مهدویت: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
== ادعای ناسازگاری مهدویت با [[دموکراسی]] == | == ادعای ناسازگاری مهدویت با [[دموکراسی]] == | ||
یکی از آموزههای [[شیعه]] [[اعتقاد]] به اصل مهدویت است که بنابر آن در زمانی - که وقت آن نامشخص است - [[حضرت مهدی]] [[موعود]] [[امام دوازدهم]] [[ظهور]] و [[جهان]] را پر از [[عدل]] نموده و [[حکومت]] واحد جهانی تشکیل میدهد<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۰۲.</ref>. این [[امام]] [[همام]] مانند [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و دیگر [[امامان]] [[حجت خدا]] و [[اطاعت]] از آن برای همه [[واجب]] است. برخی اصل مهدویت را با [[دموکراسی]] ناسازگار توصیف کردهاند<ref>ر. ک: اقبال لاهوری، احیای فکر دینی، آخر فصل پنجم - توضیح اینکه نسبت فوق (تعارض مهدویت با [[دموکراسی]]) با آب و تاب بیشتر از سوی یکی از به اصطلاح روشنفکران مسلمان و دیگران مطرح و تبلیغ میشد - لکن با رجوع به متن کتاب اقبال مشاهده شد که وی به دلیل اعتقاد مذهبی خود (سنی بودن) از اصل منکر [[امامان]] و مهدویت بود که [[تعیین]] آنها از طریق [[انتصاب]] [[پیامبر]] ص صورت میگرفت - وی به ناحق آن را به نظریه زرتشت (وجود خدایان متعدد اعم از خیر و شر) تشبیه و ظهور منجی در عالم [[اسلام]] را تحت تأثیر تفکر مجوسی وصف نموده است - پس بحث و نقد دکتر اقبال درباره نظریه وجود منجی در آینده بشریت است و خود وی تأکید میکند که آن در عالم [[مسیحیت]] و یهودیت نیز وجود دارد و به بحث تعارض مهدویت و [[دموکراسی]] مستقیماً ربطی ندارد - علاوه آنکه - چنانکه ذکر شد - در عبارت وی به تعارض مهدویت و [[دموکراسی]] هیچ اشارهای نشده است؛ ر. ک: محمد اقبال، تجدید التکفیر الدینی فی الاسلام، ص ۱۷۷، ترجمه عربی عباس محمود؛ و نیز؛ سید غلامرضا سعیدی، مفخر شرق سید جمالالدین اسدآبادی؛ اقوال لاهوری، ص ۴۳۲، به کوشش سیدهادی خسروشاهی.</ref>، دکتر [[عبدالکریم سروش]] در اینباره میگوید:اگر قرار باشد یک [[مهدی]] بیاید کخه همان اتوریته [[پیامبر]] را داشته باشد، ما از فواید [[خاتمیت]] بیبهره میمانیم... فلذا این سؤال از [[شیعیان]] باقی است که مهدویت را چگونه با [[اندیشه]] رهایی و [[دموکراسی]] میتوان جمع کرد؟<ref>سخنراین در دانشگاه سورین پاریس، سال ۸۵، سایت سروش، وی در پاسخ اول خود به آقای بهمنپور نیز نوشت: «باری نظریه مهدویت، حق باشد یا باطل در عرصه [[سیاست]] یا به بی عملی [[سیاست|سیاسی]] یا سفاکی و [[مردم]] فریبی صفوی صفتانه یا به ولایت مطلقه [[فقیه]] و یا اسلحه سازی ایدنولوژیک میانجامد که علی أیّحال با دادگری دموکراتیک پاک بیگانهاند» - (سایت سروش).</ref>. | یکی از آموزههای [[شیعه]] [[اعتقاد]] به اصل مهدویت است که بنابر آن در زمانی - که وقت آن نامشخص است - [[حضرت مهدی]] [[موعود]] [[امام دوازدهم]] [[ظهور]] و [[جهان]] را پر از [[عدل]] نموده و [[حکومت]] واحد جهانی تشکیل میدهد<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۰۲.</ref>. این [[امام]] [[همام]] مانند [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و دیگر [[امامان]] [[حجت خدا]] و [[اطاعت]] از آن برای همه [[واجب]] است. برخی اصل مهدویت را با [[دموکراسی]] ناسازگار توصیف کردهاند<ref>ر.ک: اقبال لاهوری، احیای فکر دینی، آخر فصل پنجم - توضیح اینکه نسبت فوق (تعارض مهدویت با [[دموکراسی]]) با آب و تاب بیشتر از سوی یکی از به اصطلاح روشنفکران مسلمان و دیگران مطرح و تبلیغ میشد - لکن با رجوع به متن کتاب اقبال مشاهده شد که وی به دلیل اعتقاد مذهبی خود (سنی بودن) از اصل منکر [[امامان]] و مهدویت بود که [[تعیین]] آنها از طریق [[انتصاب]] [[پیامبر]] ص صورت میگرفت - وی به ناحق آن را به نظریه زرتشت (وجود خدایان متعدد اعم از خیر و شر) تشبیه و ظهور منجی در عالم [[اسلام]] را تحت تأثیر تفکر مجوسی وصف نموده است - پس بحث و نقد دکتر اقبال درباره نظریه وجود منجی در آینده بشریت است و خود وی تأکید میکند که آن در عالم [[مسیحیت]] و یهودیت نیز وجود دارد و به بحث تعارض مهدویت و [[دموکراسی]] مستقیماً ربطی ندارد - علاوه آنکه - چنانکه ذکر شد - در عبارت وی به تعارض مهدویت و [[دموکراسی]] هیچ اشارهای نشده است؛ ر.ک: محمد اقبال، تجدید التکفیر الدینی فی الاسلام، ص ۱۷۷، ترجمه عربی عباس محمود؛ و نیز؛ سید غلامرضا سعیدی، مفخر شرق سید جمالالدین اسدآبادی؛ اقوال لاهوری، ص ۴۳۲، به کوشش سیدهادی خسروشاهی.</ref>، دکتر [[عبدالکریم سروش]] در اینباره میگوید:اگر قرار باشد یک [[مهدی]] بیاید کخه همان اتوریته [[پیامبر]] را داشته باشد، ما از فواید [[خاتمیت]] بیبهره میمانیم... فلذا این سؤال از [[شیعیان]] باقی است که مهدویت را چگونه با [[اندیشه]] رهایی و [[دموکراسی]] میتوان جمع کرد؟<ref>سخنراین در دانشگاه سورین پاریس، سال ۸۵، سایت سروش، وی در پاسخ اول خود به آقای بهمنپور نیز نوشت: «باری نظریه مهدویت، حق باشد یا باطل در عرصه [[سیاست]] یا به بی عملی [[سیاست|سیاسی]] یا سفاکی و [[مردم]] فریبی صفوی صفتانه یا به ولایت مطلقه [[فقیه]] و یا اسلحه سازی ایدنولوژیک میانجامد که علی أیّحال با دادگری دموکراتیک پاک بیگانهاند» - (سایت سروش).</ref>. | ||
در تحلیل این [[شبهه]] نکات ذیل اندر تأمل است: | در تحلیل این [[شبهه]] نکات ذیل اندر تأمل است: | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
'''۵. [[مسلمانان]] [[اکثریت]] شهروندان [[جامعه مهدوی]]:''' شاید اینجا این سؤال و [[شبهه]] مطرح شود که [[حکومت]] [[حضرت مهدی]] به عنوان [[حکومت اسلامی]] هر چند نسبت به [[مسلمانان]] میتواند از باب [[دموکراسی]] و [[رضایت]] [[مردم]] باشد، اما [[پیروان]] سایر [[ادیان]] بر [[حاکم|حاکمی]] غیر همکیش خود نمیتوانند [[رضا]] بدهند و در نتیجه برخلاف [[دموکراسی]] خواهد بود. خصوصاً دیگر [[مسلمانان]] [[اکثریت]] را تشکیل میدهند. در پاسخ این [[شبهه]] باید گفت: مطابق [[روایات]] مهدویت و [[آیات]] [[قرآن کریم]] [[آیین]] [[اسلام]] بر [[ادیان]] دیگر - البته با [[استدلال]] و [[احتجاج]] - غالب خواهد شد و [[ادیان]] دیگر و [[پیروان]] آنان در [[اقلیت]] به سر خواهند برد. بر این اساس خود [[دموکراسی]] مقتضی است که [[اکثریت]] بر [[اقلیت]] [[حکومت]] کند. لکن در [[حکومت]] [[اکثریت]] اسلامی نیز تمامی [[حقوق]] اقلیتها رعایت خواهد شد. | '''۵. [[مسلمانان]] [[اکثریت]] شهروندان [[جامعه مهدوی]]:''' شاید اینجا این سؤال و [[شبهه]] مطرح شود که [[حکومت]] [[حضرت مهدی]] به عنوان [[حکومت اسلامی]] هر چند نسبت به [[مسلمانان]] میتواند از باب [[دموکراسی]] و [[رضایت]] [[مردم]] باشد، اما [[پیروان]] سایر [[ادیان]] بر [[حاکم|حاکمی]] غیر همکیش خود نمیتوانند [[رضا]] بدهند و در نتیجه برخلاف [[دموکراسی]] خواهد بود. خصوصاً دیگر [[مسلمانان]] [[اکثریت]] را تشکیل میدهند. در پاسخ این [[شبهه]] باید گفت: مطابق [[روایات]] مهدویت و [[آیات]] [[قرآن کریم]] [[آیین]] [[اسلام]] بر [[ادیان]] دیگر - البته با [[استدلال]] و [[احتجاج]] - غالب خواهد شد و [[ادیان]] دیگر و [[پیروان]] آنان در [[اقلیت]] به سر خواهند برد. بر این اساس خود [[دموکراسی]] مقتضی است که [[اکثریت]] بر [[اقلیت]] [[حکومت]] کند. لکن در [[حکومت]] [[اکثریت]] اسلامی نیز تمامی [[حقوق]] اقلیتها رعایت خواهد شد. | ||
'''۶. رعایت [[حقوق]] اقلیتها:''' از آنجا که [[مسلمانان]] در آینده ـ حسب [[آیات]] و [[روایات]] که اشاره شد - [[اکثریت]] شهروندان را تشکیل خواهند داد، [[حکومت]] [[حاکم]] آن نیز [[مسلمانان]] خواهد بود. در [[جامعه مهدوی]] [[حقوق]] اقلیتها - چنانکه در [[حکومت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و [[امام علی]] {{ع}} رعایت شده بود - به نحو کامل و احسن رعایت خواهد شد. مزایا و ویژگیهایی که بر [[جامعه مهدوی]] اشاره شد، مانند: [[عدالت]]، [[امنیت]]، [[آزادی]] و برخورداری از [[رفاه]] مادی، همگی بر اقلیتها نیز شامل و جاری است. مطابق [[روایات]] [[حضرت قائم]] با وجود [[قدرت]] مطلق و [[حقانیت]] منحصره [[اسلام]]، علاوه بر اجازه همزیستی مسالمتآمیز بر [[پیروان]] [[ادیان]] دیگر در موارد [[اختلاف]] با کتاب خودشان [[قضاوت]] خواهد کرد<ref>ر. ک: نعمانی، الغیبه، ص ۱۲۵؛ ملحقات احقاق الحق، ج۲۹، ص ۱۲۰.</ref> امری که امروزه در کشورهای به ظاهر [[دموکراسی]] در [[حق]] اقلیتها رعایت نمیشود، بلکه به عناوین مختلف [[حقوق]] اولیه [[انسان|انسانی]] و دینی آنان مانند [[آزادی]] [[تعیین]] نوع [[لباس]] مانند [[حجاب]] بر زنان [[مسلمان]]، سلب میشود. در [[روایات]] وارد شده آن حضرت، بیتالمال را بالسویه بین [[مردم]] تقسیم میکند<ref>اثبات الهداه، ج۳، ص ۵۲۴؛ ینابیع الموده، ص ۴۳۱؛ بحار، ج۵۱، ص ۸۱.</ref>و آن حضرت وسیله [[رفع اختلاف]] و پریشانی و عامل [[اتحاد]] آنان است: "[[سلام]] بر [[مهدی]] که [[خداوند]] بر [[امتها]] وعده داده با وی [[اتحاد]] کلمه را جمع و پریشانی را مرتفع سازد"<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|" السَّلَامُ عَلَى الْمَهْدِيِ الَّذِي وَعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ بِهِ الْأُمَمَ أَنْ يَجْمَعَ بِهِ الْكَلِمَ وَ يَلُمَ بِهِ الشَّعَثَ "}}؛ بحارالانوار، ج۸۹، ص ۲۶۴.</ref>. بر نکات گفته شده میتوان نکاتی که در رفع [[شبهه]] ناسازگاری [[امامت]] با [[دموکراسی]] ذکر شد، مانند پاسخ تقدیم [[حق]] الهی بر [[انسان]]ی، [[امامان]] [[نخبگان]] واقعی [[جامعه]] را افزود. | '''۶. رعایت [[حقوق]] اقلیتها:''' از آنجا که [[مسلمانان]] در آینده ـ حسب [[آیات]] و [[روایات]] که اشاره شد - [[اکثریت]] شهروندان را تشکیل خواهند داد، [[حکومت]] [[حاکم]] آن نیز [[مسلمانان]] خواهد بود. در [[جامعه مهدوی]] [[حقوق]] اقلیتها - چنانکه در [[حکومت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} و [[امام علی]] {{ع}} رعایت شده بود - به نحو کامل و احسن رعایت خواهد شد. مزایا و ویژگیهایی که بر [[جامعه مهدوی]] اشاره شد، مانند: [[عدالت]]، [[امنیت]]، [[آزادی]] و برخورداری از [[رفاه]] مادی، همگی بر اقلیتها نیز شامل و جاری است. مطابق [[روایات]] [[حضرت قائم]] با وجود [[قدرت]] مطلق و [[حقانیت]] منحصره [[اسلام]]، علاوه بر اجازه همزیستی مسالمتآمیز بر [[پیروان]] [[ادیان]] دیگر در موارد [[اختلاف]] با کتاب خودشان [[قضاوت]] خواهد کرد<ref>ر.ک: نعمانی، الغیبه، ص ۱۲۵؛ ملحقات احقاق الحق، ج۲۹، ص ۱۲۰.</ref> امری که امروزه در کشورهای به ظاهر [[دموکراسی]] در [[حق]] اقلیتها رعایت نمیشود، بلکه به عناوین مختلف [[حقوق]] اولیه [[انسان|انسانی]] و دینی آنان مانند [[آزادی]] [[تعیین]] نوع [[لباس]] مانند [[حجاب]] بر زنان [[مسلمان]]، سلب میشود. در [[روایات]] وارد شده آن حضرت، بیتالمال را بالسویه بین [[مردم]] تقسیم میکند<ref>اثبات الهداه، ج۳، ص ۵۲۴؛ ینابیع الموده، ص ۴۳۱؛ بحار، ج۵۱، ص ۸۱.</ref>و آن حضرت وسیله [[رفع اختلاف]] و پریشانی و عامل [[اتحاد]] آنان است: "[[سلام]] بر [[مهدی]] که [[خداوند]] بر [[امتها]] وعده داده با وی [[اتحاد]] کلمه را جمع و پریشانی را مرتفع سازد"<ref>{{عربی|اندازه=۱۲۰%|" السَّلَامُ عَلَى الْمَهْدِيِ الَّذِي وَعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ بِهِ الْأُمَمَ أَنْ يَجْمَعَ بِهِ الْكَلِمَ وَ يَلُمَ بِهِ الشَّعَثَ "}}؛ بحارالانوار، ج۸۹، ص ۲۶۴.</ref>. بر نکات گفته شده میتوان نکاتی که در رفع [[شبهه]] ناسازگاری [[امامت]] با [[دموکراسی]] ذکر شد، مانند پاسخ تقدیم [[حق]] الهی بر [[انسان]]ی، [[امامان]] [[نخبگان]] واقعی [[جامعه]] را افزود. | ||
به نظر میرسد نکات مزبور در رفع [[شبهه]] تعارض مهدویت با [[دموکراسی]] کافی باشد و خواننده محترم با این نگاه درمییابد که [[حکومت مهدوی]] واقعاً [[حکومت]] آرماین و [[مدینه]] فاضله همه جهانیان اعم از [[مسلمانان]] و غیرمسلمان است<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۱۳۳ ـ ۱۴۲.</ref>. | به نظر میرسد نکات مزبور در رفع [[شبهه]] تعارض مهدویت با [[دموکراسی]] کافی باشد و خواننده محترم با این نگاه درمییابد که [[حکومت مهدوی]] واقعاً [[حکومت]] آرماین و [[مدینه]] فاضله همه جهانیان اعم از [[مسلمانان]] و غیرمسلمان است<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۱۳۳ ـ ۱۴۲.</ref>. |