|
|
| خط ۱۱۴: |
خط ۱۱۴: |
| == شهادت و محل دفن == | | == شهادت و محل دفن == |
| حکام [[اموی]]، سرانجام از فعالیت‌های [[امام]] {{ع}} به [[بیم]] افتادند و [[هشام بن عبدالملک]]، دهمین [[حاکم]] [[اموی]] [[فرمان]] داد تا [[ابراهیم بن ولید]]، با [[زهری]] کشنده [[امام باقر]] {{ع}} را [[مسموم]] کند. [[امام]] در ماه ذی‌الحجه ۱۱۴ﻫ. در ۵۷ سالگی به [[شهادت]] رسید و پیکر پاکش در [[قبرستان بقیع]] [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۰۹؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۰۲؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۶۶.</ref> | | حکام [[اموی]]، سرانجام از فعالیت‌های [[امام]] {{ع}} به [[بیم]] افتادند و [[هشام بن عبدالملک]]، دهمین [[حاکم]] [[اموی]] [[فرمان]] داد تا [[ابراهیم بن ولید]]، با [[زهری]] کشنده [[امام باقر]] {{ع}} را [[مسموم]] کند. [[امام]] در ماه ذی‌الحجه ۱۱۴ﻫ. در ۵۷ سالگی به [[شهادت]] رسید و پیکر پاکش در [[قبرستان بقیع]] [[مدینه]] به [[خاک]] سپرده شد<ref>طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۲۱۵؛ ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۲۲۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۱۰۹؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۰۲؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۶۶.</ref> |
|
| |
| ==امام باقر==
| |
| ===ولادت===
| |
| [[امام محمد باقر]]{{ع}} [[امام پنجم]] [[شیعیان]] و فرزند [[امام سجاد]]{{ع}}، در اول [[ماه رجب]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ج۱، ص۴۹۸.</ref> و به [[نقلی]] در سوم صفر<ref>ابن صباغ، الفصول المهمه، ج۲، ص۸۷۹.</ref> به [[سال ۵۷ق]]، در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد. بیشتر [[منابع شیعه]] بر نقل اول تأکید دارند و این سال مطابق با این سخن [[حضرت]] است که فرمود: «چهار ساله بودم که جدّم [[حسین بن علی]]{{ع}} به [[شهادت]] رسید»<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۲۰.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۵.</ref>
| |
|
| |
| ===تبارشناسی===
| |
| [[نسب امام]] از [[پدر]] و [[مادر]] [[هاشمی]] و [[علوی]] بود، با این تفاوت که مادر ایشان [[فاطمه]]، دختر [[امام حسن]]{{ع}} بود و [[امام صادق]]{{ع}} او را [[راستگو]]، [[درستکار]] و بی‌مانند در [[خاندان امام حسن]]{{ع}} وصف کرد<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۹.</ref>. [[امام باقر]]{{ع}} ثمره نخستین [[ازدواج]] میان دو فرزند امام حسن و [[امام حسین]]{{ع}} بود که سبب شد، حضرت از طرف پدر و مادر فاطمی نیز باشد<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۵۸. ابن شهرآشوب، مناقب، ج۳، ص۳۳۸: گفته شده که او {{عربی|هاشمي من هاشميين و علوي من علويين و فاطمي من فاطميين}}.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۶.</ref>
| |
|
| |
| ===نام و [[کنیه]] و [[القاب]]===
| |
| نام [[حضرت محمد]] و کنیه‌اش [[ابوجعفر]] بود. از امام باقر{{ع}} و [[امام جواد]]{{ع}} به ابوجعفر یاد می‌شود و برای تمایز، امام جواد{{ع}} را «[[ابوجعفر ثانی]]» می‌خوانند<ref>ابن بابویه، الامامة و التبصرة، ص۱۰۶؛ کلینی، کافی، ج۶، ص۱۷۷.</ref>. [[باقر]] مشهورترین [[لقب]] امام پنجم و برگرفته از فرمایش [[پیامبر]]{{صل}} است، که فرمود: او [[شکافنده علوم]] است: {{متن حدیث|يَبْقُرُ الْعِلْمَ بَقْراً}}. القاب دیگری از جمله «[[شاکر]]»، «شبیه»، «[[هادی]]»، «[[امین]]» و «ابن [[خیر البریه]]» نیز برای ایشان گفته‌اند<ref>ابن ابی‌ثلج، تاریخ الائمه، ص۲۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب، ج۴، ص۲۱.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۶.</ref>
| |
|
| |
| ===[[همسران]]===
| |
| نام [[همسر]] امام باقر{{ع}} أمّ‌قاسم، دختر [[محمد بن ابی‌بکر]]، مشهور به أمّ‌فَروِه<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۷۲.</ref>، از [[زنان]] باتقوا در عصر خودش بود<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ص۱۸۲.</ref>. همسر دیگر امام امّ‌حکیم، دختر اُسَید ثقفی (مادر [[ابراهیم]] و عبدالله) و دو همسر دیگر وی امّ‌ولد بودند<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۷۶.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۶.</ref>
| |
|
| |
| ===[[فرزندان]]===
| |
| [[فرزندان حضرت]] را شش نفر شمرده‌اند که عبارت‌اند از: جعفر (امام صادق{{ع}})، عبدالله، علی، [[ابراهیم]]، امّ‌سلمه (یا امّ‌سلیمان) و [[زینب]]<ref>ابن ابی‌ثلج، تاریخ اهل بیت، ص۱۰۴.</ref>. ابونصر [[بخاری]] گوید: [[نسل]] [[امام باقر]]{{ع}} فقط از [[امام صادق]]{{ع}} ادامه یافته است<ref>ابونصر بخاری، سر السلسلة العلویه، ص۳۳.</ref>.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۷.</ref>
| |
|
| |
| ===[[برادران]] و [[خواهران]]===
| |
| برادران و [[خواهران امام باقر]]{{ع}} عبارت‌اند از: عبدلله باهر، حسن، حسین، زید، عُمَر، حسین اصغر، [[عبدالرحمان]]، [[سلیمان]]، علی کوچک‌ترین فرزند، [[محمد اصغر]]، [[خدیجه]]، [[فاطمه]]، عِلیّه و امّ‌کلثوم، که [[مادر]] همه آنان أمّ‌ولد بود<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۵۵.</ref>. برخی [[عبدالله باهر]] را به [[اشتباه]] عبدلله اَفطَح نامیده‌اند<ref>ابن شهر آشوب، مناقب، ج۳، ص۳۴۰.</ref>.
| |
| عبدالله باهر مردی [[فاضل]]، [[فقیه]] با چهره‌ای [[زیبا]] و [[نیکو]] بود، [[اخبار]] بسیاری از پدرانش از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل کرد و [[مردم]] نیز از او [[روایت]] کردند. وی به [[نیابت]] از برادران، [[سرپرستی]] [[صدقات]] [[پیامبر]]{{صل}} و [[امیر المؤمنین]]{{ع}} را بر عهده داشت و بر حسب [[وصیت پیامبر]]{{صل}} و علی{{ع}} عمل می‌کرد<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۶۹.</ref>.
| |
| عُمَر، [[برادر]] دیگر امام باقر{{ع}}، فاضل، بزرگ‌منزلت، [[پرهیزگار]] و [[بخشنده]] بود که سرپرستی صدقات پیامبر{{صل}} و [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} را بر عهده داشت<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۷۰.</ref>، حسین برادر دیگر، نیز فاضل و پرهیزگار بود و [[احادیث]] بسیاری از [[پدر]] و عمه‌اش، [[فاطمه بنت الحسین]]{{ع}}، و برادرش امام باقر{{ع}} نقل کرده است<ref>مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۷۴.</ref>. زید نیز برادر آن [[حضرت]] بود و [[سال ۱۲۲ ق]] در [[زمان]] [[حکومت]] [[هشام بن عبدالملک]] در [[کوفه]] [[قیام]] کرد و به [[شهادت]] رسید و به [[زید شهید]] معروف شد.<ref>پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]] ص ۲۱۷.</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
