حدیث ثقلین: تفاوت میان نسخهها
←دلالت حدیث ثقلین
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
{{همچنین ببینید|حدیث ثقلین چگونه بر عصمت اهلبیت دلالت میکند؟ (پرسش)}} | {{همچنین ببینید|حدیث ثقلین چگونه بر عصمت اهلبیت دلالت میکند؟ (پرسش)}} | ||
{{همچنین|اثبات عصمت امام در حدیث}} | {{همچنین|اثبات عصمت امام در حدیث}} | ||
حدیث ثقلین از مشهورترین و معتبرترین احادیثی است که [[شیعه]] و [[سنّی]] بر آن اتفاق دارند یکی از کارکردهای این [[حدیث معتبر]] [[اثبات عصمت اهل بیت]] است در این [[حدیث]] [[رسول خدا]] {{صل}} خطاب به [[مردم]] میفرمایند: {{متن حدیث|أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ أَمَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا- كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي فَإِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{صل}}، ج۱، ص۴۱۳.</ref>. | |||
بر پایه [[حدیث ثقلین]]، از دو [[راه]] میتوان بر [[عصمت اهل بیت]] {{عم}} [[استدلال]] نمود: | |||
# [[اهل بیت]] {{عم}} [[همتای قرآن]] کریماند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ}} [[عصمت]] و نزاهت [[قرآن کریم]] از [[نفوذ]] [[باطل]]، [[قطعی]] است: {{متن قرآن|لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ}}<ref>«در حال و آینده آن، باطل راه ندارد، فرو فرستاده (خداوند) فرزانه ستودهای است» سوره فصلت، آیه ۴۲.</ref>، اگر [[عترت]] طاهرین {{عم}} مانند [[قرآن]] [[معصوم]] نباشند، میان این دو، [[تفرقه]] رخ میدهد، در حالی که هر گونه جدایی میان این دو منتفی است. | # [[اهل بیت]] {{عم}} [[همتای قرآن]] کریماند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ}} [[عصمت]] و نزاهت [[قرآن کریم]] از [[نفوذ]] [[باطل]]، [[قطعی]] است: {{متن قرآن|لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ}}<ref>«در حال و آینده آن، باطل راه ندارد، فرو فرستاده (خداوند) فرزانه ستودهای است» سوره فصلت، آیه ۴۲.</ref>، اگر [[عترت]] طاهرین {{عم}} مانند [[قرآن]] [[معصوم]] نباشند، میان این دو، [[تفرقه]] رخ میدهد، در حالی که هر گونه جدایی میان این دو منتفی است. | ||
# اهل بیت {{عم}} همتای قرآن کریماند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ}}. عصمت و نزاهت قرآن کریم از [[گمراه]] نمودن قطعی است. اگر اهل بیت {{عم}} نیز معصوم نباشند، مستلزم [[گمراهی]] [[مردم]] بوده و [[دستور]] [[تمسّک به اهل بیت]] {{عم}} مستلزم [[ترغیب]] آنها به گمراهی است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص:۵۸-۵۹.</ref>. | # اهل بیت {{عم}} همتای قرآن کریماند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ}}. عصمت و نزاهت قرآن کریم از [[گمراه]] نمودن قطعی است. اگر اهل بیت {{عم}} نیز معصوم نباشند، مستلزم [[گمراهی]] [[مردم]] بوده و [[دستور]] [[تمسّک به اهل بیت]] {{عم}} مستلزم [[ترغیب]] آنها به گمراهی است<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امامشناسی (کتاب)|درسنامه امامشناسی]]، ص:۵۸-۵۹.</ref>. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
# بین [[ماترک پیامبر]] {{صل}} و شخص [[حضرت]]، قاعدتاً باید سنخیّتی وجود داشته باشد. به ویژه که این ماترک گرانسنگترین چیزهایی باشد که [[رسول اکرم]] {{صل}} از خود به یادگار گذاشته است و چون [[پیامبر]] {{صل}} باشد، در حالی که [[هادی]] نمیتواند [[راه]] یافته نباشد.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[عصمت در قرآن (کتاب)|عصمت در قرآن]]، ص ۶۰.</ref> | # بین [[ماترک پیامبر]] {{صل}} و شخص [[حضرت]]، قاعدتاً باید سنخیّتی وجود داشته باشد. به ویژه که این ماترک گرانسنگترین چیزهایی باشد که [[رسول اکرم]] {{صل}} از خود به یادگار گذاشته است و چون [[پیامبر]] {{صل}} باشد، در حالی که [[هادی]] نمیتواند [[راه]] یافته نباشد.<ref>[[رضا محمدی|محمدی، رضا]]، [[عصمت در قرآن (کتاب)|عصمت در قرآن]]، ص ۶۰.</ref> | ||
یکی از روایاتی که بر [[عصمت اهلبیت]] و [[عترت پیامبر]] دلالت دارد، [[حدیث]] معروف [[ثقلین]] است. این حدیث از [[احادیث متواتر]] [[شیعه]] و [[سنی]] میباشد که در مواقع متفاوت، همچون [[جریان غدیر]] [[خم]] و با الفاظ و عبارات گوناگون از [[زبان]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[نقل]] شده است<ref>برای نمونه ر. ک: احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۳۶۶-۳۶۷؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ ج۷، ص۳۰-۳۱؛ ذخایر العقبی، ص۱۶؛ کنز العمال، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳ و ۱۸۵-۱۸۹ (ک۱، ب۲)؛ المستدرک، ج۳، ص۱۱۸؛ نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ص۲۱؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲؛ الریاض النظره، ج۲، ص۱۷۷ (ب۴، ف۶)؛ صحیح مسلم، ج۵، فضائل الصحابه، ص۲۶؛ اسدالغابة، ج۱، ص۴۹۰ (در ترجمه حسن بن علی {{ع}})؛ الدرالمنثور، ج۶، ص۷ (ذیل آیه مودت)؛ الصواعق المحرقه، ص۱۴۵-۱۵۰؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۳-۱۶۵؛ سنن ترمذی، ج۵، کتاب المناقب، ص۶۶۲-۶۶۳؛ حلیة الاولیا، ج۱، ص۳۳۵.</ref>. مضمون متواتری که با عبارات مختلف بیان شده، این است که پیامبر اکرم {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي<ref>بر اساس برخی از روایات دیگر، خود پیامبر اکرم {{صل}}، عترت را به اهلبیت خویش تفسیر نمودهاند.</ref> مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>«من در میان شما دو گران مایه را باقی میگذارم: کتاب خدا را و عترتم را. مادامی که به آن دو تمسک کنید، هرگز گمراه نخواهید شد. هیچگاه این دو از یکدیگر جدا نمیشوند، تا وقتی که بر سر حوض [کوثر] بر من وارد میگردند».</ref>. | یکی از روایاتی که بر [[عصمت اهلبیت]] و [[عترت پیامبر]] دلالت دارد، [[حدیث]] معروف [[ثقلین]] است. این حدیث از [[احادیث متواتر]] [[شیعه]] و [[سنی]] میباشد که در مواقع متفاوت، همچون [[جریان غدیر]] [[خم]] و با الفاظ و عبارات گوناگون از [[زبان]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[نقل]] شده است<ref>برای نمونه ر.ک: احمد بن حنبل، مسند، ج۴، ص۳۶۶-۳۶۷؛ سنن بیهقی، ج۲، ص۱۴۸؛ ج۷، ص۳۰-۳۱؛ ذخایر العقبی، ص۱۶؛ کنز العمال، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳ و ۱۸۵-۱۸۹ (ک۱، ب۲)؛ المستدرک، ج۳، ص۱۱۸؛ نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ص۲۱؛ تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۴۲؛ الریاض النظره، ج۲، ص۱۷۷ (ب۴، ف۶)؛ صحیح مسلم، ج۵، فضائل الصحابه، ص۲۶؛ اسدالغابة، ج۱، ص۴۹۰ (در ترجمه حسن بن علی {{ع}})؛ الدرالمنثور، ج۶، ص۷ (ذیل آیه مودت)؛ الصواعق المحرقه، ص۱۴۵-۱۵۰؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۳-۱۶۵؛ سنن ترمذی، ج۵، کتاب المناقب، ص۶۶۲-۶۶۳؛ حلیة الاولیا، ج۱، ص۳۳۵.</ref>. مضمون متواتری که با عبارات مختلف بیان شده، این است که پیامبر اکرم {{صل}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي<ref>بر اساس برخی از روایات دیگر، خود پیامبر اکرم {{صل}}، عترت را به اهلبیت خویش تفسیر نمودهاند.</ref> مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا أَبَداً لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}<ref>«من در میان شما دو گران مایه را باقی میگذارم: کتاب خدا را و عترتم را. مادامی که به آن دو تمسک کنید، هرگز گمراه نخواهید شد. هیچگاه این دو از یکدیگر جدا نمیشوند، تا وقتی که بر سر حوض [کوثر] بر من وارد میگردند».</ref>. | ||
پیامبر اکرم {{صل}} در این [[حدیث شریف]]، بقای ثمره [[رسالت]] و تلاشهای طاقتفرسای خویش برای [[ابلاغ]] و [[تبیین دین]] [[خدا]] را، در [[تمسک]] به دو اصل اساسی [[قرآن و عترت]] دانسته است. با توجه به [[حقیقت امامت]] و [[لزوم]] وجود [[مفسران]] و شارحانی [[معصوم]] برای [[کلام الهی]]، وجه کنار هم آمدن عترت پیامبر با [[قرآن]]، روشن میشود. توضیح آنکه: چون [[قرآن کریم]] متکفل بیان اصول و کلیّات [[هدایت]] و [[سعادت]] انسانهاست. قهراً بسیاری از جزئیات [[احکام]] در آن بیان نشده است. از طرفی، [[درک]] و [[کشف]] مقاصد و [[اهداف الهی]] از قرآن کریم، خارج از [[توانایی]] [[عامه]] [[مردم]] بوده، [[نیازمند]] به برخورداری از علومی است که هر کسی [[لیاقت]] بهرهمندی از آنها را ندارد. از این رو [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[وظیفه]] داشت که [[امامان]] و [[مفسّران]] [[معصوم]] را به مردم معرفی نماید. بیشک آن آن [[حضرت]] نیز به [[بهترین]] وجه، این وظیفه را به انجام رساندهاند، که نمونه آن، همین [[حدیث شریف ثقلین]] میباشد. | پیامبر اکرم {{صل}} در این [[حدیث شریف]]، بقای ثمره [[رسالت]] و تلاشهای طاقتفرسای خویش برای [[ابلاغ]] و [[تبیین دین]] [[خدا]] را، در [[تمسک]] به دو اصل اساسی [[قرآن و عترت]] دانسته است. با توجه به [[حقیقت امامت]] و [[لزوم]] وجود [[مفسران]] و شارحانی [[معصوم]] برای [[کلام الهی]]، وجه کنار هم آمدن عترت پیامبر با [[قرآن]]، روشن میشود. توضیح آنکه: چون [[قرآن کریم]] متکفل بیان اصول و کلیّات [[هدایت]] و [[سعادت]] انسانهاست. قهراً بسیاری از جزئیات [[احکام]] در آن بیان نشده است. از طرفی، [[درک]] و [[کشف]] مقاصد و [[اهداف الهی]] از قرآن کریم، خارج از [[توانایی]] [[عامه]] [[مردم]] بوده، [[نیازمند]] به برخورداری از علومی است که هر کسی [[لیاقت]] بهرهمندی از آنها را ندارد. از این رو [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[وظیفه]] داشت که [[امامان]] و [[مفسّران]] [[معصوم]] را به مردم معرفی نماید. بیشک آن آن [[حضرت]] نیز به [[بهترین]] وجه، این وظیفه را به انجام رساندهاند، که نمونه آن، همین [[حدیث شریف ثقلین]] میباشد. |