پرش به محتوا

آثار رفق و ملایمت در زندگی خانوادگی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' آن‌که ' به ' آنکه '
جز (جایگزینی متن - ' آن‌که ' به ' آنکه ')
 
خط ۲۵: خط ۲۵:
* '''کاهش [[مخالفت]]''': با رفق و ملایمت تندی‌ها و تیزی‌ها، و رودررویی‌ها و مخالفت‌ها بهتر کاهش می‌یابد، چنان‌که در پندهای [[علوی]] آمده است: {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ يَفُلُّ حَدَّ الْمُخَالَفَةِ}}<ref>«رفق و ملایمت تندی و تیزی مخالفت را می‌کاهد». شرح غررالحکم، ج۱، ص۱۵۰؛ شرح ابن أبی الحدید، ج۲۰، ص۳۱۷.</ref>. مخالفت را با مخالفت، و [[تندی]] را با تندی به‌طور اساسی نمی‌توان [[اصلاح]] نمود، و آن‌چه [[راه]] اصلاح این امور را هموار می‌کند، رفق و ملایمت است. {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ لَقَاحُ‏ الصَّلَاحِ‏}}<ref>«رفق و ملایمت بارورکننده اصلاح [امور]است». شرح غررالحکم، ج۲، ص۱۶۰؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۶۷.</ref>. در رویارویی با تندی و [[درشتی]] از سوی [[همسر]]، آنچه کارساز است، رفق و ملایمت است، چنان‌که [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} در [[پند]] خویش به [[حضرت مجتبی]] {{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ لِنْ‏ لِمَنْ‏ غَالَظَكَ‏ فَإِنَّهُ يُوشِكُ أَنْ يَلِينَ لَكَ}}<ref>«[[نرمی]] کن بدانکه با تو درشتی کن، باشد که به زودی نرم شود.» نهج البلاغه، نامه ۳۱.</ref>.
* '''کاهش [[مخالفت]]''': با رفق و ملایمت تندی‌ها و تیزی‌ها، و رودررویی‌ها و مخالفت‌ها بهتر کاهش می‌یابد، چنان‌که در پندهای [[علوی]] آمده است: {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ يَفُلُّ حَدَّ الْمُخَالَفَةِ}}<ref>«رفق و ملایمت تندی و تیزی مخالفت را می‌کاهد». شرح غررالحکم، ج۱، ص۱۵۰؛ شرح ابن أبی الحدید، ج۲۰، ص۳۱۷.</ref>. مخالفت را با مخالفت، و [[تندی]] را با تندی به‌طور اساسی نمی‌توان [[اصلاح]] نمود، و آن‌چه [[راه]] اصلاح این امور را هموار می‌کند، رفق و ملایمت است. {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ لَقَاحُ‏ الصَّلَاحِ‏}}<ref>«رفق و ملایمت بارورکننده اصلاح [امور]است». شرح غررالحکم، ج۲، ص۱۶۰؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۶۷.</ref>. در رویارویی با تندی و [[درشتی]] از سوی [[همسر]]، آنچه کارساز است، رفق و ملایمت است، چنان‌که [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} در [[پند]] خویش به [[حضرت مجتبی]] {{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|وَ لِنْ‏ لِمَنْ‏ غَالَظَكَ‏ فَإِنَّهُ يُوشِكُ أَنْ يَلِينَ لَكَ}}<ref>«[[نرمی]] کن بدانکه با تو درشتی کن، باشد که به زودی نرم شود.» نهج البلاغه، نامه ۳۱.</ref>.
* '''رسیدن به مطالبات''': رفق و ملایمت بستر رسیدن به [[خواسته‌ها]] و مطالبات و چیزی چون آن زمینه‌ساز دستیابی به اهداف نیست. [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|مَنْ‏ كَانَ‏ رَفِيقاً فِي‏ أَمْرِهِ‏ نَالَ مَا يُرِيدُ مِنَ النَّاسِ}}<ref>«هر که در کار خویش اهل رفق و ملایمت باشد، بدانچه از مردمان می‌خواهد می‌رسد». الکافی، ج۲، ص۱۲۰؛ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۲۱۵؛ بحار الانوار، ج۷۵، ص۶۴.</ref>. در مناسبات [[خانوادگی]] و در [[روابط]] میان [[زن]] و مرد هیچ‌چیز مانند [[رفق]] و [[ملایمت]] مددکار آنان نیست و زمینه دستیابی به خواسته‌هایشان را فراهم نمی‌کند. در [[آموزه‌های علوی]] آمده است: {{متن حدیث|عَلَيْكَ‏ بِالرِّفْقِ‏ فَمَنْ‏ رَفَقَ‏ فِي أَفْعَالِهِ تَمَّ أَمْرُهُ}}<ref>«بر تو باد به رفق و ملایمت که هرکه در کارهایش رفق و ملایمت ورزد کارش و خواسته‌اش به انجام رسد». عیون الحکم و المواعظ، ص۳۳۳.</ref>. کسی که رفق و ملایمت پیش می‌گیرد می‌تواند مقاصد خود را در [[زندگی]] به [[درستی]] دنبال کند و به آنها دست یابد. {{متن حدیث|بِالرِّفْقِ‏ تُدْرَكُ‏ الْمَقَاصِدُ}}<ref>«به رفق و ملایمت می‌توان به مقاصد دست یافت». شرح غررالحکم، ج۳، ص۲۱۱ و ۲۳۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۸۶.</ref>. و در پرتو این اصل است که راحت‌تر می‌توان به خواسته‌ها رسید: {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ فِي‏ الْمَطَالِبِ‏ يُسَهِّلُ‏ الْأَسْبَابَ‏}}<ref>«رفق و ملایمت در خواسته‌ها، زمینه و اسباب رسیدن به آنها را آسان می‌سازد». شرح غررالحکم، ج۶، ص۱۴۹.</ref>.
* '''رسیدن به مطالبات''': رفق و ملایمت بستر رسیدن به [[خواسته‌ها]] و مطالبات و چیزی چون آن زمینه‌ساز دستیابی به اهداف نیست. [[امام صادق]] {{ع}} فرموده است: {{متن حدیث|مَنْ‏ كَانَ‏ رَفِيقاً فِي‏ أَمْرِهِ‏ نَالَ مَا يُرِيدُ مِنَ النَّاسِ}}<ref>«هر که در کار خویش اهل رفق و ملایمت باشد، بدانچه از مردمان می‌خواهد می‌رسد». الکافی، ج۲، ص۱۲۰؛ وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۲۱۵؛ بحار الانوار، ج۷۵، ص۶۴.</ref>. در مناسبات [[خانوادگی]] و در [[روابط]] میان [[زن]] و مرد هیچ‌چیز مانند [[رفق]] و [[ملایمت]] مددکار آنان نیست و زمینه دستیابی به خواسته‌هایشان را فراهم نمی‌کند. در [[آموزه‌های علوی]] آمده است: {{متن حدیث|عَلَيْكَ‏ بِالرِّفْقِ‏ فَمَنْ‏ رَفَقَ‏ فِي أَفْعَالِهِ تَمَّ أَمْرُهُ}}<ref>«بر تو باد به رفق و ملایمت که هرکه در کارهایش رفق و ملایمت ورزد کارش و خواسته‌اش به انجام رسد». عیون الحکم و المواعظ، ص۳۳۳.</ref>. کسی که رفق و ملایمت پیش می‌گیرد می‌تواند مقاصد خود را در [[زندگی]] به [[درستی]] دنبال کند و به آنها دست یابد. {{متن حدیث|بِالرِّفْقِ‏ تُدْرَكُ‏ الْمَقَاصِدُ}}<ref>«به رفق و ملایمت می‌توان به مقاصد دست یافت». شرح غررالحکم، ج۳، ص۲۱۱ و ۲۳۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۸۶.</ref>. و در پرتو این اصل است که راحت‌تر می‌توان به خواسته‌ها رسید: {{متن حدیث|الرِّفْقُ‏ فِي‏ الْمَطَالِبِ‏ يُسَهِّلُ‏ الْأَسْبَابَ‏}}<ref>«رفق و ملایمت در خواسته‌ها، زمینه و اسباب رسیدن به آنها را آسان می‌سازد». شرح غررالحکم، ج۶، ص۱۴۹.</ref>.
* '''تداوم‌بخشی [[دوستی]] و [[دلبستگی]] و [[تحکیم]] تعلقات''': [[روابط انسانی]] و دوستی و دلبستگی خانوادگی، و تعلقات مثبت جز در سایه رفق و ملایمت [[پایداری]] نمی‌یابد، بلکه این امور با رفق و ملایمت تحکیم می‌شود، و هرجا خللی در آنها پیش آید باز با رفق و ملایمت ترمیم می‌گردد. به بیان [[علی]] {{ع}}: {{متن حدیث|بِالرِّفْقِ‏ تَدُومُ‏ الصُّحْبَةُ}}<ref>«به رفق و ملایمت، مصاحبت تداوم می‌یابد». شرح غررالحکم، ج۳، ص۲۳۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۸۶.</ref>. آن‌که خواهان جلب دوستی و تحکیم دلبستگی است، باید بداند که [[راه]] آن [[تندی]] و تیزی نیست که خلاف [[فطرت آدمی]] است، بلکه [[آدمی]] به فطرتش متمایل به [[نرمی]] و ملایمت است و هیچ‌چیز چون آن [[انسان]] را جلب و جذب نمی‌کند، و همراه و همنوا نمی‌سازد. {{متن حدیث|مَا اسْتُجْلِبَتِ‏ الْمَحَبَّةُ بِمِثْلِ‏ السَّخَاءِ وَ الرِّفْقِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ}}<ref>«هیچ‌چیز مانند بخشندگی و رفق و ملایمت و نیک‌اخلاقی دوستی را جلب نکند». شرح غررالحکم، ج۶، ص۷۲.</ref>.
* '''تداوم‌بخشی [[دوستی]] و [[دلبستگی]] و [[تحکیم]] تعلقات''': [[روابط انسانی]] و دوستی و دلبستگی خانوادگی، و تعلقات مثبت جز در سایه رفق و ملایمت [[پایداری]] نمی‌یابد، بلکه این امور با رفق و ملایمت تحکیم می‌شود، و هرجا خللی در آنها پیش آید باز با رفق و ملایمت ترمیم می‌گردد. به بیان [[علی]] {{ع}}: {{متن حدیث|بِالرِّفْقِ‏ تَدُومُ‏ الصُّحْبَةُ}}<ref>«به رفق و ملایمت، مصاحبت تداوم می‌یابد». شرح غررالحکم، ج۳، ص۲۳۷؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۱۸۶.</ref>. آنکه خواهان جلب دوستی و تحکیم دلبستگی است، باید بداند که [[راه]] آن [[تندی]] و تیزی نیست که خلاف [[فطرت آدمی]] است، بلکه [[آدمی]] به فطرتش متمایل به [[نرمی]] و ملایمت است و هیچ‌چیز چون آن [[انسان]] را جلب و جذب نمی‌کند، و همراه و همنوا نمی‌سازد. {{متن حدیث|مَا اسْتُجْلِبَتِ‏ الْمَحَبَّةُ بِمِثْلِ‏ السَّخَاءِ وَ الرِّفْقِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ}}<ref>«هیچ‌چیز مانند بخشندگی و رفق و ملایمت و نیک‌اخلاقی دوستی را جلب نکند». شرح غررالحکم، ج۶، ص۷۲.</ref>.


با [[مخالف]]، او مدارایی کند در [[دل]] او، خویش را جایی کند<ref>مثنوی معنوی، دفتر دوم، بیت ۳۴۷۰.</ref> با توجه به چنین آثار و جلوه‌هایی است که [[رفق]] و [[ملایمت]] در [[زندگی خانوادگی]] نقشی اساسی دارد و بدون آن زندگی از روال [[انسانی]] و [[روابط]] لطیف خانوادگی و توفیق‌های در زندگی خارج می‌شود؛ و باید دانست: {{متن حدیث|مَنْ‏ عَامَلَ‏ بِالرِّفْقِ‏ وُفِّقَ‏}}<ref>«هر که به رفق و ملایمت عمل کند توفیق یابد» شرح غررالحکم، ج۵، ص۱۷۵؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۴۲۹.</ref>.»<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۹۵-۱۱۲.</ref>
با [[مخالف]]، او مدارایی کند در [[دل]] او، خویش را جایی کند<ref>مثنوی معنوی، دفتر دوم، بیت ۳۴۷۰.</ref> با توجه به چنین آثار و جلوه‌هایی است که [[رفق]] و [[ملایمت]] در [[زندگی خانوادگی]] نقشی اساسی دارد و بدون آن زندگی از روال [[انسانی]] و [[روابط]] لطیف خانوادگی و توفیق‌های در زندگی خارج می‌شود؛ و باید دانست: {{متن حدیث|مَنْ‏ عَامَلَ‏ بِالرِّفْقِ‏ وُفِّقَ‏}}<ref>«هر که به رفق و ملایمت عمل کند توفیق یابد» شرح غررالحکم، ج۵، ص۱۷۵؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۴۲۹.</ref>.»<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۹۵-۱۱۲.</ref>
۲۱۸٬۱۵۹

ویرایش