بصره در معارف و سیره حسینی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  = [[بصره]]

| مداخل مرتبط = [[بصره در حدیث]] - [[بصره در تاریخ اسلامی]] - [[بصره در معارف و سیره حسینی]]

| پرسش مرتبط  = بصره (پرسش)

* یکی از شهرهای مهم و بزرگ و بندری [[عراق]] در کنار اروند رود (شط العرب) و نزدیک خرمشهر است و دارای کشتزارها و نخلستان‌های بسیار<ref>درباره بنای بصره و تاریخچه و جغرافیای آن ر. ک. دایرة المعارف تشیع، ج ۳، ص ۲۶۲ به بعد، عنوان بصره</ref> معنای لغوی بصره، [[زمین]] سخت، سنگلاخ و پر سنگریزه است. نام قدیمی آن منطقه، خریبه، تدمر و مؤتفکه بوده است. به [[کوفه]] و بصره، عراقین هم می‌گفتند. بصره در سال ۱۴ [[هجری]]، در زمان [[عمر بن خطاب]] بنا شد. بنای آن شش ماه قبل از [[کوفه]] بود. مدتی هم پایتخت [[امویان]] شد. لقب‌های قبة الاسلام و خزانة العرب هم به آن داده‌اند.

* [[امام علی|علی]] در زمان [[خلافت]] خویش با [[شورشیان]] بصره جنگید و آن درگیری به [[جنگ جمل]] [[شهرت]] یافت. در [[نهج البلاغه]]، در موارد متعددی [[امام علی|امیر المؤمنین]] از بصره و [[مردم]] آن [[مذمت]] کرده است، از جمله: {{متن حدیث| "لَعَنَكِ اللَّهُ يَا أَنْتَنَ الْأَرْضِ تُرَاباً وَ أَسْرَعَهَا خَرَاباً وَ أَشَدَّهَا عَذَاباً فِيكِ الدَّاءُ الدَّوِيُّ قِيلَ مَا هُوَ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ قَالَ كَلَامُ الْقَدَرِ الَّذِي فِيهِ الْفِرْيَةُ عَلَى اللَّهِ وَ بُغْضُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ فِيهِ سَخَطُ اللَّهِ وَ سَخَطُ نَبِيِّهِ {{صل}} وَ كَذِبُهُمْ عَلَيْنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ اسْتِحْلَالُهُمُ الْكَذِبَ عَلَيْنَا"}}<ref>سفینة البحار، ج ۱ واژه بصر</ref> که نشان‌دهنده [[تفکرات]] [[انحرافی]] و موضعگیری‌های مخالف با [[اهل بیت]] است. بصره در آغاز مرکز طرفداران [[عثمان]] بود، ولی پس از [[خلافت]] [[امام علی|علی]] مرکز [[تشیع]] شد، اما همچنان کسانی در آنجا نسبت به [[آل علی]]، عناد داشتند. [[امام صادق]] در [[حدیثی]] فرموده است: پس از کشته شدن [[امام حسین|حسین بن علی]] همه چیزو همه کس بر آن [[حضرت]] گریست، مگر سه چیز: بصره، [[دمشق]] و [[آل]] [[حکم]] بن عاص<ref>بحار الانوار، ج ۵۷، ص ۲۰۵</ref> واین [[کلام]] [[علی]] معروف است که به [[ابن عباس]]، [[والی]] آن [[حضرت]] بر بصره، نوشت: {{متن حدیث|"َ اعْلَمْ أَنَّ الْبَصْرَةَ مَهْبِطُ إِبْلِيسَ وَ مَغْرِسُ الْفِتَنِ "}}<ref>بحار الانوار، ج ۳۳، ص ۴۹۲، نهج البلاغه(صبحی صالح)نامه ۱۸</ref> بدان که بصره، فرودگاه [[شیطان]] و کشتارگاه فتنه‌هاست.

* در [[نهضت]] [[عاشورا]]، [[امام حسین]] به شش نفر از شخصیت‌های بصره [[نامه]] نوشت و آنان را به [[یاری]] خویش برای گرفتن [[حق]]، [[دعوت]] کرد. این شش نفر که هر کدام، [[رئیس]] گروهی بودند، عبارت بودند از: [[مالک بن مسمع]]، [[احنف بن قیس]]، [[منذر بن جارود]]، [[مسعود بن عمرو]]، [[قیس بن هیثم]] و [[عمر بن عبیدالله]]. نامه‌رسان و پیک [[امام حسین]] {{ع}} برای رساندن این [[پیام]]، غلامش [[سلیمان]] بود. برخی از اینان، به [[امام]] جواب سرد دادند، برخی فرستاده [[امام]] را نزد [[ابن زیاد]] فرستادند. از شخصیت‌های بصره، [[یزید]] بن مسعود به ندای [[امام]] لبیک گفت و با تشکیل جلسه، [[قبایل]] [[عرب]] را به [[یاری]] آن [[حضرت]] [[دعوت]] کرد، آنان نیز خوشحال شده، اعلام [[حمایت]] کردند. در پی آن نامه‌ای به [[امام]] نوشت و اعلام هر گونه [[حمایت]] و [[یاری]] کرد. ولی [[نامه]]، [[روز عاشورا]] وقتی به دست [[امام حسین]] رسید که [[اصحاب]] و یارانش [[شهید]] شده بودند. از سوی دیگر، [[یزید]] بن مسعود وقتی آماده [[یاری]] [[امام]] شده بود که خبر [[شهادت]] آن [[حضرت]] به بصره رسید<ref>حیاة الامام الحسین بن علی، ج ۲، ص ۳۲۷</ref> [[یزید بن نبیط بصری]] نیز به اتفاق دو پسر و غلامش به ندای [[امام]] لبیک گفته، خود را به [[مکه]] رساندند و از آنجا همراه [[امام]] به [[کربلا]] آمدند و [[شهید]] شدند<ref>حیاة الامام الحسین بن علی، ج ۲، ص ۳۲۸</ref>. گرچه برخی از [[شهدای کربلا]] از [[شیعیان]] بصره بودند، اما بصره در مجموع، موضع شایسته‌ای در برابر [[امام حسین|ابا عبدالله]] و [[نهضت]] او نداشت. سابقه‌اش نیز در [[حمایت]] از [[اهل بیت]]، خوب نبود. امروز، [[مردم بصره]] اغلب [[شیعه [[اثناعشریه|اثنی عشری‌]]اند و بخشی هم اخباری. از [[غلات]] [[شیعه]] هم چون [[شیخیه]] و [[صوفیه]] در بصره ساکن هستند. اکثر عشایر نواحی این منطقه، [[ایرانی]] تبارند و [[فارسی]] و ترکی را هم مثل [[عربی]] می‌دانند و با آن تکلم می‌کنند<ref>ر. ک. دایرة المعارف تشیع، ج ۳، ص ۲۶۶</ref><ref>ر. ک. [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص۷۸.</ref>.

* [[پرونده:13681024.jpg|22px]] [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|'''فرهنگ عاشورا''']]

[[رده:بصره در معارف و سیره حسینی]]