جهانبینی مادی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = جهانبینی | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[جهانبینی مادی در کلام اسلامی]] | پرسش مرتبط = }} | |||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
از میان [[جهانبینی]] ها، تنها [[جهانبینی]] مادی است که در تضاد با [[جهانبینی]] [[توحیدی]] و [[جهانبینی]] [[دینی]] است و همواره چالشآفرین بوده است. | |||
مبنای تقسیم [[جهانبینی]] ها، ماوراءالطبیعیه است؛ بدان معنا که تمام آنها را میتوان بر اساس [[اعتقاد]] و [[انکار]] ماوراءالطبیعیه به دو بخش "[[جهانبینی الهی]]" و "[[جهانبینی]] مادی" تقسیم کرد. | |||
در گذشته، پیرو [[جهانبینی]] مادی، "طبیعی"، "دهری" و احیاناً "[[زندیق]]" و "ملحد" نامیده میشد و در زمان ما "مادی" یا "ماتریالیست" نامیده میشود<ref>مصباح یزدی، آموزش عقاید، ص۳۰.</ref>. | |||
[[ماتریالیسم]] به مکتبهایی اشاره دارد که پیروانشان به نوعی به تقدم عوامل مادی بر عوامل روحی قائل هستند. این [[باور]] در قلمروهای گوناگونی صورت پذیرفته است: در مابعد الطبیعه، [[فلسفه]] [[ارزش]] و [[معرفتشناسی]]. * همچنین از نظر ماتریالیست، چیزی واقعی است که زمانمند و مکانمند و دارای حرکت و به واسطه داشتن این ویژگیها به وسیله حواس ظاهری قابل [[ادراک]] باشد. علاوه بر این بعد [[عقیدتی]]، معیار تصمیمگیری شخص مادیگرا یا ماتریالیست در [[مقام]] عملی و عرفی بیتوجهی به امور معنویی و غیر مادی است<ref>بیات و دیگران، فرهنگ واژهها (مجموعه مقالات)، ص۳۸۲ -۳۸۰.</ref>. | |||
در [[جهانبینی]] مادی، [[اختلاف]] بر سر وجود واقعیت است. مادی، واقعیت را در ماده، در آنچه جسم و جسمانی است، در آنچه به نحوی دارای طول، یا طول و عرض، یا [[حلول]] و عرض و عمق است، در آنچه قابل اشاره حسی است، در آنچه محسوس است، در آنچه زمانی و مکانی است، در آنچه متغیر است، در آنچه فانیشونده است و در آنچه محدود و نسبی است منحصر میداند و به واقعیتی ماورای این واقعیتها قائل نیست. | |||
از نظر [[اندیشمند]] مادی، نظامات و نیروهای [[حاکم]] بر واقعیتها، در انحصار روابط و نیروهای مادی است. در واقع [[مکتب]] مادی، چه از نظر واقعیتها و چه از نظر نظامات [[حاکم]] بر واقعیتها، [[مکتب]] انحصار است <ref>مطهری، مقدمهای بر جهانبینی اسلامی، ج۲، ص۲۸۶.</ref>. | |||
شاید بتوان گفت که مهمترین رکن [[جهانبینی]] مادی در معنای وسیع آن "[[انسان]] محوری" است که امروزه با کم رنگ شدن فضای ماتریالیستی و مارکسیستی، بیشتر در مکاتب با بنمایههای لیبرالیستی و سکولاریستی نمود پیدا کرده است. | |||
از اینرو، توجه به اهم مؤلفههای [[اومانیسم]] به عنوان یک نگرش پر نفوذ و مؤثر بر فضای مادیگرایی دارای اهمیت است. این مؤلفهها عبارتاند از: | |||
# [[اعتقاد]] به [[عقل]]، شکگرایی و روش عملی به عنوان ابزار مناسب برای [[کشف]] [[حقیقت]] و ساختن [[جامعه انسانی]]؛ | # [[اعتقاد]] به [[عقل]]، شکگرایی و روش عملی به عنوان ابزار مناسب برای [[کشف]] [[حقیقت]] و ساختن [[جامعه انسانی]]؛ | ||
# [[عقل]] و [[اختیار]] ابعاد بنیادی وجود [[انسان]]؛ | # [[عقل]] و [[اختیار]] ابعاد بنیادی وجود [[انسان]]؛ | ||
خط ۱۸: | خط ۲۴: | ||
# [[التزام]] به اصل جدایی نهادهای [[دینی]] از [[دولت]]؛ | # [[التزام]] به اصل جدایی نهادهای [[دینی]] از [[دولت]]؛ | ||
# [[اومانیسم]]، جایگزینی واقعبینانه و معقول برای الهیات ناامیدکننده و ایدئولوژیهای زیانآور. | # [[اومانیسم]]، جایگزینی واقعبینانه و معقول برای الهیات ناامیدکننده و ایدئولوژیهای زیانآور. | ||
در این میان، بیهمتایی فرد انسانی، [[خرد]] و روش [[علمی]] هسته مرکزی و کانونی [[اومانیسم]] را تشکیل میدهد <ref>بیات و دیگران، فرهنگ واژهها (مجموعه مقالات)، ص۴۵ - ۴۴.</ref>.<ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص۱۰۲-۱۰۴.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:10119661.jpg|22px]] [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات علم کلام''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
خط ۲۹: | خط ۳۶: | ||
[[رده:مدخل]] | [[رده:مدخل]] | ||
[[رده: | [[رده:جهانشناسی]] |