پرش به محتوا

حضرت ابراهیم علیه السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۴۰: خط ۴۰:
# ابراهیم در مناظره با ستاره پرستان، از طلوع و اُفول [[ستاره]] و [[خورشید]] بر عدم [[الوهیت]] آنها استدلال می‌‌کند<ref>سوره انعام، آیه ۷۵-۸۳.</ref>.
# ابراهیم در مناظره با ستاره پرستان، از طلوع و اُفول [[ستاره]] و [[خورشید]] بر عدم [[الوهیت]] آنها استدلال می‌‌کند<ref>سوره انعام، آیه ۷۵-۸۳.</ref>.
# حضرت ابراهیم{{ع}} در برابر نمرود که [[ادعای الوهیت]] داشت با قوی‌ترین استدلال او را مغلوب و مستأصل می‌‌کند، آن گاه که می‌‌گوید: [[خداوند]] من [[خورشید]] را از افق [[مشرق]] می‌‌آورد، پس اگر تو [[حاکم]] [[جهان هستی]] [[خورشید]] را از [[مغرب]] بیاور، در این جا آن [[کافر]] مبهوت و وامانده شد<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی، رحمت‌الله]]، [[ابراهیم - ضیائی (مقاله)|مقاله «ابراهیم»]]، [[ دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)| دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۱۴۷-۱۵۰.</ref>
# حضرت ابراهیم{{ع}} در برابر نمرود که [[ادعای الوهیت]] داشت با قوی‌ترین استدلال او را مغلوب و مستأصل می‌‌کند، آن گاه که می‌‌گوید: [[خداوند]] من [[خورشید]] را از افق [[مشرق]] می‌‌آورد، پس اگر تو [[حاکم]] [[جهان هستی]] [[خورشید]] را از [[مغرب]] بیاور، در این جا آن [[کافر]] مبهوت و وامانده شد<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۸.</ref>.<ref>[[رحمت‌الله ضیایی|ضیایی، رحمت‌الله]]، [[ابراهیم - ضیائی (مقاله)|مقاله «ابراهیم»]]، [[ دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)| دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۱۴۷-۱۵۰.</ref>
==فضائل و مناقب==
[[قرآن]] با اشاره به یک مصداق کامل بندۀ [[شکرگزار]] [[خدا]]، یعنی «[[ابراهیم]]» قهرمان [[توحید]]، از میان صفات برجسته این مرد بزرگ به پنج صفت اشاره کرده است.
#«ابراهیم خود امتی بود»<ref>{{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} «به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.</ref>. در اینکه چرا نام «[[امت]]» بر ابراهیم گذارده شده، نکات مختلفی ذکر کرده‌اند که چهار نکته از آن قابل ملاحظه است:
## ابراهیم آنقدر [[شخصیت]] داشت که به تنهائی یک امت بود،؛ چراکه گاهی شعاع [[شخصیت انسان]] آنقدر افزایش می‌یابد که از یک فرد و دو فرد و یک گروه فراتر می‌رود و شخصیتش معادل یک امت بزرگ می‌شود.
## ابراهیم [[رهبر]] و [[مقتدا]] و [[معلم]] بزرگ [[انسانیت]] بود و به همین جهت به او «امت» گفته شده؛ زیرا امت<ref>به معنی اسم مفعولی.</ref> به کسی گفته می‌شود که [[مردم]] به او [[اقتدا]] کنند و رهبریش را بپذیرند.
## ابراهیم در آن [[زمان]] که هیچ [[خداپرستی]] در محیطش نبود و همگی در منجلاب [[شرک]] و [[بت‌پرستی]] غوطه‌ور بودند تنها [[موحّد]] و یکتاپرست بود پس او به تنهائی امتی و [[مشرکان]] محیطش امت دیگر بودند.
## ابراهیم سرچشمه پیدایش امتی بود و به همین سبب نام امت بر او گذارده شده. آری ابراهیم یک امت بود، یک پیشوای بزرگ بود، یک مرد امت ساز بود، و در آن [[روز]] که در محیط اجتماعیش کسی دم از توحید نمی‌زد او منادی بزرگ توحید بود.
#وصف دیگر او این بود که «بندۀ [[مطیع خدا]] بود»<ref>{{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} «به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.</ref>.
#«او همواره در خط مستقیم «[[الله]]» و طریق [[حق]]، گام می‌سپرد»<ref>{{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} «به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.</ref>.
#«او هرگز از [[مشرکان]] نبود»<ref>{{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ كَانَ أُمَّةً قَانِتًا لِلَّهِ حَنِيفًا وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} «به راستی ابراهیم (به تنهایی) امتی فروتن برای خداوند و درست‌آیین بود و از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۰.</ref> و تمام [[زندگی]] و [[فکر]] و زوایای قلبش را تنها [[نور]] «[[الله]]» پر کرده بود.
#و به دنبال این ویژگی‌ها سرانجام او مردی بود که «همۀ [[نعمت‌های خدا]] را [[شکرگزاری]] می‌کرد»<ref>{{متن قرآن|شَاكِرًا لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}} «سپاسگزار نعمت‌های او بود؛ (خداوند) او را برگزید و به راهی راست راهنمایی کرد» سوره نحل، آیه ۱۲۱.</ref>.
و پس از بیان این اوصاف پنجگانه به بیان پنج نتیجه مهم این صفات پرداخته و چنین می‌گوید:
#«[[خداوند]] [[ابراهیم]] را برای [[نبوت]] و [[ابلاغ]] دعوتش برگزید»<ref>{{متن قرآن|شَاكِرًا لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}} «سپاسگزار نعمت‌های او بود؛ (خداوند) او را برگزید و به راهی راست راهنمایی کرد» سوره نحل، آیه ۱۲۱.</ref>.
#«[[خدا]] او را به [[راه راست]] [[هدایت]] کرد»<ref>{{متن قرآن|شَاكِرًا لِأَنْعُمِهِ اجْتَبَاهُ وَهَدَاهُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}} «سپاسگزار نعمت‌های او بود؛ (خداوند) او را برگزید و به راهی راست راهنمایی کرد» سوره نحل، آیه ۱۲۱.</ref> و از هرگونه [[لغزش]] و [[انحراف]] [[حفظ]] نمود. چرا که [[هدایت الهی]] همانگونه که بارها گفته‌ایم به دنبال لیاقت‌ها و شایستگی‌هایی است که [[انسان]] از خود ظاهر می‌سازد چون بی‌حساب چیزی به کس نمی‌دهند.
#«ما در [[دنیا]] به او [[حسنه]] دادیم»<ref>{{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}} «و به او در این جهان نیکی دادیم و او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره نحل، آیه ۱۲۲.</ref>. «حسنة» به معنی وسیعش که هرگونه [[نیکی]] را در بر می‌گیرد، از [[مقام نبوت]] و [[رسالت]] گرفته، تا نعمت‌های مادی و [[فرزندان]] [[شایسته]] و مانند آن.
#«و در [[آخرت]] از [[صالحان]] است»<ref>{{متن قرآن|وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ}} «و به او در این جهان نیکی دادیم و او در جهان واپسین از شایستگان است» سوره نحل، آیه ۱۲۲.</ref>.
#آخرین امتیازی که [[خدا]] به [[ابراهیم]] در برابر آن همه صفات برجسته داد این بود که [[مکتب]] او نه تنها برای [[اهل]] عصرش که برای همیشه، مخصوصاً برای [[امت اسلامی]] یک مکتب [[الهام]] بخش گردید، به گونه‌ای که [[قرآن]] می‌گوید: «سپس به تو - [[پیامبر اسلام]]{{صل}} - [[وحی]] فرستادیم که از آئین ابراهیم، که [[ایمانی]] [[خالص]] داشت و از [[مشرکان]] نبود [[پیروی]] کن»<ref>{{متن قرآن|ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} «سپس به تو وحی کردیم که از آیین ابراهیم درست‌آیین پیروی کن و (او) از مشرکان نبود» سوره نحل، آیه ۱۲۳.</ref>.
از آنجا که [[قرآن مجید]]، در بسیاری از موارد برای تکمیل تعلیمات خود از الگوهای مهمی که در [[جهان]] [[انسانیت]] وجود داشته [[شاهد]] می‌آورد، سخن از ابراهیم{{ع}} و برنامۀ او به عنوان پیشوای بزرگی که مورد [[احترام]] همۀ [[اقوام]]، مخصوصاً [[قوم عرب]]، بوده به میان می‌آورد و می‌فرماید: «برای شما اسوۀ خوبی در [[زندگی]] ابراهیم و کسانی که با او بودند وجود داشت»<ref>{{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ}} «بی‌گمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونه‌ای نیکویند آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و آنچه به جای خداوند می‌پرستید بیزاریم، شما را انکار می‌کنیم و میان ما و شما جاودانه دشمنی و کینه پدید آمده است تا زمانی که به خداوند یگانه ایمان آورید؛ جز (این) گفتار ابراهیم که به پدرش گفت: برای تو از خداوند آمرزش خواهم خواست و من برای تو در برابر خداوند هیچ اختیاری ندارم؛ پروردگارا! ما بر تو توکل داریم و به سوی تو روی می‌آوریم و بازگشت (هر چیز) به سوی توست» سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>.
[[ابراهیم]]{{ع}} بزرگ [[پیامبران]] که زندگیش سرتاسر، درس [[بندگی]] و [[عبودیت]] [[خدا]]، [[جهاد فی سبیل الله]]، و [[عشق]] به ذات [[پاک]] او بود، ابراهیم که [[امت اسلامی]] از [[برکت]] دعای او، و مفتخر به نامگذاری او می‌باشد، می‌تواند برای شما [[سرمشق]] خوبی در این زمینه گردد. منظور از تعبیر (کسانی که با ابراهیم بودند) مؤمنانی است که او را در این راه [[همراهی]] می‌کردند، هر چند اندک بودند.
در [[تواریخ]] آمده است که گروهی در [[بابل]] بعد از مشاهدۀ [[معجزات]] ابراهیم به او [[ایمان]] آوردند، و در [[هجرت]] به سوی [[شام]] او را همراهی کردند، و این نشان می‌دهد که او [[یاران]] [[وفاداری]] داشته است.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصه‌های قرآن (کتاب)|قصه‌های قرآن]] ص ۸۳.</ref>


== امتحانات ==
== امتحانات ==
۷۵٬۸۷۱

ویرایش