|
|
خط ۹۱: |
خط ۹۱: |
|
| |
|
| ==مواد خام == | | ==مواد خام == |
| === [[نقض غرض]] ===
| |
| [[هدف]] [[خداوند]] از [[نصب امام]] این است که [[مردم]] را به [[راه راست]] [[هدایت]] کند و او در مسیر [[تکامل]] و [[قرب به خداوند]]، [[پیشوایی]] [[خلق]] را بر عهده داشته باشد. حال اگر امکان [[اشتباه]] و [[نافرمانی]] در کارهای او راه داشته باشد چگونه میتواند [[وظیفه]] پیشوایی را انجام دهد و مردم را هدایت کند؛ پس [[امام]] باید [[معصوم]] باشد تا بتواند وظیفه خود را انجام دهد و هدف خداوند از [[نصب]] او حاصل گردد. اگر امام دارای [[مقام عصمت]] نباشد غرض [[الهی]] از نصب او حاصل نمیگردد و موجب نقض غرض در [[حکمت]] خداوندی میشود و نقض غرض در [[حکمت الهی]] غیر ممکن است.
| |
|
| |
| [[شریف مرتضی]] این [[استدلال]] را چنین بیان میکند: و میتوان بر [[عصمت امام]] چنین استدلال کرد که گفته شده است: مسلم گردیده که امام [[حافظ شرع]] و [[حجت]] در [[شریعت]] است و چه بسا امر در شریعت یا پارهای از مسائل آن به نظر او منتهی میشود که به [[جانشینی]] از [[پیامبر]] {{صل}} مطلبی را بازگوید. کسی که چنین وظیفه خطیری را بر عهده دارد در نزد ما و حتی در نزد [[مخالفان]] ما باید معصوم باشد؛ زیرا چگونه کسی که معصوم نیست؛ میتواند شریعت را [[حفظ]] کند یا چگونه به [[ادای امانت]] کسی که [[امانتدار]] نیست میتوان [[اعتماد]] کرد<ref>الذخیرة فی علم الکلام، ص۴۳۱-۴۳۲.</ref>.
| |
|
| |
| [[شاگرد]] نامدار شریف مرتضی، [[شیخ طوسی]] در تلخیص کتاب استادش در این مورد مینویسد: از ادلهای که دلالت میکند. بر این که امام باید معصوم باشد، این است که امام جلودار و [[پیشوا]] است و به خاطر همین پیشوایی او را امام نامیدهاند و به [[امام جماعت]]، امام میگویند چون پیشوای دیگران است و دیگران به او [[اقتدا]] میکند.... همچنین همه [[مسلمانان]] پذیرفتهاند که به همه رفتارهایی امام در شریعت اقتدا میشود اگرچه در کیفیت آن [[اختلاف]] کردهاند. هنگامی که اقتدا به او در سراسر [[شریعت ثابت]] گردید. پس [[واجب]] است که او معصوم باشد. اگر غیر [[معصوم]] باشد در برخی از اعمالش که ما را به سمت آن فرا میخواند از [[قتل]] [[نفوس]] و گرفتن [[اموال]] و مانند آن، ایمن از [[اشتباه]] نیست و ممکن است این اعمالش به اشتباه یا از روی [[نافرمانی]] واقع گردد، در حالی که بر ما [[اطاعت]] از او و [[اقتدا]] به او [[واجب]] است و بر [[خداوند]] روا نیست که اطاعت و اقتدا به چنین فردی را واجب شمارد، هنگامی که چنین امری بر خداوند روا و جایز نباشد، پس میبایست کسی که اقتدا و اطاعت او بر ما واجب است اشتباه و [[عصیان]] مرتکب نگردد و چنین نمیشود مگر آنکه معصوم باشد<ref>تلخیص الشافی، ج۱، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref>.<ref>[[محمد ساعدی|ساعدی، محمد]]، [[آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار (کتاب)|آیات امامت و ولایت در تفسیر المنار]]، ص ۶۲.</ref>
| |
|
| |
| === [[تسلسل]] === | | === [[تسلسل]] === |
| [[شریف مرتضی]]، تسلسل را چنین توضیح میدهد: آنچه که بر [[وجوب]] [[عصمت]] از راه [[عقل]] دلالت میکند، این است که [[امت]] به [[امام]] نیازمند است و این احتیاج به امام همواره وجود دارد حتی اگر ما به [[نفی]] یا نبود عصمت در [[ائمه]] قایل شویم. این نیاز همچنان وجود دارد، اما اگر همه [[ملت]] معصوم باشند دیگر [[نیازمند امام]] نخواهند بود و به فرض اگر همه [[انبیا]] در یکجا [[اجتماع]] کنند دیگر نیازی به امام ندارند؛ زیرا امکان [[خطا]] بر آنان وجود ندارد رمز [[نیاز به امام]] امکان خطا در میان [[جامعه]] است، و اگر امام نیز مانند دیگران امکان اشتباه داشته باشد. در این صورت او نیز مانند آنان نیازمند امام معصوم خواهد بود؛ زیرا اشتراک در علت موجب اشتراک در معلول میشود. [[کلام]] در [[امام دوم]] نیز مانند کلام در [[امام اول]] است اگر امام معصوم نباشد به امام دیگری نیازمند است و اگر هیچ یک از این [[ائمه معصوم]] نباشند ما باز هم به طور پایان ناپذیر به ائمه نیازمند خواهیم شد و این محال است پس یکی از این ائمه باید معصوم باشد و در واقع او امام [[راستین]] [[شایسته]] خواهد بود<ref>الذخیرة فی علم الکلام، ص۴۳۰-۴۳۱.</ref>. | | [[شریف مرتضی]]، تسلسل را چنین توضیح میدهد: آنچه که بر [[وجوب]] [[عصمت]] از راه [[عقل]] دلالت میکند، این است که [[امت]] به [[امام]] نیازمند است و این احتیاج به امام همواره وجود دارد حتی اگر ما به [[نفی]] یا نبود عصمت در [[ائمه]] قایل شویم. این نیاز همچنان وجود دارد، اما اگر همه [[ملت]] معصوم باشند دیگر [[نیازمند امام]] نخواهند بود و به فرض اگر همه [[انبیا]] در یکجا [[اجتماع]] کنند دیگر نیازی به امام ندارند؛ زیرا امکان [[خطا]] بر آنان وجود ندارد رمز [[نیاز به امام]] امکان خطا در میان [[جامعه]] است، و اگر امام نیز مانند دیگران امکان اشتباه داشته باشد. در این صورت او نیز مانند آنان نیازمند امام معصوم خواهد بود؛ زیرا اشتراک در علت موجب اشتراک در معلول میشود. [[کلام]] در [[امام دوم]] نیز مانند کلام در [[امام اول]] است اگر امام معصوم نباشد به امام دیگری نیازمند است و اگر هیچ یک از این [[ائمه معصوم]] نباشند ما باز هم به طور پایان ناپذیر به ائمه نیازمند خواهیم شد و این محال است پس یکی از این ائمه باید معصوم باشد و در واقع او امام [[راستین]] [[شایسته]] خواهد بود<ref>الذخیرة فی علم الکلام، ص۴۳۰-۴۳۱.</ref>. |