محل زندگی امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

پنهان‌زیستی [[حضرت مهدی]] {{ع}} نه فقط چگونگی [[زندگی]] آن حضرت را در هاله‌ای از [[اسرار]] فرو برده که بسیاری از موضوعات مربوط به حیات آن حضرت را نیز جزو امور پنهان [[نظام هستی]] قرار داده است. یکی از مهم‌ترین این امور پنهان، [[محل زندگی]] آن حضرت در طول [[غیبت]] است. بسیاری علاقه‌مندند بدانند آن [[خورشید]] پنهان در کدامین بخش از این کره خاکی به گذران [[عمر]] می‌پردازد. به بیان دیگر، کدامین قسمت از [[زمین]]، افتخار این [[منزلت]] را دارد؟ میلیون‌ها [[انسان]] واله و شیفته، صدها سال است که در هر پگاه [[آدینه]] سخن به ندبه می‌گشایند و این‌گونه می‌سرایند: "ای کاش می‌دانستم چه جایی منزل گرفته‌ای و چه سرزمینی و مکانی تو را دربرگرفته است! آیا در کوه رضوایی یا جای دیگری یا در [[ذی طوی]] هستی؟ دشوار است بر من که [[مردمان]] را ببینم و تو دیده نشوی"<ref>{{متن حدیث|... لیت شعری أین اسْتَقَرَّتْ بک النوی بَلْ ای أَرْضٍ تقلک أَوْ ثری أَ برضوی أَمْ غیرها أَمْ ذی طوی عزیز علی أَنْ أری الْخُلُقِ وَ لَا تری ...}}؛ سید بن طاوس، اقبال، ص ۲۹۸.</ref>.<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص۱۹۰.</ref>

== دوران زندگی با [[امام عسکری]] {{ع}}  ==

{{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران زندگی با امام عسکری}}

شکی نیست که آن [[امام مهدی]]{{ع}}، در [[شهر]] [[سامرا]] و در خانه پدر ارجمند خود [[امام حسن عسکری]] {{ع}} دیده به [[جهان]] گشود و تا پایان [[عمر]] [[شریف]] پدر خود در کنار آن حضرت می‌زیست. این دوره ـ بنابر دیدگاه مشهور ـ از هنگام ولادت حضرت ([[نیمه شعبان]] سال ۲۵۵ ق) آغاز و تا [[رحلت]] [[امام عسکری]] {{ع}} (هشتم [[ربیع الاول]] سال ۲۶۰ ق) پایان یافت. افزون بر [[نقل]] موثق [[تاریخی]]، افرادی نیز از این حادثه بزرگ پرده برداشته‌اند. روایاتی حکایت دارد که در این دوره [[حضرت مهدی]] {{ع}} با صلاحدید [[امام عسکری]] {{ع}} برای افرادی ویژه نمایان می‌شد و این اتفاق در [[سامرا]] و در جوار پدر بزرگوارش صورت می‌گرفت. "[[احمد بن اسحاق]]" [[نقل]] کرده حضرت را در [[سامرا]] دیده است<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۸۰.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹.</ref>

== [[دوران غیبت صغری]] ==

{{اصلی|محل زندگی امام مهدی در دوران غیبت صغرا}}

[[غیبت صغری]] عبارت از دوران پنهان‌زیستی کوتاه‌مدت [[حضرت مهدی]]{{ع}} است که طبق نظر مشهور، با [[شهادت امام عسکری]]{{ع}} (۲۶۰ق) آغاز و با رحلت [[چهارمین نایب خاص]] آن بزرگوار (۳۲۹ق) به پایان رسیده است. محل [[زندگی]] آن حضرت در این دوران، به روشنی مشخص نیست؛ ولی از برخی [[روایات]] و قرائن به دست می‌آید حضرت این مدت را به طور عمده در دو منطقه سپری کرده است: یکی منطقه [[عراق]] و دیگری [[مدینه منوره]] و روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد. در "[[دوران غیبت صغری]]"، از [[سفیران چهارگانه]] ([[نواب خاص]]) کسی نزدیک‌تر به آن حضرت ذکر نشده است و ایشان هم تماما در عراق بوده و همواره با حضرت در [[ارتباط]] بوده‌اند. [[توقیعات]] فراوانی نیز از طرف حضرت به دست آنها [[شرف]] صدور یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت دست‌کم بخشی از [[عمر]] آن حضرت در این دوران در عراق، مخصوصا در [[بغداد]] سپری شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹ و [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص۱۲۷-۱۳۲؛ [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص۱۱۱-۱۱۵.</ref>.

== [[دوران غیبت کبری]] ==

[[غیبت کبری]]، به مدت [[زمان]] پنهان‌زیستی [[حضرت مهدی]]{{ع}} گفته می‌شود که با [[وفات]] واپسین [[نایب خاص]] در سال ۳۲۹ ق آغاز و همچنان ادامه دارد و فقط [[خداوند متعال]] است که پایان آن را می‌داند. این دوران، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را به طور کامل از [[دوران غیبت صغری]] متمایز می‌سازد. از این ویژگی‌ها، کامل شدن [[غیبت]] آن حضرت است. همان‌گونه که پنهان‌زیستی حضرت مهدی{{ع}} در این دوران به کمال می‌رسد و [[نیابت]] و [[سفارت]]، همانند دوران غیبت صغری وجود ندارد، محل زندگی آن حضرت نیز نامشخص‌تر می‌شود. در این دوران است که هرگز نمی‌توان به طور قطع مشخص کرد آن حضرت کجا [[زندگی]] می‌کند. البته [[روایات]] در این‌باره به محل‌های گوناگونی اشاره کرده‌اند که برخی از آنها از این قرارند:

# [[مدینه]] منوره‌: برخی روایات به صورت عام و بدون قید زمان [[غیبت صغری]] مدینه را جایگاه آن حضرت در [[دوران غیبت]] می‌داند. [[امام صادق]]{{ع}} به [[ابوبصیر]] فرمود: {{متن حدیث|وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَيْبَةُ}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۳۴۰.</ref>.

# ناحیه ذی طوی‌: ناحیه [[ذی طوی]] در یک فرسخی [[مکه]] و داخل [[حرم]] قرار دارد و از آنجا خانه‌های مکه دیده می‌شود. برخی از روایات، آن محل را مکانی معرفی می‌کند که حضرت بخشی از [[زمان غیبت]] را در آن سپری می‌کند. [[امام باقر]]{{ع}} در این‌باره فرمود: صاحب این امر را در برخی از این دره‌ها غیبتی است (و با دست خود به ناحیه ذی طوی اشاره کرد)<ref>نعمانی، الغیبة، ص۱۸۱.</ref>.

# دشت‌ها و بیابان‌ها: از برخی روایات نیز استفاده می‌شود که آن حضرت در طول غیبت، محل خاصی ندارد و همواره در [[سفر]] به سر می‌برد. از امام باقر{{ع}} نقل شده است درباره شباهت‌های حضرت مهدی{{ع}} به [[پیامبران الهی]]، چنین فرمود: "و اما شباهت حضرت مهدی{{ع}} به [[حضرت عیسی]]{{ع}} پس جهانگردی [نداشتن مکان خاص‌] است<ref>{{متن حدیث|... وَ أَمَّا شِبْهُهُ مِنْ عیسی فالسیاحة}}، طبری، دلائل الامامة، ص۲۹۱.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "کسی بر محل سکونت [[امام زمان]] [[آگاهی]] نمی‌یابد، نه [[فرزندان]] او و نه شخص دیگری، جز خدمتکار [[حضرت مهدی]]{{ع}}"<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص۱۵۳.</ref>.<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۲ (کتاب)|درسنامه مهدویت ج۲]]، ص۱۲۶-۱۳۹؛ [[پرسمان مهدویت (کتاب)|پرسمان مهدویت]]، ص۱۲۷-۱۳۲؛ [[محمد جواد مروجی طبسی|مروجی طبسی، محمد جواد]]، [[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص۱۱۱-۱۱۵.</ref>

== دوران [[ظهور]] ==