عبادت در معارف و سیره فاطمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱۰: خط ۱۰:


عبادت وسیله‌ای برای نیل به [[قرب الهی]] است. [[انسان]] دارای [[معرفت حقیقی]] به [[خالق]]، مسیری جز عبادت خالصانه را نمی‌پیماید؛ زیرا با هر درجه‌ای از [[معرفت]]، بیشتر به [[فقر]] و عجز خود و [[عظمت]] خالق [[آگاهی]] می‌یابد و در نتیجه عبادت را وسیله‌ای برای نزدیک شدن به خالق خود قرار می‌دهد. [[فاطمه]] {{س}} که پرورده [[مکتب]] [[نبوی]] بود، آن چنان در این مسیر [[رشد]] کرد که از معدود [[شاگردان]] [[برتر]] این مکتب شد و در عبادت، بیشترین شباهت را به استاد و مرادش ([[پیامبر اکرم]] {{صل}}) پیدا کرد. پاهای [[پیامبر]] از کثرت [[قیام]] برای عبادت در [[دل]] شب ورم کرد تا اینکه [[آیات]] {{متن قرآن|طه * مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى}}<ref>«طه * ما قرآن را بر تو فرو نفرستاده‌ایم که به رنج افتی» سوره طه، آیه ۱-۲.</ref> بر او نازل گشت<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰، ص۴۰؛ ج۱۷، ص۲۵۷ و ۲۸۷؛ ج۶۸، ص۲۶؛ احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۲۵۱؛ بخاری، صحیح بخاری، ج۶، ص۴۴.</ref>.
عبادت وسیله‌ای برای نیل به [[قرب الهی]] است. [[انسان]] دارای [[معرفت حقیقی]] به [[خالق]]، مسیری جز عبادت خالصانه را نمی‌پیماید؛ زیرا با هر درجه‌ای از [[معرفت]]، بیشتر به [[فقر]] و عجز خود و [[عظمت]] خالق [[آگاهی]] می‌یابد و در نتیجه عبادت را وسیله‌ای برای نزدیک شدن به خالق خود قرار می‌دهد. [[فاطمه]] {{س}} که پرورده [[مکتب]] [[نبوی]] بود، آن چنان در این مسیر [[رشد]] کرد که از معدود [[شاگردان]] [[برتر]] این مکتب شد و در عبادت، بیشترین شباهت را به استاد و مرادش ([[پیامبر اکرم]] {{صل}}) پیدا کرد. پاهای [[پیامبر]] از کثرت [[قیام]] برای عبادت در [[دل]] شب ورم کرد تا اینکه [[آیات]] {{متن قرآن|طه * مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى}}<ref>«طه * ما قرآن را بر تو فرو نفرستاده‌ایم که به رنج افتی» سوره طه، آیه ۱-۲.</ref> بر او نازل گشت<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰، ص۴۰؛ ج۱۷، ص۲۵۷ و ۲۸۷؛ ج۶۸، ص۲۶؛ احمد بن حنبل، مسند احمد بن حنبل، ج۴، ص۲۵۱؛ بخاری، صحیح بخاری، ج۶، ص۴۴.</ref>.
فاطمه {{س}} نیز در این [[خصلت]] با [[تأسی]] به پیامبر {{صل}}، به حدی در دل شب‌های تار به عبادت ایستاد که پاهایش ورم کرد<ref>{{متن حدیث|الْحَسَنُ الْبَصْرِيُّ مَا كَانَ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَعْبَدُ مِنْ فَاطِمَةَ كَانَتْ تَقُومُ حَتَّى تَوَرَّمَ قَدَمَاهَا}}؛ ابن‌شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۴.</ref> و در حال [[نماز]] از فرط [[خشیت الهی]]، نفس‌هایش به شماره می‌افتاد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَتْ فَاطِمَةُ {{س}} تَنْهَجُ فِي الصَّلَاةِ مِنْ خِيفَةِ اللَّهِ تَعَالَى}}؛ (حلی، عده الداعی، ص۱۳۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۲۵۸).</ref>.
 
فاطمه {{س}} نیز در این [[خصلت]] با [[تأسی]] به پیامبر {{صل}}، به حدی در دل شب‌های تار به عبادت ایستاد که پاهایش ورم کرد<ref>{{متن حدیث|الْحَسَنُ الْبَصْرِيُّ مَا كَانَ فِي هَذِهِ الْأُمَّةِ أَعْبَدُ مِنْ فَاطِمَةَ كَانَتْ تَقُومُ حَتَّى تَوَرَّمَ قَدَمَاهَا}}؛ ابن‌شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۲۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۴.</ref> و در حال [[نماز]] از فرط [[خشیت الهی]]، نفس‌هایش به شماره می‌افتاد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَتْ فَاطِمَةُ {{س}} تَنْهَجُ فِي الصَّلَاةِ مِنْ خِيفَةِ اللَّهِ تَعَالَى}}؛ حلی، عده الداعی، ص۱۳۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۲۵۸.</ref>.


عبادت شبانه و قیام او در [[محراب]]، صحنه‌ای [[ملکوتی]] نزد [[آسمانیان]] پدید می‌آورد؛ به گونه‌ای که [[خداوند]] به واسطه آن بر [[فرشتگان]] [[فخر]] می‌فروخت. [[رسول خدا]] {{صل}} در توصیف [[عبادت فاطمه]] و [[مقام]] و [[منزلت]] او نزد [[آسمانیان]] می‌فرماید: "دخترم، [[فاطمه]]، [[سرور زنان]] عالمیان از اولین و آخرین است. او پاره تن من و [[نور]] چشمم و میوه قلبم و [[روح]] میان دو پهلوی من است. او حوریه‌ای انسان‌نماست که به هنگام ایستادن در محرابش در برابر پروردگارش، نور او برای [[ملائکه]] [[آسمان]] تلألو دارد؛ همان‌گونه که نور [[ستارگان]] برای [[اهل]] [[زمین]] [[روشنایی]] دارد. پس [[خداوند عزوجل]] به ملائکه خطاب می‌کند: ای ملائکه من بنگرید به کنیزم فاطمه، که سرور زنان مخلوقاتم است و در برابر من [به [[عبادت]]] ایستاده و از [[خوف]] من وجودش به لرزه افتاده و با [[قلب]] و جانش به عبادتم روی آورده است. شما را [[شاهد]] می‌گیرم که [[شیعه]] او را از [[آتش]] [[دوزخ]] ایمن ساختم..."<ref>{{متن حدیث|... وَ أَمَّا ابْنَتِي فَاطِمَةُ فَإِنَّهَا سَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ نُورُ عَيْنِي وَ هِيَ ثَمَرَةُ فُؤَادِي وَ هِيَ رُوحِيَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيَّ وَ هِيَ الْحَوْرَاءُ الْإِنْسِيَّةُ مَتَى قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا بَيْنَ يَدَيْ رَبِّهَا جَلَّ جَلَالُهُ ظَهَرَ نُورُهَا لِمَلَائِكَةِ السَّمَاءِ كَمَا يَظْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمَلَائِكَتِهِ يَا مَلَائِكَتِي انْظُرُوا إِلَى أَمَتِي فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ إِمَائِي قَائِمَةً بَيْنَ يَدَيَّ تَرْتَعِدُ فَرَائِصُهَا مِنْ خِيفَتِي وَ قَدْ أَقْبَلَتْ بِقَلْبِهَا عَلَى عِبَادَتِي أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ آمَنْتُ شِيعَتَهَا مِنَ النَّارِ...}}؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۷۶؛ قمی، الفضائل، ص۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۲؛ ج۲۸، ص۳۸.</ref>.
عبادت شبانه و قیام او در [[محراب]]، صحنه‌ای [[ملکوتی]] نزد [[آسمانیان]] پدید می‌آورد؛ به گونه‌ای که [[خداوند]] به واسطه آن بر [[فرشتگان]] [[فخر]] می‌فروخت. [[رسول خدا]] {{صل}} در توصیف [[عبادت فاطمه]] و [[مقام]] و [[منزلت]] او نزد [[آسمانیان]] می‌فرماید: "دخترم، [[فاطمه]]، [[سرور زنان]] عالمیان از اولین و آخرین است. او پاره تن من و [[نور]] چشمم و میوه قلبم و [[روح]] میان دو پهلوی من است. او حوریه‌ای انسان‌نماست که به هنگام ایستادن در محرابش در برابر پروردگارش، نور او برای [[ملائکه]] [[آسمان]] تلألو دارد؛ همان‌گونه که نور [[ستارگان]] برای [[اهل]] [[زمین]] [[روشنایی]] دارد. پس [[خداوند عزوجل]] به ملائکه خطاب می‌کند: ای ملائکه من بنگرید به کنیزم فاطمه، که سرور زنان مخلوقاتم است و در برابر من [به [[عبادت]]] ایستاده و از [[خوف]] من وجودش به لرزه افتاده و با [[قلب]] و جانش به عبادتم روی آورده است. شما را [[شاهد]] می‌گیرم که [[شیعه]] او را از [[آتش]] [[دوزخ]] ایمن ساختم..."<ref>{{متن حدیث|... وَ أَمَّا ابْنَتِي فَاطِمَةُ فَإِنَّهَا سَيِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ نُورُ عَيْنِي وَ هِيَ ثَمَرَةُ فُؤَادِي وَ هِيَ رُوحِيَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيَّ وَ هِيَ الْحَوْرَاءُ الْإِنْسِيَّةُ مَتَى قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا بَيْنَ يَدَيْ رَبِّهَا جَلَّ جَلَالُهُ ظَهَرَ نُورُهَا لِمَلَائِكَةِ السَّمَاءِ كَمَا يَظْهَرُ نُورُ الْكَوَاكِبِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ وَ يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِمَلَائِكَتِهِ يَا مَلَائِكَتِي انْظُرُوا إِلَى أَمَتِي فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ إِمَائِي قَائِمَةً بَيْنَ يَدَيَّ تَرْتَعِدُ فَرَائِصُهَا مِنْ خِيفَتِي وَ قَدْ أَقْبَلَتْ بِقَلْبِهَا عَلَى عِبَادَتِي أُشْهِدُكُمْ أَنِّي قَدْ آمَنْتُ شِيعَتَهَا مِنَ النَّارِ...}}؛ شیخ صدوق، الامالی، ص۱۷۶؛ قمی، الفضائل، ص۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۷۲؛ ج۲۸، ص۳۸.</ref>.


[[امام حسن]] {{ع}} که شاهد صحنه‌های طاقت‌فرسای عبادت مادرش بود، در توصیف عبادت وی فرموده است: "مادرم فاطمه را در شب جمعه‌ای ایستاده در محرابش دیدم که دائماً در حال [[رکوع]] و [[سجده]] بود تا آنکه صبح دمید. همواره و بسیار با بردن نام، برای [[مؤمنین]] و [[مؤمنات]] [[دعا]] می‌کرد و برای خود دعایی نکرد. پرسیدم: مادرجان چرا آن‌گونه که برای دیگران دعا می‌کنی، برای خود دعا نمی‌کنی؟ فرمود: پسرکم، اول [[همسایه]] سپس [[خانه]]!"<ref>{{متن حدیث|عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَخِيهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} قَالَ: رَأَيْتُ أُمِّي فَاطِمَةَ {{س}} قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا لَيْلَةَ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاكِعَةً سَاجِدَةً حَتَّى اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَ سَمِعْتُهَا تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ تُسَمِّيهِمْ وَ تُكْثِرُ الدُّعَاءَ لَهُمْ وَ لَا تَدْعُو لِنَفْسِهَا بِشَيْ‌ءٍ فَقُلْتُ لَهَا يَا أُمَّاهْ لِمَ لَا تَدْعِينَ لِنَفْسِكِ كَمَا تَدْعِينَ لِغَيْرِكِ فَقَالَتْ يَا بُنَيَّ الْجَارَ ثُمَّ الدَّارَ}}؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۲؛ ج۸۶، ص۳۱۳؛ ج۹۰، ص۳۸۸.</ref>.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (کتاب)|سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا]]، ص ۶۲.</ref>
[[امام حسن]] {{ع}} که شاهد صحنه‌های طاقت‌فرسای عبادت مادرش بود، در توصیف عبادت وی فرموده است: "مادرم فاطمه را در شب جمعه‌ای ایستاده در محرابش دیدم که دائماً در حال [[رکوع]] و [[سجده]] بود تا آنکه صبح دمید. همواره و بسیار با بردن نام، برای [[مؤمنین]] و [[مؤمنات]] [[دعا]] می‌کرد و برای خود دعایی نکرد. پرسیدم: مادرجان چرا آن‌گونه که برای دیگران دعا می‌کنی، برای خود دعا نمی‌کنی؟ فرمود: پسرکم، اول [[همسایه]] سپس [[خانه]]!"<ref>{{متن حدیث|عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَخِيهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} قَالَ: رَأَيْتُ أُمِّي فَاطِمَةَ {{س}} قَامَتْ فِي مِحْرَابِهَا لَيْلَةَ جُمُعَتِهَا فَلَمْ تَزَلْ رَاكِعَةً سَاجِدَةً حَتَّى اتَّضَحَ عَمُودُ الصُّبْحِ وَ سَمِعْتُهَا تَدْعُو لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ تُسَمِّيهِمْ وَ تُكْثِرُ الدُّعَاءَ لَهُمْ وَ لَا تَدْعُو لِنَفْسِهَا بِشَيْ‌ءٍ فَقُلْتُ لَهَا يَا أُمَّاهْ لِمَ لَا تَدْعِينَ لِنَفْسِكِ كَمَا تَدْعِينَ لِغَيْرِكِ فَقَالَتْ يَا بُنَيَّ الْجَارَ ثُمَّ الدَّارَ}}؛ شیخ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۱۸۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۸۲؛ ج۸۶، ص۳۱۳؛ ج۹۰، ص۳۸۸.</ref>.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا (کتاب)|سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا]]، ص۶۲.</ref>


== اهتمام خاص به [[نماز]] ==
== اهتمام خاص به [[نماز]] ==
۱۱۸٬۳۵۶

ویرایش