راه باریک رسیدند آنها دبههای خود را پر از ریگ کرده با فریاد مقابل شتر پرتاب نمودند تا شتر رمیده و آن حضرت را به دره عمیق پرتاب کنند؛ ولی [[خداوند]] آن حضرت را [[حفظ]] فرمود، آنها هم فرار نموده و در [[جمعیت]] خود را پنهان کردند. | ||
وقتی که صدای دبهها بلند شد و [[جبرئیل امین]] شتر را از رسیدن نگه داشت [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[حذیفه]] فرمود: این آقایان دبهانداز را [[شناختی]]؟ عرض کرد: یا [[رسول الله]] نه! پیامبر {{صل}} هر چهارده نفر را نام برد. حذیفه دهانش از [[تعجب]] باز ماند، ای وای نام [[پدر]] زنهای پیامبر جزو لیست منافقین و کشندگان آن حضرت در آمده! شکی در دلش پیدا شده باورش نیامد به ناگاه در پایان دره برقی درخشید و آن قدر روشنی طول کشید که چهارده نفر را در قعر دره دید، خوب و شفاف آنها را [[شناخت]]. حضرت فرمود: حذیفه این [[راز]] را پنهان دار! اگر شتر از سوراخ سوزن داخل میشود این چهارده نفر هم داخل [[بهشت]] میشوند! [[حذیفه]] را [[مردم]] از این به بعد صاحب [[سیر]] الرسول مینامیدند. گاه گاهی عمر در [[مدینه]] که به حذیفه میرسید، میپرسید: آقای حذیفه بگو بدانم من هم جزء [[منافقین]] هستم؟ حذیفه میگفت: | وقتی که صدای دبهها بلند شد و [[جبرئیل امین]] شتر را از رسیدن نگه داشت [[پیامبر اکرم]] {{صل}} به [[حذیفه]] فرمود: این آقایان دبهانداز را [[شناختی]]؟ عرض کرد: یا [[رسول الله]] نه! پیامبر {{صل}} هر چهارده نفر را نام برد. حذیفه دهانش از [[تعجب]] باز ماند، ای وای نام [[پدر]] زنهای پیامبر جزو لیست منافقین و کشندگان آن حضرت در آمده! شکی در دلش پیدا شده باورش نیامد به ناگاه در پایان دره برقی درخشید و آن قدر روشنی طول کشید که چهارده نفر را در قعر دره دید، خوب و شفاف آنها را [[شناخت]]. حضرت فرمود: حذیفه این [[راز]] را پنهان دار! اگر شتر از سوراخ سوزن داخل میشود این چهارده نفر هم داخل [[بهشت]] میشوند! [[حذیفه]] را [[مردم]] از این به بعد صاحب [[سیر]] الرسول مینامیدند. گاه گاهی عمر در [[مدینه]] که به حذیفه میرسید، میپرسید: آقای حذیفه بگو بدانم من هم جزء [[منافقین]] هستم؟ حذیفه میگفت: حضرت [[خلیفه]] حالا که ما با کسی حرفی نمیزنیم! | ||
عمر دید وجود حذیفه در مدینه روزگارش را تباه میکند، [[فرمان]] استانداری [[آذربایجان]] را به نام وی صادر و به این طریق تقریباً حذیفه را به جای دور دستی [[تبعید]] کرد که دیگر خیالش راحت باشد و اغلب [[مفسرین]] از قبیل زجاج، کلبی واقدی، [[سید قطب]] در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَهَمُّوا بِمَا لَمْ يَنَالُوا}}<ref>«و به چیزی دل نهادند که بدان دست نیافتهاند» سوره توبه، آیه ۷۴.</ref> یعنی [[همت]] گماشتند بر کاری که دسترسی بدان پیدا نکردند. تمام متفقاند که این [[آیه]] درباره همان منافقین دبهانداز در گردنه [[تبوک]] است. | عمر دید وجود حذیفه در مدینه روزگارش را تباه میکند، [[فرمان]] استانداری [[آذربایجان]] را به نام وی صادر و به این طریق تقریباً حذیفه را به جای دور دستی [[تبعید]] کرد که دیگر خیالش راحت باشد و اغلب [[مفسرین]] از قبیل زجاج، کلبی واقدی، [[سید قطب]] در [[تفسیر آیه]] {{متن قرآن|وَهَمُّوا بِمَا لَمْ يَنَالُوا}}<ref>«و به چیزی دل نهادند که بدان دست نیافتهاند» سوره توبه، آیه ۷۴.</ref> یعنی [[همت]] گماشتند بر کاری که دسترسی بدان پیدا نکردند. تمام متفقاند که این [[آیه]] درباره همان منافقین دبهانداز در گردنه [[تبوک]] است. | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۳۰: | ||
# [[اوس بن حدثان]]؛ | # [[اوس بن حدثان]]؛ | ||
# [[ابوهریره]]؛ | # [[ابوهریره]]؛ | ||
# [[ابوطلحه انصاری]].<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۰۰.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۷۷.</ref> | # [[ابوطلحه انصاری]].<ref>بحارالانوار، ج۲۸، ص۱۰۰.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۷۷.</ref> | ||
=== | === [[ظهور]] [[نفاق]] در [[مدینه]] === | ||
نفاق چیست؟ در [[انسان]] و برخی از حیوانات قدرتی هست به نام «تصنع» یعنی قدرتی که میتواند ظاهر خود را بر خلاف آنچه در [[باطن]] دارد بسازد. گاهی انسان در [[جامعه]] میبیند اگر بخواهد بر خلاف اصولی که [[مردم]] آن جامعه به آن [[اعتقاد]] دارند عمل کند آن جامعه او را درهم میکوبند؛ لذا برای رسیدن به اهدافش مجبور است در [[لباس]] آن جامعه درآید تا بتواند مقاصد خود را [[اجرا]] کند؛ یعنی تعدد [[شخصیت]] پیدا میکند، در هر کجا رنگی خاص میگیرد. این عمل را تدلیس گویند و تدلیس از شیوههای کاربردی [[منافقین]] است. | نفاق چیست؟ در [[انسان]] و برخی از حیوانات قدرتی هست به نام «تصنع» یعنی قدرتی که میتواند ظاهر خود را بر خلاف آنچه در [[باطن]] دارد بسازد. گاهی انسان در [[جامعه]] میبیند اگر بخواهد بر خلاف اصولی که [[مردم]] آن جامعه به آن [[اعتقاد]] دارند عمل کند آن جامعه او را درهم میکوبند؛ لذا برای رسیدن به اهدافش مجبور است در [[لباس]] آن جامعه درآید تا بتواند مقاصد خود را [[اجرا]] کند؛ یعنی تعدد [[شخصیت]] پیدا میکند، در هر کجا رنگی خاص میگیرد. این عمل را تدلیس گویند و تدلیس از شیوههای کاربردی [[منافقین]] است. | ||
نکته اساسی در [[منافق]] این است که در [[دل]] به [[ارزشهای دینی]] و [[مقدسات]] [[اعتقادی]] ندارد و [[کافر]] است و [[ضرورت اجتماعی]] او را محکوم کرده و مجبور شده که ظاهری [[اسلامی]] و اصلاحی پیدا کند و لذا در معنی لغوی نفاق آمده: هنگامی که موش صحرایی برای [[نجات]] از [[دشمن]]، سوراخی در صحرا درست میکند، همزمان دست به یک عمل احتیاطی میزند به این ترتیب، ابتدا برای این سوراخ یک در ورودی باز میگذارد که مخصوص رفت و آمد معمولی اوست، بعد از زیر [[زمین]] راه دیگری میسازد که منتهی به یک نقطه دور دست میشود، آنگاه این راه از زیر زمین بالا میآید تا به کف زمین نزدیک میشود، اما آنقدر ادامه نمیدهد که سوراخ در سطح زمین ظاهر شود بلکه یک قشر نازکی باقی میگذارد که اگر روزی خطری از ناحیه در ورودی [[احساس]] کند بتواند از در دیگر فرار کند [[عرب]] به اینگونه راه «نافقاء» میگوید<ref>نهایه، ج۵، ص۹۸.</ref>. | نکته اساسی در [[منافق]] این است که در [[دل]] به [[ارزشهای دینی]] و [[مقدسات]] [[اعتقادی]] ندارد و [[کافر]] است و [[ضرورت اجتماعی]] او را محکوم کرده و مجبور شده که ظاهری [[اسلامی]] و اصلاحی پیدا کند و لذا در معنی لغوی نفاق آمده: هنگامی که موش صحرایی برای [[نجات]] از [[دشمن]]، سوراخی در صحرا درست میکند، همزمان دست به یک عمل احتیاطی میزند به این ترتیب، ابتدا برای این سوراخ یک در ورودی باز میگذارد که مخصوص رفت و آمد معمولی اوست، بعد از زیر [[زمین]] راه دیگری میسازد که منتهی به یک نقطه دور دست میشود، آنگاه این راه از زیر زمین بالا میآید تا به کف زمین نزدیک میشود، اما آنقدر ادامه نمیدهد که سوراخ در سطح زمین ظاهر شود بلکه یک قشر نازکی باقی میگذارد که اگر روزی خطری از ناحیه در ورودی [[احساس]] کند بتواند از در دیگر فرار کند [[عرب]] به اینگونه راه «نافقاء» میگوید<ref>نهایه، ج۵، ص۹۸.</ref>. | ||
پیامبر {{صل}} که موجی از [[فکر]] بنیادین و نهضتی متعالی را در [[مکه]] تأسیس کرد، عکسالعمل جامعه در برابر این [[آیین]] نوظهور یکسان نبود. طبیعتاً | پیامبر {{صل}} که موجی از [[فکر]] بنیادین و نهضتی متعالی را در [[مکه]] تأسیس کرد، عکسالعمل جامعه در برابر این [[آیین]] نوظهور یکسان نبود. طبیعتاً: | ||
# جمعی از [[انسانها]] که [[حقایق]] را از دید [[خرد]] و [[اندیشه]] مینگریستند و با شامه [[فطرت]] پدیدههای نو را بو میکشیدند وقتی رایحه خوش [[شریعت]] را دریافتند با آغوش باز [[تسلیم]] شدند. چهرههایی مثل سلمان و [[اباذر]] و... از ابتدای اتصال به منبع [[هدایت]] تا آخر کار صادقانه ایستادند. | |||
# دستهای دیگر [[کفار]] و [[مشرکین]] شناخته شده بودند که عملکردشان بر [[ضد]] [[دعوت نبوی]]، صفحات مفصلی از [[تاریخ]] را به نام خود سیاه کرده است. | |||
# یک دسته از افراد، [[منافقین]] مخفی و پوشیدهای بودند که اصل دعوت نبوی را نپذیرفتند، بلکه طمعورزی در مخیله آنها خطور کرد و [[تصمیم]] گرفتند جزء نفرات اولی باشند که به [[پیغمبر]] [[ایمان]] آورند و در صحنههای مختلف محتاطانه و دست به [[عصا]] حرکت کنند، در هیچ [[جنگی]] جانانه و شجاعانه از بن دندان به قصد ادای [[تکلیف الهی]] و [[شرعی]] وارد نشدند، طبلهایی بودند که فقط صدا و طمطراقی داشتند ولی نه در عمل و نه [[فکر]] و [[خیال]]، اندیشه [[شهادتطلبی]] را [[آرزو]] نداشتند و دنبال نکردند. | |||
اینها در تمامی صحنههای خطر، [[مرگ]] [[پیامبر]] {{صل}} را [[انتظار]] میکشیدند و همانگونه که اشاره شد، حتی در صدد [[قتل پیامبر]] {{صل}} بر آمدند و در برگشت از [[جنگ تبوک]] صورتها را پوشیدند، دبهها را پر از شن کردند و بالای تنگه نگه داشتند تا با پرتاب دبهها شتر پیامبر {{صل}} را که از تنگه باریکی میگذشت رم دهند و حضرت را به دره بیاندازند و خود را بالا بکشند. در [[مدینه]] وقتی [[حکومت اسلامی]] پیامبر {{صل}} استقرار یافت و بعد از [[فتح مکه]] [[جبهه]] مشرکین عملاً محو شد، [[اصحاب پیامبر]] {{صل}} به سه دسته تقسیم میشدند: [[صحابه]] [[پاک]] و با [[اخلاص]]؛ منافقین شناخته شده؛ منافقین مخفی و پوشیده. | |||
اینها در تمامی صحنههای خطر، [[مرگ]] [[پیامبر]] {{صل}} را [[انتظار]] میکشیدند و همانگونه که اشاره شد، حتی در صدد [[قتل پیامبر]] {{صل}} بر آمدند و در برگشت از [[جنگ تبوک]] صورتها را پوشیدند، دبهها را پر از شن کردند و بالای تنگه نگه داشتند تا با پرتاب دبهها شتر پیامبر {{صل}} را که از تنگه باریکی میگذشت رم دهند و | |||
وقتی پیامبر {{صل}} و [[مسلمانان]] به طرف [[جنگ احد]] میرفتند در اثر تحریکات منافقین [[مردم]] دسته دسته و فرد فرد از بین راه برمیگشتند تا آنکه [[عبدالله بن ابی]] در رأس [[منافقین]] یک سوم [[جمعیت]] را با خود همدست کرده و برگشتند. [[عبدالله بن ابی]] [[منافق]] شناخته شدهای است که چون پیشنهادش مبنی بر [[جنگیدن]] داخل [[مدینه]] پذیرفته نشد، اینگونه زهرش را ریخت ولی از او خطرناکتر منافقین مخفی و پوشیده بودند. | وقتی پیامبر {{صل}} و [[مسلمانان]] به طرف [[جنگ احد]] میرفتند در اثر تحریکات منافقین [[مردم]] دسته دسته و فرد فرد از بین راه برمیگشتند تا آنکه [[عبدالله بن ابی]] در رأس [[منافقین]] یک سوم [[جمعیت]] را با خود همدست کرده و برگشتند. [[عبدالله بن ابی]] [[منافق]] شناخته شدهای است که چون پیشنهادش مبنی بر [[جنگیدن]] داخل [[مدینه]] پذیرفته نشد، اینگونه زهرش را ریخت ولی از او خطرناکتر منافقین مخفی و پوشیده بودند. | ||
مرحوم [[علامه طباطبایی]] [[زیباترین]] تعبیر را به کار گرفته است میفرماید: [[نفاق]] پدیدهای است که ریشهاش در [[مکه]] و رشدش در مدینه است. هسته اولیه [[فکر]] منافقین مخفی در مکه پایهریزی شد ولی [[ظهور]] و تشکیل جلسات مخفی و نقشههای پنهانی و [[سازماندهی]] بعضی از اقدامات و [[دوراندیشی]] امور، در مدینه شکل گرفت. | مرحوم [[علامه طباطبایی]] [[زیباترین]] تعبیر را به کار گرفته است میفرماید: [[نفاق]] پدیدهای است که ریشهاش در [[مکه]] و رشدش در مدینه است. هسته اولیه [[فکر]] منافقین مخفی در مکه پایهریزی شد ولی [[ظهور]] و تشکیل جلسات مخفی و نقشههای پنهانی و [[سازماندهی]] بعضی از اقدامات و [[دوراندیشی]] امور، در مدینه شکل گرفت. | ||
در مدینه که دوران [[عزت]] و [[شوکت]] [[پیامبر]] {{صل}} است و [[مردم]] آب وضوی پیامبر {{صل}} را [[تبرک]] میگرفتند، ناخالصها چارهای نداشتند جز اینکه [[اظهار اسلام]] کنند و اضمار [[کفر]]، در صف [[نماز جماعت]] پیامبر {{صل}} حاضر میشدند ولی در [[دل]] [[کافر]] بودند، چون که نقشه این بود که بعد از پیامبر {{صل}} اوضاع را به نفع خود [[تغییر]] دهند. پس [[تاریخ]] نفاق پس از [[هجرت پیامبر]] {{صل}} در مدینه رو به [[رشد]] نهاد. | در مدینه که دوران [[عزت]] و [[شوکت]] [[پیامبر]] {{صل}} است و [[مردم]] آب وضوی پیامبر {{صل}} را [[تبرک]] میگرفتند، ناخالصها چارهای نداشتند جز اینکه [[اظهار اسلام]] کنند و اضمار [[کفر]]، در صف [[نماز جماعت]] پیامبر {{صل}} حاضر میشدند ولی در [[دل]] [[کافر]] بودند، چون که نقشه این بود که بعد از پیامبر {{صل}} اوضاع را به نفع خود [[تغییر]] دهند. پس [[تاریخ]] نفاق پس از [[هجرت پیامبر]] {{صل}} در مدینه رو به [[رشد]] نهاد. | ||
در چشمانداز [[پیامبر اکرم]] ملاک و معیار نفاق [[قلبی]] به ظاهر متدینین، [[دشمنی]] آنها نسبت به [[امام امیرالمؤمنین]] علی {{ع}} بود. از دید پیامبر اکرم هر کس [[تسلیم]] علی {{ع}} بود و او را [[دوست]] میداشت و [[شجاعت]] او را میستود و [[کارآمدی]] او را [[تحسین]] میکرد و گرهگشایی او را در مواقع خطر هشیارانه مینگریست و [[دعا]] میکرد، از نفاق مبرا بود؛ ولی آن دسته افراد که چشم دیدن علی {{ع}} را نداشتند و علی {{ع}} را خار در گلوی خود میدیدند وقتی اقدامات اساسی علی {{ع}} را در گرهگشایی میدیدند، چون چشم دیدن ایشان را نداشتند، همیشه در ذهنشان | در چشمانداز [[پیامبر اکرم]] ملاک و معیار نفاق [[قلبی]] به ظاهر متدینین، [[دشمنی]] آنها نسبت به [[امام امیرالمؤمنین]] علی {{ع}} بود. از دید پیامبر اکرم هر کس [[تسلیم]] علی {{ع}} بود و او را [[دوست]] میداشت و [[شجاعت]] او را میستود و [[کارآمدی]] او را [[تحسین]] میکرد و گرهگشایی او را در مواقع خطر هشیارانه مینگریست و [[دعا]] میکرد، از نفاق مبرا بود؛ ولی آن دسته افراد که چشم دیدن علی {{ع}} را نداشتند و علی {{ع}} را خار در گلوی خود میدیدند وقتی اقدامات اساسی علی {{ع}} را در گرهگشایی میدیدند، چون چشم دیدن ایشان را نداشتند، همیشه در ذهنشان حضرت متهم بود. [[تحمل]] شنیدن [[مدح]] علی {{ع}} را نداشتند چون منافق بودند. | ||
از [[ابوسعید خدری]] نقل شده در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ}}<ref>«و آنان را با آهنگ گفتار میشناسی» سوره محمد، آیه ۳۰.</ref> و حتماً تو منافقین را در [[سخن گفتن]] آنها میشناسی، میگفت: به [[دشمنی]] ایشان نسبت به [[علی بن ابیطالب]] شناخته میشوند<ref>تفسیر البرهان، ج۴، ص۱۸۸.</ref>. | از [[ابوسعید خدری]] نقل شده در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ}}<ref>«و آنان را با آهنگ گفتار میشناسی» سوره محمد، آیه ۳۰.</ref> و حتماً تو منافقین را در [[سخن گفتن]] آنها میشناسی، میگفت: به [[دشمنی]] ایشان نسبت به [[علی بن ابیطالب]] شناخته میشوند<ref>تفسیر البرهان، ج۴، ص۱۸۸.</ref>. یعنی [[بغض]] درونیشان در گفتارشان آشکار میشود و به [[نفاق]] شناخته میشوند. | ||
یعنی [[بغض]] درونیشان در گفتارشان آشکار میشود و به [[نفاق]] شناخته میشوند. | |||
[[سعید بن وقاص]] میگفت که علی را فضایلی است که دیگری را نیست، یکی [[خانه]] گزیدن در [[مسجد]] و [[اعطای پرچم]] در [[روز]] [[خیبر]]؛ {{متن حدیث|وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ}} (به [[اذن خدا]] همه درها به روی مسجد بسته شد جز درب [[خانه علی]])<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ قَالَ: كَانَتْ لِعَلِيٍّ مَنَاقِبُ لَمْ تَكُنْ لِأَحَدٍ كَانَ يَبِيتُ فِي الْمَسْجِدِ وَ أَعْطَاهُ الرَّايَةَ يَوْمَ خَيْبَرَ وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ}}؛ کشف الغمة ج۱، ص۳۳۰.</ref>. | [[سعید بن وقاص]] میگفت که علی را فضایلی است که دیگری را نیست، یکی [[خانه]] گزیدن در [[مسجد]] و [[اعطای پرچم]] در [[روز]] [[خیبر]]؛ {{متن حدیث|وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ}} (به [[اذن خدا]] همه درها به روی مسجد بسته شد جز درب [[خانه علی]])<ref>{{متن حدیث|عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ قَالَ: كَانَتْ لِعَلِيٍّ مَنَاقِبُ لَمْ تَكُنْ لِأَحَدٍ كَانَ يَبِيتُ فِي الْمَسْجِدِ وَ أَعْطَاهُ الرَّايَةَ يَوْمَ خَيْبَرَ وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ}}؛ کشف الغمة ج۱، ص۳۳۰.</ref>. | ||
اینگونه [[فضایل]] و صدها موارد دیگر از نوع [[حماسه]] [[بدر]] و خیبر و [[احزاب]] را دلهای [[بیمار]] نتوانستند [[تحمل]] کنند که علی {{ع}} در لسان [[خدا]] و [[رسول]] [[ستایش]] میشود | اینگونه [[فضایل]] و صدها موارد دیگر از نوع [[حماسه]] [[بدر]] و خیبر و [[احزاب]] را دلهای [[بیمار]] نتوانستند [[تحمل]] کنند که علی {{ع}} در لسان [[خدا]] و [[رسول]] [[ستایش]] میشود<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۷۹.</ref>. | ||
=== | === برخورد [[منافقین]] با [[اهل بیت]] === | ||
[[دفاع]] پیامبر {{صل}} از اهل بیت و [[ذویالقربی]]، فقط دفاع پدری از [[فرزندان]] خود نیست، بلکه [[دفاعی]] است که به [[امر پروردگار]] از [[صالحان]] صورت میگیرد. دفاع از ذویالقربی دفاع از ارزشهاست. دفاع از علی {{ع}} دفاع از [[عدل]] است، دفاع از زهرا {{س}} [[دفاع از حق]] است. دفاع از حسین {{ع}} دفاع از [[ایثار]] و [[معنویت]] است. | [[دفاع]] پیامبر {{صل}} از اهل بیت و [[ذویالقربی]]، فقط دفاع پدری از [[فرزندان]] خود نیست، بلکه [[دفاعی]] است که به [[امر پروردگار]] از [[صالحان]] صورت میگیرد. دفاع از ذویالقربی دفاع از ارزشهاست. دفاع از علی {{ع}} دفاع از [[عدل]] است، دفاع از زهرا {{س}} [[دفاع از حق]] است. دفاع از حسین {{ع}} دفاع از [[ایثار]] و [[معنویت]] است. | ||
ولی چشم [[حقیقت]] بین پیامبر وقایع بعد از [[وفات]] را میبیند که با این اسوههای [[فضیلت]] برخوردی کینهتوزانه خواهد شد، آنگونه که در عصر نبوتش [[مشاهده]] میکرد که منافقین [[چشم]] دیدن [[فضایل اهل بیت]] را ندارند و سیاهنماییهای آنها [[مردم]] را هم متأثر کرده است. | ولی چشم [[حقیقت]] بین پیامبر وقایع بعد از [[وفات]] را میبیند که با این اسوههای [[فضیلت]] برخوردی کینهتوزانه خواهد شد، آنگونه که در عصر نبوتش [[مشاهده]] میکرد که منافقین [[چشم]] دیدن [[فضایل اهل بیت]] را ندارند و سیاهنماییهای آنها [[مردم]] را هم متأثر کرده است. | ||
خط ۱۶۷: | خط ۱۶۹: | ||
در این هنگام [[حمزه بن عبدالمطلب]] از جای خود حرکت کرد و در حالی که میگریست عرض کرد: یا [[رسول الله]] عمویت را از مسجد بیرون کردی و پسر عمویت را در آنجا دادی، فرمود: من از پیش خود تو را از مسجد بیرون نکردم و علی را در مسجد راه ندادم، این خداوند است که وی را در مسجد ساکن کرده است، [[ابوبکر]] گفت: پس اجازه فرمایید از اتاق من سوراخی به طرف مسجد باز باشد، فرمود: به اندازه سر سوزنی نیز به کسی اجازه داده نمیشود<ref>{{متن حدیث|رَوَى أَبُو رَافِعٍ قَالَ: خَطَبَ النَّبِيُّ فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَمَرَ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ أَنْ يَبْنِيَ مَسْجِداً طَاهِراً لَا يَسْكُنُهُ إِلَّا هُوَ وَ هَارُونُ وَ ابْنَا هَارُونَ شَبِيرٌ وَ شَبَّرُ وَ إِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِي أَنْ أَبْنِيَ مَسْجِداً لَا يَسْكُنُهُ إِلَّا أَنَا وَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ فَخَرَجَ حَمْزَةُ يَبْكِي فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْرَجْتَ عَمَّكَ وَ أَسْكَنْتَ ابْنَ عَمِّكَ فَقَالَ مَا أَنَا أَخْرَجْتُكَ وَ أَسْكَنْتُهُ وَ لَكِنَّ اللَّهَ أَسْكَنَهُ- فَقَالَ بَعْضُ أَصْحَابِهِ وَ قِيلَ هُوَ أَبُو بَكْرٍ دَعْ لِي كُوَّةً أَنْظُرْ فِيهَا قَالَ لَا وَ لَا رَأْسَ إِبْرَةٍ}}؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ص۱۵۶.</ref>. | در این هنگام [[حمزه بن عبدالمطلب]] از جای خود حرکت کرد و در حالی که میگریست عرض کرد: یا [[رسول الله]] عمویت را از مسجد بیرون کردی و پسر عمویت را در آنجا دادی، فرمود: من از پیش خود تو را از مسجد بیرون نکردم و علی را در مسجد راه ندادم، این خداوند است که وی را در مسجد ساکن کرده است، [[ابوبکر]] گفت: پس اجازه فرمایید از اتاق من سوراخی به طرف مسجد باز باشد، فرمود: به اندازه سر سوزنی نیز به کسی اجازه داده نمیشود<ref>{{متن حدیث|رَوَى أَبُو رَافِعٍ قَالَ: خَطَبَ النَّبِيُّ فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَمَرَ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ أَنْ يَبْنِيَ مَسْجِداً طَاهِراً لَا يَسْكُنُهُ إِلَّا هُوَ وَ هَارُونُ وَ ابْنَا هَارُونَ شَبِيرٌ وَ شَبَّرُ وَ إِنَّ اللَّهَ أَمَرَنِي أَنْ أَبْنِيَ مَسْجِداً لَا يَسْكُنُهُ إِلَّا أَنَا وَ عَلِيٌّ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ سَدَّ الْأَبْوَابَ إِلَّا بَابَ عَلِيٍّ فَخَرَجَ حَمْزَةُ يَبْكِي فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَخْرَجْتَ عَمَّكَ وَ أَسْكَنْتَ ابْنَ عَمِّكَ فَقَالَ مَا أَنَا أَخْرَجْتُكَ وَ أَسْكَنْتُهُ وَ لَكِنَّ اللَّهَ أَسْكَنَهُ- فَقَالَ بَعْضُ أَصْحَابِهِ وَ قِيلَ هُوَ أَبُو بَكْرٍ دَعْ لِي كُوَّةً أَنْظُرْ فِيهَا قَالَ لَا وَ لَا رَأْسَ إِبْرَةٍ}}؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ص۱۵۶.</ref>. | ||
از [[ابن عباس]] نقل شده که گفت: وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} تمام دربهایی که به [[مسجد]] باز میشد بستند و تنها درب [[منزل]] علی {{ع}} را باز گذاردند، [[اصحاب]] از این عمل به [[ضجه]] درآمده و گفتند: یا [[رسول الله]] برای چه درب منازل ما را مسدود کردی و درب منزل این [[جوان]] را باز گذاردی؟ | از [[ابن عباس]] نقل شده که گفت: وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} تمام دربهایی که به [[مسجد]] باز میشد بستند و تنها درب [[منزل]] علی {{ع}} را باز گذاردند، [[اصحاب]] از این عمل به [[ضجه]] درآمده و گفتند: یا [[رسول الله]] برای چه درب منازل ما را مسدود کردی و درب منزل این [[جوان]] را باز گذاردی؟ حضرت فرمودند: [[خداوند تبارک و تعالی]] به من [[فرمان]] داد درب منازل شما را بسته و درب منزل علی را باز بگذارم و من تابع وحیی هستم که از جانب پروردگارم به من میشود<ref>علل الشرائع، ج۱، ص۶۵۳.</ref>. | ||
و لذا [[مودت]] و [[محبت]] با [[ذویالقربی]] [[نص صریح]] [[قرآن]] است که [[پیامبر]] {{صل}} دستور قرآن را اعلام میفرمود. [[حضرت رضا]] {{ع}} فرمود: پدرم از جدم از پدرانش از [[حسین بن علی]] {{ع}} [[روایت]] کرده که وقتی [[مهاجرین]] و [[انصار]] نزد پیامبر {{صل}} آمدند و عرض کردند: یا رسول الله خرجهایی بر تو وارد میشود، اینک [[اموال]] ما از توست هر [[حکم]] که میخواهی در آنها بکن بیآنکه حرجی بر تو باشد یا بر تو [[حرام]] باشد. پس [[خداوند]] [[جبرئیل]] را نزد پیامبر {{صل}} فرستاد و گفت: یا محمد {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>، وقتی از نزد پیامبر {{صل}} بیرون رفتند [[منافقان]] گفتند پیامبر {{صل}} از قبول نکردن اموال ما مقصودی و منظوری نداشت مگر آنکه ما را به [[محبت]] اقربای خود وادار نماید و ما را بعد از خود [[ذلیل]] خویشانش گرداند و محمد این [[آیه]] را در همین مجلس به [[دروغ]] بست و چون [[منافقان]] این سخن را گفتند، بر [[پیامبر]] {{صل}} بسیار گران آمد، پس این آیه نازل شد: {{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلَا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئًا هُوَ أَعْلَمُ بِمَا تُفِيضُونَ فِيهِ كَفَى بِهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ}}<ref>«بلکه میگویند: او خود آن (قرآن) را بربافته است، بگو، اگر من آن را بربافته باشم، شما در برابر (خشم) خداوند برای من کاری نمیتوانید کرد، او به آنچه در آن (به ناروا) سخن میرانید داناتر است، او میان من و شما گواه بس، و او آمرزنده بخشاینده است» سوره احقاف، آیه ۸.</ref>. | و لذا [[مودت]] و [[محبت]] با [[ذویالقربی]] [[نص صریح]] [[قرآن]] است که [[پیامبر]] {{صل}} دستور قرآن را اعلام میفرمود. [[حضرت رضا]] {{ع}} فرمود: پدرم از جدم از پدرانش از [[حسین بن علی]] {{ع}} [[روایت]] کرده که وقتی [[مهاجرین]] و [[انصار]] نزد پیامبر {{صل}} آمدند و عرض کردند: یا رسول الله خرجهایی بر تو وارد میشود، اینک [[اموال]] ما از توست هر [[حکم]] که میخواهی در آنها بکن بیآنکه حرجی بر تو باشد یا بر تو [[حرام]] باشد. پس [[خداوند]] [[جبرئیل]] را نزد پیامبر {{صل}} فرستاد و گفت: یا محمد {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>، وقتی از نزد پیامبر {{صل}} بیرون رفتند [[منافقان]] گفتند پیامبر {{صل}} از قبول نکردن اموال ما مقصودی و منظوری نداشت مگر آنکه ما را به [[محبت]] اقربای خود وادار نماید و ما را بعد از خود [[ذلیل]] خویشانش گرداند و محمد این [[آیه]] را در همین مجلس به [[دروغ]] بست و چون [[منافقان]] این سخن را گفتند، بر [[پیامبر]] {{صل}} بسیار گران آمد، پس این آیه نازل شد: {{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَاهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلَا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئًا هُوَ أَعْلَمُ بِمَا تُفِيضُونَ فِيهِ كَفَى بِهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَهُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ}}<ref>«بلکه میگویند: او خود آن (قرآن) را بربافته است، بگو، اگر من آن را بربافته باشم، شما در برابر (خشم) خداوند برای من کاری نمیتوانید کرد، او به آنچه در آن (به ناروا) سخن میرانید داناتر است، او میان من و شما گواه بس، و او آمرزنده بخشاینده است» سوره احقاف، آیه ۸.</ref>. | ||
خط ۱۷۳: | خط ۱۷۵: | ||
پس پیامبر {{صل}} نزد ایشان فرستاد که مگر باز سخن تازهای از شما بروز کرده است؟ گفتند: بلی! به [[خدا]] قسم که بعضی از ما سخنی درشت گفتند که ما آن را [[مکروه]] دانستیم، پس [[رسول خدا]] آیه را بر ایشان خواند. ایشان [[گریه]] کردند و گریه آنها شدید شد پس [[خداوند]] [[وحی]] فرستاد {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ}}<ref>«و اوست که توبه را از بندگانش میپذیرد و از گناهان درمیگذرد و آنچه میکنید میداند» سوره شوری، آیه ۲۵.</ref><ref>کفایة الخصام، ص۳۹۹.</ref>. | پس پیامبر {{صل}} نزد ایشان فرستاد که مگر باز سخن تازهای از شما بروز کرده است؟ گفتند: بلی! به [[خدا]] قسم که بعضی از ما سخنی درشت گفتند که ما آن را [[مکروه]] دانستیم، پس [[رسول خدا]] آیه را بر ایشان خواند. ایشان [[گریه]] کردند و گریه آنها شدید شد پس [[خداوند]] [[وحی]] فرستاد {{متن قرآن|وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ}}<ref>«و اوست که توبه را از بندگانش میپذیرد و از گناهان درمیگذرد و آنچه میکنید میداند» سوره شوری، آیه ۲۵.</ref><ref>کفایة الخصام، ص۳۹۹.</ref>. | ||
منافقان به یکدیگر گفتند: محمد را بس نیست که مدت بیست سال ما را به [[دین اسلام]] [[مقهور]] گردانید و به [[پیروی]] خود واداشت، اکنون میخواهد [[اهل بیت]] خود را بر ما سوار کند و ایشان را بر ما مسلط سازد و ما را [[رعیت]] ایشان کند؟ و اگر محمد کشته شد یا به [[موت]] [[الهی]] فوت کرد، ما [[خلافت]] را از اهل بیت او دور میکنیم و نمیگذاریم که بار دیگر به ایشان بازگردد! و [[خدای تعالی]] خواست که رسولش را از آنچه منافقان در [[دل]] خود گرفته و پنهان داشتهاند باخبر فرماید، پس [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِنْ يَشَإِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ}}<ref>«یا میگویند: (پیامبر) بر خداوند دروغی بسته است، اگر خداوند بخواهد بر دل تو مهر مینهد» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref> (و اگر خلاف بگویی [[قدرت]] اظهار این [[آیات]] را از تو میگیرد) و [[باطل]] را محو میکند و [[حق]] را به فرمانش پا بر جا میسازد؛ چراکه او از آنچه درون سینههاست [[آگاه]] است. | منافقان به یکدیگر گفتند: محمد را بس نیست که مدت بیست سال ما را به [[دین اسلام]] [[مقهور]] گردانید و به [[پیروی]] خود واداشت، اکنون میخواهد [[اهل بیت]] خود را بر ما سوار کند و ایشان را بر ما مسلط سازد و ما را [[رعیت]] ایشان کند؟ و اگر محمد کشته شد یا به [[موت]] [[الهی]] فوت کرد، ما [[خلافت]] را از اهل بیت او دور میکنیم و نمیگذاریم که بار دیگر به ایشان بازگردد! و [[خدای تعالی]] خواست که رسولش را از آنچه منافقان در [[دل]] خود گرفته و پنهان داشتهاند باخبر فرماید، پس [[آیه]] نازل شد: {{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَإِنْ يَشَإِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلَى قَلْبِكَ}}<ref>«یا میگویند: (پیامبر) بر خداوند دروغی بسته است، اگر خداوند بخواهد بر دل تو مهر مینهد» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref> (و اگر خلاف بگویی [[قدرت]] اظهار این [[آیات]] را از تو میگیرد) و [[باطل]] را محو میکند و [[حق]] را به فرمانش پا بر جا میسازد؛ چراکه او از آنچه درون سینههاست [[آگاه]] است. حضرت فرمود [[خدای تعالی]] میفرماید: اگر بخواهم [[وحی]] را از تو باز میدارم، دیگر بفضل [[اهل بیت]] و [[مودت]] ایشان سخن نگویی و فرمود: {{متن قرآن|وَيَمْحُ اللَّهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ}}<ref>«و خداوند باطل را از میان برمیدارد و حقّ را با کلمات خویش استوار میدارد» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref> یعنی: و محو میگرداند [[خدا]] [[کجی]] و [[ناراستی]] را و ثابت میگرداند حق را به سخنان خود که وحی است، حضرت فرمود: خدای تعالی میفرماید: حق در این آیه [[ولایت اهل بیت]] توست. {{متن قرآن|إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ}}<ref>«که او به اندیشهها داناست» سوره شوری، آیه ۲۴.</ref>. حضرت فرمود: خدای تعالی عالم است به آنچه از [[دشمنی]] اهل بیت تو در سینههای خود جای دادهاند و ستمهایی که پس از تو به ایشان خواهند کرد و این است که [[خداوند]] میفرماید: {{متن قرآن|وَأَسَرُّوا النَّجْوَى الَّذِينَ ظَلَمُوا هَلْ هَذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ أَفَتَأْتُونَ السِّحْرَ وَأَنْتُمْ تُبْصِرُونَ}}<ref>«در حالی که دلبستگان سرگرمیاند و ستمکاران (مشرک) در نهان رازگویی کردند که: آیا این (پیامبر) جز بشری مانند شماست؟ آیا با آنکه (به چشم خود) میبینید به جادو روی میآورید؟» سوره انبیاء، آیه ۳.</ref>. | ||
یعنی عمل محمد همه [[سحر]] است و شما چرا میروید و میشنوید و حال آنکه میبینید که محمد [[آدمی]] است و [[فرشته]] نیست تا عمل او [[معجزه]] باشد، بلکه همه سحر است. آن [[روز]] [[منافقان]] در برابر [[پیامبر]] {{صل}} آنگونه [[جبهه]] گرفتند و حضرت را به سحر و [[جادو]] متهم کردند. | یعنی عمل محمد همه [[سحر]] است و شما چرا میروید و میشنوید و حال آنکه میبینید که محمد [[آدمی]] است و [[فرشته]] نیست تا عمل او [[معجزه]] باشد، بلکه همه سحر است. آن [[روز]] [[منافقان]] در برابر [[پیامبر]] {{صل}} آنگونه [[جبهه]] گرفتند و حضرت را به سحر و [[جادو]] متهم کردند. حضرت را به [[جعل]] [[آیه]] از طرف [[خدا]] [[اتهام]] زدند! و در برابر [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} ایستادند و حقوقشان را پایمال کردند و [[خلافت]] حقه را از [[بیت]] [[امامت]] جدا کردند و امروز هم افرادی مثل [[ابن تیمیه]] و همفکرانش دقیقاً مثل [[منافقین]] [[صدر اسلام]] [[فکر]] میکنند و عمل مینمایند. [[تاریخ]] تکرار شده و [[نفاق]] در چهره علمای مزدور و کجاندیش آنها تجلی یافته است. | ||
ابن تیمیه که در بیپروایی، هذیانگویی و لاابالیگری نمونه است، [[سنت]] را بازیچه قرار داد و منکر این روش [[پسندیده]] که همواره [[مقدس]] و مورد [[احترام]] همگان بود، گردید و آن را مورد هتک و توهین قرار داد و با گفتاری دور از [[منطق]] و [[ادب]]، به آن [[حمله]] کرد و حرکت برای [[زیارت پیامبر]] [[اکرم]] را [[حرام]] شمرد و [[مسافرت]] برای این عمل مقدس را [[معصیت]] دانسته، [[فتوی]] داد: کسی که برای [[زیارت]] [[پیامبر بزرگوار اسلام]]، مسافرت کند چون سفرش [[سفر]] معصیت است از این رو باید نمازش را تمام بخواند<ref>ترجمه الغدیر، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. | ابن تیمیه که در بیپروایی، هذیانگویی و لاابالیگری نمونه است، [[سنت]] را بازیچه قرار داد و منکر این روش [[پسندیده]] که همواره [[مقدس]] و مورد [[احترام]] همگان بود، گردید و آن را مورد هتک و توهین قرار داد و با گفتاری دور از [[منطق]] و [[ادب]]، به آن [[حمله]] کرد و حرکت برای [[زیارت پیامبر]] [[اکرم]] را [[حرام]] شمرد و [[مسافرت]] برای این عمل مقدس را [[معصیت]] دانسته، [[فتوی]] داد: کسی که برای [[زیارت]] [[پیامبر بزرگوار اسلام]]، مسافرت کند چون سفرش [[سفر]] معصیت است از این رو باید نمازش را تمام بخواند<ref>ترجمه الغدیر، ج۹، ص۱۶۱.</ref>. | ||
خط ۱۸۱: | خط ۱۸۳: | ||
[[مسعودی]] گوید: روزی [[منصور]] به ربیع [[حاجب]] گفت: حاجتی داری بگو، گفت: ای [[امیر مؤمنان]]، [[حاجت]] من این است که فضل پسرم را [[دوست]] بداری، گفت: وای بر تو، [[دوستی]] مقدماتی دارد. گفت: ای [[امیرمؤمنان]] خدا [[قدرت]] تهیه مقدمات را نیز به تو داده است، گفت: چطور؟ گفت: او را [[نعمت]] میدهی و او تو را دوست میدارد و چون او تو را دوست دارد تو او را دوست خواهی داشت، گفت: او را پیش از وقوع مقدمات دوست خواهم داشت؛ ولی چرا از همه چیزهای دیگر دوستی را [[انتخاب]] کردی؟ گفت: برای آنکه وقتی او را دوست داشتی خوبیهای کوچک او پیش تو بزرگ مینماید و بدیهای بزرگ او پیش تو کوچک خواهد بود و خطاهایش چون خطاهای [[کودکان]] خواهد شد و حاجت او نزد تو چون حاجت [[نزدیکان]] [[محرم]] باشد<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۰۵.</ref>. | [[مسعودی]] گوید: روزی [[منصور]] به ربیع [[حاجب]] گفت: حاجتی داری بگو، گفت: ای [[امیر مؤمنان]]، [[حاجت]] من این است که فضل پسرم را [[دوست]] بداری، گفت: وای بر تو، [[دوستی]] مقدماتی دارد. گفت: ای [[امیرمؤمنان]] خدا [[قدرت]] تهیه مقدمات را نیز به تو داده است، گفت: چطور؟ گفت: او را [[نعمت]] میدهی و او تو را دوست میدارد و چون او تو را دوست دارد تو او را دوست خواهی داشت، گفت: او را پیش از وقوع مقدمات دوست خواهم داشت؛ ولی چرا از همه چیزهای دیگر دوستی را [[انتخاب]] کردی؟ گفت: برای آنکه وقتی او را دوست داشتی خوبیهای کوچک او پیش تو بزرگ مینماید و بدیهای بزرگ او پیش تو کوچک خواهد بود و خطاهایش چون خطاهای [[کودکان]] خواهد شد و حاجت او نزد تو چون حاجت [[نزدیکان]] [[محرم]] باشد<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۰۵.</ref>. | ||
[[عشق]] و علاقه نسبت به [[خاندان اهل بیت]] مقدمه [[تبعیت]] و اقتدای عملی است. تا حسین {{ع}} را [[دوست]] نداشته باشیم نمیتوانیم اهدافش را پس از گذر [[زمان]] طولانی در [[حیات]] خود پیاده کنیم! تا [[محبت]] [[زهرای مرضیه]] در [[دل]] نباشد [[عفت]] و [[پاکدامنی]] و ارزشهای وجودی او در آینه جانمان منعکس نخواهند شد. پس [[مودت]] در اقربای [[پیامبر]] {{صل}} صرف یک ابراز [[عاطفه]] نیست، نردبانی است برای پیمودن قله کمال با [[الهام]] از الگوهای [[حق]] | [[عشق]] و علاقه نسبت به [[خاندان اهل بیت]] مقدمه [[تبعیت]] و اقتدای عملی است. تا حسین {{ع}} را [[دوست]] نداشته باشیم نمیتوانیم اهدافش را پس از گذر [[زمان]] طولانی در [[حیات]] خود پیاده کنیم! تا [[محبت]] [[زهرای مرضیه]] در [[دل]] نباشد [[عفت]] و [[پاکدامنی]] و ارزشهای وجودی او در آینه جانمان منعکس نخواهند شد. پس [[مودت]] در اقربای [[پیامبر]] {{صل}} صرف یک ابراز [[عاطفه]] نیست، نردبانی است برای پیمودن قله کمال با [[الهام]] از الگوهای [[حق]]<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۲۸۲.</ref>. | ||
== | == [[هراس]] از تنشهای [[منافقین]] == | ||
مشکل اولیه یک | مشکل اولیه یک امام عدل این است که نتواند با [[مردم]] صریح حرف بزند، جوسازی منافقین گاهی فضایی را ایجاد کرده که [[پیامبر]] {{صل}} نتواند حرف دلش را که ریشه از عمق رسالتش دارد به [[راحتی]] با مردم بیان کند. در [[عصر ائمه]] باز شاهدیم که گاهی [[راحتطلبان]] بیدرد آنگونه فضاسازی کردهاند که [[ائمه]] در بیان بعضی [[حقایق]] مشکل داشتهاند. بدترین وضعیت [[جامعه]] آن زمانی است که مردم در عین حال که اکثراً سنگ [[رهبر]] را به سینه میزنند ولی رهبر نتواند حرفش را راحت و صریح [[ابلاغ]] کند. | ||
در [[حادثه غدیر]] وقتی [[آیه مبارکه]] نازل شد که {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرساندهای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه میگیرد» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> در انتهای [[آیه]] اشاره فرمود که [[خداوند]] تو را از مردم [[حفظ]] میکند، معلوم میشود [[پیامبر اکرم]] که [[مأمور]] به [[ابلاغ ولایت علی]] بوده، فضایی را [[ناامن]] [[مشاهده]] میکند که به [[صراحت]] نمیتواند حرف دلش را بزند، از تنشهای منافقین هراسناک است و لذا در بیان تقویت [[قلبی]] پیامبر اکرم، خداوند فرمود: نگران نباش ما تو را حفظ میکنیم. | در [[حادثه غدیر]] وقتی [[آیه مبارکه]] نازل شد که {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرساندهای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه میگیرد» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> در انتهای [[آیه]] اشاره فرمود که [[خداوند]] تو را از مردم [[حفظ]] میکند، معلوم میشود [[پیامبر اکرم]] که [[مأمور]] به [[ابلاغ ولایت علی]] بوده، فضایی را [[ناامن]] [[مشاهده]] میکند که به [[صراحت]] نمیتواند حرف دلش را بزند، از تنشهای منافقین هراسناک است و لذا در بیان تقویت [[قلبی]] پیامبر اکرم، خداوند فرمود: نگران نباش ما تو را حفظ میکنیم. | ||
[[مفسرین]] معتقدند که از آیه معلوم میشود که سابقاً هم پیامبر اکرم مأمور به ابلاغ آن شده ولی به ملاحظه مردم خودداری فرموده. به همین جهت خداوند او را در [[امان]] حفظ خود قرار داده است. در [[سال دهم]] (ه. ق) وقتی [[جبرئیل]] نازل شد که علی {{ع}} را به مردم معرفی نما تا بعد از تو مردم [[مولی]] و [[صاحب اختیار]] خود را بشناسند و متحیر و [[گمراه]] نباشند، پیامبر اکرم به ملاحظه اینکه میدانست بعضی از [[اصحاب]] دانه درشت با [[امیرالمؤمنین]] [[عداوت]] و [[دشمنی]] دارند و از باب [[حسادت]] حاضر نیستند قبول [[ولایتعهدی]] او را بنمایند، از [[ابلاغ]] این مسئله خودداری فرمود و ترسید از آنکه [[تصور]] کنند آن | [[مفسرین]] معتقدند که از آیه معلوم میشود که سابقاً هم پیامبر اکرم مأمور به ابلاغ آن شده ولی به ملاحظه مردم خودداری فرموده. به همین جهت خداوند او را در [[امان]] حفظ خود قرار داده است. در [[سال دهم]] (ه. ق) وقتی [[جبرئیل]] نازل شد که علی {{ع}} را به مردم معرفی نما تا بعد از تو مردم [[مولی]] و [[صاحب اختیار]] خود را بشناسند و متحیر و [[گمراه]] نباشند، پیامبر اکرم به ملاحظه اینکه میدانست بعضی از [[اصحاب]] دانه درشت با [[امیرالمؤمنین]] [[عداوت]] و [[دشمنی]] دارند و از باب [[حسادت]] حاضر نیستند قبول [[ولایتعهدی]] او را بنمایند، از [[ابلاغ]] این مسئله خودداری فرمود و ترسید از آنکه [[تصور]] کنند آن حضرت میخواهد بعد از خودش، [[برادر]] و [[پسر عم]] و داماد خود را و بعد از او اولادش را بر [[مردم]] [[حاکم]] کند و به این جهت [[کافر]] شوند. | ||
تا اینکه در [[مسجد]] خیف بار دوم [[جبرئیل]] نازل شد و امر سابق را تاکید نمود و [[پیامبر]] {{صل}} [[امان]] خواست و مردم برای [[نماز جماعت]] حاضر شدند و پیامبر {{صل}} [[حدیث ثقلین]] را بیان فرمود که من از [[دنیا]] میروم و دو چیز گرانبها در میان شما میگذارم [[کتاب خدا]] و عترتم آن دو از یکدیگر جدا نمیشوند تا در لب [[حوض کوثر]] به من برسند. | تا اینکه در [[مسجد]] خیف بار دوم [[جبرئیل]] نازل شد و امر سابق را تاکید نمود و [[پیامبر]] {{صل}} [[امان]] خواست و مردم برای [[نماز جماعت]] حاضر شدند و پیامبر {{صل}} [[حدیث ثقلین]] را بیان فرمود که من از [[دنیا]] میروم و دو چیز گرانبها در میان شما میگذارم [[کتاب خدا]] و عترتم آن دو از یکدیگر جدا نمیشوند تا در لب [[حوض کوثر]] به من برسند. | ||
[[تاریخ]] نقل میکند جمعی از [[اصحاب]] گفتند: [[پیغمبر]] میخواهد [[امامت]] را در [[اهل بیت]] خود قرار دهد و چند نفر از آنها به [[مکه]] رفتند و در کنار [[خانه کعبه]] [[متحد]] شدند و [[عهدنامه]] نوشتند که نگذارند این امر انجام یابد و [[خداوند]] به پیغمبر خود خبر داد و آن حضرت [[منتظر]] امان بود که برسد و تصریح به [[خلافت علی]] {{ع}} نماید تا رسیدند به [[غدیر خم]] جبرئیل نازل شد و این [[آیه]] را آورد و [[حجت]] را تمام کرد و پیامبر {{صل}} فرمود: این [[تهدید]] و [[وعید]] است. دیگر جای ملاحظه و [[تأمل]] نیست و لذا همه را جمع کرد و [[ابلاغ رسالت]] نمود<ref>تفسیر روان جاوید، ج۲، ص۲۴۴.</ref>. | [[تاریخ]] نقل میکند جمعی از [[اصحاب]] گفتند: [[پیغمبر]] میخواهد [[امامت]] را در [[اهل بیت]] خود قرار دهد و چند نفر از آنها به [[مکه]] رفتند و در کنار [[خانه کعبه]] [[متحد]] شدند و [[عهدنامه]] نوشتند که نگذارند این امر انجام یابد و [[خداوند]] به پیغمبر خود خبر داد و آن حضرت [[منتظر]] امان بود که برسد و تصریح به [[خلافت علی]] {{ع}} نماید تا رسیدند به [[غدیر خم]] جبرئیل نازل شد و این [[آیه]] را آورد و [[حجت]] را تمام کرد و پیامبر {{صل}} فرمود: این [[تهدید]] و [[وعید]] است. دیگر جای ملاحظه و [[تأمل]] نیست و لذا همه را جمع کرد و [[ابلاغ رسالت]] نمود<ref>تفسیر روان جاوید، ج۲، ص۲۴۴.</ref>. | ||
خط ۲۱۴: | خط ۲۱۷: | ||
از جمله {{متن قرآن|مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} معلوم میشود که پیامبر {{صل}} به [[نصب علی]] به [[خلافت]] بعد از خود حضور [[ذهنی]] و سابقه قبلی دارد و قبلاً این امر به ایشان [[ابلاغ]] شده. جبرئیل وقتی نازل شد و گفت: ای رسول ابلاغ کن! پیامبر {{صل}} فرمود: چه ابلاغ کنم؟ جبرئیل گفت: آنچه را که خداوند به تو در [[شب معراج]] فرمود که {{متن قرآن|فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى}}<ref>«پس (خداوند) به بنده خود وحی کرد، آنچه وحی کرد» سوره نجم، آیه ۱۰.</ref> و در [[تفسیر]] [[اهل البیت]] آمده: {{متن حدیث|ما أوحى في علي ليلة المعراج}} [[شب معراج]] خلاصه فرمود و [[روز غدیر]] تفصیل داد. بذر تصمیمش را شب معراج در [[ذهن]] [[پیامبر]] {{صل}} کاشت تا روز غدیر مفصل بیان فرماید و «ما» در [[آیه]] {{متن قرآن|مَا أُنْزِلَ}} همان «ما» میباشد در آیه {{متن قرآن|مَا أَوْحَى}} با این تفاوت که اولی مجمل است و دومی مفصل<ref>تفسیر گازر، ج۲، ص۴۱۰.</ref>. | از جمله {{متن قرآن|مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} معلوم میشود که پیامبر {{صل}} به [[نصب علی]] به [[خلافت]] بعد از خود حضور [[ذهنی]] و سابقه قبلی دارد و قبلاً این امر به ایشان [[ابلاغ]] شده. جبرئیل وقتی نازل شد و گفت: ای رسول ابلاغ کن! پیامبر {{صل}} فرمود: چه ابلاغ کنم؟ جبرئیل گفت: آنچه را که خداوند به تو در [[شب معراج]] فرمود که {{متن قرآن|فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى}}<ref>«پس (خداوند) به بنده خود وحی کرد، آنچه وحی کرد» سوره نجم، آیه ۱۰.</ref> و در [[تفسیر]] [[اهل البیت]] آمده: {{متن حدیث|ما أوحى في علي ليلة المعراج}} [[شب معراج]] خلاصه فرمود و [[روز غدیر]] تفصیل داد. بذر تصمیمش را شب معراج در [[ذهن]] [[پیامبر]] {{صل}} کاشت تا روز غدیر مفصل بیان فرماید و «ما» در [[آیه]] {{متن قرآن|مَا أُنْزِلَ}} همان «ما» میباشد در آیه {{متن قرآن|مَا أَوْحَى}} با این تفاوت که اولی مجمل است و دومی مفصل<ref>تفسیر گازر، ج۲، ص۴۱۰.</ref>. | ||
در [[کلام پیامبر]] {{صل}} این جملات وجود دارد که نشان میدهد | در [[کلام پیامبر]] {{صل}} این جملات وجود دارد که نشان میدهد حضرت از فضای [[جامعه]] توهماتی دارد: | ||
# پیامبر فرمود: {{متن حدیث|يَا جَبْرَئِيلُ أَخَافُ مِنْ تَشَتُّتِ قُلُوبِ الْقَوْمِ}} از اختلافاتی که در [[دل]] [[مردم]] است [[خوف]] دارم<ref>بحارالانوار، ج۳۵، ص۲۸۲.</ref>. | # پیامبر فرمود: {{متن حدیث|يَا جَبْرَئِيلُ أَخَافُ مِنْ تَشَتُّتِ قُلُوبِ الْقَوْمِ}} از اختلافاتی که در [[دل]] [[مردم]] است [[خوف]] دارم<ref>بحارالانوار، ج۳۵، ص۲۸۲.</ref>. | ||
# وقتی {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ...}} نازل شد، {{متن حدیث|شَكَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} إِلَى جَبْرَئِيلَ فَقَالَ إِنَّ النَّاسَ يُكَذِّبُونِّي وَ لَا يَقْبَلُونَ مِنِّي}} پیامبر {{صل}} به [[جبرئیل]] [[شکایت]] برد و فرمود: مردم تکذیبم میکنند و از من قبول نمیکنند<ref>بحارالانوار، ج۳۶، ص۱۵۲، ج۲۳، ص۳۶۲.</ref>. | # وقتی {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ...}} نازل شد، {{متن حدیث|شَكَا رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} إِلَى جَبْرَئِيلَ فَقَالَ إِنَّ النَّاسَ يُكَذِّبُونِّي وَ لَا يَقْبَلُونَ مِنِّي}} پیامبر {{صل}} به [[جبرئیل]] [[شکایت]] برد و فرمود: مردم تکذیبم میکنند و از من قبول نمیکنند<ref>بحارالانوار، ج۳۶، ص۱۵۲، ج۲۳، ص۳۶۲.</ref>. | ||
خط ۲۲۰: | خط ۲۲۳: | ||
#{{متن حدیث|كَرَاهِيَةَ أَنْ يَتَّهِمُوهُ لِأَنَّهُمْ كَانُوا حَدِيثِي الْعَهْدِ بِالْجَاهِلِيَّةِ}}؛ پیامبر {{صل}} از متهم شدنش [[کراهت]] داشت، چون که مردم از [[عصر جاهلیت]] هنوز دور نشده بودند<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۰.</ref>. | #{{متن حدیث|كَرَاهِيَةَ أَنْ يَتَّهِمُوهُ لِأَنَّهُمْ كَانُوا حَدِيثِي الْعَهْدِ بِالْجَاهِلِيَّةِ}}؛ پیامبر {{صل}} از متهم شدنش [[کراهت]] داشت، چون که مردم از [[عصر جاهلیت]] هنوز دور نشده بودند<ref>بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۱۰.</ref>. | ||
# زبد [[شهید]] پسر [[امام سجاد]] {{ع}} فرمود: وقتی جبرئیل دستور [[ولایت]] را آورد، سینه پیامبر {{صل}} از [[ابلاغ]] این دستور تنگ شد و فرمود: [[قوم]] من، تازه از عصر جاهلیت فاصله گرفتهاند<ref>{{متن حدیث|عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ: لَمَّا جَاءَ جَبْرَئِيلُ بِأَمْرِ الْوَلَايَةِ ضَاقَ النَّبِيُّ بِذَلِكَ ذَرْعاً وَ قَالَ قَوْمِي حَدِيثُو عَهْدٍ بِجَاهِلِيَّةٍ}}؛ بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۷۸.</ref>. | # زبد [[شهید]] پسر [[امام سجاد]] {{ع}} فرمود: وقتی جبرئیل دستور [[ولایت]] را آورد، سینه پیامبر {{صل}} از [[ابلاغ]] این دستور تنگ شد و فرمود: [[قوم]] من، تازه از عصر جاهلیت فاصله گرفتهاند<ref>{{متن حدیث|عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِيٍّ قَالَ: لَمَّا جَاءَ جَبْرَئِيلُ بِأَمْرِ الْوَلَايَةِ ضَاقَ النَّبِيُّ بِذَلِكَ ذَرْعاً وَ قَالَ قَوْمِي حَدِيثُو عَهْدٍ بِجَاهِلِيَّةٍ}}؛ بحارالانوار، ج۱۷، ص۱۷۸.</ref>. | ||
[[تذکر]]: [[قرآن]] نفرمود: {{عربی|و إن لم تقل فما بلغت}} اگر نگفتی رسالتت را ابلاغ نکردهای، بلکه فرمود: {{متن قرآن|وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ}}<ref>«و اگر نکنی پیام او را نرساندهای» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. یعنی [[غدیر]] و اخذ [[بیعت]] کار است نه قول، [[نصب]] است نه معرفی. [[اعمال]] ولایت است نه اظهار و [[مجامله]]. | [[تذکر]]: [[قرآن]] نفرمود: {{عربی|و إن لم تقل فما بلغت}} اگر نگفتی رسالتت را ابلاغ نکردهای، بلکه فرمود: {{متن قرآن|وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ}}<ref>«و اگر نکنی پیام او را نرساندهای» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. یعنی [[غدیر]] و اخذ [[بیعت]] کار است نه قول، [[نصب]] است نه معرفی. [[اعمال]] ولایت است نه اظهار و [[مجامله]]. | ||
از [[امام صادق]] {{ع}} سوال شد از [[آیه مبارکه]] {{متن قرآن|يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهَا}}<ref>«نعمت خداوند را میشناسند سپس آن را انکار میکنند» سوره نحل، آیه ۸۳.</ref>. | از [[امام صادق]] {{ع}} سوال شد از [[آیه مبارکه]] {{متن قرآن|يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهَا}}<ref>«نعمت خداوند را میشناسند سپس آن را انکار میکنند» سوره نحل، آیه ۸۳.</ref>. حضرت فرمود: یعنی [[روز غدیر]] را میشناسند و در [[روز سقیفه]] آن را [[انکار]] کردند. پس [[پیامبر]] {{صل}} به [[حسان بن ثابت]] فرمود: ابیاتی در آن [[روز]] بسراید و او این اشعار را سرود. | ||
{{عربی|يُنَادِيهِمْ يَوْمَ الْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْ...}} ندا کرد ایشان را [[روز غدیر خم]]، پیغمبرشان و بشنو [[رسول]] را که به چه ندا میکند؛ پس مخصوص کرد [[خلافت]] را به علی {{ع}} غیر از جمیع [[مردمان]]...<ref>{{متن حدیث|عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ {{ع}} قَالَ: لَمَّا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} إِلَى مَكَّةَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ فَلَمَّا انْصَرَفَ مِنْهَا وَ فِي خَبَرٍ آخَرَ وَ قَدْ شَيَّعَهُ مِنْ مَكَّةَ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ رَجُلٍ مِنَ الْيَمَنِ وَ خَمْسَةُ أَلْفِ رَجُلٍ مِنَ الْمَدِينَةِ جَاءَهُ جَبْرَئِيلُ فِي الطَّرِيقِ فَقَالَ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ قَرَأَ هَذِهِ الْآيَةَ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} يَا جَبْرَئِيلُ إِنَّ النَّاسَ حَدِيثُو عَهْدٍ بِالْإِسْلَامِ فَأَخْشَى أَنْ يَضْطَرِبُوا وَ لَا يُطِيعُوا فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ {{ع}}إِلَى مَكَانِهِ وَ نَزَلَ عَلَيْهِ فِي يَوْمِ الثَّانِي وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صنَازِلًا بِغَدِيرٍ فَقَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}} فَقَالَ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ أَخْشَى مِنْ أَصْحَابِي أَنْ يُخَالِفُونِي فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ وَ نَزَلَ عَلَيْهِ فِي الْيَوْمِ الثَّالِثِ... نَزَلَ جَبْرَئِيلُ {{ع}} بِهَذِهِ الْآيَةِ {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}} سُئِلَ الصَّادِقُ {{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهَا}} قَالَ يَعْرِفُونَ يَوْمَ الْغَدِيرِ وَ يُنْكِرُونَهَا يَوْمَ السَّقِيفَةِ فَاسْتَأْذَنَ حَسَّانُ بْنُ ثَابِتٍ أَنْ يَقُولَ أَبْيَاتاً فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ فَأَذِنَ لَهُ فَأَنْشَأَ يَقُولُ: يُنَادِيهِمْ يَوْمَ الْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْ}}؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۶.</ref>. | {{عربی|يُنَادِيهِمْ يَوْمَ الْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْ...}} ندا کرد ایشان را [[روز غدیر خم]]، پیغمبرشان و بشنو [[رسول]] را که به چه ندا میکند؛ پس مخصوص کرد [[خلافت]] را به علی {{ع}} غیر از جمیع [[مردمان]]...<ref>{{متن حدیث|عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ {{ع}} قَالَ: لَمَّا خَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} إِلَى مَكَّةَ فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ فَلَمَّا انْصَرَفَ مِنْهَا وَ فِي خَبَرٍ آخَرَ وَ قَدْ شَيَّعَهُ مِنْ مَكَّةَ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ رَجُلٍ مِنَ الْيَمَنِ وَ خَمْسَةُ أَلْفِ رَجُلٍ مِنَ الْمَدِينَةِ جَاءَهُ جَبْرَئِيلُ فِي الطَّرِيقِ فَقَالَ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ قَرَأَ هَذِهِ الْآيَةَ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ}} فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} يَا جَبْرَئِيلُ إِنَّ النَّاسَ حَدِيثُو عَهْدٍ بِالْإِسْلَامِ فَأَخْشَى أَنْ يَضْطَرِبُوا وَ لَا يُطِيعُوا فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ {{ع}}إِلَى مَكَانِهِ وَ نَزَلَ عَلَيْهِ فِي يَوْمِ الثَّانِي وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صنَازِلًا بِغَدِيرٍ فَقَالَ لَهُ يَا مُحَمَّدُ {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}} فَقَالَ لَهُ يَا جَبْرَئِيلُ أَخْشَى مِنْ أَصْحَابِي أَنْ يُخَالِفُونِي فَعَرَجَ جَبْرَئِيلُ وَ نَزَلَ عَلَيْهِ فِي الْيَوْمِ الثَّالِثِ... نَزَلَ جَبْرَئِيلُ {{ع}} بِهَذِهِ الْآيَةِ {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}} سُئِلَ الصَّادِقُ {{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ {{متن قرآن|يَعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنْكِرُونَهَا}} قَالَ يَعْرِفُونَ يَوْمَ الْغَدِيرِ وَ يُنْكِرُونَهَا يَوْمَ السَّقِيفَةِ فَاسْتَأْذَنَ حَسَّانُ بْنُ ثَابِتٍ أَنْ يَقُولَ أَبْيَاتاً فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ فَأَذِنَ لَهُ فَأَنْشَأَ يَقُولُ: يُنَادِيهِمْ يَوْمَ الْغَدِيرِ نَبِيُّهُمْ}}؛ بحارالانوار، ج۳۷، ص۱۶۶.</ref>. | ||
نقل شده پیامبر {{صل}} دستور داد در مقابل [[خیمه]] خود برای [[امیرالمؤمنین]] خیمهای برپا نمودند و مقرر کرد که تمام [[اصحاب]] بیایند و با آن | نقل شده پیامبر {{صل}} دستور داد در مقابل [[خیمه]] خود برای [[امیرالمؤمنین]] خیمهای برپا نمودند و مقرر کرد که تمام [[اصحاب]] بیایند و با آن حضرت به [[ولایت]] و [[امامت]] [[مؤمنان]] [[بیعت]] نمایند؛ [[مهاجر]] و [[انصار]] آمدند و بیعت کردند و تبریک گفتند، [[عمر]] گفت: {{متن حدیث|هَنِيئاً لَكَ يَا ابْنَ أَبِي طَالِبٍ أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَيْتَ مَوْلَى كُلِ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ}}. به به! آفرین بر تو ای علی! شب را به [[روز]] آوردی به آنکه [[مولی]] و [[صاحب اختیار]] من و هر مرد [[مؤمن]] و [[زن]] مؤمنه شدی<ref>تفسیر روان جاوید، ج۲، ص۲۴۵.</ref>. | ||
نقل شده آن روز عمر برخاست و عرض کرد: یا [[رسول الله]] این [[حکم]] از خداست؟ فرمود: بلی از خداست، او [[امیرالمؤمنین]] و [[امام]] [[متقیان]] است. در [[روز قیامت]] بر پل [[صراط]] جای میگیرد، [[دوستان]] خود را داخل [[بهشت]] و [[دشمنان]] خود را وارد [[جهنم]] مینماید<ref>تفسیر روان جاوید، ج۲، ص۲۴۵.</ref>. | نقل شده آن روز عمر برخاست و عرض کرد: یا [[رسول الله]] این [[حکم]] از خداست؟ فرمود: بلی از خداست، او [[امیرالمؤمنین]] و [[امام]] [[متقیان]] است. در [[روز قیامت]] بر پل [[صراط]] جای میگیرد، [[دوستان]] خود را داخل [[بهشت]] و [[دشمنان]] خود را وارد [[جهنم]] مینماید<ref>تفسیر روان جاوید، ج۲، ص۲۴۵.</ref>. | ||
خط ۲۵۱: | خط ۲۵۵: | ||
و [[اخبار]] دیگری که [[پیامبر]] {{صل}} در آنها [[شکایت]] میکرد و [[مسلمانان]] را از [[فتنهها]] و آنچه [[اصحاب]] آن از تبدیل و [[تغییر]] به آن میپرداختند بر [[حذر]] میداشت. برای مثال در [[صحیح بخاری]] امده که [[اسماء]] از [[قول پیامبر]] {{صل}} میگوید که فرمود: من بر سر [[حوض]] خود هستم تا کسانی بر من وارد میشوند و سپس افرادی را از نزد من دور میکنند! پس من میگویم: خدایا اینها [[امت]] من هستند و [[خداوند]] میفرماید: تو نمیدانی آنها به قهقرا رفتهاند. پیامبر {{صل}} فرماید: من در [[حوض کوثر]] جلودار شما هستم، مردانی به من عرضه میشوند همین که میخواهم آنها را بگیرم از دست من رها میشوند. پس میگویم: خدایا آنها اصحاب من هستند و خداوند فرماید: نمیدانی پس از تو چه کردند! | و [[اخبار]] دیگری که [[پیامبر]] {{صل}} در آنها [[شکایت]] میکرد و [[مسلمانان]] را از [[فتنهها]] و آنچه [[اصحاب]] آن از تبدیل و [[تغییر]] به آن میپرداختند بر [[حذر]] میداشت. برای مثال در [[صحیح بخاری]] امده که [[اسماء]] از [[قول پیامبر]] {{صل}} میگوید که فرمود: من بر سر [[حوض]] خود هستم تا کسانی بر من وارد میشوند و سپس افرادی را از نزد من دور میکنند! پس من میگویم: خدایا اینها [[امت]] من هستند و [[خداوند]] میفرماید: تو نمیدانی آنها به قهقرا رفتهاند. پیامبر {{صل}} فرماید: من در [[حوض کوثر]] جلودار شما هستم، مردانی به من عرضه میشوند همین که میخواهم آنها را بگیرم از دست من رها میشوند. پس میگویم: خدایا آنها اصحاب من هستند و خداوند فرماید: نمیدانی پس از تو چه کردند! | ||
و نیز [[ابوسعید خدری]] نقل میکند که از پیامبر {{صل}} شنیدم که چنین افزود: آنها از من هستند پس گفته میشود که نمیدانی پس از تو چقدر تبدیل و تغییر ایجاد کردند و من نیز میگویم نابودی، نابودی برای کسی که پس از من در [[شریعت]] من دست برد<ref>امامت در پرتو کتاب و سنت، ص۷۸؛ صحیح بخاری، ج۸، ص۵۸.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۳۵۰.</ref> | و نیز [[ابوسعید خدری]] نقل میکند که از پیامبر {{صل}} شنیدم که چنین افزود: آنها از من هستند پس گفته میشود که نمیدانی پس از تو چقدر تبدیل و تغییر ایجاد کردند و من نیز میگویم نابودی، نابودی برای کسی که پس از من در [[شریعت]] من دست برد<ref>امامت در پرتو کتاب و سنت، ص۷۸؛ صحیح بخاری، ج۸، ص۵۸.</ref>.<ref>[[علی راجی|راجی، علی]]، [[مظلومیت پیامبر (کتاب)|مظلومیت پیامبر]] ص ۳۵۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |