مغیرة بن شعبه ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها
تغییرمسیر به مغیرة بن شعبه حذف شد
(تغییرمسیر به مغیرة بن شعبه) برچسب: تغییر مسیر جدید |
(تغییرمسیر به مغیرة بن شعبه حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
# | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = مخالفان امام علی | عنوان مدخل = مغیرة بن شعبه ثقفی | مداخل مرتبط = [[مغیرة بن شعبه ثقفی در تاریخ اسلامی]] - [[مغیرة بن شعبه ثقفی در نهج البلاغه]] | پرسش مرتبط = }} | ||
'''مغیرة بن شعبه ثقفی''' د ر [[سال پنجم هجری]] [[مسلمان]] شد. او مردی [[دنیاطلب]] و [[حیله‌گر]] و دشمن [[اهل بیت]]{{ع}} بود. پس از [[رحلت پیامبر خاتم]]{{صل}} [[مردم]] را به [[دشمنی با اهل بیت]]{{ع}} [[دعوت]] میکرد. اولین کسی بود که با [[ابوبکر]] [[بیعت]] کرد و در زمان [[معاویه]] [[حاکم کوفه]] بود و اولین کسی بود که [[بیعت]] با [[یزید]] را مطرح کرد و از [[کوفیان]] برای [[یزید]] [[بیعت]] گفت. سرانجام [[مغیره]] با [[بیماری]] طاعون از [[دنیا]] رفت. | |||
== مقدمه == | |||
مُغَیرَة بن شُعبَة ثقفی، مکنا به «ابوعبدالله» از [[قبیله بنی معتب]] ([[ثقیف]])، با آنکه از [[صحابه پیامبر]] بود، اما از [[تقوا]] بهره‌ای نداشت و از [[دشمنان سرسخت امام علی]] {{ع}} به‌شمار می‌رفت. او مردی [[دنیاطلب]] و [[حیله‌گر]] بود. مغیره در سال ۲۰ [[قبل از هجرت]] متولد شد. او در [[سال پنجم هجری]] و در سالی که [[جنگ خندق]] رخ داد [[مسلمان]] شد و در [[صلح حدیبیه]] حضور داشت<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۱۳، ص۳۴۴؛ اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۷۲.</ref> و در برخی [[جنگ‌ها]] نیز حضور داشت. | |||
مغیرة داماد [[ابوسفیان]] بود، همچنین او یکی از [[دختران]] [[سعد بن ابی وقاص]] را نیز به همسری گرفت<ref> انساب الاشراف، بلاذری، ج۱۳، ص۳۴۵.</ref>. یکی از اجداد وی، [[سبیعه]] دختر [[عبدشمس بن عبدمناف]] است که این زن از افتخارات وی محسوب می‌شده است<ref>بلاغات النساء، این طیفور، ص۲۵۸.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۲؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۷۳۶ -۷۳۷.</ref> | |||
== مغیره و چگونگی پذیرش [[اسلام]] == | |||
از مغیره نقل شده: ما مردمی بت‌پرست بودیم و مقام نگهبانی لات با ما بود و خود را چنان می‌دیدم که اگر تمام اقوامم مسلمان می‌شدند، من مسلمان نخواهم شد. تا اینکه برخی از قبیله [[بنی مالک]] [[تصمیم]] گرفتند پیش مقوقس، [[پادشاه]] [[مصر]] بروند. من هم با ایشان حرکت کردم، در حالی که هر یک هدایایی برای مقوقس آماده کرده بودند. آماده حرکت شدیم و شراب زیادی با خود برداشتیم و افراد کاروان در هر منزلی با [[غذا]] شراب هم می‌خوردند و من در تمام راه در این [[فکر]] بودم که اینان با هدایای [[سلطان]] بر می‌گردند و من با دست خالی و این مسئله برایم [[ننگ]] بود. | |||
بالاخره [[تصمیم]] گرفتم همه آنها را بکشم. پس [[شمشیر]] کشیده، تمام ایشان را کشتم و هر چه داشتند برداشته و بی درنگ به [[مدینه]] رفتم. وقتی به [[مسجد]] وارد شدم و با همان [[لباس]] [[سفر]] به حضور [[پیامبر]] {{صل}} رسیدم و [[شهادتین]] را بر زبان راندم، [[ابوبکر]] به من نگاه کرد و پرسید: تو پسر [[برادر]] [[عروه]] نیستی؟ گفتم: بله. پرسید: از [[مصر]] می‌آیی؟ گفتم: آری، از مصر برگشته‌ام. پرسید: پس افراد بنی مالک چه شدند؟ گفتم: آنها را کشتم و اموالشان را صاحب شدم و اینک آمده‌ام تا [[مسلمان]] شوم و اگر باید [[خمس]] آن [[اموال]] را بپردازم، می‌پردازم. | |||
[[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "[[مسلمان]] شدنت را پذیرفتم ولی این اموال را قبول نمی‌کنم، زیرا از راه [[مکر]] و [[حیله]] به دست آورده‌ای و در مکر، خیری نیست"<ref>روضه کافی، کلینی، ج۸، ص۳۲۲.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۳-۳۵۴.</ref> | |||
== مغیره و [[اهل بیت]]{{ع}} == | |||
مغیره از کسانی است که در ماجرای [[عقبه]] قصد کشتن [[رسول خدا]] {{صل}} را داشت<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۸، ص۱۰۰ و ج۸۲، ص۲۶۷.</ref>. هنگامی که رسول خدا {{صل}} از [[دنیا]] رفت، ابلیس به صورت مغیره ظاهر شد و [[مردم]] را به [[اطاعت]] نکردن از اهل بیت {{عم}} [[دعوت]] کرد<ref>الامالی، شیخ طوسی، ص۱۷۶.</ref>. | |||
[[ابن ابی الحدید]] نیز از قول [[اسکافی]] نقل می‌کند که [[معاویه]] عده‌ای از [[صحابه]] و [[تابعین]] را فرا خواند تا برای او روایاتی را در [[مذمت]] [[علی]] {{ع}} [[جعل]] کنند و از جمله [[صحابه رسول خدا]] {{صل}} مغیرة بن شعبه، [[عمرو بن العاص]] و [[ابوهریره]] و از جمله تابعین [[عروة بن زیبر]] بودند<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۳۰، ص۴۰۲.</ref> و به طور کلی باید گفت، هر [[حدیثی]] که در مذمت علی {{ع}} نقل شده، از مغیره است<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۳۰، ص۱۱۲.</ref>. | |||
وی همیشه در صف مقدم [[دشمنی]] با [[خاندان رسالت]] بود؛ چنانکه در [[غدیرخم]]، وی همراه با معاویه قسم خورد که نخواهیم گذاشت [[حکومت]] به علی {{ع}} منتقل شود<ref>روضه کافی، کلینی، ج۸، ص۱۷۹؛ تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۱، ص۳۰۱؛ شواهد التنزیل، حسکانی، ج۲، ص۳۹۱.</ref>. | |||
بعضی از کارهای وی بر ضد [[خاندان]] [[نبوی]]: | |||
# اظهار [[ناراحتی]] از اینکه رسول خدا {{صل}} [[مقام]] علی {{ع}} را به [[حضرت عیسی]] {{ع}} [[تشبیه]] کرده است<ref>روضه کافی، کلینی، ج۸، ص۵۷.</ref>. | |||
# از افرادی است که به [[خانه]] [[حضرت زهرا]]{{س}} [[حمله]] کرد<ref>الجمل، شیخ مفید، ص۱۱۷.</ref>. | |||
# [[سب و لعن علی]] {{ع}}در [[کوفه]]<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۳۹، ص۳۲۶.</ref>. | |||
از [[امام صادق]] {{ع}}نقل شده که فرمود: "خدا [[مغیره]] را [[لعنت]] کند به سبب [[جعل]] اکاذیب"<ref>بصائر الدرجات، حسن صفار، ص۲۳۸.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۴-۳۵۵.</ref> | |||
== مغیره در [[زمان]] [[شیخین]] == | |||
مغیره، شیخین را برای رفتن به [[سقیفه بنی ساعده]] [[تشویق]] و اولین کسی است که با [[ابوبکر]] [[بیعت]] کرد<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۸، ص۲۶۱.</ref>. همچنین وی برای تثبیت [[حکومت]]، به ابوبکر سفارش کرد که [[عباس بن عبدالمطلب]] را [[تطمیع]] کند و سپس سراغ [[ابوسفیان]] برود و نظر وی را برای [[همکاری]] با حکومتش جلب کند<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۸، ص۲۸۴.</ref>. در زمان حکومت [[عمر بن خطاب]]، مغیره [[حاکم بصره]] بود که [[خلیفه دوم]] به سبب [[رسوایی]] [[اخلاقی]]، وی را برکنار کرد و البته وی را به حکومت کوفه گماشت. او در جنگ‌های یمامه، [[فتح]] [[شام]]، [[قادسیه]] و فتح دماوند حضور داشت و یکی از چشمانش را در [[یرموک]] از دست داد<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۶-۳۵۷.</ref>. | |||
هنگام [[حکومت معاویه]] و پس از اشغال [[کوفه]]، معاویه مغیرة بن شعبه را فرمانروای کوفه کرد<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۱۲۷؛ به گفته خطیب بغدادی، مغیرة بن شعبه اولین حکمران معاویه در کوفه بود (تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۹۳).</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۰۶.</ref> | |||
بعضی از [[صحابه]] مانند [[ابوامامة باهلی]]، [[مسور بن مخرمه]] و بعضی از [[تابعین]] مانند [[عروه]]، [[حمزه]] و [[غفار]] که هر سه فرزند او هستند، از او [[حدیث]] نقل کردهاند<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۷۲.</ref>. | |||
از دیگر فعالیت‌های [[مغیره]] در [[زمان]] [[خلفاء]] ایجاد [[دیوان]] در [[بصره]] است و او اولین کسی است که [[رشوه]] گرفته است<ref>اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۴۷۲.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۶-۳۵۷.</ref> | |||
== حکومت مغیره بر [[کوفه]] == | |||
از اتفاقات مهم دوران حکومت مغیرة بن شعبه بر کوفه، [[اجبار]] کردن برخی چهره‌ها و شخصیت‌های مهم کوفه به شرکت در [[نماز جماعت]] اوست؛ بدین ترتیب که معاویه در سال ۴۲ طی نامه‌ای به مغیرة بن شعبه دستور داد باید این اشخاص در نماز جماعت [[حاکم کوفه]] شرکت کنند: [[زیاد بن ابیه]]، [[سلیمان بن صرد خزاعی]]، [[حجر بن عدی کندی]]، [[عمرو بن حمق خزاعی]]، [[شبث بن ربعی ریاحی]] و [[عبدالله بن کواء یشکری]]. مغیره [[فرمان]] معاویه را به آنان [[ابلاغ]] کرد و آنها به ناچار پذیرفتند<ref>تاریخ طبری، (دوره ۱۱ جلدی)، ج۵، ص۱۷۹.</ref>. | |||
زیاد بن ابیه از [[کارگزاران]] [[امیرمؤمنان]] و [[امام مجتبی]]{{ع}} بود که نه تنها در عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} پیشنهاد معاویه را در [[خیانت]] به آن حضرت و پیوستن به وی رد کرد، بلکه علیه او موضع گرفته و پس از [[صلح امام حسن]]{{ع}} تا مدتی حاضر به [[بیعت]] با [[معاویه]] نبود؛ هرچند اندکی بعد با وساطت [[مغیرة بن شعبه]] نزد معاویه رفت و حتی با [[اقدام]] رسوای [[خلیفه اموی]]، به نام «[[زیاد بن ابی سفیان]]» خوانده شد و با موافقت معاویه مقیم [[کوفه]] گشت. به رغم [[تظاهر]] معاویه به [[حلم]] و [[بردباری]]، وی به [[مغیرة]] دستور داد تا [[صعصعة بن صوحان عبدی]] از [[شیعیان]] برجسته امیر مؤمنان{{ع}} را [[تبعید]] کند<ref>الاصابة فی تمییز الصحابه، ج۲، ص۲۰۰.</ref>. از دیگر حوادث مهم رخ داده به هنگام [[امارت]] مغیرة بن شعبه ثقفی بر کوفه، نقش بسیار موثر او در اعلام [[ولایت عهدی]] [[یزید بن معاویه]] است<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۰۶.</ref>. | |||
== مغیره در زمان [[امام علی]]{{ع}} == | |||
مغیره در زمان [[حکومت امام علی]] {{ع}} از [[سیاست]] کناره گرفت<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۳، ص۱۲۴۶.</ref> اما در خفا با [[مخالفان]] و [[دشمنان امام]] {{ع}} [[همکاری]] میکرد و چون مردی [[سیاس]] و [[نیرنگ‌باز]] بود. حیله‌های وی به کار [[دشمنان امام]] می‌آمد. او بعد از [[شهادت امیرالمؤمنین]] {{ع}} به اردوگاه معاویه پیوست<ref>بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۴۴، ص۷۰.</ref>. در زمان ولایت او در کوفه به دستور [[معاویه]] در [[منابر]] از امام علی {{ع}} [[بدگویی]] می‌کردند و همواره از خلیفه سوم به [[نیکی]] یاد می‌شد و برای او [[طلب]] غفران می‌کردند<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۷؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۷۳۶ -۷۳۷.</ref>. | |||
== مغیرة و بیعت برای یزید == | |||
پیشنهاد [[بیعت با یزید]] و موروثی شدن [[خلافت]] ابتدا توسط مغیرة بن شعبه مطرح شد، آن هم به این [[هدف]] که موقعیت خود را تثبیت نماید؛ زیرا معاویه قصد برکناری او را داشت. معاویه پس از این پیشنهاد، مغیره را در [[پست]] [[حکومت]] [[کوفه]] تثبیت کرد، سپس مغیره به کوفه رفت و با یاران خود و هواداران [[بنی‌امیه]] موضوع بیعت با یزید را مطرح کرد، آنان پیشنهاد او را [[اجابت]] کردند. مغیره فرزندش [[موسی]] را به همراه یک هیئت ده نفره و یا بیشتر به [[شام]] فرستاد و سی هزار درهم در [[اختیار]] آنان گذاشت. آنان نزد معاویه رفتند و از بیعت با یزید سخن گفتند و معاویه را [[تشویق]] کردند که هر چه زودتر این کار را انجام دهد<ref>کامل ابن‌اثیر، ج۳، ص۵۰۳.</ref>.<ref>[[علی نظری منفرد|نظری منفرد، علی]]، [[نهضت‌های پس از عاشورا (کتاب)|نهضت‌های پس از عاشورا]]، ص ۴۲.</ref> | |||
== سرانجام مغیره == | |||
سال [[مرگ]] وی را ۴۹، ۵۱ و ۵۸ هجری عمل نقل کردهاند علت مرگ وی، [[ابتلا]] به [[طاعون]] بود. [[مغیره]] برای فرار از طاعون از کوفه خارج شد و پس از رفع این [[بیماری]] کشنده به او گفتند بهتر است به کوفه بازگردد. او هم بازگشت اما به طاعون [[مبتلا]] شد و مرد<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۱۷۴؛ مروج الذهب، ج۳، ص۳۳.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۵۷؛ [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص۳۰۶.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[مغیرة بن شعبه (مقاله)|مقاله «مغیرة بن شعبه»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|'''دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷''']] | |||
# [[پرونده:1100834.jpg|22px]] [[علی نظری منفرد|نظری منفرد، علی]]، [[نهضت‌های پس از عاشورا (کتاب)|'''نهضت‌های پس از عاشورا''']] | |||
# [[پرونده:IM010499.jpg|22px]] [[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|'''کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی''']] | |||
# [[پرونده:13681049.jpg|22px]] [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:مدخل نهج البلاغه]] | |||
[[رده:اعلام]] | |||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | |||
[[رده:دشمنان اهل بیت]] | |||