عصمت از نسیان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پرسش مرتبط = عصمت (پرسش) | | پرسش مرتبط = عصمت (پرسش) | ||
}} | }} | ||
عصمت از سهو، شاخه‌ای از بحث گستره عصمت پیامبران و امامان | عصمت از سهو، شاخه‌ای از بحث گستره عصمت پیامبران و امامان است. در این بخش به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا پیامبران و امامان علاوه بر عصمت از گناه از فراموشی نیز معصوم هستند یا خیر؟ متکلمان امامیه بر اساس برخی ادله عقلی و نقلی اعم از آیات قرآن کریم و روایات، به عصمت پیامبران و امامان از نسیان یا فراموشی عقیده دارند با این حال برخی پیروان اهل سنت اعم از متکلمان، مفسران و محدثان ایشان، عصمت از نسیان را برای پیامبران و حتی پیامبر خاتم {{صل}} لازم نمی‌دانند. دلیل این مساله نیز برگرفته از [[روایات]] جعلی یا همان [[اسرائیلیات]] است که در برخی [[منابع اهل سنت]] به وفور نقل شده و به صدور فراموشی از آن حضرات اشاره یا تصریح نموده است. | ||
== معناشناسی == | == معناشناسی == | ||
=== عصمت === | === عصمت === | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
== [[عصمت معصومان]] از [[نسیان]] == | == [[عصمت معصومان]] از [[نسیان]] == | ||
مراد از [[معصومان]] در اینجا، [[پیامبران]] و در راس آنها [[پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{ع}} است. [[متکلمان امامیه]] قائل به [[عصمت]] همه [[انبیا]] و امامان معصوم {{ع}} از [[نسیان]] یا [[فراموشی]] هستند. | مراد از [[معصومان]] در اینجا، [[پیامبران]] و در راس آنها [[پیامبر خاتم]]{{صل}} و [[امامان معصوم]]{{ع}} است. [[متکلمان امامیه]] قائل به [[عصمت]] همه [[انبیا]] و امامان معصوم {{ع}} از [[نسیان]] یا [[فراموشی]] هستند. چه فراموشی در دریافت وحی و ابلاغ آن به مردم و چه فراموشی در سایر امورات شخصی زندگی. | ||
=== آیات نافی [[عصمت پیامبران]] از [[نسیان]] === | === آیات نافی [[عصمت پیامبران]] از [[نسیان]] === | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
==== ادله عصمت پیامبر خاتم از نسیان ==== | ==== ادله عصمت پیامبر خاتم از نسیان ==== | ||
===== ادله عقلی ===== | ===== ادله عقلی ===== | ||
از همان براهینی که متکلمان از از آنها برای اثبات اصل عصمت پیامبران استفاده کرده‌اند، می‌توان جهت اثبات گستره این عصمت که عصمت از نسیان یکی از شاخه‌های آن است نیز استفاده نمود. | |||
این براهین عبارت‌اند از: | |||
'''برهان وجوب اطاعت از پیامبران''' | |||
اگر از [[پیامبران]] [[خطا]] یا فراموشی سرزند، [[مخالفت]] و [[انکار]] آنها [[واجب]] خواهد بود که این مساله با [[دستور خداوند]] بر اطاعت از آنها مغایرت دارد.<ref>علی شیروانی، ترجمه و شرح کشف المراد، ص۲، ص۶۷-۶۸.</ref>.<ref>[[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۸۰-۸۲</ref>. | |||
'''[[برهان حفظ شریعت]]''' | |||
پیامبران، حافظ شریعت هستند، (حافظان شریعت باید معصوم باشند)، پس واجب است پیامبران، معصوم باشند.<ref>علی شیروانی، ترجمه و شرح کشف المراد، ج۲، ص۶۶.</ref>.<ref>[[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۸۰-۸۲.</ref> | |||
'''برهان خلف یا [[لزوم]] اطمینان:''' | |||
صغری: پیامبر می‌خواهد [[رضا]] و [[سخط]] ـ [[شریعت]] ـ را به ما برسد و اگر [[خطاکار]] باشد ما اطمینان به این مورد نداریم، لذا باید معصوم باشد.<ref>[[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۸۰-۸۲.</ref>. | |||
===== ادله نقلی ===== | ===== ادله نقلی ===== | ||
آیات زیر بر عصمت پیامبر از نسیان دلالت دارند. | آیات زیر بر عصمت پیامبر از نسیان دلالت دارند. | ||
| خط ۸۷: | خط ۱۰۲: | ||
== دیدگاه اهل سنت == | == دیدگاه اهل سنت == | ||
=== منشأ انتساب [[نسیان]] به [[پیامبر خاتم{{صل}}]] === | === منشأ انتساب [[نسیان]] به [[پیامبر خاتم{{صل}}]] === | ||
اکثریت اهل سنت صرفا به عصمت پیامبران از نسیان در مرحله دریافت وحی و ابلاغ آن به مردم باور دارند از این رو این گروه عقیده‌ای به عصمت آن حضرت نه تنها از فراموشی که از اشتباه، خطا و ... در امور شخصی زندگی آن حضرت که مرتبط با وحی نیست ندارند. با این حال برخی پیروان اهل سنت اعم از متکلمان، مفسران و محدثان ایشان، حتی در عصمت پیامبران از نسیان در دریافت وحی از خدای تعالی و ابلاغ آن به مردم نیز خدشه نموده و آن را نیز لازم نمی‌دانند. دلیل این مساله نیز برگرفته از [[روایات]] جعلی یا همان [[اسرائیلیات]] است که در برخی [[منابع اهل سنت]] به وفور نقل شده است. به عنوان نمونه در [[صحیح مسلم]] روایات متعددی درباره [[فراموشی]] [[قرآن]] از سوی پیامبر خاتم{{صل}} نقل شده است که از باب نمونه به این مورد اشاره می‌‌کنیم: «[[عایشه]] می‌‌گوید: [[پیامبر]] صدای قرائت شخصی را از [[مسجد]] شنید و فرمود: [[خدا]] او را [[رحمت]] کند که مرا به یاد آیه‌ای از قرآن انداخت که آن را فراموش کرده بودم»<ref>{{متن حدیث|عَنْ عَائِشَةَ، قَالَتْ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَسْتَمِعُ قِرَاءَةَ رَجُلٍ فِی الْمَسْجِدِ، فَقَالَ: «رَحِمَهُ اللهُ لَقَدْ أَذْکَرَنِی آیَةً کُنْتُ أُنْسِیتُهَا}}، صحیح مسلم، مسلم بن الحجاج القشیری، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا، ج ۱، ص۵۴۳، ح ۷۸۸.</ref>؛ همچنین در [[صحیح بخاری]] نیز روایات جعلی متعدد دیگری از ابوهریره وارد شده که متضمن فراموشی [[نماز]] توسط پیامبر است. <ref>ر.ک: صحیح بخاری، محمد بن اسماعیل بخاری، تحقیق: مصطفی دیب البغا، دار ابن کثیر، بیروت، ۱۴۰۷هـ ق / ۱۹۸۷م، چاپ سوم، ج ۵، ص۲۲۴۹، کتاب الأدب، باب ۴۵، ح ۵۷۰۴.</ref> | |||
[[اعتماد]] به [[راویان]] چنین احادیثی موجب پذیرش این [[احادیث]] از سوی [[محدثان]] و دیگر علمای [[اهل سنت]] شده تا جایی که این روایات در موارد بسیاری مبانی [[اعتقادی]] و [[کلامی]] [[پیروان]] اهل سنت را تشکیل داده است. | [[اعتماد]] به [[راویان]] چنین احادیثی موجب پذیرش این [[احادیث]] از سوی [[محدثان]] و دیگر علمای [[اهل سنت]] شده تا جایی که این روایات در موارد بسیاری مبانی [[اعتقادی]] و [[کلامی]] [[پیروان]] اهل سنت را تشکیل داده است. | ||