مرة بن شراحیل همدانی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
مرة بن شراحیل همدانی در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۰
، ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳←منابع
جز (جایگزینی متن - ''''سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۱'''' به ''''سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۱'''') |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
در سن سعید بن منصور آمده که مرة بن شراحیل صاحب «سیلحین» کنیزی برای علی{{ع}} فرستاد، [[امام]] از او پرسید: آیا شوهر داری؟ گفت: آری! او را بازگرداند و به مره نوشت که [[هدیه]] تو مشغول است. وی [[حق]] شوهر او را به پانصد درهم خرید و [[کنیز]] را نزد علی{{ع}} بازگرداند<ref>حمید الله محمد، مجموعة الوسائق السیاسیه، ص۴۵۴، شماره ۳۷۴. متأسفانه در این کتاب تنها دو نامه از امام علی{{ع}} نقل شده، این نامه و قرار داد آتش بس با معاویه که پس از آن نامه‌ای از معاویه آورده و آنچه ذکر شد آخرین نامه کتاب اوست. گویا او معاویه را جزو خلفای راشدین دانسته که درست نیست.</ref>. در [[نقلی]] مشابه این [[نامه]] را به شخصی به نام [[عوسجة بن شداد]] می‌نویسد<ref>ثقفی، الغارات، ج۱، ص۱۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۲۸.</ref>. در [[حدیثی]] این جریان از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال شد که پاسخ دادند: بر علی [[دروغ]] بسته‌اند. آیا علی این گونه سخن می‌گوید<ref>کلینی، کافی، ج۵، ص۴۸۳. فرستنده کنیز حاکم مدائن معرفی شده است.</ref>!<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص 279 - 281.</ref> | در سن سعید بن منصور آمده که مرة بن شراحیل صاحب «سیلحین» کنیزی برای علی{{ع}} فرستاد، [[امام]] از او پرسید: آیا شوهر داری؟ گفت: آری! او را بازگرداند و به مره نوشت که [[هدیه]] تو مشغول است. وی [[حق]] شوهر او را به پانصد درهم خرید و [[کنیز]] را نزد علی{{ع}} بازگرداند<ref>حمید الله محمد، مجموعة الوسائق السیاسیه، ص۴۵۴، شماره ۳۷۴. متأسفانه در این کتاب تنها دو نامه از امام علی{{ع}} نقل شده، این نامه و قرار داد آتش بس با معاویه که پس از آن نامه‌ای از معاویه آورده و آنچه ذکر شد آخرین نامه کتاب اوست. گویا او معاویه را جزو خلفای راشدین دانسته که درست نیست.</ref>. در [[نقلی]] مشابه این [[نامه]] را به شخصی به نام [[عوسجة بن شداد]] می‌نویسد<ref>ثقفی، الغارات، ج۱، ص۱۱۵؛ مستدرک الوسائل، ج۱۵، ص۲۸.</ref>. در [[حدیثی]] این جریان از [[امام صادق]]{{ع}} سؤال شد که پاسخ دادند: بر علی [[دروغ]] بسته‌اند. آیا علی این گونه سخن می‌گوید<ref>کلینی، کافی، ج۵، ص۴۸۳. فرستنده کنیز حاکم مدائن معرفی شده است.</ref>!<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص 279 - 281.</ref> | ||
==مرة بن شراحیل کارگزار قزوین== | |||
مستوفی در اینجا [[مرة بن شراحیل]] را به عنوان [[کارگزار]] ذکر کرده است، این خبر برای ما ثابت نیست و با واقعیت‌ها سازگار نمی‌باشد؛ زیرا [[مرة بن شراحیل همدانی]] به [[دشمنی با علی]] [[شهرت]] داشته است؛ گرچه [[شیخ طوسی]] او را تحت عنوان «مُرّة [[همدانی]]» جزو [[یاران]] [[حضرت امیر]]{{ع}} معرفی کرده است<ref>رجال طوسی، ص۵۹.</ref>. | |||
در باب [[دشمنی]] او با علی{{ع}} حکایت‌های مختلفی نقل کرده‌اند. صاحب [[الغارات]] می‌نویسد: عده‌ای از [[فقهای کوفه]] با علی{{ع}} [[دشمنی]] داشتند و از [[اطاعت]] او خارج شدند. از جمله آنها مُرّة همدانی بود<ref>ثقفی، الغارات، ص۳۸۵؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۳، ص۲۱۰.</ref>. با این که بنا بر نقل [[ابن حجر]]، مرّه در شبانه [[روز]] ششصد رکعت<ref>تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۸۸.</ref> و بنابر آنچه [[الغدیر]] نقل کرده، هزار رکعت [[نماز]] می‌خوانده است<ref>امینی، الغدیر، ج۵، ص۲۸.</ref>. در هر حال، این شخص [[دشمن]] علی{{ع}} بوده است. | |||
[[ابن اثیر]] در کامل می‌نویسد: بعد از این که علی{{ع}} در نُخَیله برای [[جنگ صفین]] [[اردو]] زد، عده‌ای از [[اهل کوفه]] از [[یاری علی]]{{ع}} [[تخلف]] کردند که از جمله آنها [[مرّه همدانی]] و [[مسروق]] (بن اجدع) بودند که هر دو جیره و مواجب خود را دریافتند و به سوی [[قزوین]] شتافتند. اما مسروق از این که در جنگ صفین شرکت نکرده و به علی ملحق نشده بود همیشه [[توبه]] و [[استغفار]] میکرد<ref>الکامل فی التاریخ، ترجمه، ج۴، ص۴۲.</ref>. | |||
هنگامی که از مرّه پرسیدند چرا در [[جنگ]]، همراه علی{{ع}} نبودی؟! گفت: او (علی) به کارهای نیکش بر ما [[سبقت]] گرفت، اما امروز ما را گرفتار کارهای خلاف خود نمود<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹۷.</ref>. | |||
[[ابن ابی الحدید]] نقل می‌کند که سه نفر بودند که به علی{{ع}} [[ایمان]] نداشتند: مسروق، مرّه و [[شریح]]، [[روایت]] شده که چهارمی آنها، [[شعبی]] است<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹۸.</ref>. | |||
مرّه از فقهای معروف دوران [[عبدالملک مروان]] بود<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۲.</ref>. | |||
[[بلاذری]] در [[فتوح البلدان]] از مرّه همدانی نقل می‌کند: [[علی بن ابی طالب]] فرمود: هر کس [[کراهت]] دارد که همراه ما با [[معاویه]] بجنگد عطای خود را بگیرد و برای [[جهاد]] به [[دیلم]] برود. ما هم عطای خود را گرفتیم و به دیلم رفتیم، تعداد ما چهار هزار نفر یا پنج هزار بودیم<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ص۳۱۸.</ref>. این گزارش خبر [[کارگزاری]] وی را بر [[قزوین]] [[تأیید]] می‌کند و نشان می‌دهد مخالفتش با حضرت بعد بوده است. | |||
بعد از این که مرّه در سال ۷۶ از [[دنیا]] رفت، [[عمرو بن شرحبیل]] بر جنازه او حاضر نشد و گفت: من به خاطر [[کینه]] قبلی که به علی{{ع}} داشت، در کنار [[جسد]] او حاضر نمی‌شوم، [[عبدالله بن نمیر]] ([[همدانی]]) هم همین نظر را داشت و گفت: اگر مردی بمیرد و در نفس او چیزی بر خلاف علی{{ع}} باشد، بر جنازه او حاضر نمی‌شوم و بر او [[نماز]] نمی‌خوانم. همانگونه که [[ابو صادق]] بر جنازه او نماز نخواند و در [[زمان]] زنده بودن مرّه می‌‌گفت: [[خداوند]] مرا و او را هیچگاه زیر یک سقف قرار ندهد<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۹۶؛ الغارات (دوجلدی)، ج۲، ص۵۶۱.</ref>. | |||
بنابراین، چنین فردی نمی‌تواند [[والی]] [[امیر المؤمنین]] باشد. شاید این نقل، از آنچه گذشت که مرّه قبل از [[جنگ صفین]] به قزوین رفته است، ناشی شده باشد. | |||
به نظر می‌رسد که وی [[شراحیل]] بن مرّه باشد که او را به عنوان [[کارگزار نهرین]] معرفی کرده‌اند و ما شرح حال وی را در آنجا نگاشتیم.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج۱، ص 510-512.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||